1, 2. Kumbi ‘ntchisisi chakupaturika’ nichi cho tikhumbika kuchiziŵa, nanga ntchifukwa wuli?

 ASANI ŵanthu aziŵa vinthu vinyaki vo ŵanthu anyaki ativiziŵa cha pamwenga ativivwisa cha, kanandi vija vakusuzga kuti asungi chisisi. Kweni Bayibolu likamba kuti: “Mbunkhankhu waku Chiuta kusunga chisisi.” (Nthanthi 25:2) Yehova yo Ngwakulamuliya wa Chilengedu Chosi kweniso Mlengi, wavumbuwa cha vinthu vinyaki ku ŵanthu mpaka panyengu yo wawone kuti mphakwenere kuŵavumbuliya.

² Kweni, pe chisisi chinyaki chakukondwesa ukongwa cho Yehova wakuchivumbuwa mu Mazu ngaki. Chisisi chenichi chidanika kuti “chisisi chakupaturika cha khumbu laki [Chiuta].” (Aefeso 1:9) Kusambira vakukwaskana ndi chisisi chenichi kungakuwovyani ukongwa kuluska mo vijaliya asani munthu waziŵa nkhani yinyaki ya chisisi. Kweni chakukhumbika ukongwa ntchakuti asani mwavwisa chisisi chenichi vingakuwovyani kuti muzitaskiki. Kweniso, muvwisengi kuti Yehova ngwazeru ukongwa.

3, 4. Kumbi uchimi wo usanirika pa Genesis 3:15 upereka wuli chilindizga, nanga wenga ndi “chisisi chakupaturika” nichi?

³ Chilatu chaku Yehova chenga chakuti charu chosi chije Paradayisu mo mwazamusanirika ŵanthu akufikapu pe, ndipu Adamu ndi Heva ŵati abuda vinguwoneka nge kuti chilatu chenichi chatondeka. Kweni nyengu yeniyo Chiuta wangusaniya nthowa yakumalisiya suzgu yo. Iyu wangukamba kuti: “Ndipu ndazamuŵika urwani pakati paku yiwi [njoka] ndi munthukazi ndipuso pakati pa mphapu yaku ndi mphapu yaki. Mphapu ya munthukazi yazamuphwanya mutu waku ndipu yiwi wazakuyiluma chiphundulu.”—Genezesi 3:15.

⁴ Kumbi Chiuta wang’anamuwanganji pakukamba mazu ngenanga? Kumbi munthukazi mwenuyu wenga yani? Kumbi njoka yenga yani? Nanga “mphapu” yo yazamuphwanya mutu wa njoka ndiyani?  Adamu ndi Heva aziŵanga cha kwamuka kwa mafumbu yanga. Kweni mazu ngo Chiuta wangukamba ngangupereka chilindizga ku ŵana akugomezgeka a banja lenili. Ŵana ŵenaŵa atingi asimikizengi kuti Yehova wazamumalisa vinthu vosi viheni, ubudi ndipuso nyifwa kweniso kuti khumbu laki lazamufiskika nadi. Kweni kumbi venivi vatingi vichitikengi wuli? Penapa ndipu penga chisisi! Bayibolu likamba kuti chisisi chenichi ndi “Zeru zaku Chiuta zo zalongoreka mu chisisi chakupaturika, zeru zakubisika.”—1 Akorinto 2:7.

