19-تاراۋ
«قاسيەتتى قۇپياداعى قۇدايدىڭ دانالىعى»
1، 2. ٴبىزدى قانداي «قاسيەتتى قۇپيا» قىزىقتىرۋ كەرەك جانە نەگە؟
قۇپيا! ادامنىڭ كوڭىلىن باۋراپ اكەتىپ، بىلۋگە قۇشتار ەتىپ، تاڭ-تاماشا قالدىراتىن بولعاندىقتان، قۇپيانى قۇپيا كۇيىندە ساقتاۋ وڭاي ەمەس. ٴبىراق كيەلى كىتاپتا: «ٸستى قۇپيالاۋ — قۇدايدىڭ داڭقى»،— دەلىنگەن (ناقىل سوزدەر 25:2). ٴيا، ەحوبا — الەمنىڭ ٵمىرشىسى ٵرى جاراتۋشىمىز، سوندىقتان ٶزى بەلگىلەگەن ۋاقىت كەلگەنشە، قانداي دا ٴبىر نارسەلەردى ادامداردان قۇپيا ەتىپ ساقتاۋعا قاقى بار.
2 سويتسە دە ەحوبا ٶز سوزىندە كوڭىلىمىزدى باۋراپ، بىلۋگە قۇشتار ەتەتىن ٴبىر قۇپيانى اشقان. ول «[قۇداي] ەركىنىڭ قاسيەتتى قۇپياسى» دەپ اتالادى (ەفەستىكتەرگە 1:9، جد). ونى بىلگەنىمىز اۋەسقويلىعىمىزدى قاناعاتتاندىرىپ قانا قويمايدى. وسى قۇپيانىڭ اشىلعانىنىڭ ارقاسىندا امان قالۋىمىز مۇمكىن، سونداي-اق بۇل ەحوبانىڭ شەكسىز دانالىعىن از دا بولسا تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
قۇپيانىڭ بىرتە-بىرتە اشىلۋى
3، 4. جاراتىلىس 3:15 تە جازىلعان پايعامبارلىق قانداي ٷمىت بەرەدى جانە وندا قانداي «قاسيەتتى قۇپيا» جاتىر؟
3 ادام مەن حاۋا كۇنا جاساپ قويعاندا، ەحوبانىڭ جەر بەتىندەگى جۇماقتى كەمەلدى ادامدارمەن تولتىرۋعا قاتىستى نيەتى ساتسىزدىككە ۇشىراعانداي كورىنگەن بولۋى مۇمكىن. ٴبىراق ەحوبا كىدىرمەستەن ارەكەت ەتتى. ول: «ايەل ەكەۋىڭدى، سەنىڭ [ياعني جىلان] ۇرپاعىڭ مەن ونىڭ ۇرپاعىن ٶزارا وشتەستىرىپ قويامىن. ايەلدىڭ ۇرپاعى باسىڭدى مىجىپ، ال سەن ونىڭ وكشەسىن شاعاتىن بولاسىڭ»،— دەدى (جاراتىلىس 3:15).
4 بۇل سوزدەردىڭ استارىندا سىر جاتقان ەدى. ايەل دەگەن كىم؟ جىلان جانە ونىڭ ‹باسىن مىجيتىن› «ۇرپاق» كىم؟ ادام مەن حاۋا بۇل جونىندە تەك دولبار جاساي الار ەدى. سويتكەنمەن دە سول ٴتىلازار ادام جۇبىنىڭ ادال ۇرپاقتارى ٷشىن بۇل ٷمىت بەرەتىن سوزدەر بولدى. ادىلدىك سالتانات قۇرۋ كەرەك-ٴتىن. ال ەحوبانىڭ ەركى جۇزەگە اسپاق ەدى. ٴبىراق قالاي؟ قۇپيانىڭ ٴمانى دە وسىندا عوي! كيەلى كىتاپتا بۇل ‹قاسيەتتى قۇپياداعى قۇدايدىڭ دانالىعى، ياكي جاسىرىن دانالىق،› دەپ اتالادى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 2:7، جد).
5. ەحوبانىڭ ٶز قۇپياسىن نەگە بىرتە-بىرتە اشاتىنىن مىسالمەن ٴتۇسىندىر.
