1, 2. Ke “lengwalo” lefe leo Jehofa a re ngwaletšego lona, gomme ka baka la’ng?

NA O sa gopola lekga la mafelelo ge o be o amogela lengwalo le le tšwago go moratiwa yo a dulago kgole? Ke dilo tše sego kae tšeo di re tlišetšago lethabo le legolo go swana le lengwalo le le tšwago go motho yo mongwe yo re mo ratago kudu. Re thabela go kwa ka bophelo bja gagwe bjo bobotse, diphihlelo tša gagwe le merero ya gagwe. Poledišano e bjalo e dira gore baratiwa ba batamelane, gaešita le ge ba dula kgole le kgole.

² Ka gona, ke’ng seo se ka re tlišetšago lethabo le legolo go phala go amogela molaetša o ngwadilwego o tšwago go Modimo yo re mo ratago? Ka kgopolo e itšego, Jehofa o re ngwaletše “lengwalo”—Lentšu la gagwe, Beibele. Ka go yona o re botša yoo a lego yena, seo a se dirilego, seo a rerago go se dira le tše dingwe tše dintši. Jehofa o re neile Lentšu la gagwe ka gobane o nyaka gore re be kgaufsi le yena. Modimo wa rena wa bohlale bjo bo feletšego o kgethile tsela e phalago tšohle ya go boledišana le rena. Go na le bohlale bjo bo sa bapišwego tseleng yeo Beibele e ngwadilwego ka yona le seo e se huperego.

3. Ke ka tsela efe Jehofa a ilego a fetišetša Molao go Moše?

³ Ba bangwe ba ka botšiša gore, ‘Ke ka baka la’ng Jehofa a se a diriša mokgwa o sa tlwaelegago—ka mohlala, lentšu le le tšwago legodimong—bakeng sa go boledišana le batho?’ Ge e le gabotse, Jehofa ka dinako tše dingwe o ile a bolela a le legodimong ka baemedi ba gagwe ba barongwa. Ka mohlala, o ile a dira bjalo ge a be a nea Isiraele Molao. (Ba-Galatia 3:19) Lentšu le le tšwago legodimong e be e le le le boifišago—kudu moo e lego gore ba-Isiraele bao ba bego ba tšhogile ba ile ba kgopela gore Jehofa a se ke a bolela le bona ka tsela ye eupša a boledišane le bona ka Moše. (Ekisodo 20:18-20) Ka go rialo, Molao woo o nago le melao e ka bago 600 o ile wa newa Moše ka molomo, lentšu ka lentšu.

4. Hlalosa lebaka leo ka lona lentšu leo le fetišetšwago ka molomo e bego e ka se be mokgwa wo o ka botwago wa go fetišetša melao ya Modimo.

 ⁴ Ka gona, go thwe’ng ge nkabe Molao woo o be o se wa ka wa ngwalwa? Na Moše o be a tla kgona go gopola mantšu a feletšego a molao woo o tletšego le go o fetišetša ka ntle le phošo setšhabeng ka moka? Go thwe’ng ka meloko yeo e bego e tla latela ka morago? Na e be e tla swanelwa ke go ithekga ka mo go feletšego ka lentšu le le fetišetšwago ka molomo? Seo le ka mohla e be e ka se be mokgwa wo go ka ithekgwago ka wona wa go fetišetša melao ya Modimo. Nagana seo se bego se tla direga ge e ba o be o ka swanelwa ke go fetišetša taba molokelokeng wa batho ka go e botša motho wa pele ke moka e fetišetšanwe go tloga mothong yo mongwe go ya go yo mongwe molokelokeng. Seo motho yo a lego mafelelong a molokeloke a bego a tla se kwa mohlomongwe e be e tla ba se se fapanego kudu le seo se boletšwego mathomong. Mantšu a Molao wa Modimo a be a se kotsing e bjalo.

5, 6. Ke’ng seo Jehofa a ilego a laela Moše gore a se dire ka mantšu a Gagwe, gomme ke ka baka la’ng e le tšhegofatšo go rena gore re be le Lentšu la Jehofa leo le ngwadilwego?

