Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MTWE 19

“Lunda Lwakutyochela kwa Mlungu Lwakusisika”

“Lunda Lwakutyochela kwa Mlungu Lwakusisika”

1, 2. Ana ni yindu yapi “yakusisika” yatukusasangalala nayo, soni ligongo chichi tukusasangalala nayo?

YAKUSISIKA. Ŵandu akusalepela kusunga yakusisika ligongo yikusaŵaga yakutesya lung’wanu soni yakusawusya kuyipikanichisya. Nambope, Baibulo jikusati, “Uli uchimbichimbi wa Ambuje kusisa yindu.” (Misyungu 25:2) Yisyene, mpela Jwakulamulila Jwamkulungwa soni Jwakupanganya Yindu, Yehofa akusasisa yindu yamtemela kwa ŵandu mpaka pajikwanile ndaŵi jakuti ayisale yinduyi kwa ŵandu.

2 Nambope, pana yindu yine yakutesya lung’wanu yele Yehofa ŵayisasile m’Maloŵe gakwe. Yikusakolanjidwa kuti “yakusisika yakwamba chakulinga cha [Mlungu].” (Aefeso 1:9, NWT) Kulijiganya yeleyi mpaka kutukamuchisye mnope kupunda kwamba kusaka kumanyilila yejinji. Kumanyilila yakusisikayi mpaka kutukamuchisya kukulupuka soni kupikanichisya lunda lwa Yehofa.

Yakusisika Yamanyikaga Mwapanandipanandi

3, 4. Ana yakulochesya yayisasile pa Genesesi 3:15 yikusatupa chembecheyo chamtuli, soni ana yikwete ‘yakusisika’ yamtuli?

3 Paŵalemwisye Adamu ni Hawa, yawoneche mpela kuti chakulinga cha Yehofa chakuti pachilambo patameje ŵandu ŵamlama chilepeleche. Nambo Mlungu jwatesilepo kandu mwachitema. Jwalakwe jwatite, “Timbiche uŵengani sikati ja m’mwejo [lijoka] ni jwamkongweju. Tipachiŵa uŵengani sikati ja mwanache [mbeju, NWT] jwa jwamkongweju ni mwanache jwenu, tachiŵa ŵakuŵengana ndaŵi syosope. Mwanache jwa jwamkongweju tachikasa mtwe wenu, nipo m’mwejo tichiluma chindende chawo.”—Genesesi 3:15.

4 Gelega galiji maloŵe gakusawusya kugapikanichisya. Ana jwamkongweju ŵaliji ŵani? Ana lijoka lyaliji ŵani? Ana “mbeju” jajichikasa mtwe walijoka ali ŵani? Adamu ni Hawa ŵagambaga kuganichisya. Nambope, maloŵe ga Mlungu gakusatupa chembecheyo cha ŵandu ŵakulupichika ŵaŵapagwile kutyochela kuliŵasali. Chilungamo chichitendekwa. Chakulinga cha Yehofa chichikwanilichikwa. Nambo chamtuli? Pelepa ni pajagonile ngani jamtemela. Baibulo jikusati, “Lunda lwakutyochela kwa Mlungu lwakusisika.”—1 Akolinto 2:7.

5. Ligongo chichi Yehofa akusasala yindu yakusisika mwapanandipanandi? Apeleche chisyasyo.

5 Mpela “Jwakusajuwula kapena kuti jwakusasala yakusisika”, mkupita kwandaŵi Yehofa ŵasalaga yindu yisyesyene yakwe yakwayana ni mwayichiŵela yindu yamtemelayi. (Daniele 2:28) Nambo jwalakwe jwatendega yeleyi mwapanandipandi. Tuwanichisye myi. Agambe kuganichisya yakusati pakwanga mtati jwachinonyelo kwa mwanache jwakwe jwampaka awusye kuti, “Baba, ana natyochele kwapi?” Mtati jwalunda mpaka agambe kumsalila mwanacheju yindu yamnono yampaka ayipikanichisye. Mtatiju mpaka amsalileje yejinji mwanacheju pakukula. Mwakulandana ni yeleyi, Yehofa akusasagula ndaŵi jakujiwona kuti jili jambone kwasalila ŵandu ŵakwe yindu yakusisika yakwamba chakulinga chakwe.—Misyungu 4:18; Daniele 12:4.

6. (a) Ana chakulinga cha yilanga chili chichi? (b) Ligongo chichi yili yakutesya lung’wanu kuti Yehofa jwatendaga yilanga ni ŵandu?