5 «سىر بىتكەندى اشاتىن» ەحوبا ۋاقىت وتە كەلە، اتالمىش قۇپياعا قاتىستى ماڭىزدى جايتتاردى ايان ەتتى (دانيال 2:28). ٴبىراق بىردەن ەمەس، بىرتە-بىرتە اشتى. مىسالى، بالاسى: «كوكە، مەن قالاي تۋىلدىم؟»— دەپ سۇراسا، ٴسۇيۋشى اكەنىڭ قالاي جاۋاپ بەرەتىنى جونىندە ويلانىپ كورسەك بولادى. دانا اكە بالاسى تۇسىنە الاتىن جايتتاردى عانا ايتادى. ال وسە كەلە، وعان كوبىرەك مالىمەت بەرەدى. تاپ سول سياقتى ەحوبا دا حالقىنىڭ ٶز ەركى مەن نيەتىن ٴتۇسىنۋ قابىلەتىن ەسكەرىپ وتىرعان (ناقىل سوزدەر 4:18؛ دانيال 12:4).
6. ا) كەلىسىم، نەمەسە كەلىسىمشارت، جاساسۋدىڭ ماقساتى نە؟ ٵ) نەگە ەحوبانىڭ ادامدارمەن كەلىسىم جاساسۋى كوڭىل قويارلىق جايت؟
6 ەحوبا مۇنى قالاي ىستەدى ەكەن؟ ول بىرنەشە كەلىسىم، نەمەسە كەلىسىمشارت، جاسادى. بالكىم، سەنىڭ ٷي ساتىپ الۋ، قارىزعا اقشا الۋ نەمەسە بەرۋ جونىندە كەلىسىمشارت جاساسقان كەزدەرىڭ بولعان شىعار. بۇل ەكى جاققا دا شارتتاعى تالاپتاردىڭ ورىندالاتىنىنا زاڭدى كەپىلدىك بەرەدى. ٴبىراق ەحوباعا ادامدارمەن رەسمي كەلىسىم جاساسۋ نە ٷشىن قاجەت بولدى؟ ونىڭ ٴسوزىنىڭ ٶزى — ۋادەلەرىن ورىندايتىندىعىنىڭ بەرىك كەپىلى عوي. بۇل راس، دەسە دە ەحوبا، كوپ جاعدايدا، ٶز ٴسوزىن زاڭدى كەلىسىمشارتتارمەن بەكىتىپ وتىرعان. مىزعىمايتىن وسىنداي كەلىسىمدەر بىزدەردى، كەمەلسىز ادامداردى، ەحوبا ٶز ۋادەلەرىنە بەرىك ەكەندىگىنە بۇرىنعىدان دا سەندىرە تۇسەدى (ەۆرەيلەرگە 6:16—18).
ىبىرايىممەن جاساسقان كەلىسىم
7، 8. ا) ەحوبا ىبىرايىممەن قاسيەتتى قۇپياعا ساۋلەسىن توگەتىن قانداي كەلىسىم جاساستى؟ ٵ) قالاي ەحوبا ۇرپاقتىڭ قاي اۋلەتتەن شىعاتىنىن بىرتىندەپ كورسەتتى؟
7 ادامنىڭ جۇماقتان قۋىلعانىنان ەكى مىڭنان اسا جىل وتكەن سوڭ، ەحوبا ٶزىنىڭ ادال قىزمەتشىسى ىبىرايىمعا: «اسپانداعى جۇلدىزدار...قانشالىقتى كوپ بولسا، مەن سەنىڭ ۇرپاقتارىڭدى دا سونشالىقتى سانسىز ەتىپ كوبەيتەمىن... سەنىڭ ۇرپاعىڭ ارقىلى جەر بەتىندەگى بارلىق ۇلتتارعا اق باتام قوناتىن بولادى. سەبەبى سەن مەنىڭ ٴتىلىمدى الىپ ٴجۇردىڭ»،— دەدى (جاراتىلىس 22:17، 18). بۇل جاي عانا ۋادە ەمەس ەدى، ەحوبا ىبىرايىممەن زاڭدى كەلىسىم جاساسىپ، ونى مىزعىماس انتىمەن بەكىتتى (جاراتىلىس 17:1، 2؛ ەۆرەيلەرگە 6:13—15). الەمنىڭ ٵمىرشىسىنىڭ ادامزاتقا باتاسىن بەرۋگە، بىلايشا ايتقاندا، مىندەتتەمە العانى قايران قالدىرادى ەمەس پە!؟