⁵ Jehofa ka bohlale o ile a kgetha gore mantšu a gagwe a ngwalwe. O ile a laela Moše gore: “Mantšu á O a ngwalê; ka xobane ke dirile kxwêranô le wêna le Isiraele ka mantšu á.” (Ekisodo 34:27) Ka gona, go ile gwa thoma mehla ya go ngwalwa ga Beibele ka 1513 B.C.E. Nywageng e latetšego e 1 610, Jehofa “o boletše . . . xa-ntši le ka mekxwa e mentši” le bangwadi ba ka bago 40 ba batho bao ka nako yeo ba ilego ba ngwala Beibele. (Ba-Hebere 1:1) Kgabagareng yeo, bangwalolodi bao ba ineetšego ba ile ba bontšha šedi e kgolo go tšweletšeng dikopi tše di nepagetšego bakeng sa go boloka Mangwalo.—Esera 7:6; Psalme 45:1.

⁶ Jehofa o re šegofaditše e le ka kgonthe ka go boledišana le rena ka go re ngwalela. Na o kile wa amogela lengwalo leo o ilego wa le rata kudu—mohlomongwe ka gobane le be le nea khomotšo e nyakegago—moo o ilego wa le boloka gomme wa fela o le bala leboelela? Go bjalo ka “lengwalo” leo Jehofa a re ngwaletšego lona. Ka ge Modimo a dirile gore mantšu a gagwe a be ka sebopego sa  go ngwalwa, re kgona go a bala ka mehla le go naganišiša ka seo a se bolelago. (Psalme 1:2) Re ka hwetša ‘khomotšo mangwalong’ nako le nako ge re e nyaka.—Ba-Roma 15:4, bapiša le PK.

7. Bohlale bja Jehofa bo ile bja bonwa bjang go dirišeng ga gagwe bangwadi bao e lego batho?

⁷ Ka bohlale bja gagwe, Jehofa o ile a diriša batho gore ba ngwale Lentšu la gagwe. Ela hloko se: Ge nkabe Jehofa a ile a diriša barongwa go ngwala Beibele, na e be e tla ipiletša ka tsela e swanago? Ke therešo gore barongwa ba ka be ba ile ba ngwala ka Jehofa go ya ka pono ya bona e phagamego, ba bolela boineelo bja bona go yena gomme ba ngwala ka bahlanka ba botegago ba Modimo bao e lego batho. Eupša na ruri re be re tla kgona go ba le pono e swanago le ya dibopiwa tše di phethagetšego tša moya, tšeo tsebo ya tšona, phihlelo le matla di phagametšego tša rena kgole?—Ba-Hebere 2:6, 7.

8. Ke ka tsela efe bangwadi ba Beibele ba ilego ba dumelelwa go diriša matla a bona ka noši a monagano? (Bona gape le mongwalo wa ka tlase.)

⁸ Ka go diriša ga gagwe bangwadi bao e lego batho, Jehofa o re neile seo re tlogago re se nyaka—pego yeo e ‘buduletšwego ke Modimo’ fela e le yeo e nago le dika tša batho. (2 Timotheo 3:16) Jehofa o ile a fihlelela se bjang? Mabakeng a mantši, go bonagala a ile a dumelela bangwadi gore ba diriše matla a bona a monagano bakeng sa go kgetha “mantšu a ratêxaxo, [le go] ngwala mantšu a therešô ka xo loka.” (Mmoledi 12:10, 11) Se se hlalosa go ngwalwa ga Beibele ka mekgwa e fapa-fapanego; mengwalo e bonagatša setlogo le semelo tša bangwadi ka o tee ka o tee. * Lega go le bjalo, banna ba “ba boletše bà išwa ke Môya o mokxêthwa.” (2 Petro 1:21) Ka gona, seo se ilego sa feleletša se tšweleditšwe, ruri ke ‘lentšu la Modimo.’—1 Ba-Thesalonika 2:13.

9, 10. Ke ka baka la’ng go dirišwa ga bangwadi bao e lego batho go tlaleletša go beng ga Beibele e borutho le yeo e ipiletšago?

