1, 2. Kumbi chilatu chaku Yehova chakukwaskana ndi zuŵa la nambala 7 chenga chakuti wuli, nanga pangubuka suzgu wuli?

 PA VINTHU vosi vo Yehova wangulenga kwa mazuŵa 6, ŵanthu ndiwu ŵenga akuzirwa ukongwa kuphara chakulengeka chinyaki chechosi. Yehova wanguwona kuti vinthu “vosi vo wangupanga,” kusazgiyapu ŵanthu “venga umampha ukongwa.” (Genezesi 1:31) Kweni kukwambiriya kwa zuŵa la nambala 7, Adamu ndi Heva angusankha kugalukiya Chiuta mwakuvwiya Satana. Venivi vinguchitiska kuti awiri muchiŵana cha ubudi, anguja ambula kufikapu ndipu pakumaliya paki angufwa.

² Pa nyengu iyi, vinguwoneka nge kuti khumbu laku Yehova lakukwaskana ndi zuŵa la nambala 7, latondeka kufiskika. Zuŵa lenili lenga la vyaka masauzandi nganandi nge mo ngenge mazuŵa nganyaki 6 ngakwambiriya. Yehova wangukamba kuti zuŵa lenili ndakupaturika ndipu lenga lakuti asani limala, charu chosi chijengi Paradayisu wakuzaza ndi ŵanthu akufikapu. (Genezesi 1:28; 2:3) Kweni chifukwa chakuti Adamu ndi Heva angumuvwiya cha Chiuta, kumbi vo Yehova wakhumbanga vatingi vifiskikengi wuli? Kumbi Chiuta watingi wachitengi wuli penapa? Vo iyu wanguchita pa nyengu yeniyi vingulongo kuti iyu ngwazeru ukongwa.

3, 4. (a) Ntchifukwa wuli tingakamba kuti vo Yehova wanguchita ŵanthu ati agalukiya ulamuliru waki mu munda wa Edeni, vingulongo kuti iyu ngwazeru? (b) Kumbi kujiyuyuwa kungatiwovya kuti tikumbukengi fundu yauneneska niyi po tisambira vakukwaskana ndi zeru zaku Yehova?

³ Yehova wanguchitapu kanthu nyengu yeniyo. Iyu wangupereka chilangu ku ŵanthu ŵeniwo angusankha kugalukiya ulamuliru waki ndipu pa nyengu yeniyo pe, wangulongo so kuti wazamumalisa masuzgu ngosi ngo ngangwamba pa nyengu yeniyi. (Genezesi 3:15) Nthowa yo Yehova wangusankha kugwiriskiya ntchitu pakumalisa nkhani yeniyi, yenga yakuti yifiskikengi mwakamanakamana kwa nyengu yitali mpaka pa nyengu yo masuzgu ngosi ngo ngangwamba chifukwa cha kugaluka, ngamaliya. Nthowa yeniyi yenga yipusu kweniso yingulongo kuti Chiuta ngwazeru ukongwa  ndipu tingasambira vakukwaskana ndi nthowa yeniyi kweniso kuyiŵanaŵaniya kwa umoyu widu wosi, mwakuti nyengu zosi tingawona kuti njakukondwesa. Kusazgiyapu yapa, chilatu chaku Yehova chazamufiskika kwambula kutondeka. Ndipu tikayikiya cha kuti wazamutuzgapu uheni wosi, ubudi kweniso nyifwa. Nthowa yeniyi yazamuwovya so kuti ŵanthu akugomezgeka azije akufikapu. Vinthu vosi venivi vazamuchitika zuŵa la nambala 7 lechendamali, mwakuti chinanga kuti ŵanthu anyaki angugarukiya ulamuliru waki, Yehova wazamuja kuti wafiska chilatu chaki chakukwaskana ndi charu chapasi kweniso ŵanthu pa nyengu yaki yakwenere!

⁴ Kukamba uneneska, tizukuma ndi zeru zaku Yehova. Ndichu chifukwa chaki wakutumika Paulo wanguchiskika kulemba kuti: “Mbunandi waki cha wa . . . zeru zaku Chiuta!” (Aroma 11:33) Mwaviyo, asani tisambira nthowa zakupambanapambana zo Yehova walongore kuti ngwazeru, kujiyuyuwa kungatiwovya kuti tikumbukengi fundu yauneneska yakuti tingavwisa kachigaŵa kamanavi ŵaka ka zeru zinandi zaku Yehova. (Yobu 26:14) Chakwamba, tiyeni tikambiskani vo jalidu lapachanya lenili ling’anamuwa.