«اسپانداعى جۇلدىزدار...قانشالىقتى كوپ بولسا، مەن سەنىڭ ۇرپاقتارىڭدى دا سونشالىقتى سانسىز ەتىپ كوبەيتەمىن»
8 ىبىرايىممەن جاسالعان كەلىسىمنەن ۋادە ەتىلگەن ۇرپاقتىڭ ادام رەتىندە كەلەتىنى كورىندى، ويتكەنى ول ىبىرايىمنىڭ ۇرپاعى بولۋ كەرەك قوي. ٴبىراق ول كىم بولماق ەدى؟ ۋاقىت وتە كەلە، ەحوبا ۇرپاقتىڭ ىبىرايىمنىڭ ۇلى ىسقاقتىڭ ٷرىم-بۇتاعىنان شىعاتىنىن اشتى. سوسىن، ىسقاقتىڭ ەكى ۇلىنىڭ بىرەۋى، جاقىپ، تاڭدالدى (جاراتىلىس 21:12؛ 28:13، 14). كەيىنىرەك جاقىپ ٶزىنىڭ ون ەكى ۇلىنىڭ بىرىنە پايعامبارلىق ٴمانى بار كەلەسى سوزدەردى ايتتى: «قولىنان ونىڭ پاتشا تاياعىن ەشكىم تارتىپ المايدى، بيلىكتىڭ بەلگىسى ياھۋدانىڭ اۋلەتىندە بەرىك ورنايدى، ال سوڭىندا بەيبىتشىلىك اكەلۋشى [«ونىڭ شىن يەسى»] كەلەدى، حالىقتار وعان مويىنسۇناتىن بولادى!» (جاراتىلىس 49:10) ەندى ۇرپاقتىڭ ياھۋدا اۋلەتىنەن شىققان پاتشا بولاتىنى انىقتالدى.
يسرايلمەن جاساسقان كەلىسىم
9، 10. ا) ەحوبا يسرايل حالقىمەن قانداي كەلىسىم جاساسقان جانە بۇل كەلىسىم ولار ٷشىن قالاي قورعانىش بولعان؟ ٵ) مۇسا زاڭى ارقىلى ادامزاتتىڭ تولەمگە مۇقتاج ەكەنى قالاي كورسەتىلدى؟
9 ب. ز. ب. 1513-جىلى ەحوبا قاسيەتتى قۇپيانىڭ ايقىندالا تۇسۋىنە جول اشتى. ول ىبىرايىمنىڭ ٷرىم-بۇتاعى يسرايل حالقىمەن كەلىسىم جاساستى. قازىر كۇشىن جوعالتقانمەن، مۇسا زاڭى ارقىلى جاساسقان وسى زاڭ كەلىسىمى ەحوبانىڭ ۋادە ەتىلگەن ۇرپاقتىڭ كەلۋىنە قاتىستى نيەتىنىڭ ماڭىزدى بولىگى بولعان. قالايشا؟ مۇنىڭ ٷش سەبەبىن قاراستىرىپ كورەيىك. بىرىنشىدەن، مۇسا زاڭى قورعاپ تۇراتىن قابىرعا ىسپەتتى ەدى (ەفەستىكتەرگە 2:14). ونداعى ٵدىل تالاپتار يسرايلدىكتەردى وزگە حالىقتاردىڭ اسەرىنەن قورعايتىن. وسىلايشا مۇسا زاڭى ۋادە ەتىلگەن ۇرپاق شىعاتىن اۋلەتتى قۇرىپ كەتۋدەن ساقتادى. وسىنداي قورعانىشتىڭ ارقاسىندا قۇداي بەلگىلەگەن ۋاقىتتا ياھۋدا رۋىنان ٴماسىح تۋىلعاندا، يسرايل حالقى قۇرىپ كەتپەگەن ەدى.
