Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

SHAPITRE 21

Yesu Umekeshin “Manangu Madiokila Kudi Nzamb”

Yesu Umekeshin “Manangu Madiokila Kudi Nzamb”

1-3. Ov, mutapu ik wakulau amutej a Yesu pantaliken ni malejan mend, ni chom ik chakanganyau kujingunin piur pend?

ANTU adinga mu sinagog ashimoka. Mwan ikundj mukemp ukat kulejan. Kadingap ngedj kudiau—wapamina mu musumb wau, ni mu mivu kanang wasala mudimu wa kusong mabay. Pamwing ap amwing ashakama mu chikumbu chakwashay Yesu kutung, ap chitwishikin adima nich yom kushalijan ya kudim nich ni mitond ya kuswik angomb padiminau yasalay ni makas mend. * Pakwez, ov, mutapu ik welau kwakul ku malejan ma muntu winou wadinga nsongamabay pasak?

2 Antu avud ading ni kumutesh ashimoka, ni ipula anch: “Ov, manangu minam wamatanyin kwisu?” Pakwez alonda kand anch: “Winou nsongamabay, mwan a Mariy.” (Mateu 13:54-58; Marko 6:1-3) Mu kulond kukwau, nsongamabay winou udi kwend mutej netu utwija, ‘Nsongamabay winou udi kusu muntu wa pol petu mudi etu.’ Mikalap nchik manangu mamekana mu mazu mend, awiy amulika. Kajinguninap anch managu madingay ni kulejan madingap mendend amwinend.

3 Kwisu kwadioshay Yesu manangu mend? Walonda anch: “Malejan minilejena kimadiap mamam amwinam, pakwez madiokil kudi Nzamb wantuma.” (Yohan 7:16) Kambuy Paul warumburila anch Yesu “wikala kudi etu manangu madiokila kudi Nzamb.” (1 Korint 1:30) Yehova wamekesha Manangu mend kusutil kudi Mwanend, Yesu. Mu chilik cha kushiken ku kulond anch: “Am ni tatuku tudi kwetu umwing.” (Yohan 10:30, TMK) Tushishikinany bil mu mitambu yisatu mwamekeshay Yesu “manangu madiokila kudi Nzamb.”

Yalejanay

4. (a) Wisu wadinga mutu wa mulong wa uruu wa Yesu, ni mulong wak wadinga wa usey nakash? (b) Mulong wak chiyul cha Yesu chadinga chisu chawonsu chiwamp ni mulong wa ukwash wa in kumutesh?

4 Tushinshikinany bil chakusambish piur pa yom yalejanay Yesu. Mutu wa mulong wa uruu wend wadinga “rusangu ruwamp ra want.” (Luka 4:43) Rusangu ra usey nakash mulong wa mudimu wa Want mu kuchidij ukaleng wa Yehova ni kulet yiyukish ya chikupu kudi antu. Mu malejan mend, Yesu wapana kand yiyul ya manangu piur pa mashakamin ma dichuku ni dichuku. Wimekesha amwinend kwikal ‘Mwin Kuyul Upandakena Kuwap.’ (Isay 9:6) Chakin, ov, mutapu ik ukutwisha chiyul chend kulik kuwap nakash? Ukwet ronganyin rijim nakash ra Dizu dia Nzamb ni rusot rend, uyij nawamp nakash antu, ni ukwet rukat rijim nakash mulong wa antu. Chawiy lel, chiyul chend chading chisu chawonsu chiwamp ni mulong wa ukwash wa in kumutesh. Yesu walonda anch ukwet “mazu makata kulet mwom wa chikupu.” Chakin, anch twalondul, chiyul chend chitwadil ku dipandish.—Yohan 6:68.

