1-3. Ana ŵandu ŵaŵatamaga kumangwakwe Yesu, ŵatesile uli ni yindu yaŵajiganyaga jwalakwe, soni ana ŵalepele kumanyilila chichi?

ŴAKUPIKANILA wosope ŵasimonjile mnope. Pandaŵiji Yesu jwaliji ali kamnyamata. Jwaliji juli jujimi kusogolo kwa jemanjaji m’nyumba jakupopelela ni kwiganyaga. Jwalakwe nganaŵa mlendo kwa jemanjaji. Yesu jwakulile mumsinda wuwowo soni kwa yaka yejinji pajwatamaga ni jemanjaji jwakamulaga masengo gawukalipentala. Komboleka kuti ŵane mwa jemanjaji ŵatamaga m’nyumba syele Yesu ŵataŵile nawo. Kombolekasonkuti pakulima ŵakamulichisyaga masengo mapulawo soni makongwa gele Yesu jwalinganyisye. * Nambo, ana jemanjaji akatesile uli ni yindu yaŵajiganyaga mundu jwele kala jwaliji kalipentala?

² Ŵandu ŵajinji ŵaŵampikanilaga ŵasimonjile, ni ŵawusyaga kuti, “Ana lunda lwelelu ŵalujigele kwapi?” Nambo jemanjaji ŵaŵechetesoni kuti, “Ana jwalakweju ngaŵaga fundi jwakupala matabwa jula, mwanache jwa Maliya?” (Mateyu 13:54-58; Maliko 6:1-3) Lisiku line ŵandu ŵakumangwawo Yesu, mwangaganisya chenene ŵaŵechete kuti, ‘Kalipentala aju ali mundu wamba mpela m’weji.’ Atamose kuti Yesu jwaŵechetaga ya lunda, jemanjaji ŵamkanile. Nganamanyililaga amta panandi kuti lunda lwa Yesu nganiluŵa lwakwe.

³ Ana lunda lwa Yesu lwatyochele kwapi? Jwalakwe jwatite, “Yingwiganyayi ngayikutyochela kwa une, nambo kwa Mlungu juŵandumile une.” (Yohane 7:16) Ndumetume Paulo jwasasile kuti Yesu “akusatulosya lunda lwa Mlungu.” (1 Akolinto 1:30, NWT)  Lunda lwa Yehofa lukusawonechela mwa Mwanache jwakwe jwali Yesu. Yeleyitu yili yisyene, mwamti Yesu jwayikene pakuŵecheta kuti, “Atati ni une tuli ŵakulumbikana yalumo mpela mundu jumo.” (Yohane 10:30) Kwende tukambilane matala gatatu gele Yesu jwalosisye “lunda lwa Mlungu.”

4. (a) Ana mbali jekulungwa ja utenga wa Yesu jaliji chichi, soni ligongo chichi waliji wakusosekwa mnope? (b) Ligongo chichi utenga wa Yesu waliji wakamuchisya mnope kwa ŵandu?

⁴ Litala lyandanda lili yaŵajiganyaga Yesu. Mbali jekulungwa ja utenga wa Yesu jaliji “ngani syambone syakwamba ya uchimwene wa Mlungu.” (Luka 4:43) Utenga welewu waliji wakusosekwa mnope ligongo Uchimwene wa Mlungu ni wele uchilosya kuti Yehofa ali jwakuŵajilwa kulamulila soni uchapa upile ŵandu. Yaŵajiganyaga Yesu yaŵagasoni yakamuchisya pa umi wa lisiku lililyose. Jwalakwe jwalosisye kuti jwaliji “Pungu Jwakusimonjesya” jwaŵamsasile kala. (Yesaya 9:6) Yisyene, utenga wakwe waliji wakusangalasya. Jwalakwe jwamanyililaga chenene Maloŵe ga Mlungu soni chakulinga chakwe. Jwalakwe jwalosisyesoni kuti akusiŵamanyilila chenene ŵandu soni akusiŵanonyela mnope. Myoyo, utenga wakwe ndaŵi syosope waliji wakamuchisya mnope kwa ŵandu. Maloŵe ga Yesu galiji “gakupeleka umi wangamala.” Yisyene, naga tukupikanila utenga wa Yesu tuchikulupuka.—Yohane 6:68.