10 ەكىنشىدەن، مۇسا زاڭى ارقىلى ادامزاتتىڭ تولەمگە مۇقتاج ەكەنى انىق كورسەتىلگەن. وسى كەمەلدى زاڭدى كۇناكار ادامداردىڭ تولىق ۇستانا المايتىنى ايان بولدى. سوندىقتان ول ۋادە ەتىلگەن ۇرپاق كەلگەنشە، «كۇنالاردى اشكەرەلەۋ» ٷشىن بەرىلدى (عالاتتىقتارعا 3:19). حالىق زاڭنىڭ تالابىنا ساي، كۇنالارى ٷشىن قۇرباندىققا مال شالىپ تۇردى. ٴبىراق پاۋىلدىڭ ‹بۇقالار مەن قوشقارلاردىڭ قانى ادامنىڭ كۇناسىن وتەپ، تازارتا المايتىنى› تۋرالى جازعانىن ەسكەرەر بولساق، ولار ٴماسىحتىڭ تولەم قۇرباندىعىنىڭ نىشانى عانا ەدى (ەۆرەيلەرگە 10:1—4). دەمەك، بۇل كەلىسىم ادال يسرايلدىكتەر ٷشىن ‹ٴماسىح كەلگەنشە، تاربيەلەۋشى بولعان› (عالاتتىقتارعا 3:24، سىلتەمەنى قارا).
11. زاڭ كەلىسىمى ارقىلى يسرايل حالقىنا قانداي كەرەمەت مۇمكىندىك ۇسىنىلدى، ٴبىراق، جالپى العاندا، يسرايل حالقى بۇل مۇمكىندىكتەن نەگە ايىرىلىپ قالدى؟
11 ۇشىنشىدەن، وسى كەلىسىم ارقىلى يسرايل حالقىنا كەرەمەت مۇمكىندىك ۇسىنىلدى. ەگەر كەلىسىمگە ادال بولسا، ەحوبا ولاردىڭ ‹ٴدىني قىزمەتكەرلەر پاتشالىعىن› قۇرايتىندارىن ايتتى (مىسىردان شىعۋ 19:5، 6، جد). راسىندا دا، كوكتەگى ٴدىني قىزمەتكەرلەر پاتشالىعىنىڭ العاشقى مۇشەلەرى سول حالىقتان بولدى. الايدا، جالپى العاندا، يسرايل حالقى ٴماسىح بولۋعا ٴتيىس ۇرپاقتى مويىنداماي، زاڭ كەلىسىمىنە قارسى شىعىپ، سول كەرەمەت مۇمكىندىكتەن ايىرىلىپ قالدى. وندا ٴدىني قىزمەتكەرلەر پاتشالىعىنىڭ سانىن كىم تولتىرماق؟ سونداي-اق جارىلقانعان سول حالىقتىڭ ۋادە ەتىلگەن ۇرپاققا قانداي قاتىسى بار؟ قاسيەتتى قۇپيانىڭ بۇل قىرلارى قۇداي بەلگىلەگەن ۋاقىتتا اشىلماق ەدى.
داۋىتپەن پاتشالىققا قاتىستى جاسالعان كەلىسىم
12. ەحوبا داۋىتپەن قانداي كەلىسىم جاساستى جانە قالاي بۇل قاسيەتتى قۇپيانىڭ ٴمانىن اشا ٴتۇستى؟
12 ب. ز. ب. XI عاسىردا ەحوبا تاعى ٴبىر كەلىسىم جاساۋىمەن قاسيەتتى قۇپيانىڭ ٴمانىن اشا ٴتۇستى. ول ادال پاتشا داۋىتكە: «مەن ارتىڭنان ٴبىر ۇلىڭدى [نەمەسە ۇرپاعىڭدى] تاعايىنداپ، پاتشا ەتىپ نىعايتامىن....ونىڭ پاتشالىق تاعىن ماڭگىلىككە ورناتامىن»،— دەپ ۋادە ەتتى (پاتشالىقتار 2-جازبا 7:12، 13؛ ٴزابۋر 88:4). ەندى ۋادە ەتىلگەن ۇرپاقتىڭ ٴداۋىتتىڭ تۇقىمىنان شىعاتىنى انىقتالدى. ٴبىراق جۇمىر باستى پەندە ماڭگى بيلىك ەتە الا ما؟ (ٴزابۋر 89:20، 29، 34—36 [88:21، 30، 35—37]) ادامزاتتى كۇنا مەن ولىمنەن ازات ەتە الا ما؟
13، 14. ا) ٴزابۋر 109 شى جىرداعى سوزدەرگە ساي، ەحوبا مايلانعان پاتشاعا قانداي ۋادە بەرگەن؟ ٵ) ەحوبانىڭ پايعامبارلارى ارقىلى ۇرپاققا قاتىستى تاعى قانداي جايتتار ايقىندالدى؟