5. Yisu yimwing ya mitu ya milong yisambinay Yesu mu Diskur dia pa Mukandu?

5 Diskur dia pa Mukandu chidi chilakej chimekena patok cha manangu mapandakena madia mu malejan ma Yesu. Diskur dined, mudi kamu mudifundinau mu Mateu 5:3–7:27, ditwishikin pamwing ap kusadik mu minit 20 kusu. Pakwez, yiyul yadi yidi yipandakena kuwap—mudi muyimekena nlel mudi muyadinga pakusambish payipanau. Yesu wisambina piur pa mitu ya milong kushalijan, kuwejinaku nich mutapu wa kuwapish urund ni antu akwau (5:23-26, 38-42; 7:1-5, 12), mutapu wa kushal ishitwila mu yisal (5:27-32), ni mutapu wa kwikal nich mwom urumburikina (6:19-24; 7:24-27). Pakwez Yesu wasala yom yivu kupandakanamu kuyilej in kumutesh end chidia manangu; wayileja kusutil ku kuyirumburil, ku kutongijokin, ni kupan uman.

6-8. (a) Ov, mayingish ik mawamp ma kwipuk kwiyakamish mapanay Yesu? (b) Chom ik chimekeshina anch chiyul cha Yesu chimekeshin manangu madiokila mwiur?

6 Chilakej, talany bil, mu Mateu shapitre 6 chiyul cha manangu chapanay mulong wa kurish nich yakamish piur pa yom ya ku mujimbu, Yesus watuyula anch: “kangal wiyakamishany mulong wa yakudia ap yakuna ya mujimbu, ap mulong wa yidjal. Mwom ukwet usey nakash kupandakanamu yidjal,” (Verse wa 25). Yakudia ni masun madi maswir ma usey, ni choviken kusu kwikal akamina piur pa kwikal nich yom yiney. Pakwez Yesu utulejin anch: “Kangal wiyakamishany” piur pa yom mudi yiney. * Ov, mulong wak?

7 Teshany palondinay Yesu nich kwitiyish. Mulong Yehova watwinkisha mwom ni mujimbu, ov, kakutwishap kutwinkish yakudia chakwel kudandamen kulam mwom winou ni masun ma kudjik mujimbu winou? (Verse wa 25) Anch Nzamb ukat kuyidish atujil ni kuyidjik yisalamb nich ufun, ukuyilam mutapu ujim mudi ik antu adia atushalapol end! (Verse wa 26, 28-30) Chawiy lel, mulong wak kwiyakamish? Kichawiyap chikutwisha kuwejaku kulep ku mwom wetu ap pakemp. * (Verse 27) Mutapu ik tukutwisha kwipuk kwiyakamish? Yesu watwinkisha chiyul anch: Dandamenany kutek pa ndond ya kusambish mu mwom difukwil dia Nzamb. Antu awonsu asadila mwamu akutwish kwikal nich kashinsh anch maswir mau mawonsu ma pichuku pichuku ‘akuyiwejinaku’ kudi Tatukwau wa mwiur. (Verse 33) Kupwa, Yesu wapana chiyul chimwing chijim cha kusadil—kushakam ku dichuku ni dichuku. Mulong wak yakamish ya nlel, yiwejidinaku ku yakamish ya diamashik? (Verse 34) Chawiy lel, mulong wak kwiyakamish chamwamu piur pa yom yakad kutwish pamwinga kulik kuwanyin dichuku ap dimwing? Anch twasadil chiyul chinech cha manangu tukwiyep yikokujol yivud mu mangand minam mizwila nich yakamish.

8 Chakin kamu, chiyul chapanay Yesu chidi cha kusadil ni nlel mudi kamu mwachisadilau pa chipanau pasutin kal piswimp mivu 2000. Ov, winou udiap uman wa manangu madiokila mwiur? Ap yiyul yipandakena kuwap yipaninau kudi antu yikat kushikenang ku kupwa usey ni kupwa akat kuchirikin ku kuyitenchik kand ap kuyiswimp. Pakwez, ap anch masala kal mivu yivu malejan ma Yesu madandamedin kwikal ma usey ni ma ukwash. Pakwez chinech chifanyidinap kutukashimwish, mulong Mwin Kupan Chiyul Upandakena Kuwap ulondin anch: “ukat kulond mazu ma Nzamb.”—Yohan 3:34, TMK.