 ⁹ Go dirišwa ga bangwadi bao e lego batho go dira gore Beibele e be e nago le borutho bjo bogolo le yeo e ipiletšago. Bangwadi ba yona e be e le batho bao ba nago le maikwelo a swanago le a rena. Ka ge ba be ba sa phethagala, ba be ba lebeletšana le diteko le dikgateletšo tše di swanago le tša rena. Mabakeng a mangwe, moya wa Jehofa o be o ba budulela gore ba ngwale ka maikwelo a bona ka noši gotee le mathata. (2 Ba-Korinthe 12:7-10) Ka gona ba be ba ngwala mantšu ao ba a lebišitše go bona, e lego mantšu ao go se nago morongwa yo a ka bego a ile a a bolela.

¹⁰ Ka mohlala, nagana ka Kgoši Dafida wa Isiraele. Ka morago ga ge a dirile dibe tše dikgolo, Dafida o ile a hlama psalme yeo go yona a ilego a tšholla pelo ya gagwe, a kgopela tebalelo ya Modimo. O ngwadile gore: “Napa O nthlatswê molato, O nthseketšê, ke tšwê dibe. Xobane nna, bosenyi bya-ka ke a bo tseba, ’me sebe sa-ka xa se tloxe pele xa-ka. O a tseba, ke belexwe kè le wa molato; xomme mmê ó nkamoxetše kè e wa dibe. Se nthakê pele xa xaxo; ’me O se tlošê môya-mokxêthwa wa xaxo xo nna. [Dihlabelo tše di, NW] Xo kxahlaxo, ké môya o rôbêxilexo; pelo xe e rôbêxile, xe e setlêxile, Wene Modimo O ka se e nyatše.” (Psalme 51:2, 3, 5, 11, 17) Na ga o kgone go kwa bohloko bjoo mongwadi a bego a le go bjona? Ke mang ka ntle le motho yo a sa phethagalago yo a ka bolelago maikwelo a bjalo a tšwago pelong?

11. Ke mehlala ya mohuta mang ya kgonthe yeo e akaretšwago ka Beibeleng bakeng sa “xo ruta rena”?

¹¹ Go na le selo se sengwe gape seo se tlaleletšago go beng ga Beibele yeo e ipiletšago. Ka tekanyo e kgolo, ke puku yeo e bolelago ka batho—batho ba kgonthe—bao ba hlankelago Modimo le bao ba sa mo hlankelego. Re bala ka diphihlelo tša bona, mathata le lethabo tša bona. Re bona ditla-morago tša dikgetho tša bona tšeo ba di dirilego bophelong. Dipego tše bjalo di ile tša akaretšwa bakeng sa “xo ruta rena.” (Ba-Roma 15:4) Ka mehlala ye ya kgonthe e phelago, Jehofa o re ruta ka ditsela tšeo di kgomago dipelo tša rena. Ela hloko mehlala e mengwe.

12. Dipego tša Beibele tša mabapi le batho ba sa botegego di re thuša ka tsela efe?

 ¹² Beibele e bolela ka batho ba sa botegego le bao e lego ba kgopo gotee le seo se ilego sa ba wela. Dipegong tše, go bonwa dika tšeo di sa kgahlišego tšeo di bontšhwago, e lego seo se dirago gore go be bonolo go rena go di kwešiša. Ka mohlala, ke taelo efe e lego kgahlanong le go se botege yeo e ka bago e matla kudu go phala mohlala o phelago wa seka se sa Judase ge a be a phetha maano a gagwe a boradia a go eka Jesu? (Mateo 26:14-16, 46-50; 27:3-10) Dipego tše di swanago le ye di fihlelela dipelo tša rena ka katlego, gomme di re thuša go lemoga le go gana mekgwa yeo e šišimišago.

