1, 2. Wat voor ‘brief’ heeft Jehovah ons geschreven, en waarom?

 HEB je ooit een brief gekregen van een familielid of vriend die ver weg woont? Er zijn maar weinig dingen die ons zo blij maken als een lieve brief van iemand van wie we houden. We vinden het geweldig om te horen hoe het met hem gaat, wat hij meemaakt en welke plannen hij heeft. Door zulke berichten voelt het alsof hij dichtbij is, ook al woont hij ver weg.

² Maar er is niets dat ons gelukkiger kan maken dan een geschreven boodschap van de God van wie we houden! Jehovah heeft ons in zekere zin een ‘brief’ geschreven — zijn Woord, de Bijbel. Daarin vertelt hij ons wie hij is, wat hij heeft gedaan, wat hij in de toekomst gaat doen en nog veel meer. Jehovah heeft ons zijn Woord gegeven omdat hij wil dat we een hechte band met hem hebben. Onze alwijze God heeft de best mogelijke manier gekozen om met ons te communiceren. Zijn grote wijsheid blijkt duidelijk uit de manier waarop de Bijbel geschreven is en uit wat erin staat.

3. Hoe heeft Jehovah de wet aan Mozes overgebracht?

³ Sommigen vragen zich misschien af: waarom heeft Jehovah niet een indrukwekkender manier gebruikt om met mensen te communiceren, zoals een stem uit de hemel? Jehovah heeft soms inderdaad vanuit de hemel gesproken via engelen. Dat deed hij bijvoorbeeld toen hij de wet aan Israël gaf (Galaten 3:19). De stem uit de hemel was zo ontzagwekkend dat de Israëlieten doodsbang werden. Ze vroegen of Jehovah niet meer op die manier met hen wilde spreken maar of hij via Mozes met hen wilde communiceren (Exodus 20:18-20). De wet, die uit zo’n 600 voorschriften bestond, werd daarom mondeling, woord voor woord, aan Mozes overgebracht.

4. Leg uit waarom mondelinge overlevering geen betrouwbare methode zou zijn geweest om Gods wetten door te geven.

 ⁴ Maar stel dat Mozes de wet nooit op schrift had gesteld. Zou hij zich dan de precieze woorden van dat gedetailleerde wetboek hebben kunnen herinneren en ze foutloos aan het volk hebben kunnen doorgeven? En hoe zou het met latere generaties zijn gegaan? Hadden zij dat allemaal nauwkeurig kunnen doorgeven aan hun kinderen en kleinkinderen? Mondelinge overlevering zou geen betrouwbare methode zijn geweest om Gods wetten door te geven. Stel je eens voor wat er zou gebeuren als je een verhaal aan een lange rij mensen moest vertellen. Je vertelt het verhaal aan de eerste persoon, die vertelt het aan de volgende, enzovoort. Wat de persoon aan het eind van de rij te horen krijgt, zou waarschijnlijk heel anders zijn dan het oorspronkelijke verhaal. Maar dat zou niet gebeuren met Gods wet.

5, 6. Welke opdracht kreeg Mozes van Jehovah, en waarom is de Bijbel zo’n kostbaar geschenk?

⁵ Jehovah koos er in zijn wijsheid voor om zijn woorden op schrift te laten stellen. Hij gaf Mozes de opdracht: ‘Schrijf deze woorden op, want in overeenstemming met deze woorden sluit ik een verbond met jou en met Israël’ (Exodus 34:27). Op die manier begon in 1513 v.Chr. het tijdperk van het schrijven van de Bijbel. De daaropvolgende 1610 jaar sprak Jehovah ‘bij veel gelegenheden en op veel manieren’ tot zo’n 40 mensen die vervolgens zijn woorden opschreven (Hebreeën 1:1). Intussen deden toegewijde kopiisten heel veel moeite om nauwkeurige kopieën te maken zodat de Bijbel bewaard zou blijven (Ezra 7:6; Psalm 45:1).

⁶ De Bijbel is echt een kostbaar geschenk van Jehovah. Heb je ooit een brief gekregen die je veel troost gaf en waar je zo blij mee was dat je hem bewaarde en hem steeds opnieuw las? De Bijbel is eigenlijk zo’n brief van Jehovah aan ons. Omdat Jehovah zijn woorden heeft laten opschrijven, kunnen we ze  geregeld lezen en erover mediteren (Psalm 1:2). We kunnen ‘troost uit de Schrift’ krijgen wanneer we het maar nodig hebben (Romeinen 15:4).

