1, 2. “Ontumwafo” yini Jehova e tu nyolela, nomolwashike?

MBELA oto dhimbulukwa oshikando shahugunina sho wa yakula ontumwafo okuza kukuume koye a kala koshilando shokokule? Oho kala wa panda ngele wa nyolelwa ontumwafo kugumwe ngoka wu hole. Oho kala wa nyanyukwa okuuva nkene e li po, iimoniwa ye nomalalakano ge. Oontumwafo ohadhi hanganitha ookuume, nonando oya kale ye lyaathane kokule.

² Mbela itatu ka kala twa nyanyukwa noonkondo ngele twa yakula ontumwafo okuza kuKalunga ketu ngoka tu hole? Okwe tu nyolela “ontumwafo” okupitila mOohapu dhe, Ombiimbeli. Ote tu lombwele okupitila muyo kutya oye lye, shoka e tu ningila, omalalakano ge niikwawo oyindji. Okwe tu pa Oohapu dhe molwaashoka okwa hala tu hedhe popepi naye. Kalunga ketu ngoka e li omunongo a shiga ko okwa hogolola omukalo omwaanawaelela okupopya natse. Omukalo moka Ombiimbeli ya nyolwa nosho wo oshikalimo shayo, otagu ulike kutya uunongo waKalunga kawu shi okuyelekwa.

3. Jehova okwa li a pe Moses Ompango momukalo guni?

³ Yamwe otashi vulika yi ipule taya ti: ‘Omolwashike Jehova inaa popya naantu ye mwene okuza megulu?’ Odhoshili kutya poompito dhimwe okwa li ha popi okuza megulu ta longitha aayengeli ye li aapopikalelipo ye. Pashiholelwa, okwa li e shi ningi sho a pe Aaisraeli Ompango ye. (Aagalati 3:19) Aaisraeli oya li ya tila okuuva ewi tali zi megulu, noya li ya pula Jehova kaa popye we nayo momukalo ngoka, ihe ne shi ninge okupitila muMoses. (Eksodus 20:18-20) Ompango ndjoka ya li ya pewa Moses pakana oshitya noshitya, oya li yi na iipango 600 lwaampono.

4. Yelitha kutya omolwashike okutaambekidha Ompango yaKalunga pakana kaaku shi omukalo omwaanawa.

 ⁴ Mbela ando oshike sha ningwa po ando Ompango ndjoka oya li inaayi nyolwa? Mbela ando Moses okwa ka dhimbulukwa ngaa oohapu dhOmpango ndjoka noku dhi lombwela oshigwana ashihe ngaashi naanaa dhi li? Ongiini kombinga yomapipi taga ka landula ko? Mbela oga li ngaa tage ki itaala oohapu dhopakana? Omukalo ngoka kagu shi okwiinekelwa. Natu tye nduno ando ehokololo lyontumba olya kala tali itaambekidhwa okuza komuntu nomuntu nosho wo okuza kepipi nepipi. Kapu na omalimbililo kutya shoka omuntu gwahugunina te ku uva otashi ka kala sha yooloka ko noonkondo kwaashoka sha li sha popiwa petameko. Ihe molwaashoka Ompango yaKalunga oya li ya nyolwa, oshe shi ningitha tashi vulika opo oohapu dhe kaadhi lundululwe mokweendela ko kwethimbo.

5, 6. Jehova okwa li a lombwele Moses a ninge shike noohapu Dhe, nomolwashike twa yambekwa sho tu dhi na?

⁵ Molwaashoka Jehova omunongo, okwa hogolola opo oohapu dhe dhi nyolwe. Okwa lombwele Moses a ti: “Inyolela oohapu ndhika, oshoka okomukanka gwadho onda dhike ehangano pamwe nangoye nonaIsraeli.” (Eksodus 34:27) Ombiimbeli oya tamekwa okunyolwa mo 1513 K.E.N. Uule womimvo dha konda 1 610 Jehova okwa kala nokupopya “pamikalo odhindji” naalumentu 40 mboka a longitha ya nyole Ombiimbeli. (Aahebeli 1:1) Pokati mpoka, opwa kala aanyolululi aanekeka mboka ya kala taya nyola ookopi dhopamanyolo nokushilipaleka kutya odhi li paushili, opo Omanyolo ga dhigininwe.—Esra 7:6; Episalomi 45:1.

