1, 2. Ano nga “sulat” ang ginpadala sa aton ni Jehova, kag ngaa?

MADUMDUMAN mo bala ang katapusan nga tion nga nakabaton ka sing sulat gikan sa imo hinigugma nga nagapuyo sa malayo? May pila ka butang nga nagahatag sa aton sing daku nga kalipay subong sang isa ka tinagipusuon nga sulat gikan sa isa nga aton ginapalangga. Nalipay kita nga makabalita tuhoy sa iya maayo nga kahimtangan, mga eksperiensia, kag mga plano. Ini nga komunikasyon labi pa nga nagapasuod sang mga nagahigugmaanay, bisan pa malayo sila sa isa kag isa.

² Ano pa, kon amo, ang makahatag sa aton sing kapin nga kalipay sangsa makabaton kita sing isa ka nasulat nga mensahe gikan sa Dios nga ginahigugma naton? Daw subong bala nga si Jehova nagpadala sa aton sing isa ka “sulat”—ang iya Pulong, ang Biblia. Sa sini ginasugiran niya kita kon sin-o sia, kon ano ang iya nahimo, kon ano ang iya ginatuyo nga himuon, kag madamo pa. Ginhatag ni Jehova sa aton ang iya Pulong bangod luyag niya nga mangin suod kita sa iya. Ginpili sang aton labing maalam nga Dios ang pinakamaayo nga paagi sa pagkomunikar sa aton. Walay tupong ang kaalam kon paano ginsulat ang Biblia kag kon ano ang ginaunod sini.

3. Sa anong paagi ginpaalinton ni Jehova ang Kasuguan kay Moises?

³ Ang iban mahimo mamangkot, ‘Ngaa wala maggamit si Jehova sing kapin ka talalupangdon nga paagi—subong halimbawa, sang isa ka tingog gikan sa langit—sa pagkomunikar sa mga tawo?’ Ang matuod, si Jehova kon kaisa nagpamulong gikan sa langit paagi sa mga anghel. Ginhimo niya ini, halimbawa, sang ginhatag niya ang Kasuguan sa Israel. (Galacia 3:19) Ang tingog gikan sa langit makapulunaw—amo kon ngaa nangabay ang hinadlukan nga mga Israelinhon nga indi magpamulong si Jehova sa ila sa sining paagi kundi nga magkomunikar sia paagi kay Moises. (Exodo 20:18-20) Sa amo, ang Kasuguan nga nagaunod sing mga 600 ka palatukuran, ginpaalinton kay Moises sing tinaga por tinaga paagi sa baba.

4. Ipaathag kon ngaa ang pagpaalinton paagi sa pulong sang baba indi isa ka masaligan nga paagi sa pagpaalinton sang mga kasuguan sang Dios.

 ⁴ Apang, ano, kon yadto nga Kasuguan wala ginsulat? Madumduman ayhan ni Moises ang husto nga mga tinaga sadtong detalyado nga kodigo kag walay sayop nga mapaalinton ini sa bug-os nga pungsod? Kamusta naman ang mga kaliwatan sa ulihi? Magasandig lamang bala sila sa pulong sang baba? Indi gid ini masaligan nga paagi sa pagpaalinton sang mga kasuguan sang Dios. Handurawa kon ano ang matabo kon ipaalinton mo ang isa ka sugilanon sa isa ka malaba nga linya sang mga tawo paagi sa pagsugid sini sa nahauna nga tawo kag dayon ipaalinton ini sang isa kag isa tubtob sa katapusan sang linya. Mahimo gid nga lain ang mabatian sang tawo sa katapusan sang linya sangsa orihinal nga mensahe. Ang mga pulong sang Kasuguan sang Dios wala sing subong sini nga katalagman.

5, 6. Ano ang ginsugo ni Jehova kay Moises nga himuon niya sa Iya mga pulong, kag ngaa isa ka pagpakamaayo para sa aton nga nabaton naton ang Pulong ni Jehova sa nasulat nga porma?

