1-3. (1) ?Wafa sɛ yɛ Salomɔn yili i nglo kɛ ɔ si ngwlɛlɛ dan-ɔn? (2) ?Ngue yɛ Zoova ta nda kɛ ɔ́ mán e-ɔ? ?Yɛ kosan benin yɛ e kwla fa usa e wun-ɔn?

 BLA nɲɔn be tran sua kunngba’n nun. Be nun kun wa wuli ba yasua. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, w’a cɛman kpɛkun i wiengu kun’n wa wuli i wa yasua liɛ. Sanngɛ ba’m be nun kun wa wuli. Siɛn’n bla nɲɔn’m be su kpli ba nga i ɲin o su’n. a Ndɛ sɔ’n ti kekle, afin kɛ sa sɔ’n yó’n, sran fi w’a wunman nun. Be fa ndɛ’n ɔli jɔlɛ difuɛ’m be ja su, sanngɛ ngbɛn-ɔn. Kasiɛn su’n, be fali ndɛ’n ɔli Izraɛli famiɛn Salomɔn i ja su. ?Ɔ́ kwlá kpɛ́ ndɛ sɔ’n nun?

² Bla nɲɔn sɔ’m be ko sili akplowa kunngba’n Salomɔn i ɲrun lɔ. Yɛ kɛ Salomɔn tili be ndɛ’n, ɔ seli kɛ be blɛ i tokofi kun. I sin’n, ɔ seli kɛ maan be fa kpɛ ba’n i nun nɲɔn naan be cɛcɛ nun man be. Bla ng’ɔ wuli ba’n i sakpasakpa’n, ɔ srɛli famiɛn’n kɛ ɔ fa ba’n man bla kunfuɛ’n. Sanngɛ bla sɔ’n waan be kpɛ ba’n nun kekle nun. Salomɔn w’a wun nanwlɛ’n siɛn’n. Ɔ si wafa nga bla ta kun fa si i klun ba’n i aunnvɔɛ’n, ɔ maan ɔ jrɛnnin i sɔ’n su kpɛli ndɛ’n nun. Ɔ seli kɛ be fa ba’n be man bla klikli’n.  Yɛ ɔ kan ukali su kɛ: “I yɛ ɔ ti ba’n i nin’n niɔn.” Nanwlɛ, wafa nga niɛn sɔ’n i wla’n guali ase’n, amun bu i akunndan be nian.—1 Famiɛn Mun 3:16-27.

³ Nanwlɛ, Salomɔn si ngwlɛlɛ dan! Kɛ sran’m be tili wafa nga Salomɔn kpɛli ndɛ’n nun’n, be nuan boli be wun dan, “afin be wunnin kɛ Ɲanmiɛn mɛnnin i ngwlɛlɛ.” Salomɔn i ngwlɛlɛ’n fin Zoova sakpa. Zoova mɛnnin i “ngwlɛlɛ nin akunndan.” (1 Famiɛn Mun 3:12, 28) ?Yɛ e li? ?Ɲanmiɛn kwla man e ngwlɛlɛ wie? Ɛɛn, afin Ɲanmiɛn maan Salomɔn klɛli i kɛ: “Zoova bɔbɔ yɛ ɔ man ngwlɛlɛ’n niɔn.” (Ɲanndra Mun 2:6) Zoova ta nda kɛ be nga be kunndɛ ngwlɛlɛ sakpasakpa’n, ɔ́ fá mán be. Ngwlɛlɛfuɛ’n ɔ wun sa wlɛ, ɔ si sa, kpɛkun ɔ fa akunndan nanti. ?Yɛ é yó sɛ naan Ɲanmiɛn w’a man e ngwlɛlɛ? ?Wafa sɛ yɛ e kwla fa ngwlɛlɛ sɔ’n e nanti-ɔ?

4-7. ?Ninnge nnan benin mun yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a si ngwlɛlɛ-ɔ?