Mutapu Wend wa Kulejan

9. Ov, yom ik yalondau amasalay amwing piur pa malejan ma Yesu, ni mulong wak kwadingap kusu kupandakesh kulond kwa mwamu?

9 Mutambu wakaad wamekeshinay Yesu manangu ma Nzamb wading mutapu wend wa kulejan. Chisu chimwing, amasalay amwing atumau kumukas anchirika pakad kumukas, ni kulond anch: “Kwikil muntu walondap kal mudi muntu mwinou!” (Yohan 7:45, 46) Kwadingap kusu kupandakesh mu kulond. Pakach pa antu awonsu ashakamap kal pa mangand, Yesu, ‘wadiokala mwiur,’ wading nich ronganyin ripandakena kujimb ni kwijik yom yivud. (Yohan 8:23) Chakin kamu walejana kuyipadakanamu antu awonsu. Shinshikin kusu milad yaad ya Mulej winou mwin manangu.

“Chisak chijim cha antu ashimwoka nakash mulong wa malejan mend”

10, 11. (a) Mulong wak tukutwish kushimok piur pa mutapu wadingay Yesu ni kusadil yishimu? (b) Chishimu chidi chom ik, ni chilakej ik chimekeshina usu wa yishimu yasadinay Yesu mu maleja?

10 Kusadil kuwamp kwa yishimu. Atuleja anch: “Yesu wayileja yisak ya antu yom yiney yawonsu mu yishimu. Kayilejap chom wakad kuyitil chishimu.” (Mateu 13:34) Tukutwishap kushimok piur pa ukaliweny wend wa kusadil mikadil ya pichuku pichuku mulong wa kulejan uyakin ukash. Andim akata kukun mbut, amband asadina mabot, an asengena mu chiku, in kuta ansh apwitina mand mau, atufung akimbina mwan a mukoku ushadikina—yiney yading yom yemenau kudi in kumutesh end yisu yivud. Pakatau kunung uyakin wa usey ku mikadil yijikena, ukat kwandam swa mu manangu ni mu muchim.—Mateu 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14.

11 Yisu yivud Yesu wasadila, yishimu, wasadila jinsangu jiswimp mulong wa kupan mafundish ma muspiritu ap piur pa yisal. Mulong jinsangu jiswapeling kutesh ni kuvurik kupandakanamu yitongijok ya yom yakad kwijikan, jakwashanga kulam malejan ma Yesu. Mu yishimu yivud, Yesu warumburila piur pa Tatukwend nich yilakej yakad kutwish kuvuramen swa. Chilakej, nany ukutwisha kulik kutesh chitongijok cha chishimu cha mwan washadika—Yehova ukat kumwanaken muntu ushadikina ukarumuna chakin, ni ukat kumwak nich rukat—Luka 15:11-32.

12. (a) Mutapu ik wasadilay Yesu yipul mu malejan mend? (b) Mutapu ik wayininetishay Yesu antu adinga ni kutadik piur pa ulabu wend?

12 Ukaliweny wa kusadil yipul. Yesu wasadila yipul chakwel kuyishikish in kutesh ku kwitiyij, kushinshikin yibachikin yau, ap kukwat yiyul. (Mateu 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46) Patadikau amakurump a relijon anch ulabu wend udiokilap kudi Nzamb, Yesu wayipula anch: “Ov, nany wamutuma Yohan kubatishan, Nzamb anch antu?” Chipul chinech chayikashimwisha ni akangany kulond, asambisha kununganijan ayinau anch: “Anch twamwakul anch: Nzamb ndiy wamutuma, ndiy ukutwel anch: ‘Ing, mulong wak walikanya kumwitiy Yohan?’ Pakwez anch twamwakul anch, ‘Antu awiy amutuma,’ Awiy ading ovil wom wa antu, mulong awonsu ading atongin anch, Yohan wading chakin muruu wa Nzamb.” Kupwa, akula anch: “Kitwijap kwetu.” (Marko 11:27-33; Mateu 21:23-27) Nich chipul kusu chimwing chiswapela, Yesu wayininetisha ni kujingunin rubabek ridia mu michim yau.