5. Kambani chakuyeruzgiyapu cho chilongo chifukwa cho Yehova wanguvumbuliya chisisi chaki kamanakamana.

⁵ Chifukwa chakuti Yehova ndi Chiuta “Wakuvumbuwa visisi,” panyengu yaki yakwenere iyu wazamuvumbuliya ateŵeti ŵaki vakukwaskana ndi chisisi chenichi. (Daniyeli 2:28) Kweni wangunozga kuti zamuchita venivi kamanakamana. Mwakuyeruzgiyapu, tiyeni tiŵanaŵaniyi vo da wachanju wangamuka mwana waki munamana asani wangamufumba kuti: “Kumbi ada, ini ndikutuliya pani?” Da wazeru wangamukambiya waka vinthu vimanavi vo pa nyengu yo wangavivwisa. Kweni asani mwana yo wakuwa, awisi angayamba kumukambiya vinandi. Mwakuyanana waka, Yehova waziŵa nyengu yo njakwenere kuti wavumbuliyi ŵanthu ŵaki vakukwaskana ndi vo wakhumba kuchita.—Nthanthi 4:18; Daniyeli 12:4.

6. (a) Kumbi chilatu cha phanganu ntchakuti wuli? (b) Ntchifukwa wuli Yehova wanguchita mapanganu ndi ŵanthu?

⁶ Kumbi Yehova wanguvumbuwa wuli venivi kwa ateŵeti ŵaki? Iyu wachitanga venivi mwakuchita mapanganu ngakupambanapambana ndi ŵanthu ŵaki. Panyaki namwi nyengu yinyaki mukusayinapu phanganu ndi munthu munyaki, kwali lenga phanganu lakugula nyumba pamwenga lakubwerekana ndalama. Phanganu lisimikiziya mwadangu kuti weyosi wazamuchita vo mwapangana. Kweni ntchifukwa wuli Yehova wakhumbikanga kuchita mapanganu ndi ŵanthu? Mbuneneska kuti Yehova nyengu zosi wafiska malayizgu ngaki, kweni nyengu zinyaki wachita phanganu ndi ŵanthu ŵaki kuti waŵasimikiziyi kuti vo wakulayizga wafiskengi nadi. Mwaviyo, mapanganu ngo wachita, ngatitiwovya isi taŵanthu ambula kufikapu kuti tileki kukayikiya kuti wazamufiska vosi vo wakulayizga.—Aheberi 6:16-18.

7, 8. (a) Kumbi ndi phanganu wuli lo Yehova wangupanga ndi Abrahamu, nanga venivi vinguvumbuwanji vakukwaskana ndi chisisi chakupaturika? (b) Kumbi Yehova wanguvumbuwa wuli kamanakamana banja lo mwazamutuliya munthu yo wazamuja mphapu?

⁷ Pati pajumpha vyaka vakujumpha 2,000 kutuliya po ŵanthu angudikiskika mu Paradayisu, Yehova wangukambiya mteŵeti waki wakugomezgeka Abrahamu kuti: “Ndazakukutumbika nadi ndipuso ndazamuyandanisa mphapu yaku nge nyenyezi zakuchanya . . . Ndipu kuporote mu mphapu yaku mitundu yosi pacharu chapasi yazakujisaniriya vitumbiku chifukwa chakuti wavwiya mazu ngangu.” (Genezesi 22:17, 18) Lenili lenga waka layizgu bweka cha. Pakukhumba kusimikiziya kuti wazamufiska nadi venivi, Yehova wangupanga phanganu ndi Abrahamu ndipu wanguchita kulapizga. (Genezesi 17:1, 2; Aheberi 6:13-15) Vakukondwesa ukongwa kuti Ambuya Fumu Yikulu angulayizga mwadangu kuti azakuŵatumbika ŵanthu!

⁸ Phanganu laku Abrahamu linguvumbuwa kuti yo wakulayizgika wazamuja munthu, chifukwa Yehova wangukamba kuti munthu yo wazamuja mphapu yaku Abrahamu. Kweni munthu mwenuyu ndiyani? Pati pajumpha nyengu, Yehova wanguvumbuwa kuti pa ŵana aku Abrahamu, mphapu yo yazamutuwa mwaku Isaki. Ndipu pa ŵana ŵaŵi aku Isaki, Yakobe ndiyu wangusankhika. (Genezesi 21:12; 28:13, 14) Pavuli paki, Yakobe wangukamba mazu ngakukwaskana ndi ŵana waki 12 anthulumi kuti: “Nthonga ya ufumu yazamutuwaku cha kwaku Yuda, ndipu nthonga ya mulongozgi yazamutuwapu cha pakati pa malundi ngaki mpaka po waziyengi Shilo [pamwenga kuti, “Yo ndi Mweneku,” mazu ngamumphata] ndipu iyu ndiyu ŵanthu amitundu yosi azakumuvwiya.” (Genezesi 49:10) Yapa vinguziŵika kuti mphapu yo yingulayizgika, yazamuja fumu ndipu yazamutuliya mwaku Yuda!