6 Ana Yehofa jwasasile yakusisikayi m’litala lyapi? Jwalakwe jwakamulichisyaga masengo yilanga yakulekanganalekangana pakusaka kuwulula yejinji. Komboleka ndaŵi jine pakwete patesile chilangano ni mundu, mwine pakusuma nyumba kapena kwasima kapena kwasimisya mbiya. Chilanganochi chaliji chakwasimichisya mwalilamusi kuti jwalijose chachitenda mwakamulana ni yakamuleneyo. Nambo ligongo chichi Yehofa akusatenda yilanga ni ŵandu? Maloŵe gakwe gali gakwanila kutusimichisya kuti chachikwanilisya yiliyose yaŵechete. Yeleyi yili yisyene. Nambotu ndaŵi syejinji, Mlungu mwachinonyelo jwaŵichile kunyuma maloŵe gakwe mwakutenda yilanga. Pakuŵa yilanga ya Mlungu yikusakwanilichikwa, tukwete magongo gakupikanika gakututendekasya kulupilila kuti yasasile Yehofa yichikwanilichikwa.—Ahebeli 6:16-18.

Kutenda Chilangano ni Abulahamu

7, 8. (a) Ana Yehofa jwatesile chilangano chapi ni Abulahamu, soni yalosisye yindu yakusisika yapi? (b) Ana Yehofa jwanandiye chamtuli mwapanandipanandi msele wakupagwila Mbeju?

7 Kwayaka yakupunda 2,000 kutyochela pele ŵandu ŵatopwele mu paladaiso, Yehofa jwamsalile jwakutumichila jwakwe jwakulupichika Abulahamu kuti, “Tinampe yisukulu yejinji mpela ndondwa sya kwinani . . . nipo mitundu josope ja ŵandu ŵa pa chilambo chapasi, tijichipata upile kupitila mu yisukulu yenu, ligongo m’mwejo mgapikene maloŵe gangu.” (Genesesi 22:17, 18) Chelechi nganichiŵa chilangano wamba. Yehofa jwachitesile mpela chilangano cha lilamusi soni jwasimichisye yeleyi mwakulumbila. (Genesesi 17:1, 2; Ahebeli 6:13-15) Yili yakutesya lung’wanu kuti Ambuje Ŵamachiligose ŵatesile chilangano chakupeleka yindu yambone kwa ŵandu.

“Tinampe yisukulu yejinji mpela ndondwa sya kwinani”

8 Chilangano cha Abulahamu chalosisye kuti Mbeju jiŵajisasile jichiŵa mundu, pakuŵa chachiŵa jwambagwilo ja Abulahamu. Nambo chachiŵa ŵani? Pandaŵi jakuŵajilwa, Yehofa jwasasile kuti mwa ŵanache ŵa Abulahamu, Isaki, chachiŵa nangolo ja Mbejuji. Mwa ŵanache ŵaŵili ŵa Isaki, Yakobo jwasagulidwe. (Genesesi 21:12; 28:13, 14) Kaneko Yakobo jwaŵechete maloŵe aga kwa jumo mwa ŵanache ŵakwe 12, “Simbo ja uchimwene ngasijityoka mwa Yuda, simbo ja ulamusi ngasijityoka m’myala mwakwe, tachigasunga machili gakwe, mpaka patachiyika msyene uchimwene msyesyene, ŵakwalamula ŵandu wosope.” (Genesesi 49:10) Kaneko yamanyiche kuti Mbejujo chachiŵa mwenye, jwambagwilo ja Yuda.

Kutenda Chilangano ni Ayisalayeli

9, 10. (a) Ana Yehofa jwatesile chilangano chapi ni mtundu wa Aisalaeli, soni ana chilanganochi chaliji mpela chakuchejela chamtuli? (b) Ana chilamusi chalosyaga chamtuli kuti ŵandu ŵasosekwaga kuwomboledwa?