5, 6. Kumbi pe kukoliyana wuli pakati pakuziŵa vinthu ndi kuja ndi zeru, nanga kumbi Yehova waziŵa vinthu vinandi wuli?

⁵ Kuja ndi zeru kupambana ndi kuziŵa vinthu. Mwakuyeruzgiyapu, makompyuta ngangasunga vinthu vinandi, kweni tingakamba cha kuti nge ndi zeru. Chinanga kuti ve viyo, kuziŵa vinthu kutende limoza ndi kuja ndi zeru. (Nthanthi 10:14) Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu ichi: Asani mutama matenda nganyaki ngakulu ndipu mukhumba ulongozgi wo ungakuwovyani kuti muchiri, kumbi mungafumba ulongozgi ku munthu mweniyo vachipatala wativiziŵa ŵaka kamanavi, pamwenga so mweniyo palivi cho waziŵapu vakukwaskana ndi munkhwala? Awa! Mwaviyo, munthu mweniyo waziŵa vinthu mwakulondo ndiyu we ndi zeru.

⁶ Yehova waziŵa chechosi. Ndipu pakuŵa “Fumu yamuyaya,” iyu pe yija ndiyu wajaku kwa vyaka vinandi kweniso waliku mpaka muyayaya. (Chivumbuzi 15:3) Yehova waziŵa chechosi cho chichitika. Bayibolu likamba kuti: “Ndipu palivi chakulengeka cho ntchakubisika pa masu paki, kweni vinthu vosi ve nkhuli ndipuso ve pakweru pa masu paku yo tazakumumuka.” (Aheberi 4:13; Nthanthi 15:3) Pakuŵa  Mlengi, Yehova wativiziŵa umampha ukongwa vinthu vo wakulenga ndipu kwamba kali waja wachiwona vosi vo ŵanthu achita. Iyu waziŵa so vosi vo ve mumtima wa munthu weyosi. (1 Mbiri 28:9) Chifukwa chakuti Yehova wakutilenga ndi wanangwa wakusankha, iyu wakondwa ukongwa asani wawona kuti tisankha vinthu mwazeru. Iyu ‘ngwakuvwa pempheru,’ ndipu watuvwa mapempheru nga ŵanthu mamiliyoni nganandi pa nyengu yimoza! (Salimo 65:2) Ndipu tikayika cha kuti Yehova wakumbuka chechosi.

7, 8. Kumbi Yehova walongo wuli kuti ngwakuziŵa vinthu, ngwakuvwisa vinthu kweniso kuti ngwazeru?

⁷ Yehova waziŵa ŵaka vinthu cha. Iyu wawona so kukoliyana kwa vinthu kweniso mo fundu zosi zilongore chithuzi chosi cha nkhani yo. Yehova wafufuza dankha fundu zosi ndipu pavuli paki wapambanisa cho ntchamampha ndi chiheni kweniso cho ntchakukhumbika ndi chambula kukhumbika. Kusazgiyapu yapa, iyu wawona ŵaka kawonekeru ka kubwalu cha kweni wawona so vo ve mumtima. (1 Samuyeli 16:7) Mwaviyo, Yehova wavwisa ndipuso waziŵa mo vinthu viliri ndipu mijalidu yeniyi yiphara ŵaka kuziŵa vinthu. Kweni kuja ndi zeru kuphara vosi venivi.

⁸ Munthu wazeru ndi mweniyo waziŵa fundu zosi zakukwaskana ndi nkhani yinyaki, wawonesesa kuti watizivwisa umampha fundu zo kweniso watizigwiriskiya ntchitu mwakwenere. Ndichu chifukwa chaki mu Bayibolu mazu ngakuti “zeru” ngang’anamuwa “kugwira umampha ntchitu” pamwenga “zeru zakovya.” Mwaviyo, Yehova wagwiriskiya ntchitu kuziŵa kweniso kuvwisa vinthu kuti wafiski chilatu chaki ndipu nyengu zosi vitimuyende umampha. Yehova waziŵa kweniso kuvwisa chechosi, mwakuti nyengu zosi wasankha vakuchita mwazeru kweniso wasaniya nthowa yamampha ukongwa yakufiskiya vo wasankha. Venivi vilongo nadi kuti Yehova ngwazeru ukongwa! Yehova walongo kuti vo Yesu wangukamba vauneneska nadi. Iyu wangukamba kuti: “Zeru yiziŵika kuti njirunji chifukwa cha ntchitu zaki.” (Mateyu 11:19) Vinthu vosi vo Yehova wakulenga vilongo nadi kuti iyu ngwazeru.