⁵ Maalamon nga nagdesisyon si Jehova nga ipasulat ang iya mga pulong. Ginsugo niya si Moises: “Isulat ining mga pulong, kay makigkatipan ako sa imo kag sa Israel nahisuno sa sining mga pulong.” (Exodo 34:27) Gani nagsugod ang dag-on sang pagsulat sa Biblia, sang 1513 B.C.E. Sa sulod sang nagsunod nga 1,610 ka tuig, si Jehova “naghambal sa madamo nga kahigayunan kag sa madamo nga paagi” sa mga 40 ka tawhanon nga manunulat nga amo ang nagsulat sang Biblia. (Hebreo 1:1) Sa sulod man sini nga mga tion, ang mahugod nga mga manugkopya mauti nga naghimo sing sibu nga mga kopya agod matipigan ang Kasulatan.—Esdras 7:6; Salmo 45:1.

⁶ Ginpakamaayo gid kita ni Jehova paagi sa pagkomunikar sa aton sa nasulat nga porma. Nakabaton ka na bala sing sulat nga ginpakabahandi mo gid—ayhan bangod naghatag ini sing ginakinahanglan nga lugpay—amo nga gintago mo ini kag ginabasa sing liwat-liwat? Amo man ang “sulat” ni Jehova sa aton. Bangod ginpasulat ni Jehova ang iya mga pulong, sarang naton ini mabasa sing tayuyon kag mapamalandungan ang ginasiling sini. (Salmo 1:2) Makabaton kita sing “paglipay gikan sa Kasulatan” kon kinahanglan naton ini.—Roma 15:4.

7. Paano ang kaalam ni Jehova nakita sa iya paggamit sing tawhanon nga mga manunulat?

⁷ Sa iya kaalam, gingamit ni Jehova ang mga tawo sa pagsulat sang iya Pulong. Binagbinaga ini: Kon mga anghel ang gingamit ni Jehova sa pagsulat sang Biblia, pareho ayhan ang epekto sini? Matuod, mahimo nga nalaragway sang mga anghel si Jehova gikan sa ila mataas nga pagtamod, napabutyag ang ila debosyon sa iya, kag nasugid ang tuhoy sa matutom nga tawhanon nga mga alagad sang Dios. Apang mahangpan gid ayhan naton ang pagtamod sang himpit nga espiritu nga mga tinuga, nga may ihibalo, eksperiensia, kag kusog nga labaw gid sangsa aton?—Hebreo 2:6, 7.

8. Sa anong paagi gintugutan ang mga manunulat sang Biblia nga gamiton ang ila kinaalam? (Tan-awa man ang footnote.)

⁸ Paagi sa iya paggamit sing tawhanon nga mga manunulat, gin-aman ni Jehova ang kinahanglan gid naton—isa ka rekord nga “inspirado sang Dios” apang sa amo man nga tion nahuptan ang tawhanon nga kinaugali. (2 Timoteo 3:16) Paano niya nahimo ini? Sa madamo nga kaso, mahimo gid nga gintugutan niya ang mga manunulat nga gamiton ang ila kinaalam sa pagpili sing “kalahamut-an nga mga pulong kag masulat ang husto nga mga pulong sang kamatuoran.” (Manugwali 12:10, 11) Amo sini kon ngaa lainlain ang estilo sa Biblia; ang mga sinulat nagapabanaag kon ano ang ginhalinan kag personalidad sang indibiduwal nga mga manunulat. * Apang, ini nga mga tawo “nagpamulong gikan sa Dios samtang ginatuytuyan sila sang balaan nga espiritu.” (2 Pedro 1:21) Busa, matuod gid nga ang resulta sini amo ang “pulong sang Dios.”—1 Tesalonica 2:13.

9, 10. Ngaa ang paggamit sing tawhanon nga mga manunulat dugang pa nga nagahatag sa Biblia sing balatyagon kag pangganyat?