13 كيەلى رۋحتىڭ قوزعاۋ سالۋىمەن ٴداۋىت: «جاراتقان يە مەنىڭ يەمە بىلاي دەدى: — مەن سەنىڭ جاۋلارىڭدى تابانىڭنىڭ استىنا سالىپ بەرگەنىمشە ٶزىڭ وتىر وڭ جاعىمدا! جاراتقان بىلاي دەپ انت بەرگەن ەدى، ونىسىن ەشقاشان دا وزگەرتپەيدى: — مالىكسادىقتاي ٴدىني قىزمەتكەرسىڭ، ماڭگى سونداي بوپ قالا دا بەرەسىڭ!»— دەپ جازدى (ٴزابۋر 101:1، 4 [109:1، 4]). ٴداۋىتتىڭ سوزدەرى ناقتى ۋادە ەتىلگەن ۇرپاققا، نەمەسە ماسىحكە، قاتىستى ايتىلدى (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 2:35، 36). اتالمىش پاتشا يەرۋساليمنەن ەمەس، ەحوبانىڭ ‹وڭ جاعىندا› وتىرىپ، كوكتەن بيلىك ەتپەك ەدى. ول تەك يسرايل ەلىنە ەمەس، بۇكىل جەر بەتىنە بيلىك جۇرگىزۋ كەرەك-ٴتىن (ٴزابۋر 2:6—8). مۇندا تاعى ٴبىر جايت انىقتالدى. كوڭىل ٴبولشى، ەحوبا ٴماسىحتىڭ ‹مالىكسادىقتاي ٴدىني قىزمەتكەر› بولاتىنىنا بەرىك انت ەتتى. ىبىرايىمنىڭ زامانىندا ٵرى پاتشا، ٵرى ٴدىني قىزمەتكەر بولعان مالىكسادىق ىسپەتتى بولاشاق ۇرپاقتى قۇدايدىڭ ٶزى ٵرى پاتشا، ٵرى ٴدىني قىزمەتكەر ەتىپ تاعايىنداماق ەدى (جاراتىلىس 14:17—20).
14 كوپتەگەن جىلدار بويى ەحوبا ٶز پايعامبارلارى ارقىلى قاسيەتتى قۇپيانىڭ وزگە دە قىرلارىن اشىپ وتىردى. مىسالى، يشايا ۇرپاقتىڭ ٶز جانىن قۇربان ەتەتىنىن ايتقان (يشايا 53:3—12). ميحا ٴماسىحتىڭ قايدا تۋىلاتىنىن ايتتى (ميحا 5:2). ال دانيال بولسا ۇرپاقتىڭ ناقتى قاي كەزدە پايدا بولىپ، قاي كەزدە ولەتىنىن پايعامبارلىق ەتكەن (دانيال 9:24—27).
قاسيەتتى قۇپيا اشىلدى!
15، 16. ا) قالاي ەحوبانىڭ ۇلىن ايەل بالاسى دۇنيەگە اكەلدى؟ ٵ) يسا اتا-اناسىنان نەنى مۇرا ەتتى جانە قاشان ول ۋادە ەتىلگەن ۇرپاق رەتىندە پايدا بولدى؟
15 بۇل پايعامبارلىقتاردىڭ قالاي ورىندالاتىنى ۇرپاق پايدا بولعانشا، قۇپيا كۇيىندە قالا بەردى. عالاتتىقتارعا 4:4 تە: ‹قۇداي بەلگىلەگەن ۋاقىتى جەتكەندە رۋحاني ۇلىن جىبەردى. ول ٴبىر ايەل ارقىلى دۇنيەگە كەلدى›،— دەلىنگەن. ب. ز. ب. 2-جىلى ٴماريام دەگەن ياھۋديلىك پاك قىزعا ٴبىر پەرىشتە كەلىپ، بىلاي دەيدى: «ەندى قۇرساق كوتەرىپ، ۇل تاباسىڭ، ونىڭ اتىن يسا دەپ قوياسىڭ. ول وتە مارتەبەلى بولىپ، قۇداي تاعالانىڭ رۋحاني ۇلى دەپ اتالادى. قۇداي يە وعان ارعى اتاسى ٴداۋىتتىڭ تاعىن سيلايدى....سەنٸڭ ۇستىڭە كيەلى رۋح كەلىپ، قۇداي تاعالانىڭ قۇدىرەتى ساعان كولەڭكەسىن تۇسىرەدى. سوندىقتان دا سەن تاباتىن كيەلى بالا «قۇدايدىڭ رۋحاني ۇلى» دەپ اتالماق» (لۇقا 1:31، 32، 35).