9, 10. (a) Kumbi Yehova we ndi zeru wuli, nanga watizilongo munthowa wuli? (b) Kumbi selu lilongo wuli kuti Yehova we ndi zeru?

⁹ Kumbi mukuzukumapu ndi munthu walusu yo wapanga vinthu vakutowa vo vigwira umampha ntchitu yaki? Munthu mwenuyu  walongo kuti we ndi zeru. (Ekisodo 31:1-3) Yehova ndiyu chisimi chazeru ndipu palivi yo wangaja ndi zeru nge iyu. Fumu Davidi yingukamba vakukwaskana ndi Yehova kuti: “Nditikuthamikani chifukwa ndikupangika mwakuchitiska mantha kweniso mwakuziziswa. Ntchitu zinu zakuziziswa, fundu yeniyi nditiyiziŵa umampha ukongwa.” (Salimo 139:14) Kukamba uneneska, asani tisambira vakukwaskana ndi mo liŵavu lamunthu likupangikiya, tizukuma ukongwa ndi zeru zaku Yehova.

¹⁰ Mwakuyeruzgiyapu: Umoyu winu ungwamba panyengu yo selu limoza la zira la anyinamwi lingukumana ndi unthulumi wa awusemwi. Pati pajumpha waka kanyengu kamanavi selu lenili lingwamba kugaŵikana. Venivi vilongo kuti mungupangika chifukwa chakugaŵikana kwa selu lenili ndipu mwe ndi maselu pafufupi 100 tiliriyoni muliŵavu linu. Maselu nthinthu timanatimana ukongwa. Ndipu maselu pafufupi 10,000 ngangayanana waka ndi kanje kadere. Kweni selu lelosi likupangika mwakuziziswa ndipu le ndi tinthu tinandi mukati mwaki kuluska makina pamwenga fakitale yinyaki yeyosi yo ŵanthu angapanga. Asayansi akamba kuti selu liyanana waka ndi tawuni yo ye ndi mpanda kweniso mageti. Mukati mwaki mwe so misewu yo mujumpha magalimotu ngo ngapinga ŵanthu, mwe mafoni kweniso nthowa zinyaki zakukambisiyana, mwe machini ngakupangiya magesi, mwe malu ngakutayaku viswaswa kweniso kunozga vinthu vo vikugwiriskikiya kali ntchitu, mwe asilikali ndipuso likulu la boma. Kusazgiyapu yapa, selu limoza lingagaŵikana ndi kuja maselu nganandi ngakuyanana pa maora ngamanavi waka!

11, 12. (a) Kumbi ntchinthu wuli cho chichitiska kuti maselu nga mwana yo weche mumoyu mwa anyina ngajengi ngakupambanapambana, ndipu venivi vikoliyana wuli ndi Salimo 139:16? (b) Kumbi wongu wa munthu ulongo wuli kuti ‘tikupangika mwakuziziswa’?

¹¹ Kweni maselu ngayanana cha. Maselu nga mwana yo we mumoyu mwa anyina, ngalutirizga kugaŵikana ndipu ngatamba kugwira ntchitu zakupambanapambana. Maselu nganyaki ngaja nga mu misipi, mu viŵanga, mu minofu, mu ndopa pamwenga mu masu. Ulongozgi wo utovya kuti maselu ngenanga ngaje ngakupambanapambana uja mu DNA yo ye nge layibulare ya selu. Chakukondwesa ntchakuti, Davidi mwakulongozgeka ndi mzimu wangukambiya Yehova kuti: “Masu nginu ngangundiwona ndichiyamba ŵaka kupangika; ndipu viŵalu vangu vosi vingulembeka mubuku linu.”—Salimo 139:16.

 ¹² Viwalu vinyaki va liŵavu lidu vakusuzga kuvivwisa. Aŵanaŵaniyani waka va wongu wa munthu. Asayansi anyaki akamba kuti wongu ukupangika mwakuziziswa ukongwa kuluska chinthu chechosi cho chisanirika muchilengedu. Mu wongu mwe maselu nganandi ukongwa pafufupi 100 biliyoni, panyaki ngangayanana ndi nambala ya nyenyezi zo ze mumulalagomba widu wa Milky Way. Selu lelosi pakulija lilumikizana ndi maselu nganyaki ngo ngalipu masawuzandi nganandi. Asayansi akamba kuti wongu wa munthu ungasunga vinthu vosi vo ve mumalayibulare nga pacharu chosi, panyaki kuluska so penipo. Chinanga kuti amaliya vyaka vinandi kuti asambiri vakukwaskana ndi wongu wo ‘ukupangika mwakuziziswa,’ asayansi azomereza kuti angavwisa cha vosi vakukwaskana ndi mo wongu ugwiriya ntchitu.