13. Ke ka tsela efe Beibele e re thušago go kwešiša dika tše di kgahlišago?

¹³ Beibele gape e hlalosa ka bahlanka ba bantši ba botegago ba Modimo. Re bala ka boineelo bja bona gotee le potego e sa kwanantšhego. Re bona mehlala e phelago ya dika tšeo re swanetšego go di hlagolela e le gore re batamele kgaufsi le Modimo. Ka mohlala, nagana ka seka sa tumelo. Beibele e hlalosa tumelo gomme e re botša kamoo e lego bohlokwa ka gona ge e ba re tla kgahliša Modimo. (Ba-Hebere 11:1, 6) Eupša Beibele gape e na le mehlala e bonagalago gabotse ya tumelo yeo e šomago. Nagana ka tumelo yeo Aborahama a ilego a e bontšha ge a be a leka go neela Isaka e le sehlabelo. (Genesi, kgaolo 22; Ba-Hebere 11:17-19) Ka dipego tše bjalo, lentšu “tumelo” le ba le bohlokwa bjo bo oketšegilego gomme go ba bonolo go le kwešiša. Ke gabohlale gakaakang gore Jehofa ga a re kgothaletše feela gore re hlagolele dika tše di kgahlišago eupša o bile o re nea le mehlala ya tšona e phelago!

14, 15. Beibele e re botša’ng ka mosadi yo mongwe yoo a ilego a tla tempeleng, gomme ke eng seo re ithutago sona ka Jehofa pegong ye?

¹⁴ Dipego tša kgonthe tšeo di hwetšwago ka Beibeleng gantši di re ruta se sengwe mabapi le mohuta wa motho yoo Jehofa a lego yena. Nagana ka seo re se balago ka mosadi yoo Jesu a ilego a mmona tempeleng. Ge a be a dutše kgaufsi le polokelo, Jesu o be a bogetše ge batho ba dutše ba lahlela meneelo ya bona. Bahumi ba bantši ba ile ba tla gomme ba ntšha “xo tše di ba tlaletšexo.” Eupša Jesu o ile a napa a tsepelela kudu mohlologadi wa mohloki. Mpho ya gagwe e be e le “dithšêlêtyana tše pedi [tše] di bopaxo  peni e tee.” * E be e le tšhelete ya mafelelo yeo a bego a e-na le yona. Jesu yo a bego a bonagatša ka mo go phethagetšego pono ya Jehofa ditabeng, o itše: “Mosadi eo wa mohlôlôxadi wa modiitšana ó thšetše xa-xolo xo fetiša bohle ba ba thšetšexo fá polokelong.” Go ya ka mantšu ao, o tšhetše go feta ba bangwe ka moka ge ba kopane.—Mareka 12:41-44; Luka 21:1-4; Johane 8:28.

¹⁵ Na ga se mo go lemogegago gore gare ga batho ka moka bao ba tlilego tempeleng letšatšing leo, mohlologadi yo o ile a hlaolwa gomme gwa bolelwa ka yena ka Beibeleng? Ka mohlala wo, Jehofa o re ruta gore ke Modimo yo a nago le tebogo. O thabela go amogela dimpho tša rena tše di newago ka pelo ka moka, go sa šetšwe gore di bjang ge di bapišwa le tšeo ba bangwe ba kgonago go di nea. Ka kgonthe, Jehofa o ile a hwetša tsela e kaone yeo ka yona a bego a ka re ruta therešo ye e kgomago pelo!

16, 17. Bohlale bja Jehofa bo bonwa bjang gaešita le go seo a kgethilego go se se akaretše ka Lentšung la gagwe?

¹⁶ Ge o ngwalela motho yo o mo ratago lengwalo, go na le tekanyo e itšego feela yeo o ka e akaretšago. Ka gona o diriša temogo ge o kgetha seo o se ngwalago. Ka mo go swanago, Jehofa o ile a kgetha go bolela ka batho ba itšego gotee le ditiragalo ka Lentšung la gagwe. Eupša dipegong tše tšeo di hlalosago gabotse, ga se ka mehla Beibele e bolelago ditaba ka botlalo. (Johane 21:25) Ka mohlala, ge Beibele e bolela ka kahlolo ya Modimo, tsebišo yeo e newago e ka no se arabe dipotšišo ka moka tša rena. Bohlale bja Jehofa bo bonwa gaešita le tabeng ya seo a ilego a kgetha go se se akaretše ka Lentšung la gagwe. Go bjalo bjang?