⁴ ?Be nga be ti nun kpɛ’n annzɛ be si fluwa kpa’n yɛ Ɲanmiɛn man be ngwlɛlɛ-ɔ? Cɛcɛ. Zoova nianman e afinliɛ’n annzɛ fluwa nga e si i’n su ka naan w’a man e ngwlɛlɛ. (1 Korɛntifuɛ Mun 1:26-29) Sanngɛ ɔ fata kɛ e fɛ i wun ajalɛ, afin Biblu’n se kɛ: “Yo naan si ngwlɛlɛ.” (Ɲanndra Mun 4:7) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

⁵ Like klikli ng’ɔ fata kɛ e yo’n, yɛle kɛ maan e sro Ɲanmiɛn. Ɲanndra Mun 9:10 se kɛ: “Zoova i srolɛ’n yɛ ɔ ti ngwlɛlɛ’n i bo bolɛ’n niɔn.” Ngwlɛlɛ silɛ’n taka srolɛ mɔ be sro Ɲanmiɛn’n su. ?Ngue ti-ɔ? Maan amun wla kpɛn su kɛ sran ng’ɔ si ngwlɛlɛ’n,  ɔ jran ninnge ng’ɔ si be’n su fa yo sa ye. Kɛ be se kɛ be sro Ɲanmiɛn’n, nɛ́n i yɛle kɛ be usu i ɲrun sa tututu, sanngɛ yɛle kɛ be ɲin yi i yɛ be lafi i su. Ɲanmiɛn i srolɛ sɔ’n, ɔ yo sran ye, yɛ ɔ su sran bo maan ɔ yo like nga Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ ɔ yo’n. I sɔ yolɛ’n ti ngwlɛlɛ ayeliɛ, afin be nga be fa Ɲanmiɛn i mmla’m be su’n be di ye dan.

⁶ I nɲɔn su’n, ɔ fata kɛ e kan e wun ase yɛ e si e jranwlɛ. Ɔ timɛn i ti’n, e su kwlá siman ngwlɛlɛ ng’ɔ fin Ɲanmiɛn’n. (Ɲanndra Mun 11:2) ?Ngue ti-ɔ? Afin sɛ e kan e wun ase naan e si e jranwlɛ’n, é wún i wlɛ kɛ nán sa kwlaa yɛ e si i-ɔ, naan nán cɛn kwlaa yɛ e ndɛ yo fɛ-ɔ, naan ɔ fata kɛ e si Zoova i akunndan’n. Zoova “nin be nga be tu be wun’n be lɛ i,” sanngɛ ɔ man be nga be kan be wun ase’n be ngwlɛlɛ.—Zaki 4:6.

⁷ Like’n i nsan su’n yɛle Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like suanlɛ’n. I sɔ’n ti cinnjin afin Zoova yili i ngwlɛlɛ’n i nglo i Ndɛ’n nun. Sɛ e kunndɛ kɛ é sí ngwlɛlɛ sɔ’n wie’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin e kunndɛ. (Ɲanndra Mun 2:1-5) Like’n i nnan su’n, yɛle Ɲanmiɛn srɛlɛ’n. Sɛ e tu e klun e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ man e ngwlɛlɛ’n, ɔ́ fá mán e klun ufue su. (Zaki 1:5) Srɛlɛ nga e srɛ i kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n uka e’n, ɔ su kaman ngbɛn. I wawɛ’n kwla uka e kpa. Ɔ maan é kwlá wún i Ndɛ’n nun ninnge kpakpa wie mun. I wie yɛle like nga e ko yo naan y’a wun e su sa’m be trawlɛ’n. Wafa nga e ko yo naan sa wie w’a to w’a fuan e’n, é kwlá wún i wlɛ wie. Kpɛkun i Ndɛ’n kwla uka e naan y’a fa ajalɛ ngwlɛlɛ su.—Liki 11:13.

8. ?Ngue yɛ ɔ́ klé kɛ ngwlɛlɛ nga e si i’n fin Ɲanmiɛn sakpa-ɔ?