5. Ana pa Kulalichila kwa Petumbi Yesu jwasasile ngani syapi?

⁵ Kulalichila kwa Petumbi chaliji chisyasyo chakutesya lung’wanu chaŵalosisye Yesu kuti yaŵajiganyaga yakwete lunda lwapenani mnope. Utenga, wawukusimanikwa pa Mateyu 5:3–7:27, mwine mpaka ulalichidwe kwa maminisi 20. Nambo utengawu uli wakukamuchisya mnope mpela muwaŵelele pandanda paŵawupelekaga. Yesu jwasasile ngani syejinji. Sine mwangani syaŵajiganyisyesi sili syakwamba mwampaka tutamile chenene ni achimjetu. (5:23-26, 38-42; 7:1-5, 12), yampaka tutende kuti tukole ndamo syambone (5:27-32), soni mwampaka tukolele umi wambone (6:19-24; 7:24-27). Yesu nganagamba kwasalila ŵakupikanila ŵakwe yakusosekwa kutenda, nambo jwalosisye yeleyi mwakwalondechesya  chenene yaŵajiganyagayo, soni ŵapaga umboni wamachili payaŵajiganyagayo.

6-8. (a) Ana ni magongo gapi gakamula mtima gaŵasasile Yesu gakutukamuchisya kuti tukadandawulaga? (b) Ana malangiso ga Yesu gakusalosya chamtuli lunda lwakutyochela kwinani?

⁶ Alole chisyasyo chachikusimanikwa pa Mateyu chaputala 6. Palilembali, Yesu jwasasile mwampaka tutendele kuti tukalagaga nganisyo ni yindu yakuchilu. Yesu jwatukalamwisye kuti, “Mkasimdandawulaga ya umi wenu, kuti timlye chichi, kapena tim’mwe chichi, pane soni ya chilu chenu, kuti tim’wale chichi.” (Ndime 25) Yakulya ni yakuwala yili yakusosekwa pa umi wa mundu soni kudandawula ya yinduyi kuli kwachipago. Nambo ligongo chichi Yesu jwatusalile kuti “mkasimdandawulaga” ya yinduyi? *

⁷ Kwende tulole yaŵatite Yesu pakulondesya yiwundo mwakamula mtima. Pakuŵa Yehofa jwatupele umi, ana mpaka yimleme kutupa yakuwala soni yakulya kuti tuŵe chijumi? (Ndime 25) Yehofa akusayipa yakulya yijuni soni akusagaŵecha maluŵa, kuli wuli ŵandu ŵakwe ŵakusamlambila? (Ndime 26, 28-30) Yisyene, pangali ligongo lyakututendekasya kudandawula. Nganituŵa tujonjechesye umi wetu amta panandi naga tukudandawula. * (Ndime 27) Ana mpaka tumalane chamtuli ni kulagasika nganisyo? Yesu jwatusalile kuti, kulambila Mlungu kuŵeje pamalo gandanda pa umi wetu. Ŵandu ŵakusatenda yeleyi akusaŵa ŵakusimichisya kuti Atati ŵawo ŵakwinani ‘chachapa yosope yakulajila.’ (Ndime 33) Pakumalisya, Yesu jwasasile nganisyo syakamuchisya mnope. Tukadandawulaga ni ya malaŵi. (Ndime 34) Yisyene, ngatukusosekwa kudandawulaga ni yindu yele mwine ngayitendekwa. Kukuya yeleyi kuchitukamuchisya kuti tukalagaga nganisyo mnope m’chilambo chakusawusyachi.

⁸ Kuŵecheta mwangapita mumbali, utenga wa Yesu uli wakamuchisya  masiku agano mpela muwaŵelele paŵawupelekaga yaka chiŵandika 2,000 yipiteyo. Yeleyitu yikulosya umboni wakuti lunda lwa Yesu lwatyochelaga kwinani. Atamose malangiso ga ŵandu gawonecheje kuŵa galunda, nambo mkupita kwa ndaŵi gangaŵasoni gakamuchisya soni akusagachenga. Yaŵajiganyisye Yesu, atamose kuti yili yakalakala, nambo yili yakamuchisyape. Nambo yeleyi yikatusimojesya ligongo lyakuti Yesu jwaŵechetaga “maloŵe ga Mlungu.”—Yohane 3:34.