¹⁷ Tsela yeo Beibele e ngwadilwego ka yona e reretšwe go leka seo se lego ka dipelong tša rena. Ba-Hebere 4:12 e re: “Lentšu la Modimo ké le le phelaxo, ké le matla; ka boxale le phala thšoša efe le efe ya maxale a mabedi; xomme le phololetša la bá la  aroxanya pelo le môya, . . . ’me le tseba xo fênyêka diakanyô le kxopolô tša pelo.” Molaetša wa Beibele o a tsenelela, o utolla dilo tša kgonthe tšeo re di naganago le merero ya rena. Bao ba e balago ka pelo ya go swaya diphošo gantši ba kgopišwa ke dipego tšeo di se nago tsebišo e lekanego bakeng sa go ba kgotsofatša. Ba bjalo ba ka ba ba belaela ge e ba ka kgonthe Jehofa e le yo lerato, yo bohlale le wa toka.

18, 19. (a) Ke ka baka la’ng re sa swanela go kgopišega ge e ba pego e itšego ya Beibele e rotoša dipotšišo tšeo re sa kgonego go hwetša dikarabo tša tšona kapejana? (b) Ke eng seo se nyakegago bakeng sa go kwešiša Lentšu la Modimo, gomme ke bjang se e lego pontšho ya bohlale bjo bogolo bja Jehofa?

¹⁸ Ka mo go fapanego, ge re ithuta Beibele ka kelohloko ka pelo e botegago, re thoma go bona Jehofa ka tsela yeo Beibele ka moka ga yona e mo tšweletšago ka gona. Ka gona, ga re kgopišege ge e ba pego e itšego e tsoša dipotšišo tše dingwe tšeo re sa kgonego go hwetša dikarabo tša tšona kapejana. Ka mohlala: Ge o kgomaganya dikarolwana tšeo di bopago seswantšho se segolo, mohlomongwe mathomong re ka no se kgone go hwetša karolwana e lebanyago goba ra se kgone go bona kamoo karolwana e itšego e tsenago ka gona. Lega go le bjalo, re ka ba re šetše re kgomagantše dikarolwana tše dintši ka mo go lekanego bakeng sa go ka bona kamoo seswantšho se se feletšego se swanetšego go bogega ka gona. Ka mo go swanago, ge re ithuta Beibele, ganyenyane-ganyenyane re ithuta ka mohuta wa Modimo yoo Jehofa a lego yena, gomme go tšwelela seswantšho se se feletšego. Gaešita le ge e ba mathomong re sa kgone go kwešiša pego e itšego goba go bona kamoo e dumelelanago ka gona le semelo sa Modimo, gona thuto ya rena ya Beibele e šetše e re rutile mo gontši kudu ka Jehofa bakeng sa go re dira gore re kgone go bona gore ka go se palelwe ke Modimo yo lerato, yo botho le wa toka.

¹⁹ Ka gona, gore re kwešiše Lentšu la Modimo, re swanetše go le bala le go ithuta lona ka pelo e botegago le ka monagano o bulegilego. Na se ga se bohlatse bja bohlale bjo bogolo bja Jehofa? Batho ba bohlale ba ka kgona go ngwala dipuku tšeo di kwešišwago feela ke “ba bohlale le ba thlaloxanyô.” Eupša go ngwala puku yeo e ka kwešišwago ke fela bao ba nago le tutuetšo e botse ya pelo—seo se nyaka bohlale bja Modimo!—Mateo 11:25.

20. Ke ka baka la’ng e le Jehofa a nnoši yo a ka re botšago tsela e phalago tšohle ya go phela, gomme ke eng se se huperwego ke Beibele seo se ka re thušago?

²⁰ Ka Lentšu la gagwe, Jehofa o re botša tsela e phalago tšohle ya go phela. Bjalo ka Mmopi wa rena, o tseba dinyakwa tša rena go phala kamoo rena re di tsebago ka gona. Le gona dinyakwa tša batho tša motheo—go akaretša le kganyogo ya go hwetša lerato, go thaba le go dira gore ditswalano e be tšeo di atlegago—ga se tša fetoga. Beibele e na le lehumo la “bohlale bjo bo šomago” bjoo bo ka re thušago go phela maphelo a nago le morero. (Diema 2:7, NW) Karolo e nngwe le e nngwe ya thušo ye ya go ithuta e na le kgaolo yeo e bontšhago kamoo re ka dirišago ka gona keletšo e bohlale ya Beibele, eupša anke mo re hlahlobeng mohlala o tee feela.