13-15. Ov, chishimu cha mukwetu mwin Samaria chamekesha nchik manangu ma Yesu?

13 Yisu yimwing Yesu wasadila pamwing milad kushalijan kusutil ku kuwejinaku yilakej ni yipul yilangwishina manangu. Chisu chamwipulau Yesu kudi mulej wa yijil umwing piur pa chom chifanyidinay kusal chakwel ikala ni mwom wa chikupu, Yesu wamuleja Chijil cha Moses, chadinga chitina kumukat Nzamb ni kumukat mukwetu. Mu kusot kwimekesh anch utentamin, ikundj winou wipula anch: “Mukwetu mwin nany?” Yesu wakula kusutil ku kwisambin piur pa rusangu rimwing. Muntu umwing wadiokala ku Yerusalem uyil ku Yeriko. Ij amukwata, amwamuka yom yend yawonsu, amubul, amusha ukat kulengumwok. Pa chisu chinicha, mwin kupesh umwing wasuta mwi njil yiniya. Pakwez pamumanay muntu mwinou ulel, ndiy wasengurila kuns. Kweza kand mwin Levi umwing mwi njil yiniya, ndiy waseja piswimp, wamutal muntu, chad niyend wamusenguril. Pakwez mwin Samaria niyend wasuta mwi njil yiniya, chad chamumanay muntu mwinou, wamwovila riy nakash. Wamuseja piswimp, wamupan many pa yitat, chad wamwichilap maar ma nviny, wamukasap. Wamusendila pa nnam wend, wamutwal ku chikumbu cha kulal aeny, kwinikwa kwawiy kwamulaminay. Kwinsudiel kwa rusangu, Yesu wamwipula mulej wa Yijil anch: “Pakach pa antu inay asatu, ov, ey utongil nany wading mukwau wakin wa muntu mwinou wabulau kudi aij?” Mulej wa Yijil wamwakula anch: “Mukwau, ndiy kamu wamwovila riy wa.”—Luka 10:25-37.

14 Chishimu chinech chimekeshin mutapu ik manangu ma Yesu? Pa chirung cha Yesu, in Yuda adinga ni kusadil dizu “Mukwetu” ching kusu pantaliken ni alondwila yishankur yau—pikil chakin kamu pantaliken ni in Samari. (Yohan 4:9) Anch Yesu walejana piur pa rusangu ra mwin Yuda umukwashina mwin Samaria, ov, chinech chela kukarumun chitongijok cha kasolikany? Chawiy lel, ni manangu Yesu wasadila rusangu riner chakwel mwin Samaria umubangina nich rukat mwin Yuda. Shinshikin kand, pa chipul chipwilay Yesu kwinsudiel kwa rusangu riner. Nich kukarumun chitongijok cha dizu “mukwetu.” Chawiy lel, mulej wa yijil wipula anch: ‘Nany nifanyidina kumekeshin rukat mudi mukwetu?’ Pakwez Yesu wipula anch: “Pakach pa antu inay asatu, ov, ey utongil nany wading mukwau wakin?” Yesu wapwitina yitongijok, kangal padiay muntu umekeshidinau rukat, muntu wabulau, pakwez padiay muntu umekeshina rukat, mwin Samaria. Mukwetu wakin ndiya ukata kutakelang kuyikat antu akwau chikalap nchik muchid wau. Yesu kelap kutwish kumurumburil chitongijok chend nawamp nakash.

15 Pa chinech, ov, chidi chom cha kushimokish pakuman anch antu ashimoka “mulong wa malejan mend” ni kwiyov apwitinau kudiay ndiy? (Mateu 7:28, 29) Dichuku dimwing “chisak chijim cha antu” chashala machuku masatu piswimp nend, pakad ap kwikal nich yakudia!—Marko. 8:1, 2.