9. Ana asilikali ŵaŵechete chichi pakwamba ya kajiganye ka Yesu, soni ligongo chichi yaŵaŵecheteyo nganiyiŵa ya unami?

⁹ Litala lyaŵili lili kajiganye ka Yesu, kakalosyaga lunda lwakutyochela kwa Mlungu. Pandaŵi jine asilikali ŵaŵatumidwe kuti akamkamule Yesu, ŵawujile yalayalape achitiji, “Pangali mundu jwine ni kalakose juŵaŵechetepo yindu mpela yaŵechete jwalakwe.” (Yohane 7:45, 46) Yaŵaŵecheteyi nganiyiŵa yaunami. Kwa ŵandu wosope ŵaŵatemi pachilambo chapasi, Yesu ‘juŵatyochele kwinani’ jwaliji jwalunda mnope soni jwamanyililaga yindu yejinji. (Yohane 8:23) Yisyene, jwajiganyaga m’litala lyakuti pangali jwampaka akombole kwiganya chamti myoyo. Kwende tulole matala gatatu gaŵakamulichisyaga masengo Jwakwiganya jwalundaju.

10, 11. (a) Ana ligongo chichi tukusatenda lung’wanu ni yiwanichisyo yaŵakamulichisyaga masengo Yesu? (b) Ana ni chisyasyo chapi chachikulosya kuti ngani syakuwanichisya sya Yesu sili syakamuchisya pakwiganya?

¹⁰ Kukamulichisya masengo yiŵanichisyo mwakamula mtima. Tukusaŵalangaga kuti, “Yesu ŵaŵechete yosopeyi ni ŵandu ŵajinji ŵala mu yitagu [“yiŵanichisyo,” NWT].” Yisyene, ‘nganaŵechetaga nawo kandu pangakamulichisya masengo yiŵanichisyo.’ (Mateyu 13:34) Tukusatenda lung’wanu ni lunda lwakwe lwakwiganya usyesyene wakusosekwa mnope pakamulichisya masengo yindu yayikusatendekwa lisiku ni lisiku. Yindu yine yaŵakamulichisyaga masengo Yesu yaliji yakuti ŵakupikanila ŵakwe ŵayiwonaga ndaŵi syejinji. Yindu yakwe yili mpela mlimi akumisa mbeju, jwamkongwe akukosechela kuteleka mkate,  ŵanache akung’anda pamsika, ŵakuwulaga somba akuwuta likoka soni jwakuchinga akusosasosa ngondolo jesokonechele. Kukamulichisya masengo yindu yakumanyikwa chenene pakwiganya usyesyene, kukusakamuchisya kuti yayicheje ŵandu pa mtima soni yikusatamilichika mu nganisyo mwawo.—Mateyu 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14.

¹¹ Ndaŵi syejinji Yesu jwakamulichisyaga masengo ngani syakuwanichisya syakwiganya usyesyene kapena ndamo syambone. Pakuŵa ngani sili syangasawusya kusipikana soni kusikumbuchila, ngani syakuwanichisya syaŵasalaga Yesu syakamuchisyaga ŵandu kupikanichisya yaŵajinganyaga jwalakwe. Yesu pakulondesya ya Atatigwe, jwakamulichisyaga masengo yiwanichisyo yangasawusya kuyikumbuchila. Mwachisyasyo ŵani ŵanganaŵa apikanichisye ngani ja mwanache jwamsokonechele? Nganiji jikusalosya kuti naga mundu apitikwiche mtima yisyesyene Yehofa akusampochelasoni.—Luka 15:11-32.

12. (a) Ana Yesu jwakamulichisyaga masengo yiwusyo chamtuli paŵajiganyaga? (b) Ligongo chichi ŵandu ŵaŵam’wusisye Yesu ya ulamusi wakwe ŵasoŵile chakuŵecheta?