13, 14. (a) Kumbi nyere kweniso vakulengeka vinyaki vilongo wuli kuti “vikulengeka ndi zeru,” ndipu venivi titisambizanji vakukwaskana ndi yo wakuvilenga? (b) Ntchifukwa wuli tingakamba kuti mtatavu ntchakuyerzgiyapu chimoza cha zeru zaku Yehova?

¹³ Kweni ŵanthu ntchakuyeruzgiyapu waka chimoza cho chilongo kuti Yehova wakulenga vinthu mwazeru. Lemba la Salimo 104:24 likamba kuti: “Ntchitu zinu zinandi ukongwa yimwi Yehova! Mukupanga vinthu vosi ndi zeru. Charu chapasi chazaza ndi vinthu vo yimwi mukupanga.” Vinthu vosi vo Yehova wakulenga vilongo kuti iyu ngwazeru. Mwakuyeruzgiyapu, nyere ‘zikulengeka ndi zeru.’ (Nthanthi 30:24) Kukamba uneneska, nyere zichita vinthu munthowa yakuziziswa ukongwa. Nyere zinyaki zisunga tividononu kumazenji ngawu ndi kuŵeta nge mo ŵanthu aŵete viŵetu ndipu asani zavwa nja zituzga tividononu teniti ndi kurya. Nyere zinyaki ze nge alimi. Izu zilima “vakume” vinyaki vo vichita maluŵa cha pamwenga kuja ndi mani. Vakulengeka vinandi vikulengeka munthowa yakuti vichitengi vinthu mwakuziziswa. Mwakuyeruzgiyapu, nyezi ziphululuka mwakugadabukagadabuka ndipu palivi ndegi chinanga ndi zo apanga mazuŵa nganu yo yingafiska kuchita venivi. Pe viyuni vinyaki vo visama kutuwa kumalu nganyaki kuluta kunyaki mwakulongozgeka ndi nyenyezi kweniso mapu ngo nge mumutu mwawu. Asayansi wo afufuza vinthu vamoyu, amaliya vyaka vinandi kusambira vinthu vakusuzga kuvivwisa vo ve muchilengedu. Apa, vakuwoneke limu kuti yo wakupanga vakulengeka venivi ngwazeru ukongwa!

¹⁴ Asayansi asambira vinthu vinandi kutuliya ku zeru zaku Yehova.  Mwakuti pe Asayasi anyaki wo apanga vinthu mwakukope ku vinthu vo Yehova wakupanga. Mwakuyeruzgiyapu, asani muwona mtatavu mungazukuma kuwona mo ukutowe. Kweni wasayansi wangawona vinandi kuluska waka kutowa kwaki. Mitatavu yinyaki yiwoneka nge kuti njambula kulama, kweni njakulama ukongwa kuluska chisulu pamwenga wuzu wa chakuvwala cho mpholopolu za futi zingatondeka kutolo. Kumbi mtatavu ngwakulama wuli? Mtatavu ngwakulama ukongwa mwakuti asani mungawukuzga kuti uje nge chilepa cha kubayiya somba, ungafiska kumika ndegi muchanya. Kukamba uneneska Yehova wakulenga vinthu vosi venivi “mwazeru.”

15, 16. (a) Kumbi nyenyezi kweniso milalagomba yititisambizanji vakukwaskana ndi zeru zaku Yehova? (b) Kumbi vo Yehova wachita pakupangisa angelu kutangwanika vilongo wuli kuti iyu ngwazeru?

¹⁵ Zeru zaku Yehova ziwoneke mu vinthu vo wakulenga pacharu chapasi pe cha. Nge mo tingukambiskana mu Mutu 5, Yehova wakupanga nyenyezi kweniso mapulaneti kuti ngayendengi munthowa zaki mwakulondo “marangu ngo ngalongozga vinthu vakuchanya.” (Yobu 38:33) Tingawona zeru zaki kuziya mo wakuŵikiya nyenyezi mu milalagomba, mo wakuŵikiya milalagomba mumagulu kweniso magulu ngenanga wakungaŵika so mumagulu nganyaki ngakulungakulu. Ndichu chifukwa chaki Yehova wayeruzgiya nyenyezi ndi vinthu vo venge ‘gulu’! (Yesaya 40:26) Kweni pe gulu linyaki lo lilongo so umampha zeru zaku Yehova.