⁶ Jehova okwe tu yambeka shili sho e tu pa Oohapu dhe ndhoka a nyolitha. Mbela owa nyolelwa nale ontumwafo e to yi pungula opo wu kale ho yi lesha iikando niikando, molwaashoka otashi vulika hayi ku hekeleke? Osha faathana ‘nontumwafo’ ndjoka Jehova e tu nyolela. Molwaashoka Jehova okwa nyolitha oohapu dhe, ohatu vulu okudhi lesha aluhe nokutedhatedha shoka tadhi ti. (Episalomi 1:2) Otatu vulu okumona “omukumo” ngoka twa pumbwa okuza mudho.—Aaroma 15:4.

7. Uunongo waJehova owi iwetikile ngiini mokulongitha kwe aantu ya nyole Ombiimbeli?

⁷ Omolwuunongo we, Jehova okwa longitha aantu ya nyole Oohapu dhe. Mbela andola okwa longithile aayengeli ya nyole Ombiimbeli, ando oya kala ngaa yihokitha ngaashi yi li kunena? Osha yela kutya ando aayengeli oya hokolola Jehova pataloko lyawo lyopambepo nonkene ye mu simaneka notashi vulika ando ya hokolola kombinga yaapiya ye yokombanda yevi aadhiginini. Mbela ando otwe ku uva ko ngaa iinima mbyoka ya nyolwa kiishitwa yopambepo ya gwanenena, yi na ontseyo, owino noonkondo dhi vule dhetu kokulekule?—Aahebeli 2:6, 7.

8. Omomikalo dhini aanyoli yOmbiimbeli ya li ya pitikwa ya longithe oondunge dhawo dhokuyoolola? (Tala enyolo lyopevi.)

⁸ Okupitila maantu mboka a longitha ya nyole Ombiimbeli, Jehova okwe tu pa naanaa shoka twa pumbwa, oohapu dhe ‘dha nyolithwa kOmbepo ye’ ndhoka tatu vulu okuuva ko. (2 Timoteus 3:16) Okwa li e shi ende ngiini? Poompito odhindji, okwa li a pitike aanyoli ya longithe oondunge dhawo dhokuyoolola opo ya hogolole “oohapu dho opala nodha nyolwa dhu uka, oohapu dhoshili.” (Omuuvithi 12:10, 11) Shika otashi tu kwathele tu mone kutya momukalo moka omambo gOmbiimbeli ga nyolwa ogwi ikolelela keputuko nuukwatya womunyoli. * Ihe Aantu mbaka “mokupopya elaka lya za kuKalunga oya wilikwa kOmbepo Ondjapuki.” (2 Petrus 1:21) Onkee ano, Ombiimbeli oyi li shili “oohapu dhaKalunga.”—1 Aatessalonika 2:13.

9, 10. Omolwashike sho Ombiimbeli ya nyolwa kaantu she yi ninga yihokitha notayi gumu omutima?

⁹ Ombiimbeli oyihokitha notayi gumu omitima dhetu molwaashoka Kalunga okwa longitha aantu oku yi nyola. Mboka ye yi nyola oye na omaiyuvo ga fa getu. Molwaashoka nayo oya  li inaaya gwanenena, oya li ya taalelwa komaupyakadhi nomathiminiko ngaashi tse. Ombepo ondjapuki yaJehova oya li ye ya nwetha mo ya nyole kombinga yomaiyuvo gawo nomaunkundi gawo. (2 Aakorinto 12:7-10) Oya nyola kombinga yiimoniwa yawo, iinima mbyoka aayengeli itaaya vulu okuninga.

¹⁰ Natu tale koshiholelwa shomukwaniilwa David gwaIsraeli. Sho a yono sha kwata miiti, okwa li a nyola Episalomi moka a pula Kalunga nomutima aguhe e mu dhimine po. Okwa nyola a ti: ‘Theta po ondjo yandje. Omayono gandje onde ga dhimbulula; oondjo dhandje odhi li aluhe momeho gandje. Ngame omulunde okuza kevalo, okuza kesiku ndyoka nda valelwa muuyuni. Ino kutha ndje ko koshipala shoye; ngoye ino kutha ndje Ombepo yoye ondjapuki. Kalunga, ombepo yi ishonopeka oyo eyambo lyandje, omutima gwi itedhulula ito gu ekelehi.’ (Episalomi 51:2, 3, 5, 11, 17) David okwa li e ehamekwa kwaashoka a ningi. Mbela opu na ngaa omuntu inaa gwanenena ta vulu okupopya ngaaka?