¹² Kukamulichisya masengo yiwusyo mwalunda. Yesu jwakamulichisyaga masengo yiwusyo ni chakulinga chakuti ŵakupikanila ŵakwe amanyilile chiwundo chekulungwa, amanyilile yakulinga yawo kapena kusagula yakutenda. (Mateyu 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46) Achimlongola ŵadini ali amwusisye Yesu naga ulamusi wakwe uli wakutyochela kwa Mlungu, jwalakwe jwajanjile kuti, “Ana Yohane kuti abatisyeje, ulamusi wakwe watyochelaga kwapi, kwa Mlungu kapena kwa ŵandu?” Ŵasimmonjile ni chiwusyochi, kaneko ŵatandite kuŵechetana achisyene kuti, “Naga tukuti ‘ŵagajigele kwa Mlungu,’ jwalakwe jula tajile kuti, ‘Nambi ligongo chichi nganimumkulupilila Yohane?’ Nambo soni naga tukuti ŵagajigele kwa ŵandu, tukwajogopa ŵanduŵa, ngatuleka myoyo, ligongo jwalijose jwakulupilile mu mtima mwakwe kuti Yohane ŵaliji jwakulochesya jusyesyene.” Pambesi pakwe ŵajanjile kuti, “Kwali, uwe ngatukumanyilila.” (Maliko 11:27-33; Mateyu 21:23-27) Chiwusyo changasawusyachi, chatendekasisye jemanjaji kusoŵa chakuŵecheta soni chalosisye yayaliji mumtima mwawo.

13-15. Ana ngani ja Yesu jakusala ya Msamaliya jikulosya chamtuli lunda lwa Yesu?

 ¹³ Ndaŵi sine Yesu pakukamulichisya masengo yiwanichisyo jwawusyaga yiwusyo yakumkamuchisya mundu kuti aganisye. Myuda jwine jwamalamusi, jwamwusisye Yesu yakusosekwa kutenda kuti chapate umi wangamala. Yesu jwamjanjile mwakumsalila ya m’Chilamusi cha Mose kuti akusosekwa kumnonyela Mlungu soni mjakwe. Pakusaka kulilosya kuti ali jwakulungama, Myudaju jwawusisye kuti, “Ana mjangujo nduni?” Yesu jwajanjile mwakumsalila ngani jakuwanichisya. Myuda jwine jwaliji paulendo. Petala jwasimene ni ŵachiswamba ŵaŵamputile ni kumleka ali akomweche. Payiche Ayuda ŵaŵili, jwambopesi kaneko Mlefi. Wosopeŵa ŵamŵambele. Kaneko payiche Msamaliya. Chili chimkamwile chanasa, jwasamalile maŵanga ga mundu jula soni mwachinonyelo ŵamnyakwile ni kumjawusya kunyumba jakuti akamsamalileje. Pakumalisya, Yesu jwamwusisye mundu jula kuti, “Mu nganisyo syenu, ana mkuganisya kuti mwa ŵandu ŵatatuŵa, ŵani ŵatesile mpela mnasi jwa mundu juŵaputidwe ni ŵachiswamba jula?” Mundu jula ali ngakusaka jwajanjile kuti, “Juŵamtendele chanasa jula.”—Luka 10:25-37.

¹⁴ Ana ngani jakuwanichisya jaŵasasile Yesu jikulosya chamtuli lunda lwakwe? Mundaŵi ja Yesu, Ayuda ŵatiga “mnasi” ali mundu jwakusasunga miyambo jawo ngaŵa Asamaliya. (Yohane 4:9) Yikaŵe kuti Yesu mungani jakweji jwasasile kuti jwakuwulalajo jwaliji Msamaliya, jwakukamuchisya nikuŵa Myuda, ana yikamasisye lusagu? Mwalunda, Yesu jwatesile yakuti ngani jakwe jilosye kuti Msamaliya ni juŵamkamuchisye Myuda. Alole yiwusyo yiŵili yaŵawusisye Yesu kumbesi kwa ngani jakwe. Jwalakwe jwachenjile nganisyo sya ŵandu pa maloŵe gakuti “mnasi.” Mwalitala line mpaka tujile kuti jwamalamusiju jwawusisye kuti, ‘Ana ŵani ŵangusosekwa kwanonyela?’ Nambo Yesu jwamwusisye kuti, “Mu nganisyo syenu, ana mkuganisya kuti mwa ŵandu ŵatatuŵa, ŵani ŵatesile mpela mnasi?” Nganisyo sya Yesu nganisiŵa pa mundu juŵatendeledwe chanasa, nambo syaliji pa Msamaliya juŵalosisye chanasa. Mnasi jusyesyene akusalosya chinonyelo kwa ŵane mwangasamala kandu ya mtundu wawo. Pangali litala line lyakupunda pelepa lyele Yesu akakamulichisye masengo pakugombelesya chiwundo chelechi.