⁹ Ang paggamit sing tawhanon nga mga manunulat nagahatag sa Biblia sing mabaskog nga balatyagon kag pangganyat. Ang mga manunulat sini mga tawo nga may balatyagon kasubong naton. Subong di-himpit, nakaagi sila sing mga pagtilaw kag mga pag-ipit nga kaanggid sa aton. Sa pila ka kaso, ang espiritu ni Jehova nag-inspirar  sa ila nga magsulat tuhoy sa ila mismo mga balatyagon kag mga paghimakas. (2 Corinto 12:7-10) Gani ginsulat nila ang mga pulong gikan sa ila mismo pagtamod, mga pulong nga indi gid mapabutyag sang isa ka anghel.

¹⁰ Binagbinaga, halimbawa, si Hari David sang Israel. Sang nakahimo sia sing mabug-at nga mga sala, nagkomposo si David sing isa ka salmo diin ginbubo niya ang iya tagipusuon, nga nagapakiluoy sa Dios nga patawaron sia. Sia nagsulat: “Tinlui ako gikan sa akon sala. Kay nahibaluan ko ang akon mga paglapas, kag ang akon sala yara pirme sa akon atubangan. Yari karon! Sa kasaypanan ginbun-ag ako nga may kasakit sang pagpanganak, kag sa sala ginpanamkon ako sang akon iloy. Indi ako pagtabuga gikan sa imo atubangan; kag indi pagkuhaa sa akon ang imo balaan nga espiritu. Ang mga halad sa Dios amo ang espiritu nga buong; ang buong kag nadugmok nga tagipusuon, O Dios, indi mo pagtamayon.” (Salmo 51:2, 3, 5, 11, 17) Indi mo bala mabatyagan ang kalisang sang manunulat? Sin-o pa kundi ang di-himpit nga tawo lamang ang makapabutyag sining tinagipusuon nga mga balatyagon?

11. Ano nga sahi sang natabo gid sa kabuhi nga mga ilustrasyon ang nalakip sa Biblia “sa pagtudlo sa aton”?

¹¹ May isa pa ka butang nga nagahatag sa Biblia sing dugang pa nga pangganyat. Sa pila ka kasangkaron, isa ini ka tulun-an tuhoy sa mga tawo—matuod nga mga tawo—ang mga nagaalagad sa Dios kag ang mga wala nagaalagad sa iya. Mabasa naton ang tuhoy sa ila mga eksperiensia, mga kabudlayan, kag mga kalipay. Makita naton ang resulta sang ila ginpili sa kabuhi. Ini nga mga rekord ginlakip “sa pagtudlo sa aton.” (Roma 15:4) Paagi sa sining natabo gid sa kabuhi nga mga ilustrasyon, nagatudlo si Jehova sa mga paagi nga nagatandog sang aton tagipusuon. Binagbinaga ang pila ka halimbawa.

12. Ang mga rekord sang Biblia tuhoy sa di-matutom nga mga tawo nagabulig sa aton sa anong paagi?

¹² Ang Biblia nagasugid tuhoy sa di-matutom, malaut pa gani nga mga tawo kag kon ano ang natabo sa ila. Sa sining mga rekord, ginapakita sang ila ginbuhat ang di-halandumon nga mga kinaiya, sa amo mas mahapos naton ini mahangpan. Halimbawa, ano nga sugo batok sa pagkadimainunungon ang labi pa ka epektibo sa buhi nga halimbawa sini nga kinaiya kay Judas samtang ginahimo niya  ang iya maluibon nga plano batok kay Jesus? (Mateo 26:14-16, 46-50; 27:3-10) Ang subong sini nga mga rekord kapin ka epektibo nga makatandog sang aton tagipusuon, nagabulig sa aton nga makilala kag sikwayon ang makangilil-ad nga mga kinaiya.