9, 10. (a) Kumbi Yehova wanguchita phanganu wuli ndi mtundu wa Ayisirayeli, nanga laŵavikiliyanga wuli? (b) Kumbi Dangu linguŵawovya wuli Ayisirayeli kuziŵa kuti akhumbikiyanga sembi?

⁹ Mu chaka cha 1513 B.C.E., Yehova wanguchita so vinthu vinyaki vo vinguwovya kuti vigaŵa vinyaki vakukwaskana ndi chisisi chakupaturika viziŵiki. Iyu wanguchita phanganu ndi Ayisirayeli wo ŵenga mphapu zaku Abrahamu ndipu lenili lenga phanganu la Dangu laku  Mozesi. Chinanga kuti pasonu panu Dangu lenili ligwira so ntchitu cha, kweni lenga lakukhumbika ukongwa kuti chilatu chaku Yehova chifiskiki. Ntchifukwa wuli tikamba viyo? Tiyeni tikambiskani vinthu vitatu. Chakwamba, Dangu lenga nge chimati chakuŵavikiliya. (Aefeso 2:14) Marangu ngaurunji nga mu Dangu ngenga nge chimati chakupatuwa pakati Ayuda ndi ŵanthu amitundu yinyaki. Mwaviyo, Dangu linguwovya kuti mzeri wakuti mphapu yakulayizgika yiziwiyemu uleki kumala. Ndipu mtundu wa Ayisirayeli unguŵapu mbwenu mpaka pa nyengu yo Chiuta wangutumiza Mesiya kuti waziwiyi mu fuku laku Yuda.

¹⁰ Chachiŵi, Dangu lingulongo umampha ukongwa kuti ŵanthu akhumbikiyanga sembi. Chifukwa chakuti Dangu lenga lakufikapu, venivi vinguwovya Ayisirayeli kuziŵa kuti munthu wakubuda wangafiska cha kulondo marangu kwambula kunangisapu. Mwaviyo, tingakamba kuti Dangu lingupangisa kuti “Ubudi uwoneke mpaka po mphapu yinguziya, yeniyo yingupaskika layizgu.” (Agalatiya 3:19) Sembi za nyama zo Ayisirayeli angukambirika kuti aperekengi zabenekiriyanga limu cha maubudi nga ŵanthu. Ndipu mwakukoliyana ndi vo wakutumika Paulo wangulemba, “ndopa za ng’ombi zinthulumi kweniso za mbuzi zingatuzgapu cha maubudi.” Mwaviyo, sembi zenizi zamiyanga waka sembi yaku Khristu. (Aheberi 10:1-4) Kwa Ayuda akugomezgeka, phanganu la Dangu ‘linguja mlezi wawu wakuŵalongozge kwaku Khristu.’—Agalatiya 3:24.

11. Kumbi phanganu la Dangu linguwovya Ayisirayeli kuja ndi chilindizga wuli, kweni ntchifukwa wuli anandi angutondeka kuja ndi chilindizga chenichi?