11. Iiholelwa yaantu yoshili yini ya nyolwa mOmbiimbeli opo yi “tu longe”?

¹¹ Opu na iishewe oshinima shimwe shoka tashi ningitha Ombiimbeli yi kale yihokitha. Oyi li embo tali popi kombinga yaantu mboka ya longela Kalunga naamboka inaaye mu longela. Omwa nyolwa iimoniwa yawo, omaupyakadhi niinima mbyoka ya li ye ye etele enyanyu. Ombiimbeli oya popya iilanduliko yonkalamwenyo yawo. Omahokololo ngoka oga nyolwa opo ge “tu longe.” (Aaroma 15:4) Jehova ote tu longo momikalo tadhi gumu omitima dhetu okupitila miimoniwa mbika yoshili. Natu tale yimwe yomuyo.

12. Omahokololo kombinga yaantu mboka kaaye shi aadhiginini otage tu kwathele momukalo guni?

¹² Ombiimbeli otayi popi kombinga yaantu mboka kaaye shi aadhiginini naakolokoshi naashoka sha li she ya ningilwa. Omahokololo gaantu mboka otage tu kwathele tu mone kutya uukwatya wuni tu na okuhenuka. Pashiholelwa, oshipu okuuva ko elondodho li na ko nasha nokuyanda iikala  yokwaahenuudhiginini ngele tatu lesha kombinga yankene Judas a li a kengelele Jesus. (Mateus 26:14-16, 46-50; 27:3-10) Omahokololo ngoka otaga gumu omitima dhetu nuupu notage tu kwathele tu tseye notu henuke iikala iiwinayi.

13. Ongiini Ombiimbeli tayi tu kwathele tu uve ko omaukwatya omawanawa?

¹³ Ombiimbeli otayi popi wo aapiya yaJehova oyendji aadhiginini. Otayi hokolola eigandjo lyawo lyometilokalunga nuudhiginini wawo. Otatu a dha mo iiholelwa yomaukwatya ngoka tu na okukokeka opo tu hedhe popepi naKalunga. Pashiholelwa, natu tale shi na ko nasha neitaalo. Ombiimbeli oya fatulula kutya eitaalo oshike notayi tu lombwele kutya olya simanenena ngele otwa hala okunyanyudha Kalunga. (Aahebeli 11:1, 6) Ihe muyo omu na wo iiholelwa yaamboka ya li neitaalo tali longo. Dhiladhila kombinga yeitaalo ndyoka Abraham a li u ulike sho a makelwa a yambe po Isak. (Genesis, ontopolwa 22; Aahebeli 11:17-19) Okupitila momahokololo ngoka oshitya “eitaalo” oshi na eityo lya gwedhwa po noshipu okuuviwa ko. Jehova ine tu ladhipika owala tu kokeke omaukwatya omawanawa, ihe okwe tu pa wo iiholelwa yaamboka ya li ye shi ningi.

14, 15. Ombiimbeli otayi tu lombwele shike kombinga yomukiintu gumwe ngoka a li e ya kotempeli, noshike tatu ilongo mo kombinga yaJehova?

¹⁴ Omahokololo giinima ya ningwa shili ngoka ge li mOmbiimbeli ohage tu kwathele tu mone kutya Jehova omuntu a tya ngiini. Dhiladhila kehokololo lyomukiintu ngoka Jesus a li a mono motempeli. Sho Jesus a li a kuutumba pooha noshiketha shiimaliwa, okwa li a tala aantu sho taya tula mo omayambidhidho. Aayamba oyendji oya “tula mo ya kutha muuyamba wawo.” Ihe Jesus okwa li a gandja eitulomo komuselekadhi ohepele. Omagano ge oga li “uumaliwa uyali, auhe kumwe otau ningi okapeni kamwe.” * Owo owala uumaliwa a li e na. Jesus  ngoka e na omadhiladhilo ga fa gaJehova lelalela, okwa ti: “Omuselekadhi nguka ohepele okwa tula mo oshindji moshiketha shiimaliwa e vule ayehe mboka ya tula mo.” Oohapu dhaJesus ndhika otadhi ulike kutya omuselekadhi nguka okwa tula mo oshindji shi vulithe nokuli iimaliwa ayihe kumwe mbyoka aantu ayehe ya tula mo.—Markus 12:41-44; Lukas 21:1-4; Johannes 8:28.