⁸ Kɛ nga e fa wunnin i fluwa nga i ndɛ tre 17  nun’n sa’n, Zoova fɛ i ngwlɛlɛ’n yo like. Ɔ maan sɛ ngwlɛlɛ nga e si i’n fin Ɲanmiɛn sakpa’n, bé wún i sɔ’n e ayeliɛ’n nun. Zaki m’ɔ ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, ɔ seli kɛ: “Ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n, fiɛn kaan sa nunmɛn i wun, ɔ klo anuansɛ. I like yolɛ yoman ya, ɔ sisimɛn i bo naan w’a yo like nga be se i kɛ ɔ yo’n, ɔ si aunnvɔɛ dan, ɔ yo sa kpakpa mun, ɔ kpaman sran nun, ɔ timan gblɛfuɛ.” (Zaki 3:17) É wá wún ninnge sɔ mun kunngunngun. Kɛ é yó sɔ’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?N fa ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n, n nanti?’

9. ?Kɛ be se kɛ fiɛn kaan sa nunman sran kun wun’n, i bo’n yɛle benin? ?Yɛ ngue ti yɛ sɛ Zaki dun mmua boli ayeliɛ sɔ’n su’n, ɔ ti su-ɔ?

⁹ “Fiɛn kaan sa nunmɛn i wun.” Kɛ be se kɛ fiɛn kaan sa nunman sran kun wun’n, nɛ́n i ayeliɛ’n i ngunmin yɛ be kɛn i ndɛ-ɔ, sanngɛ like ng’ɔ o i awlɛn’n nun’n, ɔ o nun wie. Biblu’n kle kɛ sɛ é sí ngwlɛlɛ’n, ɔ fin like ng’ɔ o e awlɛn’n nun lɔ’n. Ɔ maan sɛ sran kun i awlɛn’n o sa tɛtɛ yolɛ’n su’n, naan i sɔ akunndan yɛ ɔ bu’n, ɔ kwlá siman ngwlɛlɛ ng’ɔ fin Ɲanmiɛn’n. (Ɲanndra Mun 2:10; Matie 15:19, 20) Sanngɛ sɛ e mian e ɲin naan e klun akunndan’n yo sanwun kɛ klɔ sran i klun akunndan’n kwla yo sanwun ju’n sa’n, é ‘káci e sin sí sa tɛ’n’ kpɛkun ‘é yó sa ng’ɔ ti kpa’n.’ (Jue Mun 37:27; Ɲanndra Mun 3:7) Nán ngbɛn ti yɛ Zaki dun mmua kannin fiɛn kaan sa m’ɔ nunman sran wun’n i ndɛ-ɔ. ?Afin sɛ sran kun i ayeliɛ’n nin i klun akunndan’n be timan sanwun’n, ɔ́ yó sɛ  naan w’a kwla yi ayeliɛ onga nga Zaki kannin be ndɛ’n be nglo?

10, 11. (1) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e yo sran m’ɔ klo anuansɛ-ɔ? (2) ?Sɛ e si kɛ e loli e niaan kun i ngasi’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

¹⁰ “Ɔ klo anuansɛ.” Sran ng’ɔ fa ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n nanti’n, ɔ klo anuansɛ, i wla gua ase. Nzuɛn nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yi i nglo’n, be nun kun yɛ ɔ o lɛ-ɔ. (Galasifuɛ Mun 5:22) Ɔ maan e mian e ɲin kpa naan y’a saciman anuansɛ nga Zoova i nvle nunfuɛ’m be di’n. (Efɛzifuɛ Mun 4:3) Asa ekun’n, sɛ ndɛ tɔ e afiɛn’n, maan e yo like kwlaa nga e kwla yo’n naan y’a siesie. ?Ngue ti yɛ i sɔ yolɛ’n ti cinnjin-ɔn? Biblu’n se kɛ: “Amun tran fɔun titi. Sɛ amun yo sɔ’n, Ɲanmiɛn m’ɔ klo sran’n, m’ɔ man fɔundi’n, ɔ nin amun trán.”  (2 Korɛntifuɛ Mun 13:11) Ɔ maan kɛ e nin e niaan mun e tran fɔun titi’n, Ɲanmiɛn m’ɔ man fɔundi’n kusu nin e o nun. Afin sɛ e nin Zoova e afiɛn sɛ́ annzɛ ɔ su sɛman’n, ɔ fin wafa nga e nin e wiengu mun e tran’n. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e kunndɛ kɛ e nin e wiengu mun é trán fɔun-ɔn? Maan e fa sunnzun ase kun.