¹¹ Chachitatu, phanganu lenili linguwovya Ayisirayeli kuja ndi chilindizga chamampha. Yehova wanguŵakambiya kuti asani ajengi akugomezgeka pa vo angupangana, azamuja “asembi wo azamulamuliya nge mafumu ndipuso mtundu wakupaturika.” (Ekisodo 19:5, 6) Mwakukoliyana ndi fundu yeniyi, Ayisirayeli ndiwu ŵenga ŵanthu akwamba kusankhika kuti akaje asembi mu ufumu wakuchanya. Kweni Ayisirayeli anandi angukana kulondo phanganu la Dangu kweniso angumukana Mesiya, ndipu venivi vinguchitiska kuti Yehova nayu waŵakani. Sonu kumbi Yehova watingi wasankhengi ayani kuti asere mumalu mwawu? Nanga patingi paŵengi kukoliyana wuli pakati pa mtundu wakusankha ndi mphapu yo yingulayizgika? Chiuta wanguvumbuwa kwamuka kwa mafumbu ngenanga panyengu yaki yakwenere.

12. Kumbi Yehova wanguchita phanganu wuli ndi Davidi, nanga linguvumbuwanji vakukwaskana ndi chisisi chakupaturika chaku Chiuta?

¹² Vyaka pafufupi 1,000 Khristu wechendazi, Yehova wanguvumbuwa so vinthu vinyaki vakukwaskana ndi chisisi chakupaturika pa nyengu yo wanguchita so phanganu linyaki. Iyu wangulayizga Fumu Davidi yo yenga yakugomezgeka kuti: “Ini ndazamuyuska mphapu yaku yo yizengi pavuli paku, . . . ndipu ndazamuchitiska kuti ufumu waki uje wakukho.  . . Ndazamuchitiska kuti mpandu waki waufumu ujalikiskiki mpaka muyaya.” (2 Samuyeli 7:12, 13; Salimo 89:3) Mazu ngenanga ngangulongo kuti mphapu yakulayizgika yazamutuliya mu banja laku Davidi. Kweni kumbi munthu nge isi wangalamuliya mpaka muyaya? (Salimo 89:20, 29, 34-36) Kumbi munthu mwenuyu wangataska ŵanthu ku ubudi ndi nyifwa?

13, 14. (a) Mwakukoliyana ndi Salimo110, kumbi Yehova wakuyilayizganji Fumu yaki yakusankhika? (b) Kumbi ndi vinthu wuli so vinyaki vo achimi aku Yehova anguvumbuwa vakukwaskana ndi mphapu yakulayizgika?

¹³ Yehova wangukambiya Davidi kulemba kuti: “Yehova wangukambiya Ambuya kuti: ‘Ja kujanja langu lamaryi mpaka po ndaŵikiya arwani ŵaku kuja chakukandapu maphazi ngaku.’ Yehova walapizga ndipu wasinthengi cha maŵanaŵanu ngaki. Iyu wakamba kuti: ‘Ndiwi wasembi kwamuyaya nge mo venge ndi Melekizedeki!’” (Salimo 110:1, 4) Mazu ngenanga ngo Davidi wangukamba ngakambanga vakukwaskana ndi mphapu yakulayizgika pamwenga kuti Mesiya. (Machitidu 2:35, 36) Fumu yeniyi yazamulamuliya ye ku Yerusalemu cha, kweni yazamulamuliya ye kuchanya ku “janja lamaryi” laku Yehova. Venivi vilongo kuti Fumu yeniyi yazamulamuliya ku Isirayeli pe cha kweni pacharu chosi chapasi. (Salimo 2:6-8) Yapa tingakamba kuti panguvumbulika so chinthu chinyaki. Wonani kuti Yehova wakuchita kulapizga kuti Mesiya wazamuja “wasembi . . . nge mo venge ndi Melekizedeki.” Mwakuyanana ndi Melekizedeki yo wenga wasembi kweniso fumu munyengu yaku Abrahamu, mphapu yo yingulayizgika yenga yakuti yazamusankhika ndi mweneku Chiuta kuti yije Fumu kweniso Wasembi.—Genezesi 14:17-20.