21-23. Ke keletšo efe e bohlale yeo e ka re thušago go phema go boloka kgalefo le sekgopi?

²¹ Na o kile wa lemoga gore batho bao ba bolokago dikgopi gantši ba feleletša ba ikwešitše bohloko? Sekgopi ke morwalo o boima woo o ka rwalwago bophelong. Ge re se boloka, se dula ka dikgopolong tša rena, sa re amoga khutšo le go re thatafaletša go thaba. Dinyakišišo tša tša thutamahlale di bontšha gore go boloka kgalefo go ka re okeletša go ba kotsing ya go swarwa ke bolwetši bja pelo le malwetši a mangwe a mantši a šoro. Kgale pele ga dinyakišišo tšeo tša thutamahlale, Beibele ka bohlale e ile ya bolela gore: “Lesa xo xalefa, O ilê lehlôyô.” (Psalme 37:8) Eupša re ka dira bjang seo?

²² Lentšu la Modimo le nea keletšo ye e bohlale: “Molemoxi xa a na sebefedi; bokwala bya xaxwe ké xe a sa latiše phošô.” (Diema 19:11) Temogo ke bokgoni bja go kgona go bona ka kua ga dilo, go lebelela ka kua ga dilo tše di lego molaleng. Temogo e kgothaletša go ba le kwešišo, ka gobane e re thuša go lemoga lebaka leo ka lona motho yo mongwe a ilego a bolela goba a itshwara ka tsela e itšego. Go katanela go kwešiša maikemišetšo a gagwe a mabotse, maikwelo le maemo go ka re thuša go lahla dikgopolo le maikwelo tše di fošagetšego ka yena.

²³ Beibele e na le keletšo ye e oketšegilego: “Tšwelang pele le  rwalana gomme le lebalelana ka bolokologi.” (Ba-Kolose 3:13, NW) Polelwana “tšwelang pele le rwalana” e bolela go ba yo a sa felelego ba bangwe pelo, go kgotlelela mekgwa yeo re ka hwetšago e le e galefišago. Go se fele pelo mo go bjalo go ka re thuša go phema go boloka dikgopišo tše nyenyane. “Go lebalela” go fetišetša kgopolo ya go hlokomologa kgopišo. Modimo wa rena yo bohlale o tseba gore re swanetše go lebalela ba bangwe ge go e-na le lebaka le le kwagalago la go dira bjalo. Se ga se hole bona feela, eupša se dira gore re be le khutšo ya monagano le ya pelo. (Luka 17:3, 4) A bohlale bjo bogolo gakaakang bjoo bo hwetšwago ka Lentšung la Modimo!

24. Mafelelo e ba afe ge re dumelelanya maphelo a rena le bohlale bja Modimo?

²⁴ A tutueditšwe ke lerato la gagwe leo le se nago mellwane, Jehofa o ile a nyaka go boledišana le rena. O ile a kgetha tsela e phalago tšohle—“lengwalo” leo le ngwadilwego ke bangwadi bao e lego batho ka tlase ga tlhahlo ya moya o mokgethwa. Ka baka leo, bohlale bja Jehofa ka noši bo hwetšwa matlakaleng a lona. Bohlale bjo bo “botexile ruri.” (Psalme 93:5) Ge re dutše re dumelelanya maphelo a rena le lona le ge re dutše re le abelana le ba bangwe, re batametšwa e le ka kgonthe kgaufsi le Modimo wa rena yo a nago le bohlale bjo bo feletšego. Kgaolong e latelago, re tla ahla-ahla mohlala o mongwe o mogolo wa bohlale bja Jehofa bja go bonela kgole: bokgoni bja gagwe bja go bolelela pele bokamoso le bja go phethagatša morero wa gagwe.