9 Chaka cha 1513 B.C.E., Yehofa jwalinganyisye litala lyakuti yindu yejinji yakusisika yimanyikwe. Jwalakwe jwatesile chilangano ni mbagwilo sya Abulahamu, wawuli mtundu wa Aisalaeli. Atamose kuti apanopano chilangano cha Chilamusi cha Mose ngachikukamula masengo nambo chaliji chakusosekwa kuti chakulinga cha Yehofa chakukoposya Mbeju chitendekwe. Chamtuli? Kwende tulole matala gatatu. Chandanda chilamusichi chaliji mpela lutenje lwa kwachenjela. (Aefeso 2:14) Chilamusichi chakamuchisyaga kuti paŵe kulekangana pasikati pa Ayuda ni ŵamitundu jine, ligongo chaliji chakulungamika. Myoyo, chakamuchisye kuti msele wakupangwila Mbeju jiŵajisasile ukasokonechela. Kuchenjela kweleku kwaliji kwakusosekwa mnope ligongo kwakamuchisye kuti mtundu wakupangwila Mesiya wukasokonechela, mpaka pajakwanile ndaŵi ja Mlungu jakuti Mesiya apangwile mu lukosyo lwa Yuda.

10 Chaŵili, Chilamusi chalosyaga peswela kuti ŵandu akusosekwa kuwomboledwa. Chilamusichi pakuŵa chaliji cha mlama, chalosisye kuti ŵandu nganaŵa akombwele kuchikuya chenene. Myoyo, “ŵamanyisye ŵandu ya ulemwa, mpaka yisukulu ya Abulahamu, yele Mlungu ŵatesile nayo chilanga chila.” (Agalatiya 3:19) Chilamusi chasiŵaga yakulemwa ya ŵandu kwakandaŵi kupitila mu mbopesi sya nyama. Mpela mwaŵalembele Paulo kuti, “Pakuti miasi ja ng’ombe syamikambako ni achitonde ngaŵa mkombola kose kutyosya ulemwa,” mbopesi syelesi syagambaga kutendela chiwulili cha mbopesi ja Klistu. (Ahebeli 10:1-4) Myoyo, kwa Ayuda ŵakulupichika chilanganochi chaliji ‘mpela jwakwalamulila kapena kuti jwakwalongolela . . . mpaka pa ndaŵi jiŵayiche klistu.’—Agalatiya 3:24.

11. Ana ni chembecheyo chambone chapi chiŵakwete Aisalaeli, soni ligongo chichi mtunduwu wajasile chembecheyochi?

11 Chatatu, chilanganochi chapele Aisalaeli chembecheyo chambone. Yehofa jwasalile jemanjaji kuti naga akuŵa ŵakulupichika ku chilanganochi chachiŵa “ŵakutaga mbopesi, soni mpela lukosyo lweswela.” (Ekisodo 19:5, 6) Mkupita kwandaŵi, ŵakutaga mbopesi ŵakwinani ŵatyochele mu Isalaeli jwakuchilu. Nambo kaneko mtundu wosope nganiwuŵa wakulupichika ku Chilamusi cha chilanganochi. Jemanjaji ŵakanile Mbeju ja Umesiya, yakuyisya yakwe ŵajasile chembecheyo chila. Sano, ana ŵani ŵachachitendekasya kuti chiŵalajilo cha ŵakutaga mbopesi chikwanile? Soni ana mtundu welewu wuchiŵa paunasi chamtuli ni Mbeju jiŵajisasile? Yakusisika yeleyi yichimanyikwa pajichikwana ndaŵi ja Mlungu.

Chilangano cha Uchimwene wa Daudi

12. Ana Yehofa jwatesile chilangano chapi ni Daudi, soni ana chilanganochi chasasile yindu yakusisika ya Mlungu yapi?

12 Mu yaka ya m’ma 1000 B.C.E., Yehofa jwasasilesoni yine ya yindu yakusisika pajwatesile chilangano chine. Jwalakwe jwamsimichisye Mwenye Daudi juŵaliji jwakulupichika kuti, “Jumo jwa ŵanache jwakuŵeleka m’mwejo, tinjimjijisya uchimwene, kwinjila m’malo mwenu. Ni tinjiwulimbisya uchimwene wakwe . . . tinjiwutamilisya uchimwe wakwe kwa yaka yosope.” (2 Samuele 7:12, 13; Salimo 89:3) Sambano msele wakupangwila Mbeju jaŵajisasile ŵawujipiye ni kwika pa nyumba ja Daudi. Nambo ana yikakomboleche kuti mundu wamba ‘alamulile kwa yaka yosope’? (Salimo 89:20, 29, 34-36) Ana mwenyeju akakobwele kwawombola ŵandu ku ulemwa ni chiwa?