Mashakamin Mend

16. Mu mulad ik wapanay Yesu ‘uman wa kashinsh’ anch ading amutakedil kudi manangu ma Nzamb?

16 Mulad wa kasatu wamekeshay Yesu manangu ma Yehova, wadinga mashakamin mend. Manangu madia ma kusadil, makat kubudish yibudikin yiwamp. Mwin kwilej Jakobu wipula anch: “Mukach mwen mudi muntu ukweta manangu?” Kupwa wakula ku chipul chend, ni kulond anch: “Chifanyidin amekesh yom yiney ku mwom wend uwamp.” (Jakobu 3:13) Mutapu washakamay Yesu amwinend wapana ‘uman wa kashinsh’ anch ading amutakedil kudi manangu ma Nzamb. Tushinshikinany bil pa mutapu wamekeshay Yesu chitongijok chiwamp mu mashakamin mend ni mu yisal yend pantaliken ni antu akwau.

17. Yom ik yimekeshina anch Yesu wadinga wisikena nawamp nakash mu mwom wend?

17 Ov, wamen kal anch kuburen chitongijok chiwamp kukat kuyishikishang antu ku yisal yakad kufanyin? Mwaning kwisikan kwitining manangu. Mu kumekesh manangu, Yesu wading wisiken nawamp nakash. Wateka pa ndond ya kusambish yom ya muspiritu mu mwom wend. Wading ukwatikena nakash nich mudimu wa kulejan rusangu ruwamp. Walonda anch: “Wawiy mulong unezila.” (Marko 1:38) Yom ya kumujimbu yadingap ni usey ujim kudi ndiy, chimeken anch kadingap nich yom yivud ya ku mujimbu. (Mateu 8:20) Pakwez, kadingap muntu wikishina yom yawonsu mulong wa yitiyij yend. Mudi Tatukwend, udia “Nzamb wa musangar,” Yesu wading muntu wa musangar, ni wawejina ku musangar wa antu akwau. (1 Timote 1:11; 6:15) Pakumanganay ku musambu wa uruw—mu musambu mwadinga mizik, miminy, ni misangar—kadingap pinipa mulong wa kuyipish musambu. Pa chisu chapwa nviny, wakarumuna mem mikal nviny muwamp, wa “kusangarish michim ya antu.” (Kuseng 104:15; Yohan 2:1-11) Yesu witiya kuya kudi antu avud amutazukinanga yakudia, ni yisu yivud wasadila yisu mudi yiney mulong wa kulejan.—Luka 10:38-42; 14:1-6.

18. Mutapu ik wamekeshay Yesu chitongijok chiwamp mu kuyisadil in kwilej end?

18 Yesu wamekesha chitongijok chiwamp mu mutapu wend wa kuyisadil antu akwau. Ronganyin rend ra patok ra mwikadil wa antu ramukwasha kwikal ni chintongijok kanang pantaliken ni in kwilej end. Wading wij anch kadingap awanyidina. Chawiy lel, wajingunina ngikadil yau yiwamp. Wamana ukaliweny kanang mudiau amakundj inay apwitau kudi Yehova. (Yohan 6:44) Chikalap nchik kurumbuk kwau, Yesu wayichingejina. Mulong wa kumekesh anch wayichingejina chakin kamu, ndiy wayinkisha in kwilej end yisend yijim. Wayinkisha mudimu wa kulejan rusangu ruwamp, mulong wading ni ruchingej anch ading ni ukaliweny wa kuwanyish mudimu winou. (Mateu 28:19, 20) Mukand wa Midimu ulejen patok anch ashinshama mu kusal mudimu wayinkishau. (Midimu 2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Chakin, Yesu wading nich manangu payichigejinay.