 ¹⁵ Yili yangasimonjesya kuti ŵandu ŵasimongaga “ni wiganye wakwe” soni ŵatendaga najo lung’wanu. (Mateyu 7:28, 29) Ndaŵi jine “likuga line lya ŵandu” lyaliji ni Yesu kwa masiku gatatu atamose kuti nganililyaga.—Maliko 8:1, 2.

16. Ana Yesu ‘jwalosisye’ chamtuli kuti jwalongoleledwaga ni lunda lwa Mlungu?

¹⁶ Litala lyatatu lyaŵalosisye Yesu lunda lwa Yehofa, lyaliji muŵatendelaga yindu pa umi wakwe. Lunda luli lwakamuchisya. Ndumetume Yakobo jwawusisye kuti, “Nduni jwa jemanja ali jwalunda?” Kaneko jwalijanjile jika kuti, “Jwalakwejo akwenela kulosya ni yitendo yakwe yambone.” (Yakobo 3:13) Umi wa Yesu ‘walosyaga’ kuti jwalongoleledwaga ni lunda lwa Mlungu. Kwende tulole yaŵatesile Yesu pakulosya kuti jwaliji jwaganisya chenene pakatende kakwe ka yindu soni paŵatendaga yindu ni ŵane.

17. Ana ni yindu yapi yayikulosya kuti Yesu jwaliji jwaganisya chenene?

¹⁷ Ana pakwete payiweni kuti ŵandu ŵangaganisya chenene akusatenda yindu mwakupelenganya malile? Yisyene, kuti mundu aŵe jwaganisya chenene akusasosekwa kola lunda. Ligongo lyakuti Yesu jwalosyaga lunda lwa Mlungu, jwaliji jwaganisya chenene. Kupunda payosopeyi, jwalakwe jwaŵikaga yindu ya usimu pa malo gandanda pa umi wakwe. Jwalakwe jwaliji jwakutanganidwa ni kulalichila ngani syambone. Jwalakwe jwatite, “Pakuŵa ni yinayichile kukutenda.” (Maliko 1:38) Jwakwete yindu yamnono yakuchilu. Yeleyi yikulosya kuti yindu yakuchilu nganiyiŵa yakusosekwa mnope pa umi wakwe. (Mateyu 8:20) Nambo jwalakwe nganaŵa jwakulijima mwakupundanganya. Mpela Atati ŵakwe ŵali “Mlungu jwakusangalala,” Yesu jwaliji mundu jwakusangalala soni jwatendekasyaga kuti ŵane asangalaleje. (1 Timoteo 1:11; 6:15, NWT) Yesu jwasimanikwe pa ukwati, chakutendekwa chele pakusaŵa kuŵina, kwimba soni kusangalala. Finyo juli jumasile, jwalakwe jwasandwisye mesi kuŵa finyo. Chakumwachi ‘chikusasangalasya mtima.’ (Salimo 104:15; Yohane 2:1-11) Yesu jwakundaga kwawula kunyumba sya ŵandu kukulya soni pajawile kweleko ŵajiganyaga.—Luka 10:38-42; 14:1-6.

18. Mwaŵatendelaga yindu ni ŵakulijiganya ŵakwe yalosisye chamtuli kuti Yesu jwaliji jwaganisya chenene?

 ¹⁸ Yesu jwalosisye kuti jwaliji jwaganisya chenene, muŵatetendelaga yindu ni ŵandu ŵane. Ligongo lyakuti jwamanyililaga chenene chipago cha ŵandu, jwalakwe jwapikanichisyaga ŵakulijiganya ŵakwe. Jwalakwe jwamanyililaga kuti jemanjaji nganaŵa ŵamlama. Nambope jwalakwe jwalolaga ndamo syambone syaŵakwete. Jwalakwe jwamanyililaga kuti ŵandu ŵaŵawutidwe ni Yehofaŵa mpaka akombole kutenda yindu yine chenenepe. (Yohane 6:44) Atamose kuti ŵalemwesyaga yindu yine, Yesu jwalosisye mtima wakusachilila kwakulupilila jemanjaji. Pakulosya kuti jwakulupililaga, jwalakwe jwapele masengo gakulalichila ngani syambone, wawuli udindo wekulungwa mnope. Jwalakwe jwaliji jwakusimichisya kuti chawukwanilisye. (Mateyu 28:19, 20) Buku ja Masengo jikusalosya kuti jemanjaji ŵakamwile mwakulupichika masengo gaŵapele. (Masengo 2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Yisyene, Yesu nganalemwa kwakulupilila jemanjaji.