13. Sa anong paagi ang Biblia nagabulig sa aton nga mahangpan ang halandumon nga mga kinaiya?

¹³ Ginalaragway man sang Biblia ang madamo nga matutom nga alagad sang Dios. Mabasa naton ang tuhoy sa ila debosyon kag pagkamainunungon. Makita naton ang buhi nga mga halimbawa sang mga kinaiya nga dapat naton palambuon agod mangin suod kita sa Dios. Binagbinaga, halimbawa, ang pagtuo. Ginasugid sa aton sang Biblia kon ano ang pagtuo kag kon daw ano ini ka kinahanglanon agod mapahamut-an naton ang Dios. (Hebreo 11:1, 6) Apang nagaunod man ang Biblia sing maathag nga mga halimbawa sang pagtuo nga may buhat. Hunahunaa ang pagtuo nga ginpakita ni Abraham sang magtinguha sia nga ihalad si Isaac. (Genesis, kapitulo 22; Hebreo 11:17-19) Paagi sa subong sini nga mga rekord, ang tinaga nga “pagtuo” nagapaalinton sing dugang pa nga kahulugan kag mas mahapos mahangpan. Maalamon gid nga si Jehova wala lamang nagapalig-on sa aton nga palambuon ang halandumon nga mga kinaiya kundi nagahatag man sia sing natabo gid nga mga halimbawa!

14, 15. Ano ang ginasugid sa aton sang Biblia tuhoy sa isa ka babayi nga nag-abot sa templo, kag ano ang matun-an naton tuhoy kay Jehova gikan sa sining rekord?

¹⁴ Ang natabo gid nga mga rekord nga masapwan sa Biblia masami nga nagatudlo sa aton sing isa ka butang tuhoy sa kon ano nga sahi sang persona si Jehova. Binagbinaga ang nabasa naton tuhoy sa isa ka babayi nga nakita ni Jesus sa templo. Samtang nagalingkod sia malapit sa mga bahandian, ginatan-aw ni Jesus ang mga tawo samtang nagahulog sila sang ila mga amot. Madamo nga manggaranon ang nag-abot, nga nagahatag “gikan sa ila mga sobra.” Apang natuon ang panulok ni Jesus sa imol nga babayi nga balo. Ang iya dulot amo ang “duha ka gamay nga sensilyo, nga may gamay kaayo nga balor.” * Amo na lang ini ang iya kuwarta. Si Jesus, nga  himpit nga nagpabanaag sang pagtamod ni Jehova sa sini nga butang, nagsiling: “Ining imol nga babaying balo naghulog sing labaw pa sa ila tanan nga naghulog sing kuwarta sa mga bahandian.” Suno sa sining mga pulong, ang iya ginhulog naglabaw pa sa tingob nga ginhulog sang tanan.—Marcos 12:41-44; Lucas 21:1-4; Juan 8:28.

¹⁵ Indi bala talalupangdon nga sa tanan nga tawo nga nag-abot sa templo sadto nga adlaw, ining babaying balo amo ang napilian kag ginsambit sa Biblia? Paagi sa sining halimbawa, ginatudluan kita ni Jehova nga sia isa ka mainapresyahon nga Dios. Nahamuot sia nga batunon ang aton bug-os kalag nga mga dulot, bisan daw ano man ini kon ipaanggid sa mahatag sang iban. Wala na sing mas maayo pa nga paagi nga matudluan kita ni Jehova sining makalilipay nga kamatuoran!

16, 17. Paano makita ang kaalam ni Jehova bisan sa kon ano ang ginapili niya nga indi pagsambiton sa iya Pulong?

¹⁶ Kon magsulat ka sa imo hinigugma, limitado lamang ang imo masugid. Gani ginagamit mo ang imo paghantop sa pagpili kon ano ang isulat. Sing kaanggid, ginpili ni Jehova nga sambiton ang pila ka indibiduwal kag mga hitabo sa iya Pulong. Apang sa sining malaragwayon nga mga rekord, indi sa tanan nga tion ginapaathag sang Biblia ang tanan nga detalye. (Juan 21:25) Halimbawa, kon ginasugid sang Biblia ang tuhoy sa paghukom sang Dios, mahimo nga ang impormasyon wala nagahatag sing sabat sa tanan nga pamangkot. Ang kaalam ni Jehova makita bisan sa ginapili niya nga indi pagsambiton sa iya Pulong. Sa anong paagi?