16 كەيىنىرەك ەحوبا ٶز ۇلىن ايەل بالاسى دۇنيەگە اكەلۋ ٷشىن، ونىڭ ٶمىرىن كوكتەن ٴماريامنىڭ قۇرساعىنا سالادى. ٴماريام كەمەلسىز ايەل بولعان. سويتسە دە يسا ونىڭ كەمەلسىزدىگىن مۇرا ەتپەدى، ويتكەنى ول «قۇدايدىڭ رۋحاني ۇلى» ەدى. ال يسانىڭ اتا-اناسىنىڭ ٴداۋىت اۋلەتىنەن شىققاندىعى تەگى جاعىنان دا، زاڭي تۇرعىدان دا ٴداۋىتتىڭ مۇراگەرى بولۋىنا قۇقىق بەردى (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 13:22، 23). ب. ز. 29-جىلى يسا شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەندە، ەحوبا ونى كيەلى رۋحپەن مايلاپ: «بۇل مەنىڭ سۇيىكتى رۋحاني ۇلىم»،— دەدى (ماتاي 3:16، 17). اقىرىندا، ۇرپاق پايدا بولدى! (عالاتتىقتارعا 3:16) ەندى قاسيەتتى قۇپيانى اشا تۇسەتىن ۋاقىت كەلدى (تىموتەگە 2-حات 1:10).
17. جاراتىلىس 3:15 ٴشى تارماقتىڭ ٴمانى قالاي اشىلدى؟
17 جەردەگى قىزمەتىنىڭ بارىسىندا يسا جاراتىلىس 3:15 تە ايتىلعان جىلاننىڭ شايتان، ال جىلاننىڭ ۇرپاعى شايتاننىڭ سوڭىنان ەرۋشىلەر ەكەنىن انىق كورسەتتى (ماتاي 23:33؛ جوحان 8:44). كەيىن ولاردىڭ ٴبارى قالاي ماڭگىگە جويىلاتىنى ايقىندالدى (ايان 20:1—3، 10، 15). ال ايەلدىڭ «كوكتەگى يەرۋساليم» — ەحوبانىڭ رۋحاني جاراتىلىستاردان تۇراتىن، ايەلگە تەڭەلەتىن كوكتەگى ۇيىمى — ەكەنى انىق بولدى a (عالاتتىقتارعا 4:26؛ ايان 12:1—6).
جاڭا كەلىسىم
18. جاڭا كەلىسىمنىڭ ماقساتى نەدە؟
18 يسا ولەر ٴتۇنى ادال شاكىرتتەرىنە «جاڭا كەلىسىم» تۋرالى ايتقاندا، قۇپيا بولعاننىڭ بارلىعى اپ-ايقىن بولسا كەرەك (لۇقا 22:20). جاڭا كەلىسىم، بۇنىڭ الدىنداعى زاڭ كەلىسىمى ىسپەتتى، «ٴدىني قىزمەتكەرلەر پاتشالىعى» تۋرالى بولدى (مىسىردان شىعۋ 19:6، جد؛ ايان 5:10). الايدا بۇل كەلىسىم كادىمگى حالىقپەن ەمەس، رۋحاني حالىقپەن — ٴماسىحتىڭ مايلانعان ادال ٸزباسارلارىنان عانا قۇرالعان ‹قۇدايدىڭ رۋحاني يسرايل حالقىمەن› — جاسالماق ەدى (عالاتتىقتارعا 6:16). وسى كەلىسىمنىڭ مۇشەلەرى يسامەن بىرگە ادام بالاسىنا زور باتا توكپەك ەدى.