13, 14. (a) Mwakamulana ni Salimo 110, ana Yehofa jwamsimichisye chichi Mwenye jwakwe jwamsagulwe? (b) Ana ŵakulochesya ŵa Yehofa ŵasasilesoni yamtuli yakwamba kupagwa kwa Mbeju?

13 Mwakusalilidwa Daudi jwalembile kuti, “Ambuje ŵasalile ambuje ŵangu kuti, ‘Tamani ku mkono wangu wamlyo, mpaka pitinasandusye amagongo ŵenu kuŵa mpela chakuliŵatila sajo syenu.’ Ambuje atesile chilanga kuti ngasagalawusya nganisyo syakwe syakuti, ‘ M’mwejo mli jwakutaga mbopesi kwa yaka yosope, jwakutaga mbopesi jwakwe jwa mtundu wa Melikisedeki.’” (Salimo 110:1, 4) Maloŵe ga Daudiga gasalaga ya Mbeju jaŵajisasile kala kapena kuti Mesiya. (Masengo 2:35, 36) Mwenyeju chachilamuliga ali kwinani ‘ku mkono wamlyo’ wa Yehofa ngaŵa ku Yelusalemu. Jwalakwe ngasalamulilaga chilambo cha Aisalaelipe nambo chilambo chosope chapasi. (Salimo 2:6-8) Pelepa ŵasasile chindu chine chakusisika. Pelepa Yehofa jwalumbile kuti Mesiya chachiŵa “jwakutaga mbopesi . . . jwa mtundu wa Melikisedeki.” Mpela Melikisedeki, juŵaliji mwenye soni jwambopesi mu ndaŵi ja Abulahamu, Mbeju jajayikagajo jaliji jakuti jisagulidwe ni Mlungu kuti jitumichile mpela Mwenye soni Jwambopesi.—Genesesi 14:17-20.

14 Kwa yaka yejinji, Yehofa jwakamulichisye masengo ŵakulochesya ŵakwe kuti asale yindu yakwe yakusisika. Mwachisyasyo, Yesaya jwasasile kuti Mbejujo jichiwa. Chiwa chakwechi chichiŵa mbopesi. (Yesaya 53:3-12) Mika jwasasile malo gachachipagwila Mesiya. (Mika 5:2) Atamosesoni Danieli jwasasile ndaŵi jisyesyene jajichiwonechela Mbeju soni ndaŵi ja kuwa kwakwe.—Daniele 9:24-27.

Kuwonechela kwa Yindu Yakusisika

15, 16. (a) Ana Mwanache jwa Yehofa “jwapagwile mwa ŵakongwe” chamtuli? (b) Ana Yesu jwaliji jwakuŵajilwa kwinjila m’malo mwa Daudi chamtuli, soni ana jwawonechela chakachi kuti jwaliji mbeju jaŵajisasile?

15 Pangali juŵamanyililaga kuti yakulochesyayi yichikwanilichikwa uli mpaka pajawonechele Mbeju. Lilemba lya Agalatiya 4:4 likusati, “Pijakwanile ndaŵi, Mlungu ŵamtumisye Mwanache jwakwe. Jwalakwejo jwapagwile mwa ŵakongwe.” M’chaka cha 2 B.C.E., lilayika lyamsalile Maliya mwali Jwachiyuda kuti, ‘Timchikola chilu, ni timchiŵeleka mwanache jwamlume. Timumpe lina lyakwe Yesu. Jwalakwejo tachiŵa jwamkulungwa ni tachikolanjidwa kuti mwanache jwa Mlungu jwakwinani Mnope. Ambuje Mlungu tachimtenda jwalakwejo kuŵa mwenye mpela muŵaŵelele nangolo jwakwe Daudi.  . . Msimu weswela tuchiyika pa m’mwejo. Ali ni ligongo lyakwe kuti mwanache jutachipagwajo tachiŵa jwamswela; tachikolanjidwa kuti Mwanache jwa Mlungu.’—Luka 1:31, 32, 35.