¹⁷ Ang paagi kon paano ginsulat ang Biblia nagatilaw sang kon ano ang yara sa aton tagipusuon. Ang Hebreo 4:12 nagasiling: “Ang pulong [ukon mensahe] sang Dios buhi kag gamhanan kag matalom pa sa bisan ano nga espada nga duha sing sulab kag nagalapos tubtob sa nautlan sang kalag kag espiritu . . . kag may ikasarang sa paghantop sang mga hunahuna kag mga tinutuyo sang tagipusuon.” Ang mensahe sang Biblia nagadulot sing madalom, nga nagapahayag kon ano gid ang aton ginahunahuna kag mga motibo. Ang mga nagabasa sini nga may mamulayon nga tagipusuon masami nga nagakasandad sa mga rekord nga wala nagalakip sing bastante  nga impormasyon agod mapahamut-an sila. Mahimo nga ginaduhaduhaan pa gani nila kon bala si Jehova mahigugmaon gid, maalam, kag matarong.

18, 19. (a) Ngaa indi kita dapat matublag kon ang isa ka partikular nga rekord sa Biblia nagapautwas sing mga pamangkot nga wala pa sing mga sabat? (b) Ano ang kinahanglanon agod mahangpan ang Pulong sang Dios, kag paano ini isa ka pamatuod sang daku nga kaalam ni Jehova?

¹⁸ Sa kabaliskaran, kon ginatun-an naton sing mahalungon ang Biblia upod ang isa ka sinsero nga tagipusuon, makilala naton si Jehova sa konteksto nga ginapresentar sia sang Biblia sa kabilugan. Gani, indi kita matublag kon ang isa ka partikular nga rekord nagapautwas sing pila ka pamangkot nga wala pa sing mga sabat. Sa pag-ilustrar: Kon ginasugponsugpon naton ang isa ka daku nga puzzle, mahimo nga sa umpisa indi naton makita ang isa ka partikular nga bahin ukon indi naton mahibal-an kon paano magsigo ang isa ka bahin. Apang, mahimo nga nasugpon na naton ang bastante nga mga bahin agod mahanduraw kon ano ang hitsura sang bug-os nga laragway. Sing kaanggid, kon ginatun-an naton ang Biblia, amat-amat nga matun-an naton kon ano nga sahi sang Dios si Jehova, kag nagalutaw ang isa ka maathag nga laragway. Bisan pa kon indi naton mahangpan sa primero ang isa ka rekord ukon kon paano ini nagasigo sa personalidad sang Dios, ang aton pagtuon sa Biblia nakatudlo sa aton sing bastante tuhoy kay Jehova agod mahangpan naton nga sia isa ka Dios nga nagapakita sa tanan nga tion sing gugma kag katarungan.

¹⁹ Gani, agod mahangpan ang Pulong sang Dios, dapat naton basahon kag tun-an ini upod ang sinsero nga tagipusuon kag bukas nga hunahuna. Indi bala pamatuod ini sang daku nga kaalam ni Jehova? Ang maalam nga mga tawo makasulat sing mga libro nga ang makahangop lamang amo ang “mga maalam kag intelihente.” Apang agod makasulat sing isa ka libro nga ang makahangop lamang amo ang mga tawo nga may husto nga motibo sa tagipusuon—kinahanglan ang kaalam sang Dios!—Mateo 11:25.

20. Ngaa si Jehova lamang ang makasugid sa aton sang labing maayo nga paagi sa pagkabuhi, kag ano ang ginaunod sang Biblia nga makabulig sa aton?

²⁰ Sa iya Pulong, ginasugiran kita ni Jehova sang labing maayo nga paagi sa pagkabuhi. Subong Manunuga naton, mas nahibaluan  niya kon ano ang aton mga kinahanglanon. Kag ang importante nga mga kinahanglanon sang tawo—lakip ang handum nga makasapo sing gugma, mangin malipayon, kag mangin madinalag-on sa mga relasyon—nagapabilin nga amo gihapon. Ang Biblia bugana sa “praktikal nga kaalam” nga makabulig sa aton agod mangin mapuslanon ang aton pagkabuhi. (Hulubaton 2:7) Ang tagsa ka seksion sining bulig sa pagtuon nagaunod sing isa ka kapitulo nga nagapakita kon paano naton maaplikar ang maalamon nga laygay sang Biblia, apang binagbinagon naton diri ang isa lamang ka halimbawa.