¹⁵ Mbela kashi shi oshinima oshindhindhilikwedhi okudhiladhila kutya mokati kaantu ayehe mboka ya li ye ya kotempeli esiku ndyoka, Ombiimbeli oyu ukitha owala eitulomo komuselekadhi ngoka? Okupitila moshiholelwa shika, Kalunga ote tu longo kutya ye oha pandula. Oha hokwa omayambidhidho getu ngoka tatu gandja nomutima aguhe, nonando oge vulike kwaangoka yalwe ya gandja. Oshiholelwa shomuselekadhi nguka oshi li omukalo gwa dhenga mbanda moka Jehova te tu longo oshili yinyanyudha.

16, 17. Ongiini uunongo waJehova wi iwetikile nokuli nomwaashoka inaa popya mOohapu dhe?

¹⁶ Ngele to nyolele kuume koye ontumwafo, iho nyola mo owala kehe shimwe. Oho hogolola kutya oto ke mu lombwela shike. Sha faathana, Jehova okwa hogolola okutumbula oohandimwe niiningwanima yontumba mOohapu dhe. Ihe omahokololo ngoka ge li mOmbiimbeli inaga kwatele mo uuyelele auhe. (Johannes 21:25) Pashiholelwa, Ombiimbeli otashi vulika itaayi yamukula epulo kehe tu na kombinga yokupangula kwaKalunga. Uunongo we owi iwitikile nokuli nomwaashoka inaa popya mOohapu dhe. Ngiini mbela?

¹⁷ Omukalo moka Ombiimbeli ya nyolwa otagu holola shoka shi li momitima dhetu. Aahebeli 4:12 otaya ti: “Oshoka oohapu dhaKalunga odhi na omwenyo nodhi na oonkondo dhokulonga sha. Odho odhi na omayego dhi vule egongamwele lyoongenge mbali. Otadhi tete e tadhi adha sigo okomwenyo nombepo, . . . otadhi holola puuyelele omahalo nomadhiladhilo gomitima dhaantu.” Etumwalaka lyOmbiimbeli ohali tete  muule nokuholola omadhiladhilo nomainyengotompelo getu gashili. Mboka haye yi lesha nomunyengutima ohaya kala ya limbililwa komahokololo ngoka ge li mo itaaga gandja uuyelele wa gwana. Ohashi vulika ya kale ya limbililwa ngele Jehova omunahole, omunongo nomuyuuki shili.

18, 19. (a) Omolwashike kaatu na okukala twa limbililwa ngele ehokololo lyOmbiimbeli tali pendutha omapulo ngoka itaatu vulu okumona omayamukulo pethimbo mpoka? (b) Oshike sha pumbiwa opo tu uve ko Oohapu dhaKalunga, nongiini shika tashi gandja uunzapo kutya Jehova oku na uunongo shili?

¹⁸ Mepingathano naashoka, uuna tatu yi konakona nuukeka nomutima aguhe, otatu ki ilonga kombinga yaJehova ngaashi Ombiimbeli ayihe tayi mu popi. Onkee ano, ihatu kala twa limbililwa ngele ehokololo lyontumba tali pendutha omapulo gontumba, ihe otwa nyengwa okumona omayamukulo komapulo ngoka pethimbo mpoka. Sho tatu konakona Ombiimbeli kashona nakashona otatu ki ilonga kutya Jehova oKalunga a tya ngiini. Nonando katu uvite ko nkene ehokololo lyontumba lya kwatathana nuukwatya waKalunga wopaumwene, shoka twi ilonga mOmbiimbeli oshe tu longa nale oshindji kombinga yaJehova shoka tashi tu kwathele tu mone kutya ye oKalunga omunahole, omuyuuki noku na oonkondo.

¹⁹ Opo tu uve ko Oohapu dhaKalunga, otu na oku dhi lesha noku dhi konakona nomutima aguhe nosho wo nomadhiladhilo agehe. Mbela shoka itashi gandja uunzapo kutya Jehova oku na uunongo shili? Aantu aanandunge ohaya vulu okunyola omambo ngoka taga vulu okuuviwa ko owala ‘kaanongo naanamayele.’ Ihe mbela itashi pula uunongo wopakalunga okunyola embo ndyoka tali vulu okuuviwa ko kwaamboka ye na omitima dhu uka?—Mateus 11:25.

20. Omolwashike Jehova oye awike ta vulu oku tu lombwela omukalo omwaanawaelela gwonkalamwenyo, noshike shi li mOmbiimbeli shoka tashi vulu oku tu kwathela?