¹⁶ Mu mutu 4, tingusambira kuti Chiuta waziŵika kuti ndi “Yehova wa mizinda” chifukwa chakuti walongoza gulu losi la angelu. Wenuwu mbukaboni wakuti Yehova we ndi nthazi kweniso zeru. Ntchifukwa wuli tikamba viyo? Aŵanaŵaniyani ivi: Nyengu zosi Yehova ndi Yesu atangwanika ndi ntchitu yakukhumbika ukongwa. (Yohane 5:17) Mwaviyo tikayikiya cha kuti angelu wo ateŵete Wapachanya Limu nawu atangwanika ndi ntchitu. Ndipu kumbukani kuti yiwu mbazeru kweniso ŵe ndi nthazi kuphara ŵanthu. (Aheberi 1:7; 2:7) Mphakuvwika kuŵanaŵana kuti angelu, wo mbateŵeti aku Yehova  nawuso atangwanika, kweniso akondwa pakuchita “vo iyu wakamba.” Kweniso yiwu aja achifiska “khumbu laki” kwa vyaka mabiliyoni nganandi. (Salimo 103:20, 21) Venivi vilongo kuti Yehova we ndi zeru ukongwa!

17, 18. Ntchifukwa wuli Bayibolu likamba kuti Yehova pe ndiyu “yija yo ngwazeru,” nanga ntchifukwa wuli tizukuma ndi zeru zaki?

¹⁷ Asani tiŵanaŵaniya vinthu vosi venivi, tingavwisa chifukwa cho Bayibolu likambiya kuti Yehova we ndi zeru zapachanya ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, ilu likamba kuti Yehova pe ndiyu “yija yo ngwazeru.” (Aroma 16:27) Fundu yeniyi yilongo kuti Yehova yija ndiyu we ndi zeru pa chechosi. Iyu ndiyu mweneku wazeru. (Nthanthi 2:6) Ndichu chifukwa chaki Yesu, chinanga kuti pa vakulengeka vosi vo Yehova wakulenga iyu ndiyu we ndi zeru ukongwa, kweni wathembanga zeru zaki cha. Mumalu mwaki, nyengu zosi iyu walongoronga nge mo Awisi angumukambiya.—Yohane 12:48-50.

¹⁸ Wonani mo wakutumika Paulo wangukonkhoske vakukwaskana ndi zeru zaku Yehova. Iyu wangukamba kuti: “Mbunandi waki cha wa chuma chaku Chiuta, zeru zaki zapachanya ukongwa ndipu waziŵa vinthu ukongwa! Palivi yo wangafiska kufufuza vyeruzgu vaki kweniso palivi yo wangabowozga nthowa zaki!” (Aroma 11:33) Mazu ngo Paulo wangukamba ngalongo kuti iyu wangukwaskika kweniso kuzukuma ukongwa ndi zeru zaku Yehova. Mu mazu ngachineneru chakwambiriya, Paulo wangugwiriskiya ntchitu mazu ngakuchitiska munthu kuŵanaŵana vakukwaskana ndi chizenji chitali ukongwa cho munthu wangawona cha po chimaliya. Mwakuyanana ŵaka, kwali tingayesesa wuli, tingavwisa cha unandi wa zeru zo Yehova wenazu ndipu tingaziŵa so cha vosi vo Yehova waziŵa. (Salimo 92:5) Kukamba uneneska, kuziŵa venivi kutenere kutichitiska kuja akujiyuyuwa ukongwa.

19, 20. (a) Ntchifukwa wuli Yehova wagwiriskiya ntchitu nombu kuti walongo zeru zaki? (b) Kumbi Yehova wangulongo wuli kuti waziŵa vinthu vo vichitikengi kunthazi?

¹⁹ Yehova pe ndiyu “yija yo ngwazeru” mu nthowa so yinyaki: Iyu pe yija ndiyu waziŵiya limu vo vichitikengi kunthazi. Kumbukani kuti Yehova watijiyeruzgiya ndi nombu, kuti walongo zeru zaki. Nombu za mtundu wagolidi zizita makilogilamu 5 pe mbwenu, kweni masu ngaki ngakulu kuluska nga munthu mura. Masu nga nombu  ngakuziziswa ukongwa chifukwa asani ye muchanya ukongwa ndipu yipenja kuko nyama yo ye pasi, yingawona chinanga kangaŵa kanthu kamana ukongwa ko ke patali! Yehova mweneku wangukamba vakukwaskana ndi nombu kuti: “Masu ngaki ngalereska kutali ukongwa.” (Yobu 39:29) Mwakuyanana waka ndi venivi, Yehova wangawona “kutali ukongwa” pamwenga kuti kuziŵiya limu vinthu vo vichitikengi kunthazi!