¹⁴ Kwa vyaka vinandi, Yehova wangugwiriskiya ntchitu achimi kuti avumbuwi vinthu vinandi vakukwaskana ndi chisisi chakupaturika chenichi. Mwakuyeruzgiyapu Yesaya, wanguvumbuwa kuti mphapu yo yizengi yazamupereka umoyu waki nge sembi. (Yesaya 53:3-12)  Mika wangukambiya limu ko Mesiya wazamuwiya. (Mika 5:2) Ndipu Daniyeli wangukambiya limu nyengu chayiyu yo Mesiya wazamuwoneke kweniso nyengu yo wazamufwiya.—Daniyeli 9:24-27.

15, 16. (a) Kumbi vinguchitika wuli kuti Mwana waku Yehova ‘waweku kuziya mwa munthukazi’? (b) Kumbi Yesu wanguharanji kutuliya kwa apapi ŵaki, nanga mphanyengu niyi po wanguziŵika kuti wenga mphapu yakulayizgika?

¹⁵ Pakwamba vaziŵikanga umampha cha mo mauchimi ngenanga ngazamufiskikiya mpaka po mphapu yo yingulayizgika yinguziya. Lemba la Agalatiya 4:4 likamba kuti: “Nyengu yati yakwana, Chiuta wangutuma Mwana waki, mweniyo wangubalika ndi munthukazi.” Mu chaka cha 2 B.C.E., mungelu wangukambiya mwali Wachiyuda zina laki Mariya kuti: “Awona! wazamuja ndi nthumbu ndipu wazamubala mwana munthulumi. Mwana yo uzimupaski zina lakuti Yesu. Iyu wazamuja wakuzirwa ndipu wazamudanika kuti Mwana wa Wapachanya Limu. Yehova Chiuta wazakumupaska mpandu waufumu wa awisi a Davidi . . . Mzimu wakupaturika uzengi paku yiwi ndipu nthazi ya Wapachanya Limu yazakukubenekere. Mwaviyo, yo wazamuwaku wazamudanika kuti wakupaturika, Mwana waku Chiuta.”—Luka 1:31, 32, 35.

¹⁶ Pavuli paki, Yehova wangusamusa umoyu wa Mwana waki kutuwa kuchanya kuwuŵika mumoyu mwaku Mariya, mwakuti Mwana mwenuyu wanguwaku kuziya mwa munthukazi. Mariya wenga wambula kufikapu. Chinanga kuti venga viyo, Yesu wangutoliyaku cha ubudi waku Mariya chifukwa wenga “Mwana waku Chiuta.” Pakuti apapi ŵaki ŵenga mphapu yaku Davidi, Yesu wenga wakwenere mwadangu kweniso mwakawi kuhara ufumu waku Davidi. (Machitidu 13:22, 23) Pa nyengu yo Yesu wabatizikanga mu 29 C.E., Yehova wangumusankha ndi mzimu wakupaturika ndipu wangukamba kuti: “Uyu ndi Mwana wangu, mweniyo nditanja.” (Mateyu 3:16, 17) Yapa sonu, mphapu yiya yingukambikiya limu, yinguziŵika! (Agalatiya 3:16) Yeniyi yenga nyengu yakuti Yehova wavumbuwi vinandi vakukwaskana ndi chisisi chakupaturika.—2 Timote 1:10.

17. Kumbi ndi vinthu nivi vakukwaskana ndi Genezesi 3:15 vo vinguziŵika?

¹⁷ Pa nyengu yo Yesu wachitanga uteŵeti waki pacharu chapasi, wanguwovya ŵanthu kuziŵa kuti njoka yo yizumbulika pa Genezesi 3:15 yimiya Satana, ndipu mphapu yaki mbanthu wo atimulondo.  (Mateyu 23:33; Yohane 8:44) Pati pajumpha nyengu, panguvumbulika so mo njoka yeniyi ndi mphapu yaki vazamubayikiya kwamuyaya. (Chivumbuzi 20:1-3, 10, 15) Ndipu pakumaliya paki, vinguziŵika so kuti munthukazi wamiya “Yerusalemu wakuchanya,” pamwenga kuti munthukazi waku Chiuta. Munthukazi waku Chiuta mwenuyu wamiya chigaŵa chakuchanya cha gulu laku Yehova cho chipangika ndi angelu akugomezgeka. a—Agalatiya 4:26; Chivumbuzi 12:1-6.