¹¹ ?Sɛ e si kɛ e loli e niaan Klisifuɛ kun i ngasi’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? Zezi seli kɛ: “Sɛ á kó mán Ɲanmiɛn i like tɛ yiwlɛ lɔ naan ɔ wla kpɛn su kɛ ɔ wun ndɛ o ɔ niaan wie klun’n, yaci like sɔ’n tɛ yiwlɛ’n i ɲrun lɛ. Kpɛkun kɔ naan a nin ɔ niaan’n amun ko siesie amun afiɛn ka. I sin’n, sa ɔ sin naan like mɔ ɔ waan á mán’n, fa man.” (Matie 5:23, 24) Sɛ e waan é fá afɔtuɛ sɔ’n su’n, ɔ fata kɛ e yɛ e dun mmua ko to e niaan’n niɔn. ?Ngue ti yɛ e kɔ-ɔ? E ‘afiɛn siesielɛ’ ti-ɔ. Sɛ e waan i sɔ’n yo ye’n, maan e si kɛ e loli i ngasi sakpa. Sɛ e afiɛn siesielɛ yɛ ɔ lo e’n naan e fɛ i wun ajalɛ’n, é tí e wun aniɛn. Sɛ e kpɛtɛ i’n, i kusu ɔ́ kwlá yáci e wun sa’n cɛ́ e. Kɛ ndɛ tɔ e nin e niaan’n e afiɛn mɔ e fa ajalɛ kɛ é kó síesíe’n, e kle kɛ ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n yɛ ɔ sie e-ɔ.

12, 13. (1) ?Zaki 3:17 nun ndɛ mma nga be kacili i kɛ “i like yolɛ yoman ya’n” i bo’n yɛle benin? (b) ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e like yolɛ yoman ya-ɔ?

¹² “I like yolɛ yoman ya.” ?Kɛ be se kɛ sran kun i like yolɛ yoman ya’n i bo’n yɛle benin? Zaki 3:17 nun’n, Glɛki nun ndɛ nga Wawle’n kacili i kɛ “i like yolɛ yoman ya’n,” fluwa sifuɛ wie’m be waan i  kacilɛ’n ti kekle. Be kwla kaci i wie kɛ “ɔ ti kpa” annzɛ “ɔ trɛ i awlɛn” annzɛ “i klun ti ufue.” ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ ‘e lo e wun’ naan e fa ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n e nanti-ɔ?

¹³ Filipufuɛ Mun 4:5 se kɛ: “Maan sran’m be kwlaa be wun kɛ amun like yolɛ yoman ya.” Sɛ e like yolɛ yoman ya’n, nán e yɛ é kán-ɔn, sanngɛ sran mun yɛ bé wún i sɔ liɛ’n niɔn. Sran nga i like yolɛ yoman ya’n, ɔ seman kɛ saan fii wafa ng’ɔ fa wun mmla’n i wlɛ’n, yɛ ɔ ti su-ɔ. Asa ekun’n, ɔ seman kɛ saan fii be yo ninnge mun kɛ ɔ klo’n sa. Sanngɛ ɔ sie i su sran nuan bo. Sɛ ɔ nin i fata’n, ɔ lo i wun naan i wiengu’m be yo like nga be klo’n. Asa ekun’n, ɔ ti wɛtɛɛfuɛ, ɔ yomɛn i wiengu’m be kpokokpoko. Ɔ fata kɛ Klisifuɛ’m be kwlaa be yo sran mɔ be like yolɛ yoman ya-ɔ. Sanngɛ asɔnun kpɛnngbɛn mun yɛ ɔ fata kɛ i sɔ yolɛ’n ɔ yo be cinnjin kpa-ɔ. Sɛ be yo sɔ’n, aniaan’m bé kwlá fá be wun mántan be. (1 Tesalonikifuɛ Mun 2:7, 8) I sɔ’n ti’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?Sran kwlaa wun i kɛ n lo min wun naan min like yolɛ yoman ya?’

14. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ ‘e sisiman e bo naan y’a yo like nga be se e kɛ e yo’n’ niɔn?