7. Waarom was het zo wijs van Jehovah dat hij mensen gebruikte om de Bijbel te schrijven?

⁷ In zijn wijsheid heeft Jehovah mensen gebruikt om zijn Woord op te schrijven. Sta hier eens bij stil: Als Jehovah engelen had gebruikt om de Bijbel te schrijven, zouden we er dan net zo door geraakt worden? Het is waar dat engelen Jehovah hadden kunnen beschrijven vanuit hun verheven standpunt. Ze hadden kunnen uitleggen waarom ze hem liefhebben en aanbidden. En ze hadden ons kunnen vertellen over mensen die God trouw dienden. Maar engelen zijn volmaakt en hebben veel meer kennis, ervaring en kracht dan wij. Zouden we echt hebben begrepen wat ze probeerden over te brengen? (Hebreeën 2:6, 7)

8. Wat heeft Jehovah Bijbelschrijvers toegestaan? (Zie ook de voetnoot.)

⁸ Doordat Jehovah menselijke schrijvers heeft gebruikt, heeft hij ons precies gegeven wat we nodig hebben: een verslag dat ‘door God geïnspireerd is’ en toch ons als mensen raakt (2 Timotheüs 3:16). Hoe heeft Jehovah dat mogelijk gemaakt? In veel gevallen heeft hij de schrijvers blijkbaar toegestaan hun eigen verstand te gebruiken om ‘aangename woorden te vinden en zuivere woorden van waarheid vast te leggen’ (Prediker 12:10, 11). Dat verklaart de verschillende schrijfstijlen in de Bijbel. De achtergrond en de persoonlijkheid van de schrijvers zijn terug te zien in hun manier van schrijven. a Toch hebben deze mannen ‘namens God gesproken zoals ze werden geleid door heilige geest’ (2 Petrus 1:21).  Daarom is het eindproduct echt ‘het woord van God’ (1 Thessalonicenzen 2:13).

9, 10. Hoe komt het dat de Bijbel ons echt raakt?

⁹ Doordat Jehovah mensen heeft gebruikt om de Bijbel te schrijven, raakt die ons echt. De schrijvers waren mensen met dezelfde gevoelens als wij. Ze waren onvolmaakt, en daarom hadden ze met dezelfde beproevingen en zorgen te maken als wij. In sommige gevallen werden ze er door Jehovah’s geest toe geïnspireerd over hun eigen gevoelens en problemen te schrijven (2 Korinthiërs 12:7-10). Dus schreven ze hun ervaringen op in hun eigen woorden, wat geen enkele engel op die manier had kunnen doen.

¹⁰ Neem bijvoorbeeld koning David van Israël. Nadat hij een aantal ernstige zonden had begaan, componeerde hij een psalm waarin hij zijn hart uitstortte en Jehovah om vergeving smeekte. Hij schreef: ‘Reinig me van mijn zonde. Want ik weet heel goed wat mijn overtredingen zijn, mijn zonde staat mij altijd voor ogen. Ik ben schuldig vanaf mijn geboorte en in zonde heeft mijn moeder me ontvangen. Verstoot me niet uit uw aanwezigheid en neem uw heilige geest niet van me weg. Het slachtoffer dat God graag heeft, is een gebroken geest. Een gebroken en verbrijzeld hart, o God, zult u niet afwijzen’ (Psalm 51:2, 3, 5, 11, 17). Voel je het intense verdriet van de schrijver? Alleen een onvolmaakt mens zou zulke diepe gevoelens kunnen uiten.

11. Waarom staan er zo veel waargebeurde verhalen in de Bijbel?

¹¹ Er is nog een reden waarom de Bijbel ons echt raakt. De Bijbel gaat voor een groot deel over mensen — mensen die echt hebben bestaan. Sommigen van hen dienden God en anderen niet. We lezen over hun ervaringen, geluk en verdriet. We zien de gevolgen van de keuzes die ze maakten. Hun verhalen staan in de Bijbel ‘om ons iets te leren’ (Romeinen 15:4). Door middel van die waargebeurde verhalen  onderwijst Jehovah ons op een manier die ons hart raakt. Kijk eens naar een paar voorbeelden.

12. In welk opzicht zijn Bijbelverslagen over ontrouwe mensen een hulp voor ons?

¹² De Bijbel vertelt over mensen die ontrouw en zelfs slecht waren en hoe het met ze afliep. Die verslagen maken duidelijk waarom bepaalde eigenschappen zo slecht zijn. De Bijbel zou ons bijvoorbeeld gewoon kunnen vertellen dat je niet ontrouw mag zijn. Maar als je leest over de manier waarop Judas Jezus verraadde, doet dat veel meer met ons (Mattheüs 26:14-16, 46-50; 27:3-10). Zulke verslagen raken ons hart en helpen ons om slechte eigenschappen te herkennen en ertegen te vechten.