21-23. Anong maalamon nga laygay ang makabulig sa aton agod malikawan ang paghupot sing kaakig kag hinakit?

²¹ Natalupangdan mo bala nga ang mga tawo nga madumot kag nagahupot sing hinakit masami nga nagahalit sa ila kaugalingon sa ulihi? Ang paghinakit isa ka mabug-at nga lulan sa kabuhi. Kon ginahuptan naton ini, ginapabug-atan sini ang aton panghunahuna, ginatublag ang aton paghidait, kag ginadula ang aton kalipay. Ginapahangop sang mga pagtuon sang mga sientipiko nga ang paghupot sing kaakig sarang makapadugang sang aton peligro sa atake sa tagipusuon kag sa madamo pa nga malala nga balatian. Madugay na antes sang pagtuon sang mga sientipiko, ang Biblia maalamon nga nagsiling: “Likawi ang kaakig kag bayai ang kasingkal.” (Salmo 37:8) Apang paano naton mahimo ini?

²² Ginahatag sang Pulong sang Dios ining maalamon nga laygay: “Ang paghantop sang tawo nagapahinay gid sang iya kaakig, kag katahom sa bahin niya nga paligaron ang kalapasan.” (Hulubaton 19:11) Ang paghantop amo ang ikasarang nga makita kon ano ang sa idalom sang kadaygan, ang pagtan-aw kon ano ang sa likod sang madali makita nga butang. Ang paghantop nagapauswag sang paghangop, kay makabulig ini sa aton sa paghantop kon ngaa ang isa ka tawo naghambal ukon naghulag sa isa ka paagi. Ang pagtinguha nga mahangpan ang iya matuod nga mga motibo, mga balatyagon, kag mga kahimtangan mahimo makabulig sa aton agod madula ang negatibo nga mga panghunahuna kag mga balatyagon batok sa iya.

²³ Ang Biblia nagaunod sining dugang pa nga laygay: “Padayon kamo nga magpinaumuray sa isa kag isa kag hilway nga magpinatawaray sa isa kag isa.” (Colosas 3:13) Ang ekspresyon nga “padayon  nga magpinaumuray sa isa kag isa” nagapahangop nga dapat kita mangin mapailubon sa iban, nga wala ginasapak ang mga kinaiya nga mahimo makaulugot para sa aton. Ini nga pagkamapailubon makabulig sa aton nga malikawan ang paghupot sing walay pulos nga mga dumot. Ang “magpinatawaray” nagapaalinton sing ideya nga kalimtan ang hinakit. Ang aton maalam nga Dios nakahibalo nga dapat naton patawaron ang iban kon may yara makatarunganon nga basihan sa paghimo sini. Indi lamang ini para sa ila kaayuhan kundi para man sa aton mismo kalinong sang hunahuna kag tagipusuon. (Lucas 17:3, 4) Daw ano nga kaalam nga masapwan sa Pulong sang Dios!

24. Ano ang mangin mga resulta kon ipahisanto naton ang aton kabuhi sa kaalam sang Dios?

²⁴ Bangod sang iya walay latid nga gugma, luyag ni Jehova magkomunikar sa aton. Ginpili niya ang pinakamaayo nga paagi—isa ka “sulat” nga ginsulat sang tawhanon nga mga manunulat nga gintuytuyan sang balaan nga espiritu. Subong resulta, ang kaalam mismo ni Jehova masapwan sa mga pahina sini. Ini nga kaalam “masaligan gid.” (Salmo 93:5) Samtang ginapahisanto naton ang aton kabuhi sa sini kag samtang ginapaambit naton ini sa iban, kinaugali lamang nga mangin suod kita sa aton labing maalam nga Dios. Sa masunod nga kapitulo, binagbinagon naton ang isa pa ka talalupangdon nga halimbawa sang may paghangop sa palaabuton nga kaalam ni Jehova: ang iya ikasarang sa pagtagna sang palaabuton kag sa pagtuman sang iya katuyuan.