19. ا) نەگە جاڭا كەلىسىمنىڭ ارقاسىندا «ٴدىني قىزمەتكەرلەر پاتشالىعىن» قۇرۋعا مۇمكىندىك بار دەۋگە بولادى؟ ٵ) نەگە مايلانعان ماسىحشىلەر «جاڭا جاراتىلىس» دەپ اتالادى جانە ماسىحپەن بىرگە كوكتە بيلىك ەتەتىندەردىڭ سانى قانشا؟
19 ٴبىراق نەگە جاڭا كەلىسىمنىڭ ارقاسىندا ادام بالاسىنا باتا اكەلەتىن «ٴدىني قىزمەتكەرلەر پاتشالىعىن» قۇرۋعا مۇمكىندىك بار دەۋگە بولادى؟ ويتكەنى ول يسانىڭ شاكىرتتەرىنىڭ كۇنالارىن اشكەرەلەمەيدى، قايتا، ونىڭ قۇرباندىعىنىڭ ارقاسىندا كەشىرىلۋلەرىنە مۇمكىندىك بەرەدى (ەرەميا 31:31—34). ٶزىنىڭ الدىندا ٵدىل بولعاندىقتان، ەحوبا ولاردى كوكتەگى وتباسىنا قابىلداپ، كيەلى رۋحپەن مايلايدى (ريمدىكتەرگە 8:15—17؛ قورىنتتىقتارعا 2-حات 1:21). وسىلايشا ولار ‹قايتا تۋىلىپ، سونبەس ۇمىتكە كەنەلىپ›، ‹كوكتە ساقتاۋلى تۇرعان› مۇرالارىن الادى (پەتىردىڭ 1-حاتى 1:3، 4، سىلتەمەنى قارا). ادام بالاسى ٷشىن مۇنداي جوعارى دارەجە مۇلدەم جاڭا بولعاندىقتان، كيەلى رۋحتان تۋىلعان مايلانعان ماسىحشىلەر «جاڭا جاراتىلىس» دەپ اتالادى (قورىنتتىقتارعا 2-حات 5:17، جد). كيەلى كىتاپتا اقىرىندا سول 144000 ادامنىڭ تولەمى وتەلىپ الىنعان ادامزاتقا كوكتەن بيلىك جۇرگىزەتىنى ايتىلادى (ايان 5:9، 10؛ 14:1—4).
20. ا) قاسيەتتى قۇپياعا قاتىستى ب. ز. 36-جىلى نە اشىلدى؟ ٵ) ىبىرايىمعا ۋادە ەتىلگەن باتالاردىڭ يگىلىگىن كىمدەر كورەدى؟
20 سول مايلانعان ماسىحشىلەر دە يسا سياقتى ‹ىبىرايىمنىڭ ۇرپاعى› بولادى b (عالاتتىقتارعا 3:29). ولاردىڭ العاشقىلارى ياھۋدي حالقىنان بولعان. ٴبىراق ب. ز. 36-جىلىنان باستاپ قاسيەتتى قۇپيانىڭ تاعى ٴبىر قىرى اشىلدى: وزگە حالىقتان شىققاندار دا كوكتەگى ۇمىتكە يە بولا الادى (ريمدىكتەرگە 9:6—8؛ 11:25، 26؛ ەفەستىكتەرگە 3:5، 6). ىبىرايىمعا ۋادە ەتىلگەن باتالاردىڭ يگىلىگىن تەك مايلانعان ماسىحشىلەر عانا كورە مە؟ جوق. ويتكەنى يسا بۇكىل ادامزات ٷشىن قۇربان بولدى (جوحاننىڭ 1-حاتى 2:2). ۋاقىت وتە كەلە، ەحوبا شايتاننىڭ دۇنيەسى جويىلعاندا، ادام بالاسى ساناي المايتىن «وتە ۇلكەن توبىردىڭ» امان قالاتىنىن اشتى (ايان 7:9، 14). سونداي-اق ميلليونداعان ادام قايتا ٴتىرىلىپ، جەردەگى جۇماقتا ٶمىر سۇرۋگە مۇمكىندىك الادى (لۇقا 23:43؛ جوحان 5:28، 29؛ ايان 20:11—15؛ 21:3، 4).
قۇدايدىڭ دانالىعى جانە قاسيەتتى قۇپيا
21، 22. قاي ماعىنادا قاسيەتتى قۇپيا ەحوبانىڭ دانالىعىنىڭ كورىنىسى بولىپ تابىلادى؟
21 قاسيەتتى قۇپيا — «قۇدايدىڭ جان-جاقتى دانالىعىنىڭ» كەرەمەت كورىنىسى (ەفەستىكتەرگە 3:8—10). بۇل قۇپيانى تاماشا قۇراستىرىپ، كەيىن ونى بىرتە-بىرتە اشقانداعى ەحوبانىڭ دانالىعىن ايتساڭشى! ول ادامداردىڭ جۇرەگىندە شىنىمەن نە بار ەكەنىن كورسەتۋلەرىنە مۇمكىندىك بەرىپ، ولاردىڭ پەندە ەكەندىكتەرىن دانالىقپەن ەسكەرگەن (ٴزابۋر 103:14 [102:14]).