¹⁴ “Ɔ sisimɛn i bo naan w’a yo like nga be se i kɛ ɔ yo’n.” Glɛki nun ndɛ mma nga be kacili i Wawle nun kɛ “ɔ sisimɛn i bo naan w’a yo like nga be se i kɛ ɔ yo’n [annzɛ i ɲin su timan kekle’n]” ɔ nunman Biblu’n i bue nga be klɛli i Glɛki nun’n, i lika uflɛ fi nun. Fluwa sifuɛ kun waan “kpɛ sunman’n, be fa ndɛ mma sɔ’n be kan wafa nga sonja mun be ɲin yi be su kpɛn mun’n, i ndɛ.” Glɛki nun ndɛ mma sɔ’n i bo’n yɛle “sran m’ɔ fa ndɛ su  ndɛndɛ’n” annzɛ “ɔ ti aɲinyiɛfuɛ’n.” Sran ng’ɔ yi ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n i nglo’n, ɔ sisimɛn i bo naan w’a fa ndɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n kan’n su. Sɛ ɔ fali ajalɛ wie mun naan be fa Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle i weiin kɛ i ajalɛ sɔ’m be timan su’n, ɔ seman kɛ saan i liɛ’n su yɛ ɔ ka-ɔ. Sanngɛ ɔ ka lɛ kaci i sa. ?Yɛ e li? ?Be bo e dunman kpa kɛ e ti i sɔ sran?

15. ?Sran aunnvɔɛ silɛ’n i bo’n yɛle benin? ?Yɛ ngue ti yɛ Zaki 3:17 nun’n, kɛ Zaki boli ‘sran aunnvɔɛ silɛ’n’ su wieli cɛ’n m’ɔ boli ‘sa kpa yolɛ’n’ su’n, ɔ nin i fata-ɔ?

¹⁵ “Ɔ si aunnvɔɛ dan, ɔ yo sa kpakpa mun.” Sran aunnvɔɛ silɛ’n ɔ ti ngwlɛlɛ ng’ɔ fin ɲanmiɛn su’n i wafa cinnjin kun. Afin ngwlɛlɛ sɔ’n yo maan sran “si aunnvɔɛ dan.” Maan e sie i nzɔliɛ kɛ, kɛ Zaki boli ‘sran aunnvɔɛ silɛ’n’ su wieli cɛ’n, ɔ boli ‘sa kpakpa’m be yolɛ’n’ su. I sɔ’n nin i fata, afin Biblu’n nun’n, sran ng’ɔ si i wiengu aunnvɔɛ’n ɔ ukɛ i, yɛ ɔ yo sa kpakpa kpanngban mɛn i. Fluwa kun yiyi nun kɛ sran ng’ɔ si aunnvuɛ’n “ɔ wun afɛ ɔ nin sa ng’ɔ o sran su’n i wlɛ yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó like úkɛ i.” Ɔ maan sɛ sran kun fa ngwlɛlɛ ng’ɔ fin ɲanmiɛn su’n nanti’n, ɔ su tranman lɛ sa ngbɛn nianman afɛ ng’ɔ o sran’m be su’n. Sanngɛ kɛ ɔ wun kɛ sran kun su fɛ’n, i awlɛn’n kpɔtɔ i klun yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úkɛ i. ?Yɛ e li? ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e si aunnvɔɛ dan-ɔn?

16, 17. (1) ?Like nga ti yɛ e bo jasin fɛ’n i nɲɔn su’n yɛle benin? ?Yɛ ngue ti-ɔ? (2) ?Ninnge benin mun yɛ e kwla yo be ekun e fa kle kɛ e si sran aunnvɔɛ-ɔ?

¹⁶ Wafa cinnjin kun ekun nga e kwla kle kɛ e si aunnvɔɛ’n yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n i bolɛ’n.  ?Ngue ti yɛ e di junman sɔ’n niɔn? Like nga ti yɛ e yo sɔ’n, i klikli’n yɛle kɛ e klo Ɲanmiɛn. I nɲɔn su’n, yɛle kɛ e si sran’m be aunnvɔɛ. (Matie 22:37-39) Andɛ’n be kle sran kpanngban be “ɲrɛnnɛn yɛ be tru lika’n nun kɛ bua mɔ be leman sunianfuɛ’n sa.” (Matie 9:36) Afin Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ timan su’n be su kpɛn’m be nianman be lika kɛ ɔ nin i fata’n sa, kpɛkun ato ndɛ yɛ be kle be-ɔ. I sɔ’n ti’n, sran sɔ’m be siman ngwlɛlɛ atin nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle’n, ɔ nin ninnge kpakpa nga Ɲanmiɛn Sielɛ’n wá yó be asiɛ’n su wa’n. Kɛ e bu sran sɔ mɔ be mian Ɲanmiɛn wun’n be akunndan’n, be yo e annvɔ, yɛ e kunndɛ kɛ é yó like kwlaa nga e kwla yo’n naan y’a kle be like kpa nga Zoova m’ɔ klo e’n, ɔ́ wá yó’n.