13. Hoe helpt de Bijbel ons om een beter begrip te krijgen van goede eigenschappen?

¹³ De Bijbel vertelt ook veel over trouwe aanbidders van God. We lezen over hun toewijding en loyaliteit. Hun voorbeeld laat zien welke positieve eigenschappen we moeten ontwikkelen om dicht tot God te naderen. Neem bijvoorbeeld geloof. De Bijbel geeft een definitie van geloof en vertelt ons hoe belangrijk geloof is om Gods goedkeuring te krijgen (Hebreeën 11:1, 6). Maar in de Bijbel staan ook sprekende voorbeelden van mensen die geloof toonden. Denk maar aan het geloof dat Abraham toonde toen hij Isaäk probeerde te offeren (Genesis hoofdstuk 22; Hebreeën 11:17-19). Door zulke verslagen krijgt het woord geloof meer betekenis en wordt het makkelijker te begrijpen. Jehovah zegt ons niet alleen dat we goede eigenschappen moeten ontwikkelen maar maakt ons door deze voorbeelden ook duidelijk hoe we dat kunnen doen. Dat laat zien hoe wijs Jehovah is!

14, 15. Wat vertelt de Bijbel ons over een weduwe die naar de tempel kwam, en wat leert dat verslag ons over Jehovah?

¹⁴ De waargebeurde verhalen in de Bijbel leren ons vaak iets over wat voor persoon Jehovah is. Neem bijvoorbeeld het verslag over een vrouw in de tempel die door Jezus werd opgemerkt. Jezus zat in de buurt van de geldkisten en keek toe terwijl  de mensen er hun bijdragen in deden. Er kwamen veel rijken, die gaven ‘van wat ze overhadden’. Maar toen zag Jezus een arme weduwe. Zij gaf ‘twee kleine muntjes die heel weinig waard waren’. b Het was het laatste beetje geld dat ze had. Wat Jezus toen zei was precies hoe Jehovah erover dacht: ‘Deze arme weduwe heeft er meer in gedaan dan alle anderen die geld in de geldkisten hebben gegooid.’ Vanuit Jehovah’s standpunt had ze er meer in gedaan dan alle anderen bij elkaar (Markus 12:41-44; Lukas 21:1-4; Johannes 8:28).

¹⁵ Sta hier eens bij stil: van alle mensen die op die dag naar de tempel kwamen, had Jezus aandacht voor deze weduwe en werd haar voorbeeld in de Bijbel opgenomen. Met dit voorbeeld leert Jehovah ons dat hij een dankbare God is. Hij is heel blij als we hem het beste geven dat we hebben, ook al is dat misschien minder dan wat anderen kunnen geven. Jehovah had geen betere manier kunnen bedenken om ons die hartverwarmende waarheid te onderwijzen!

16, 17. Hoe blijkt Jehovah’s wijsheid zelfs uit wat hij uit de Bijbel heeft weggelaten?

¹⁶ Als je een familielid of goede vriend een brief schrijft, denk je er goed over na wat je wilt schrijven, omdat je brief anders veel te lang zou worden. Zo heeft Jehovah er ook voor gekozen om in zijn Woord bepaalde personen en gebeurtenissen te vermelden. Maar in die verslagen worden niet altijd alle details genoemd (Johannes 21:25). Als de Bijbel het bijvoorbeeld heeft over Gods oordeel, kan het zijn dat niet al onze vragen daarover worden beantwoord. Maar Jehovah’s wijsheid blijkt zelfs uit wat hij uit de Bijbel heeft weggelaten.

¹⁷ De manier waarop de Bijbel is geschreven, vormt een toets  op wat er in ons hart leeft. Hebreeën 4:12 zegt: ‘Het woord [de boodschap] van God is levend en er gaat kracht van uit. Het is scherper dan een tweesnijdend zwaard en dringt diep door: het scheidt ziel en geest (...). Het kan gedachten en bedoelingen van het hart onderscheiden.’ De boodschap van de Bijbel dringt diep door en brengt aan het licht wat onze echte gedachten en motieven zijn. Personen met een kritische houding struikelen vaak over verslagen waar niet zo veel details in staan als ze zouden willen. Zulke mensen twijfelen er misschien zelfs aan of Jehovah wel liefdevol, wijs en rechtvaardig is.

18, 19. (a) Waarom hoef je niet van slag te zijn als een Bijbelgedeelte vragen oproept waarop je niet meteen een antwoord vindt? (b) Wat is er nodig om Gods Woord te begrijpen, en waarom is dat een bewijs van Jehovah’s wijsheid?