22 ەحوبا يسانى پاتشا ەتۋدى شەشكەنىمەن دە زور دانالىق تانىتقان. الەمدەگى جاراتىلىس اتاۋلىنىڭ ىشىندە ەحوبانىڭ ۇلى — تولىق سەنىم ارتۋعا بولاتىن بىردەن-ٴبىر تۇلعا. ول ەت پەن سۇيەكتەن جارالعان ادام ىسپەتتى ٶمىر سۇرگەندە، ٴتۇرلى-ٴتۇرلى قيىندىقتاردى باستان كەشىرگەن. يسا ادامداردىڭ پروبلەمالارىن تولىق تۇسىنەدى (ەۆرەيلەرگە 5:7—9). ال ونىمەن بىرگە بيلىك جۇرگىزەتىندەر جونىندە نە دەۋگە بولادى؟ عاسىرلار بويى ٴتۇرلى تىلدەردە سويلەيتىن، ٴتۇرلى ناسىلدەردەن شىققان ٵرى تەكتەرى دە سان الۋان ەركەكتەر مەن ايەلدەر كيەلى رۋحپەن مايلانعان. ولار كەزىكپەگەن قيىندىق تا، اۋىرتپالىق تا جوق دەۋگە بولادى (ەفەستىكتەرگە 4:22—24). وسى مەيىرىمدى پاتشا ٵرى ٴدىني قىزمەتكەرلەردىڭ بيلىگىنىڭ استىندا ٶمىر ٴسۇرۋ جان راقاتى عوي!
23. ماسىحشىلەرگە ەحوبانىڭ قاسيەتتى قۇپياسىنا قاتىستى قانداي مارتەبە كورسەتىلگەن؟
23 ەلشى پاۋىل بىلاي دەپ جازدى: «بۇل حابار [«قاسيەتتى قۇپيا»، جد] عاسىردان عاسىرعا، ۇرپاقتان ۇرپاققا جاسىرىن بولىپ كەلدى... ونىڭ سىرى قۇدايدىڭ ادامدارىنا اشىلدى» (قولوستىقتارعا 1:26). ٴيا، ەحوبانىڭ مايلانعان ادامدارى قاسيەتتى قۇپيا جونىندە كوپ نارسە ٴتۇسىنىپ، وزدەرى بىلگەندى ميلليونداعان ادامعا جەتكىزدى. ٴبىز ٷشىن بۇل نەتكەن مارتەبە! ەحوبا بىزگە «ٶز ەركىنىڭ قاسيەتتى قۇپياسىن اشتى» (ەفەستىكتەرگە 1:9، جد). وسى تاڭعاجايىپ قۇپيانى وزگەلەرگە دە ايتىپ، ەحوبا قۇدايدىڭ شەكسىز دانالىعىن ۇعىنۋعا كومەكتەسە بەرەيىك!
a ‹قۇدايعا ۇنامدىلىق تۋرالى قۇپيانى› دا يسا اشتى (تىموتەگە 1-حات 3:16). ەحوباعا مىنسىزدىگىن كەمەلدى تۇردە ساقتاي الاتىن ادام بار ما دەگەن سۇراق ۇزاق ۋاقىتتان بەرى قۇپيا بولىپ كەلدى. بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن يسا بەردى. شايتان قالاي سىناسا دا، ول مىنسىزدىگىن ساقتاپ قالدى (ماتاي 4:1—11؛ 27:26—50).
b سونداي-اق يسا سول توپپەن «پاتشالىق تۋرالى كەلىسىم» جاساسقان (لۇقا 22:29، جد؛ 30). بىلايشا ايتقاندا، يسا «كىشكەنتاي قورانى» ىبىرايىمنىڭ ۇرپاعىنىڭ قوسالقى بولىگى رەتىندە وزىمەن كوكتەن بيلىك ەتۋ ٷشىن ولارمەن كەلىسىم جاساستى (لۇقا 12:32، سىلتەمەنى قارا).