16 Kenako, Yehofa jwasamisye umi wa Mwanache jwakwe kuwutyosya kwinani ni kuŵika m’chitumbo mwa Maliya. Myoyo, jwapagwile mwa ŵakongwe. Maliya jwaliji jwangali umlama. Nambo Yesu nganajigalila ulemwa wa Maliya pakuŵa jwaliji “Mwanache jwa Mlungu.” Pakuŵa achinangolo ŵa Yesu ŵaliji ŵa mbagwilo ja Abulahamu nikuti Mwanacheju mwalilamusi jwaliji jwakuŵajilwa kwinjila m’malo mwa Daudi. (Masengo 13:22, 23) M’chaka cha 29 C.E., Yesu pajwabatiswaga, Yehofa jwamsagwile jwalakwe ni msimu weswela soni jwatite, “Aju ni mwanangu jwapamtima.” (Mateyu 3:16, 17) Pambesi pakwe Mbeju jawonechele. (Agalatiya 3:16) Jaliji ndaŵi jakuti asale yejinji ya yindu yakusisika.—2 Timoteo 1:10.

17. Ana yayili pa Genesesi 3:15 yamanyikwe chamtuli?

17 Pa utumiki wakwe, Yesu jwalosisye kuti lijoka lyaŵalikolasile pa Genesesi 3:15 lili Satana soni mbeju ja lijoka ali ŵakumkuya Satana. (Mateyu 23:33; Yohane 8:44) Kaneko, yamanyiche mwele mbeju jeleji jichimalila. (Chiwunukuko 20:1-3, 10, 15) Jwamkongwe jwamanyiche kuti ali “ Yelusalemu jwakwinani,” jwali likuga lya Yehofa lyalili mpela ŵamkwakwe. Likugali lili yakupanganyidwa yausimu. *Agalatiya 4:26; Chiwunukuko 12:1-6.

Chilangano Chasambano

18. Ana chakulinga cha “chilanga chasambano” chili chamtuli?

18 Mwine mwakwe yayamanyiche chilo chakumalisya cha umi wa Yesu wapachilambo chapasi yaliji yapajika. Jwalakwe ŵasalile ŵakumkuya ŵakwe ŵakulupichika yakwamba “chilanga chasambano.” (Luka 22:20) Mwakulandana ni Chilangano cha Mose chachajinjilidwaga m’malo, chilangano chasambanochi chaliji chakuti chikoposye “ŵakutaga mbopesi.” (Ekisodo 19:6; 1 Petulo 2:9) Nambosoni, chilangano chelechi chikatamilikasisye mtundu wa usimu, wawuli “Isalaeli jwa Mlungu” jwakupanganyidwa ni Aklistu ŵasagulwe ŵakulupichika. (Agalatiya 6:16, NWT) Ŵandu ŵam’chilangano chasambanoŵa pampepe ni Yesu chachapa ŵandu wosope yindu yambone.

19. (a) Ligongo chichi chilangano chasambano chakombwele kukoposya “ŵakutaga mbopesi”? (b) Ligongo chichi Aklistu ŵasagulwe akasakolanjidwa kuti ‘yiwumbe yasambano,’ soni ana apali ŵalingwa ŵachachilamulila yalumo ni Yesu kwinani?

19 Nambo, ana ligongo chichi chilangano chasambano chakombwele kukoposya “ŵakutaga mbopesi” pakusaka kwatendela yindu yambone ŵandu? Lili ligongo lyakuti mmalo mwakwajimba magambo ŵakumkuya ŵa Klistu kuti ali ŵakulemwa, chitendekasisye kuti yakulemwa yawo yikululuchidwe kupitila mumbopesi jakwe. (Yelemiya 31:31-34) Jemanjaji pakwete mbili jambone, Yehofa akusaŵajigala kuti akaŵe m’liŵasa lyakwe lyakwinani soni kwasagula ni msimu wakwe weswela. (Aloma 8:15-17; 2 Akolinto 1:21) Kaneko jemanjaji akusakolaga ‘umi wasambano . . . wuŵasunjile Mlungu jemanjaji kwinani.’ (1 Petulo 1:3, 4) Pakuti malo gapenaniga gali gasambano mnope kwa ŵandu, ŵasagulwe akusakolanjidwa kuti, ‘yiwumbe yasambano.’ (2 Akolinto 5:17) Baibulo jikusasala kuti ŵa 144,000 pachachiŵa kwinani chachilamulilaga ŵandu pachilambo chapasi.—Chiwunukuko 5:9, 10; 14:1-4.

20. (a) Ana ni mbali jine japi ja yindu yakusisika jajamanyiche M’chaka cha 36 C.E.? (b) Ana ŵani ŵachachisangalala ni yindu yele Yehofa ŵamsimichisye Abulahamu?

