1-3. (a) Hoe toonde Salomo wijsheid in de manier waarop hij een probleem tussen twee vrouwen oploste? (b) Wat belooft Jehovah ons te geven, en welke vragen gaan we bespreken?

 HET was een moeilijke zaak: twee vrouwen maakten ruzie over een baby. De vrouwen woonden in hetzelfde huis en hadden allebei rond dezelfde tijd een zoontje gekregen. Maar een van de baby’s was gestorven, en nu beweerden de vrouwen allebei dat ze de moeder van de levende baby waren. a Niemand had gezien wat er gebeurd was. Waarschijnlijk was de zaak al door andere rechters behandeld maar hadden die geen uitspraak durven doen. Uiteindelijk kwamen de vrouwen bij Salomo, de koning van Israël. Zou hij de waarheid kunnen achterhalen?

² Salomo luisterde een tijdje naar de ruziënde vrouwen, en toen vroeg hij om een zwaard. Hij gaf opdracht om het kind in tweeën te hakken en de vrouwen allebei de helft te geven. Meteen smeekte de echte moeder de koning om de baby in leven te laten en aan de andere vrouw te geven. Maar de andere vrouw stond erop dat het kind in tweeën werd gehakt. Nu was het voor Salomo duidelijk. Hij wist dat een moeder zielsveel van haar kinderen houdt, en hij gebruikte die kennis om de juiste beslissing te nemen. Stel je de opluchting van de echte moeder voor toen Salomo haar het kind gaf en zei: ‘Zij is de moeder’ (1 Koningen 3:16-27).

³ Wat een wijze beslissing! Toen de mensen hoorden hoe  Salomo de zaak had opgelost, waren ze vol ontzag, ‘want ze zagen dat hij de wijsheid van God had’. Salomo’s wijsheid was een gave van God. Jehovah had hem een ‘wijs en verstandig hart’ gegeven (1 Koningen 3:12, 28). Maar hoe zit het met ons? Kunnen wij ook wijsheid van God krijgen? Ja, want Salomo schreef onder inspiratie: ‘Jehovah zelf geeft wijsheid’ (Spreuken 2:6). Jehovah belooft wijsheid te geven aan personen die er oprecht naar zoeken. Wijsheid is het vermogen om goed gebruik te maken van kennis, verstand en onderscheidingsvermogen. Hoe kun je ‘wijsheid van boven’ krijgen? En hoe kun je die in je leven toepassen?

4-7. Wat zijn vier vereisten om wijs te worden?

⁴ Moet je heel intelligent zijn of een hoge opleiding volgen om Gods wijsheid te krijgen? Nee. Jehovah is bereid om zijn wijsheid met ons te delen, wat onze achtergrond of opleiding ook is (1 Korinthiërs 1:26-29). Maar wij moeten het initiatief nemen, want de Bijbel geeft de aansporing: ‘Streef naar wijsheid’ (Spreuken 4:7). Hoe kun je dat doen?

⁵ Ten eerste is het belangrijk om ontzag voor God te hebben. ‘Ontzag voor Jehovah is het begin van wijsheid’, zegt Spreuken 9:10. Als je echt wijs wilt worden, moet je dus ontzag voor God hebben. Waarom? We hebben gezien dat wijsheid onder andere het vermogen is om kennis goed toe te passen. Ontzag voor God houdt in dat je diep respect voor God hebt en hem gehoorzaamt. Zo’n ontzag is goed voor ons en werkt motiverend. Het zet ons ertoe aan te leven zoals God het wil. Dat is het verstandigste dat we kunnen doen, want Jehovah’s normen zijn altijd voor ons bestwil.

⁶ Ten tweede moeten we nederig en bescheiden zijn. Alleen nederige mensen kunnen Gods wijsheid krijgen (Spreuken 11:2). Waarom is dat zo? Als je nederig en bescheiden bent, ben je bereid toe te geven dat je niet alles weet, dat je mening niet altijd klopt en dat het belangrijk is te weten hoe Jehovah  over dingen denkt. Jehovah ‘keert zich tegen trotse mensen’, maar hij geeft graag wijsheid aan nederige mensen (Jakobus 4:6).

⁷ Ten derde moeten we de Bijbel bestuderen. Jehovah’s wijsheid wordt geopenbaard in zijn Woord. Als je die wijsheid wilt krijgen, moet je ernaar graven (Spreuken 2:1-5). Ten vierde moeten we erom bidden. Als je God oprecht om wijsheid vraagt, zal hij die gul geven (Jakobus 1:5). Hij zal je ook verhoren als je bidt om de hulp van zijn geest. Met de hulp van Jehovah’s heilige geest kun je in de Bijbel wijze raad vinden om problemen op te lossen, gevaren te vermijden en verstandige beslissingen te nemen (Lukas 11:13).

8. Waaraan zal te zien zijn dat je de wijsheid van God hebt?

⁸ Zoals we in hoofdstuk 17 hebben gezien, is Jehovah’s wijsheid praktisch. Dus als je de wijsheid van God hebt, zal dat duidelijk te merken zijn aan je gedrag. De discipel Jakobus beschreef hoe iemand die Gods wijsheid heeft zich gedraagt: ‘De wijsheid van boven is in de eerste plaats zuiver, vervolgens vredelievend, redelijk, bereid om te gehoorzamen, vol barmhartigheid en goede vruchten, onpartijdig en niet hypocriet’ (Jakobus 3:17). We gaan die aspecten van wijsheid stuk voor stuk bespreken. Vraag je daarbij af: pas ik in mijn leven de wijsheid van boven toe?

9. Wat betekent het om zuiver te zijn, en waarom is het passend dat zuiverheid als eerste aspect van wijsheid wordt genoemd?