²⁰ Mu Bayibolu mwe mauchimi nganandi ngo ngalongo kuti Yehova waziŵa vo vichitikengi kunthazi. Ndipu mwe nkhani zinandi zo zingukambikiya limu zo pavuli paki zinguzifiskika. Yehova wangukambiya limu yo wazamuwina pankhondo zinyaki, kweniso wangukambiya limu vakukwaskana ndi kwamba kweniso kumala kwa maulamuliru nganthazi pacharu chosi. Kusazgiyapu yapa wangukambiya so limu nthowa zo ŵaraŵara asilikali azamugwiriskiya ntchitu.—Yesaya 44:25–45:4; Daniyeli 8:2-8, 20-22.

21, 22. (a) Ntchifukwa wuli nkhunanga kugomezga kuti Yehova wakukambiya limu vinthu vosi vo vititichitikiya? Konkhoskani. (b) Kumbi tiziŵa wuli kuti Yehova wagwiriskiya ntchitu zeru zaki mu nthowa yankhaza cha?

²¹ Kumbi venivi ving’anamuwa kuti Yehova wakukambiya limu vo isi vazakutichitikiya pa umoyu widu? Asambizi anyaki avisopa wo  agomezga kuti Yehova wakunozge limu vo weyosi vimuchitikiyengi kunthazi angamuka kuti hinya. Kweni asani vo agomeza vauneneska, ndikuti tingang’anamuwa kuti Yehova walivi zeru zakuti wangaziŵiya vinthu vakunthazi. Mwakuyeruzgiyapu: Asani mwe ndi mazu ngamampha ndipu mungafiska kumba umampha, kumbi venivi ving’anamuwa kuti mukhumbika kuti mumbengi nyengu yeyosi? Awa! Mwakuyanana waka, mbunenesa kuti Yehova we ndi lusu lakuziŵiya limu va kunthazi, kweni ndi nyengu zosi cha po wagwiriskiya ntchitu lusu lenili. Asani wangachita venivi nyengu zosi ndikuti watumbika cha wanangwa wo wakutipasa wakusankha vakuchita. Tikamba viyo chifukwa wanangwa wakusankha ndi mphasu yo wakutipasa ndipu wazakutilondapu cha.—Dotoronome 30:19, 20.

²² Ŵanthu wo agomezga kuti Yehova wakunozge limu vosi vo vichitika, atimumba mulandu kuti ndiyu wachitiska vinthu vosi viheni kweniso aŵanaŵana kuti iyu wagwiriskiya ntchitu nthazi zaki mwankhaza. Kweni lenili ndi boza likulu ukongwa! Tikamba viyo chifukwa Bayibolu litisambiza kuti Yehova “we ndi mtima wazeru.” (Yobu 9:4) Venivi ving’anamuwa cha kuti Yehova we ndi mtima wa nge wo taŵanthu tenawu. Kweni kanandi Bayibolu ligwiriskiya ntchitu mazu ngakuti mtima pakukamba va mo munthu walili mukati, vilatu vaki kweniso mo vavwiya, kweniso mijalidu yaki nge chanju. Yehova walongo zeru zaki kweniso mijalidu yaki yinyaki nyengu zosi munthowa ya chanju.—1 Yohane 4:8

23. Ntchifukwa wuli tikhumbika kuthemba zeru zaku Yehova, nanga tingalongo wuli titimuthemba?

²³ Mwaviyo zeru zaku Yehova zakuthembeka ukongwa. Iyu we ndi zeru kuluska munthu weyosi. Ndichu chifukwa chaki mazu ngaku Chiuta ngatiti: “Gomezga Yehova ndi mtima waku wosi, ndipu ungathembanga lusu laku lakuvwisa vinthu cha. Umuŵanaŵaniyengi mu nthowa zaku zosi, ndipu iyu wanyoloskengi nthowa zaku.” (Nthanthi 3:5, 6) Mwaviyo, tiyeni tosi tiyesesengi kusambira vakukwaskana ndi zeru zaku Yehova kuti tindere kufupi ndi Chiuta widu wazeru.