19. Ana Yesu jwalosisye chamtuli kuti jwaliji ‘jwakuwusimana mtima ni jwakulinandiya’?

¹⁹ Mpela mutwayiwonele mu Mtwe 20, Baibulo jikusalosya kuti kulinandiya soni kufasa kuli kwakamulana ni lunda. Yehofa ali chisyasyo chambone panganiji. Nambi uli Yesu? Yili yakulimbikasya kumanyilila kuti muŵatendelaga yindu ni ŵakulijiganya ŵakwe, Yesu jwalosisye kulinandiya. Mpela mundu jwamlama,  jwalakwe jwaliji jwapenani kwapunda jemanjaji. Nambo jwalakwe nganiŵawonaga ŵakulijiganya ŵakwe kuŵa ŵakutuluka. Yesu nganatenda yindu yakwatendekasya jemanjaji kulipikana kuŵa ŵangali mate. M’malo mwakwe, jwalakwe jwamanyililaga kuti jemanjaji nganaŵa akombwele kutenda yindu yine soni palemwisye jwaŵaga jwakuwusimana mtima. (Maliko 14:34-38; Yohane 16:12) Yili yakutesya lung’wanu kuti atamose ŵanache ŵaliji ŵagopoka pali ni Yesu. Yisyene, ŵanache ŵaliji ŵagopoka pali ni Yesu ligongo jwalakwe jwaliji “jwakutulala kapena kuti jwakuwusimana mtima ni jwakulinandiya.”—Mateyu 11:29; Maliko 10:13-16.

20. Ana yaŵatesile Yesu kwa jwamkongwe jwele nganaŵa Myuda yalosisye chamtuli kundilila?

²⁰ Yesu jwalosisye kulinandiya m’litala linesoni lyakusosekwa. Naga pakusosekwa kutenda chanasa, Yesu jwaliji jwakundilila. Mwachisyasyo, akumbuchile yayatendekwe pandaŵi jele jwamkongwe jwanganaŵa Myuda jwamŵendile Yesu kuti aposye mwanache jwakwe juŵakwete yiŵanda. Yesu jwalosisye m’matala gatatu kuti ngakusaka kumkamuchisya jwamkongweju. Kandanda Yesu nganajanga. Kaŵili, jwamsalile mwangapita mumbali kuti jwayichile a Yuda ngaŵa ŵamitundu jine. Katatu, jwamsalile chiwanichisyo chachalosisye chiwundo chichi. Nambope, jwamkongweju nganachenga nganisyo kulosya kuti jwakwete chikulupi chekulungwa. Ana pandaŵiji Yesu jwatesile chichi? Yesu jwatesile yindu yanganasakaga kutenda. Jwalakwe jwamposisye mwanache jula. (Mateyu 15:21-28) Kweleku kwaliji kulinandiya kwekulungwa. Soni akumbuchileje kuti, mundu kuti akole lunda lusyesyene akusosekwa kuŵa jwakulinandiya.

21. Ligongo chichi tukusosekwa kusyasya ndamo sya Yesu pakaŵechete soni payitendo yetu?

²¹ Tuli ŵakuyamichila kuti Ngani Syambone sikusatusalila maloŵe soni yitendo ya mundu jwalunda kupunda jwalijose juŵatemi pachilambo chapasi. Tukumbuchileje kuti Yesu jwalosyaga mwaŵelele Atatigwe. Patukusyasya ndamo sya Yesu, mu yakuŵecheta soni mu yitendo yetu, tukusaŵa tuli mkujigalila lunda lwakwinani. Mumtwe wakuyichisya tuchikambilana yampaka tutende kuti tulosyeje lunda lwa Mlungu pa umi wetu.