²⁰ Jehova ote tu lombwele okupitila mOohapu dhe omukalo gwonkalamwenyo omwaanawaelela. Oku shi shoka twa pumbwa  e tu vule, molwaashoka oye Omushiti gwetu. Oompumbwe dhopantu ndhoka dha kwatela mo okukala wu holike, okukala wa nyanyukwa nokukala nekwatathano ewanawa nayalwe, inadhi lunduluka. Ombiimbeli oyi na “owino neuvoko” ndyoka tali vulu oku tu kwathela tu kale nonkalamwenyo tayi ti sha. (Omayeletumbulo 3:21) Moshitopolwa kehe shembo ndika omu na ontopolwa ya nuninwa oku tu kwathela tu mone nkene tatu vulu okutula miilonga omayele gOmbiimbeli ge li pandunge, ihe natu tale owala koshiholelwa shimwe tashi landula.

21-23. Omayele gopandunge geni taga vulu oku tu kwathela tu yande okukwatela yalwe onkone?

²¹ Mbela owe shi ndhindhilika ngaa kutya aantu mboka haya kwatele yalwe onkone ohayi iyehameke owala yo yene? Okukwatela yalwe onkone oku li omutenge omudhigu monkalamwenyo. Ngele ohatu kwatele yalwe onkone, otashi vulitha omadhiladhilo getu notashi tu yugu ombili nenyanyu. Aanongononi oya ti kutya okukwatela yalwe onkone otaku vulu okukwatitha omuntu kuuvu womutima nosho wo komikithi dhilwe odhindji dha kwata miiti. Omanga aanongononi inaaya nongela oshinima shoka, Ombiimbeli oya popya nale tayi ti: “Ino iyethela moshimpwiyu nenge muugeyi.” (Episalomi 37:8) Ihe ongiini tatu vulu oku shi ninga?

²² Ombiimbeli otayi gandja omayele gopandunge tayi ti: “Oondunge dhomuntu otadhi mu ningi omunamutimahenda, nosho wo esimano kuye okudhima po eyono.” (Omayeletumbulo 19:11) Okukala noondunge otashi ti kutya okuvula okumona shoka tashi etitha uupyakadhi wontumba. Shoka ohashi tu kwathele tu uve ko kutya omolwashike omuntu ta popi oshinima shontumba nenge a katuka onkatu yontumba. Okukambadhala okuuva ko omainyengotompelo ge golela, omaiyuvo ge nonkalo moka a li, otashi vulu oku tu kwathela tu ekelehi omadhiladhilo nomaiyuvo omawinayi ngoka tu mu nine.

²³ Ombiimbeli otayi gandja natango omayele tayi ti: “Dhiminathanii po oondjo ethimbo kehe, uuna pe na ongoka a ningathana namukwawo.” (Aakolossa 3:13) Uutumbulilo  “dhiminathanii po” otawu ulike kutya otu na okwiidhidhimikila omaukwatya gayalwe ngoka hage tu kenyaneke. Eidhidhimiko otali ke tu kwathela twaaha kwatele onkone okanima kehe. Uutumbulilo ‘okudhimina po’ otawu gandja edhiladhilo lyokwaaha kwatela yalwe onkone. Kalunga ketu omunandunge okwa tseya kutya otwa pumbwa okukala hatu dhimine po yalwe molwaashoka otu na etompelo lyoku shi ninga. Shika itatu shi ningi owala molwuuwanawa wawo, ihe otatu shi ningi opo tu kale tu na ombili yopamadhiladhilo noyomomutima. (Lukas 17:3, 4) MOohapu dhaKalunga itatu adha mo tuu uunongo!

24. Uuwanawa wuni tatu ka mona ngele tatu tula miilonga uunongo wopakalunga monkalamwenyo yetu?

²⁴ Jehova okwa hala okupopya natse molwaashoka oku tu hole noonkondo. Okwa hogolola omukalo dhingi oku tu nyolela ontumwafo ya nyolwa kaantu taya wilikwa kombepo ondjapuki. Oshizemo, uunongo waJehova otawu adhika muyo. Uunongo mbuka owu shi “okwiinekelwa shili.” (Episalomi 93:5, KB) Ngele otwa kala noku wu tula miilonga noku wu lombwela yalwe monkalamwenyo yetu, otatu hedha popepi lela naKalunga ketu ngoka e na uunongo wa shiga ko. Montopolwa tayi landula otatu ka kundathana oshiholelwa shilwe shuunongo waKalunga wa tongomana: okuvula okuhunganeka onakuyiwa nosho wo okugwanitha po omalalakano ge.