¹⁸ Maar als we de Bijbel met de juiste houding bestuderen, gaan we Jehovah zien in de context van de hele Bijbel. Dan raken we niet van slag als een Bijbelgedeelte een paar vragen oproept waarop we niet meteen een antwoord vinden. Ter illustratie: Als je bezig bent met een grote legpuzzel, kun je een bepaald stukje misschien eerst niet vinden of zie je niet waar een stukje past. Toch heb je misschien al genoeg stukjes gelegd om te weten hoe de volledige afbeelding eruit moet zien. Zo is het ook als we de Bijbel bestuderen: beetje bij beetje komen we te weten wat voor God Jehovah is en krijgen we een duidelijk beeld van hem. Misschien begrijpen we een bepaald verslag eerst niet of lijkt het niet te kloppen met Gods persoonlijkheid. Maar we hebben genoeg over Jehovah geleerd om te weten dat hij altijd een liefdevolle, eerlijke en rechtvaardige God is.

¹⁹ Om Gods Woord te begrijpen, moeten we het dus met een oprecht hart en een onbevooroordeelde geest lezen en bestuderen. Dat is echt een bewijs van Jehovah’s grote wijsheid. Slimme mensen kunnen boeken schrijven die alleen ‘de wijzen en intellectuelen’ kunnen begrijpen. Maar een boek samenstellen dat alleen begrepen kan worden door mensen  met de juiste motivatie — dat kan alleen onze wijze God! (Mattheüs 11:25)

20. Waarom kan alleen Jehovah ons vertellen wat de beste manier van leven is, en waarbij kan de Bijbel ons helpen?

²⁰ In zijn Woord vertelt Jehovah ons wat de beste manier van leven is. Hij is onze Schepper, dus hij kent onze behoeften beter dan wijzelf. Alle mensen hebben behoefte aan liefde, geluk en een goede relatie met anderen, en dat is niet veranderd sinds de tijd dat de Bijbel geschreven werd. De Bijbel bevat een schat aan ‘praktische wijsheid’ die ons kan helpen een zinvol leven te leiden (Spreuken 2:7). Het laatste hoofdstuk van elk deel van dit boek laat zien hoe we de wijze raad van de Bijbel kunnen toepassen, maar we zullen hier één voorbeeld bespreken.

21-23. Welke wijze raad kan ons helpen niet boos te blijven en geen wrok te koesteren?

²¹ Is het je weleens opgevallen dat mensen die wrok koesteren en lang boos blijven, vaak heel ongelukkig zijn? Als we boos op iemand blijven, wordt het leven heel zwaar. We kunnen dan aan niets anders meer denken en we verliezen onze gemoedsrust en vreugde. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat mensen die wrok koesteren een groter risico lopen op een hartkwaal en andere chronische ziekten. Lang voordat wetenschappers dat ontdekten, stond al in de Bijbel: ‘Laat boosheid los en laat woede varen’ (Psalm 37:8). Maar hoe kun je dat doen?

²² Gods Woord geeft de wijze raad: ‘Het inzicht van een mens remt zijn woede af en het siert hem als hij een fout door de vingers ziet’ (Spreuken 19:11). Iemand die inzicht heeft, kijkt niet alleen naar wat iemand heeft gezegd of gedaan. Hij kan verder kijken en begrijpen waarom iemand iets op een bepaalde manier heeft gezegd of gedaan. Als je je best doet om iemands motieven, gevoelens en omstandigheden te begrijpen, kan dat je helpen om negatieve gedachten en gevoelens over hem los te laten.

 ²³ De Bijbel geeft nog meer raad: ‘Blijf elkaar verdragen en elkaar van harte vergeven’ (Kolossenzen 3:13). De uitdrukking ‘blijf elkaar verdragen’ betekent dat we geduld met anderen moeten hebben en bereid moeten zijn om irritante trekjes te verdragen. Zo’n geduld kan ons helpen om niet boos te blijven over kleine irritaties. Vergeven houdt de gedachte in dat je je boosheid loslaat. Onze wijze God weet dat we anderen moeten vergeven wanneer daar een goede basis voor is. Dat is niet alleen goed voor die persoon maar ook voor onze eigen gemoedsrust en innerlijke vrede (Lukas 17:3, 4). De wijsheid in Gods Woord is echt heel bijzonder!

24. Welke resultaten zal het hebben als je Jehovah’s wijze raad toepast?

²⁴ Jehovah houdt zo veel van ons dat hij graag met ons wil communiceren. Hij heeft de best mogelijke manier gekozen: een ‘brief’ die hij onder leiding van de heilige geest heeft laten opschrijven door mensen. In deze brief is de wijsheid van Jehovah te vinden. Die wijsheid is ‘uiterst betrouwbaar’ (Psalm 93:5). Als je Jehovah’s raad in je leven toepast en er met anderen over praat, word je vanzelf dichter tot onze alwijze God getrokken. In het volgende hoofdstuk zullen we nog een bijzonder voorbeeld van Jehovah’s wijsheid bespreken: zijn vermogen om de toekomst te voorspellen en zijn doel met de mensheid te realiseren.