¹⁷ ?Ninnge benin mun yɛ e kwla yo be ekun e fa  kle kɛ e si sran aunnvɔɛ-ɔ? Maan amun wla kpɛn Samari bian nga Zezi kɛnnin i ndɛ’n su. Kɛ ɔ wunnin bian nga awiefuɛ’m be wuɛli i mɔ i sin’n be boli i m’ɔ la lɛ’n, “ɔ yoli i annvɔ.” Ɔ maan ɔ cicili i kannin’m be su yɛ ɔ niɛnnin i lika. (Liki 10:29-37) ?Ngue yɛ sunnzun ase sɔ’n kle e-ɔ? Ɔ kle e kɛ sran ng’ɔ si aunnvɔɛ’n ɔ ukɛ i wiengu nga afɛ o i su’n. Biblu’n se e kɛ: “Maan e yo like ng’ɔ ti kpa’n e man sran kwlaa. Sanngɛ maan e dun mmua e yo man e niaan nga e nin be e lafi e Min’n su’n.” (Galasifuɛ Mun 6:10) Wafa nga e kwla yo sɔ’n be nun wie mun yɛ. Sɛ e le loto’n, e kwla ko fa aniaan kpɛnngbɛn kun ba aɲia’m be bo. Sɛ e niaan angbeti bla kun i sua’n nun like wie w’a saci’n, e kwla ko siesie i ye e mɛn i. (Zaki 1:27) Sɛ aniaan wie yɛ i sa sin w’a bubu i’n, e kwla kan ‘ndɛ fɛ’ wlɛ i fanngan. (Ɲanndra Mun 12:25) Sɛ e si aunnvɔɛ kɛ ngalɛ sa’n, é klé kɛ e su fa ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n é nánti.

18. ?Sɛ e fa ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n e nanti’n, ngue yɛ é mían e ɲin é yó-ɔ? ?Yɛ ngue ti-ɔ?

¹⁸ “Ɔ kpaman sran nun.” Sran ng’ɔ fa ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n nanti’n, ɔ buman be nga be fin nvle uflɛ nun’n be wun akunndan tɛ, yɛ ɔ bumɛn i kɛ nvle ng’ɔ fin nun’n, ɔ ti kpa tra nvle uflɛ. Sɛ e wun kɛ e bu sran wie kpa tra wie’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin e wla akunndan sɔ’n i ase. (Zaki 2:9) Ɔ fataman kɛ e nian sran’n i fluwa m’ɔ si i’n, annzɛ i sika ng’ɔ le i’n, annzɛ junman ng’ɔ di i asɔnun’n nun’n naan y’a bu i sran. Asa kusu’n, ɔ fata kɛ e bu  e niaan nga be leman wie’n be kwlaa be sran. Nanwlɛ, sɛ Zoova bɔbɔ klo e niaan sɔ mun’n, ɔ fata kɛ e kusu e klo be wie.

19, 20. (1) ?Laa’n, Glɛki nun ndɛ mma nga be kaci i Wawle nun kɛ ‘ɔ timan gblɛfuɛ’n,’ wan ndɛ yɛ be fa kan-ɔn? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kle kɛ e ‘kloman e niaan mun gblɛ nun-ɔn’? ?Yɛ ngue ti yɛ i sɔ yolɛ’n ti cinnjin-ɔn?