18. Kumbi chilatu cha “phanganu lifya” ntchakuti wuli?

¹⁸ Pa fundu zosi zakukwaskana ndi chisisi chakupaturika zo zinguvumbulika, fundu yakukhumbika ukongwa kweniso yapade yingaŵa yo Yesu wangukambiya akusambira ŵaki pa usiku wakuti mawa laki wafwengi. Iyu wanguŵakambiya vakukwaskana ndi “phanganu lifya.” (Luka 22:20) Mwakuyanana ndi phanganu la Dangu laku Mozesi, phanganu lifya lenili ndilu linguwovya kuti pazije “asembi wo azamulamuliya nge mafumu.” (Ekisodo 19:6; 1 Peturo 2:9) Kweni ŵanthu a mu phanganu lenili mbayisirayeli chayiwu cha, kweni ndi “Isirayeli waku Chiuta,” mweniyo wamiya Akhristu akugomezgeka ŵeniwo so mbakhristu akusankhika. (Agalatiya 6:16) Akhristu akusankhika ŵenaŵa azamuteŵete limoza ndi Yesu, ndi kuzisa vitumbiku ku ŵanthu pacharu chapasi!

19. (a) Kumbi ntchifukwa wuli phanganu lifya linguwovya kuti paje “asembi wo azamulamuliya nge mafumu”? (b) Ntchifukwa wuli Akhristu akusankhika adanika kuti “vakulengeka vifya,” nanga kumbi mbalinga wo amulamuliya limoza ndi Khristu kuchanya?

¹⁹ Kweni kumbi ntchifukwa wuli phanganu lifya linguwovya kuti paje “asembi wo azamulamuliya nge mafumu” ndi kuzisa vitumbiku ku mitundu ya ŵanthu? Chifukwa mumalu mwakususka kuti akusambira aku Khristu mbakubuda, phanganu lenili litovya kuti maubudi ngawu ngagowokereki kuziya mu sembi yaku Yesu Khristu. (Yeremiya 31:31-34) Asani venivi vachitika, Yehova watiŵawona kuti mbarunji pamwenga kuti alivi ubudi ndipu watiŵasankha ndi mzimu waki wakupaturika kuti aje ŵana ŵaki. (Aroma 8:15-17; 2 Akorinto 1:21)  Mwaviyo, yiwu ‘abalika so kuti aje ndi chilindizga chamoyu . . . cho chasungikiya yiwu kuchanya.’ (1 Peturo 1:3, 4) Ndipu chifukwa chakuti taŵanthu tikulengeka kuti tijengi pacharu chapasi, Akhristu akusankhika wo azamuluta kuchanya adanika kuti ‘vakulengeka vifya.’ (2 Akorinto 5:17) Bayibolu likamba kuti ŵanthu akukwana 144,000, azamulamuliya ŵanthu pacharu chapasi ŵe kuchanya.—Chivumbuzi 5:9, 10; 14:1-4.

20. (a) Kumbi ndi fundu niyi yakukwaskana ndi chisisi chakupaturika yo Yehova wanguvumbuwa mu 36 C.E.? (b) Kumbi mbayani wo azamukondwa ndi vitumbiku vo Yehova wangulayizga Abrahamu?