20 Mwakulandana ni Yesu, ŵasagulidweŵa alisoni “yisukulu ya Abulahamu.” * (Agalatiya 3:29) Ŵandu ŵandanda kusagulidwa ŵaliji Ayuda ŵakuchilu. Nambo m’chaka cha 36 C.E., mbali jine ja yindu yakusisika jamanyiche. Ŵandu ŵamitundu kapena kuti ŵanganaŵa Ayuda, ŵakwete chembecheyo chakwawula kwinani. (Aloma 9:6-8; 11:25, 26; Aefeso 3:5, 6) Ana ni Aklistu ŵasugulwepe ŵakasangalele ni chilangano cha Abulahamu? Iyayi, ligongo mbopesi ja Yesu jakamuchisye ŵandu wosope pachilambo chapasi. (1 Yohane 2:2) Kupita kwandaŵi, Yehofa jwasasile kuti “likuga lya ŵandu ŵangaŵalanjika” lichikulupuka pandaŵi jachachijonangaga chilambo cha Satanachi. (Chiwunukuko 7:9, 14) Ŵandu ŵajinji chachajimusya ni kutama ni umi wangamala m’Paladaiso.—Luka 23:43; Yohane 5:28, 29; Chiwunukuko 20:11-15; 21:3, 4.

Lunda lwa Yehofa Soni Yindu Yakusisika

21, 22. Ana yindu yakusisika ya Yehofa yikusalosya chamtuli lunda lwakwe?

21 Yindu yakusisika yikusalosya “lunda lwa Mlungu lwa mtundu ni mtundu.” (Aefeso 3:8-10) Yehofa jwalosisye lunda pakulinganya yakuti paŵe yindu yakusisika ni kuyisalaga panandipanandi. Yehofa jwamanyilile kuti ŵandu akwete malile. Jwalakwe jwakundile kuti jemanjaji alosyeje yayili mumtima mwawo.—Salimo 103:14.

22 Yehofa jwalosisyesoni lunda lwapenani pakusagula Yesu kuti aŵe Mwenye. Mwanache jwa Yehofa ali jwakudalilichika mnope kupunda yakupanganikwa yasope. Yesu pajwaliji mundu, jwasimene ni yakusawusya yakulekanganalekangana. Jwalakwe akusapikanichisya yakusawusya ya ŵandu. (Ahebeli 5:7-9) Nambi uli pakwamba ŵachachilamulila yimpepe ni Yesu? Kwa yaka mahandiledi gejinji achalume soni achakongwe, ŵamitundu josope, yiŵecheto yosope soni ndamo syakulekangana aŵele ali mkusagulidwa. Pangali chakusawusya changanasimana nacho jemanjaji. (Aefeso 4:22-24) Yichiŵa yakusangalasya kulamulidwa ni mayimwene ga chanasa gelega.

23. Mwakamulana ni yindu yakusisika ya Yehofa ana ni udindo wapi wakwete Aklistu?

23 Paulo jwalembile kuti, ‘Yayasisiche chitandilile mipago josope, nambo sambano yamanyiche kwa ŵandu ŵa Mlungu.’ (Akolose 1:26) Yisyene, ŵasagulidwe ŵa Yehofa apano apikanichisye yindu yakusisika soni akusiŵasalila ŵandu ŵajinji yeleyi. Welewu uli upile wekulungwa kwa wosopewe. Yehofa “atumanyikasisye yakusisika yakwamba chakulinga chakwe.” (Aefeso 1:9, NWT) Kwende twasalileje ŵane yakusisikayi. Twakamuchisyeje ŵane kuti nombenawo apikanichisye lunda lwapenani lwa Yehofa Mlungu.

^ ndime 17 Yesu jwasasilesoni “yindu yakusisika yakwayana ni kulipeleka kwa Mlungu.” (1 Timoteo 3:16) Kwandaŵi jelewu, nganiyimanyikaga naga mundu mpaka aŵe jwakulupichika kwa Yehofa. Nambo Yesu jwalosisye kuti yeleyi yili yakomboleka. Jwalakwe jwaŵele jwakulupichika mu yakuligwa yosope yele Satana ŵamlinjile nayo.—Mateyu 4:1-11; 27:26-50.

^ ndime 20 Yesu jwapelesoni jemanjaji ‘machili gakuti alamulileje mpela mwenye.’ (Luka 22:29, 30) Yesu jwatesile mkamulano ni “kakuga ka ngondolo” kuti jemanjaji chachilamulila ni jwalakwe kwinani mpela mbeju jaŵili ja Abulahamu.—Luka 12:32, NWT.