¹⁹ “Ɔ timan gblɛfuɛ.” Glɛki nun ndɛ mma nga be kaci i Wawle nun kɛ ‘ɔ timan gblɛfuɛ’n’ be fa kan “be nga be yi anɔ’n” be ndɛ. Laa nun’n, kɛ Glɛki mun nin Rɔmunfuɛ’m bé yí anɔ’n, be fa be ɲrun lika’n fia, kɛ ɔ ko yo naan b’a wunman be wlɛ’n ti. Ɔ maan, Glɛki nun ndɛ mma nga be kacili i Wawle nun kɛ ‘ɔ timan gblɛfuɛ’n’ be wa fa kannin be nga be fia sran’n i wafa nga be ti’n su’n, be ndɛ. Sɛ e fa ngwlɛlɛ ng’ɔ fin Ɲanmiɛn’n e nanti’n, e nin e wiengu Klisifuɛ mun e nantilɛ’n nun’n, é klé kɛ e timan gblɛfuɛ.

²⁰ Akoto Piɛli seli kɛ, kɛ mɔ e “ndɛ nanwlɛ mɔ e fa su’n ti’n,” ɔ fataman kɛ e ‘klo e niaan mun gblɛ nun.’ (1 Piɛli 1:22) Kɛ e nin e niaan mun e wo’n, sɛ é kwlá sé’n, ɔ fataman kɛ e fa e ɲrun lika’n e fia, yɛle kɛ e yo ninnge mun gblɛ nun. Ɔ fata kɛ e klo be nanwlɛ su. I liɛ’n, be kwla lafi e su, afin be si kɛ e nuan nun ndɛ’n timan nɲɔnnɲɔn. Kɛ Klisifuɛ’m be tran kɛ ngalɛ sa’n, i sɔ’n yo maan be lafi be wiengu su asɔnun’n nun’n.

21, 22. (1) ?Ngue ti yɛ Salomɔn w’a yoman ngwlɛlɛfuɛ kun-ɔn? (2) ?É yó sɛ naan y’a yia ngwlɛlɛ ng’ɔ yo sa ye’n su? ?Yɛ sɛ e yo sɔ’n i bo’n gúa sɛ mán e?

²¹ Ngwlɛlɛ silɛ’n, ɔ ti like kpa kun mɔ Ɲanmiɛn fa  man e m’ɔ fata kɛ e trɛ i kpa-ɔ. Salomɔn seli kɛ: “Min wa, [...] yia ngwlɛlɛ ng’ɔ yo sa ye’n nin akunndan bulɛ’n be su kpa.” (Ɲanndra Mun 3:21) Sanngɛ Salomɔn bɔbɔ w’a nantiman ndɛ sɔ’n su. I nun ng’ɔ te fa Ɲanmiɛn i ndɛ’n su’n, ɔ yoli ngwlɛlɛfuɛ. Sanngɛ i agualiɛ su’n, nvle uflɛ nun bla kpanngban ng’ɔ jali be’n be sacili i ti nun, ɔ maan ɔ yacili Zoova i sulɛ. (1 Famiɛn Mun 11:1-8) Sa ng’ɔ juli Salomɔn su’n kle kɛ sɛ e faman like nga e si i’n e yoman sa kpa’n, nn e sa silɛ sɔ’n ti ngbɛn.

²² ?É yó sɛ naan y’a yia ngwlɛlɛ ng’ɔ yo sa ye’n su? Ɔ fata kɛ e kanngan Biblu’n nin fluwa nga “junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n” ɔ yi be’n be nun. Yɛ e mian e ɲin e nanti like nga e suan’n su. (Matie 24:45) Ɔ ti cinnjin kɛ e fa ngwlɛlɛ ng’ɔ fin ɲanmiɛn su’n e nanti. Afin i sɔ’n yo maan wafa nga e di e mɛn andɛ’n, ɔ yo kpa. Kpɛkun é kwlá “ɲán nguan kpafuɛ’n” Ɲanmiɛn i mɛn uflɛ’n nun. (1 Timote 6:19) Sanngɛ ng’ɔ ti cinnjin kpa’n yɛle kɛ, kɛ e fa ngwlɛlɛ sɔ’n e nanti’n, e nin Ɲanmiɛn Zoova mɔ ngwlɛlɛ’n fin i’n, e afiɛn’n mantan kpa tititi.