19. Ov, mutapu ik wamekeshay Yesu anch ‘witudishila ni kwikepish mu muchim’?

19 Mudi mutwamena mu Shapitre wa 20, Bibil utekining pamwing kwikepish, kwitudish ni manangu. Chakin kamu, Yehova udi chilikej chipandakenamu kuwap nakash pa chinech. Pakwez chidi nchik piur pa Yesu? Chikasikeshin mudi ik pa kuman kwikepish kwamekeshay Yesu mu kusal pamwing ni in kwilej end. Mulong wading muntu uwanyidina, wading uyipandakenamu. Pakwez, kayimanap in kwilej end mudi antu akad usey. Kakimbap kusal chakwel iyova kwikal a usey wa pansh ap akad kutwish kusal chom. Chinyim ni chinech, wading wij mipak yau ni kushimpish muchim pantaliken ni kurumbuk kwau. (Marko 14:34-38; Yohan 16:12) Ov, chidiap chovikena anch ap an akemp ading ni kwov nawamp kwikal pamwing ni Yesu? Chakin, amusangera mulong amumana mudi muntu ‘witudishila ni kwikepishil mu muchim.’—Mateu 11:29; Marko 10:13-16.

20. Ov, mutapu ik wamekeshay Yesu kubangin mu kusal pantaliken ni mband umwing Mukamuchid wadinga ni mwan ukweta ayilembil?

20 Yesu wamekesha kwikepish kwa Nzamb mu mutapu ukwau wa usey. Wadinga muntu muwamp, ap ukweta muchim uwamp anch chitwishikim mulong wa ranaken. Vurikany, chilakej, pa chisu chamwilembilay mband umwing Mukamichid chakwel amwoka mwanend mband wadinga nich ayilembil. Mu milad yisatu yishalijadina, Yesu wamekesha bil anch kakezap kumukwash—chakusambish, kamwakulap; chakaad, wamuleja kapamp kamwing anch kamutumap kuya kudi Akamichid, pakwez mulong wa kuya kudi in Yuda; ni chakasatu, kusutil ku kumwinkish chilakej chimekeshina chitongijok cha mutapu umwing. Pakwez, mband winou wadandamena, ni kumekesh uman wa ritiy rishimokishina. Ov, mutapu ik wakulay Yesu pa mulong winou wa pakampwil? Wasala chakin kamu yom yalonday anch kakusalap. Wamwoka mwan mband wa maku winou. (Mateu 15:21-28) Kwikepish kushimokishina, ov, kimwawiyap? Ni kangal wavuramenany anch kwikepish udi mufulandal wa manangu makin.

21. Mulong wak tufanyidin kukasikesh kwimburij untu, mutapu wa kulond, ni mutapu wa kusal yom wa Yesu?

21 Tukwet musangar mudi ik pa kwijik kusutil ku Rusangu Ruwamp, yom yalonday ni yasalay muntu winou ukweta manangu nakash kupandakanamu antu a yisu yawonsu! Vurikany anch Yesu wading umumekeshin Tatukwend mu mutapu uwanyidina. Anch twimburij untu, mutapu wa kulond ni mutapu wa kusal yom wa Yesu, tukukudish manangu madiokila mwiur. Mu shapitre udia kurutu, tukuman mutapu tukutwisha kusadil manangu ma Nzamb mu mwom wetu.

^ par. 1 Pa chirung cha Bibil, ansongamabay ayisadila mulong wa kutung misong ya yikumbu, kusal yitwam ni yom ya kudim nich. Piur pa Yesu, Justin Martyr, wafunda mu chitot cha kaad cha mivu C.C., anch: “Padingay pakach pa antu, wasala yom ya kutung nich misong ya yikumbu: yom kushalijan ya kudim nich ni mutond yikatau kuyiswik angomb padiminau.”

^ par. 6 Dizu dia Grek dikarumwinau anch “kwiyakamish” dirumburikin “kuzuwol mu yitongijok.” Mudi mudisadidilau mu Mateu 6:25, disambidin wom wibombina ni kwakam kukata kuzuwol ap kwauril yitongijok, ni kudiosh chisambu mu mwom.

^ par. 7 Chawiy lel, kukimbijol kwa in siyans kwalejana anch yakamish yipandakena ni kupwitijan kukash yikutwish kututek mu ubaj wa mayej ma rudung ni mayej makwau makutwisha kwiswipish mwom wa muntu.