²⁰ Yesu limoza ndi Akhristu akusankhika, aja “mphapu yaku Abrahamu.” b (Agalatiya 3:29) Ŵanthu wo angwamba kusankhika ŵenga Ayuda. Kweni mu chaka cha 36 C.E., fundu yinyaki yakukwaskana ndi chisisi chakupaturika yinguvumbulika ndipu fundu yaki yenga yakuti, ŵanthu wo Mbayuda cha nawu so azamuja ndi mwaŵi wakuchilamuliya kuchanya limoza ndi Yesu. (Aroma 9:6-8; 11:25, 26; Aefeso 3:5, 6) Kumbi tingakamba kuti Mbakhristu akusankhika pe wo azamukondwa ndi vitumbiku vo Abrahamu wangulayizgika? Awa, munthu weyosi pacharu chapasi wayanduwa ndi sembi yaku Yesu. (1 Yohane 2:2) Pati pajumpha nyengu, Yehova wanguwovya ŵanthu kuziŵa kuti a “mzinda ukulu” wo chiŵerengeru chawu chiziŵika cha, azamupona pa nyengu yo mgonezi waku Satana wazamumaliya. (Chivumbuzi 7:9, 14) Ŵanthu anyaki so anandi azamuyuskika ndipu azamuja ndi mwaŵi wakuzija ndi umoyu wamuyaya mucharu chifya!—Luka 23:43; Yohane 5:28, 29; Chivumbuzi 20:11-15; 21:3, 4.

21, 22. Kumbi chisisi chakupaturika chaku Yehova chilongo wuli zeru zaki?

²¹ Chisisi chakupaturika chingulongo “zeru zikulu ndipuso zakupambanapambana zaku Chiuta.” (Aefeso 3:8-10) Yehova wangulongo kuti we ndi zeru nadi mwakujalikiska chisisi chenichi kweniso kuchivumbuwanga kamanakamana! Iyu wanguziŵa kuti ŵanthu angavwisa cha fundu zandimba kamoza ndi kamoza. Ndipu kuvumbuwa  chisisi chenichi kamanakamana kukuwovya ŵanthu kuti alongo kuti atimuthemba pamwenga cha.—Salimo 103:14.

²² Yehova wangulongo so kuti we ndi zeru kuphara weyosi pakusankha Yesu kuti waje Fumu. Mwana waku Yehova mwenuyu, ngwakuthembeka ukongwa kuluska munthu pamwenga mngelu weyosi. Ndipu pa nyengu yo wenga pacharu chapasi, Yesu wangukumana ndi masuzgu ngakupambanapambana. Mwaviyo, iyu wavwisa masuzgu ngo ŵanthu akumana nangu. (Aheberi 5:7-9) Wuli pakukamba va ŵanthu wo wazamulamuliya nawu limoza? Kwa vyaka vinandi Yehova waja wachisankha anthulumi ndi anthukazi akutuliya mumitundu yosi ndipuso vineneru vosi. Palivi masuzgu ngo isi tikumana nangu ngo ŵanthu ŵenaŵa ŵechendakumanepu nangu. (Aefeso 4:22-24) Vazamuja vakukondwesa ukongwa kuzilamulika ndi mafumu kweniso asembi alisungu ŵenaŵa!

23. Ntchifukwa wuli ndi mwaŵi ukulu ukongwa kuziŵa chisisi chakupaturika, nanga tikhumbika kuchitanji?

²³ Wakutumika Paulo wangulemba kuti: “Chisisi chakupaturika cho chingubisika kwambiya mu nyengu yakali ndipuso ku migonezi yakali, . . . chavumbulika kwa akupaturika ŵaki.” (Akolose 1:26) Akhristu akusankhika ŵeniwo so mbatuŵa aku Yehova, avwisa vinthu vinandi vakukwaskana ndi chisisi chakupaturika, ndipu akambiyaku so ŵanthu mamiliyoni nganandi. Tosi te ndi mwaŵi ukulu ukongwa! Yehova wativumbuliya “chisisi chakupaturika cha khumbu laki.” (Aefeso 1:9) Mwaviyo, tiyeni tikambiyengeku anyidu chisisi chakukondwesa kuti nawu awoni zeru zambula makambika zaku Yehova Chiuta!