⁹ ‘In de eerste plaats zuiver.’ Iemand die zuiver is, is niet alleen rein in wat hij doet maar ook in zijn gedachten en gevoelens. De Bijbel brengt wijsheid in verband met het hart, maar Jehovah kan zijn wijsheid niet in een hart leggen dat verontreinigd is met verkeerde gedachten, verlangens en motieven (Spreuken 2:10; Mattheüs 15:19, 20). Maar als ons hart zuiver is — voor zover dat voor onvolmaakte mensen mogelijk is — zullen we ‘het slechte vermijden en doen wat goed  is’ (Psalm 37:27; Spreuken 3:7). Het is duidelijk waarom de Bijbel zegt dat we in de eerste plaats in alle opzichten rein moeten zijn voordat we de andere eigenschappen kunnen tonen die het resultaat zijn van de wijsheid van boven.

10, 11. (a) Waarom is het belangrijk om vredelievend te zijn? (b) Als je beseft dat je een geloofsgenoot hebt gekwetst, hoe kun je dan laten zien dat je een vredestichter bent? (Zie ook de voetnoot.)

¹⁰ ‘Vervolgens vredelievend.’ De wijsheid van boven zet ons ertoe aan om naar vrede te streven, een aspect van de vrucht van Gods geest (Galaten 5:22). We doen ons best om de ‘band van vrede’ die Jehovah’s volk verenigt, niet te verbreken (Efeziërs 4:3). We doen ook ons best om de vrede te herstellen als die verstoord is. Waarom is dat belangrijk? De Bijbel zegt: ‘Bewaar de vrede, en de God van liefde en van vrede zal met jullie zijn’ (2 Korinthiërs 13:11). Dus zolang je de vrede bewaart, zal de God van vrede met je zijn. De manier waarop je geloofsgenoten behandelt, is rechtstreeks van invloed op je band met Jehovah. Hoe kun je laten zien dat je een vredestichter bent? Laten we eens een voorbeeld bekijken.

¹¹ Wat moet je doen als je beseft dat je een broeder of zuster hebt gekwetst? Jezus zei: ‘Als je met een offergave naar het altaar gaat en je je daar herinnert dat je broeder iets tegen je heeft, laat dan je offergave daar vóór het altaar achter. Ga eerst naar je broeder en sluit vrede met hem, en kom dan terug om het offer te brengen’ (Mattheüs 5:23, 24). Je kunt die raad toepassen door het initiatief te nemen om naar je broeder toe te gaan. Met welk doel? Om ‘vrede met hem te sluiten’. b Daarvoor moet je misschien zijn gekwetste gevoelens erkennen in plaats van hem te vertellen dat hij geen enkele  reden heeft om zich gekwetst te voelen. Als je naar hem toe gaat met het doel de vrede te herstellen en aan dat doel blijft werken, zal het jullie waarschijnlijk lukken om misverstanden uit de weg te ruimen, zo nodig excuses aan te bieden en elkaar te vergeven. Als je je uiterste best doet om vrede te sluiten, laat je zien dat je je door Gods wijsheid laat leiden.

12, 13. (a) Wat is de betekenis van het woord dat in Jakobus 3:17 met ‘redelijk’ is weergegeven? (b) Hoe kun je laten zien dat je redelijk bent?

¹² ‘Redelijk.’ Wat betekent het om redelijk te zijn? Volgens geleerden is het oorspronkelijke Griekse woord dat in Jakobus 3:17 met ‘redelijk’ is weergegeven, moeilijk te vertalen. Het woord brengt de gedachte over van inschikkelijk zijn. Vertalers hebben er woorden voor gebruikt als ‘vriendelijk’, ‘verdraagzaam’ en ‘attent’. Hoe kun je laten zien dat je dit aspect van de wijsheid van boven toepast?

 ¹³ ‘Laat je redelijkheid bij alle mensen bekend worden’, zegt Filippenzen 4:5. Het gaat er niet om hoe je over jezelf denkt maar hoe anderen over je denken, hoe je bekendstaat. Iemand die redelijk is, eist niet dat mensen zich strikt aan strenge regels houden of altijd doen wat hij wil. In plaats daarvan is hij bereid om naar anderen te luisteren en als dat kan te doen wat zij graag willen. Ook behandelt hij anderen vriendelijk, en niet ruw of ongevoelig. Dat is voor alle christenen heel belangrijk, maar vooral voor ouderlingen. Als een ouderling vriendelijk is, zullen anderen het makkelijker vinden om hem te benaderen (1 Thessalonicenzen 2:7, 8). Iedereen zou zich moeten afvragen: heb ik de reputatie attent, inschikkelijk en vriendelijk te zijn?

14. Hoe kun je laten zien dat je ‘bereid bent om te gehoorzamen’?

¹⁴ ‘Bereid om te gehoorzamen.’ Het Griekse woord dat met ‘bereid om te gehoorzamen’ is vertaald, komt verder nergens in de Griekse Geschriften voor. Volgens een Bijbelgeleerde wordt dit woord ‘vaak voor militaire discipline gebruikt’. Het brengt de gedachte over van ‘makkelijk te overtuigen’ en ‘volgzaam’. Iemand die zich door de wijsheid van boven laat leiden, onderwerpt zich bereidwillig aan wat de Bijbel zegt. Hij staat niet bekend als iemand die koppig vasthoudt aan zijn eigen mening. Als hij een conclusie heeft getrokken of een beslissing heeft genomen en iemand hem vervolgens aan de hand van de Bijbel duidelijk laat zien dat hij het mis heeft, zal hij zijn mening snel aanpassen. Sta jij zo bekend bij anderen?

15. Wat is barmhartigheid, en waarom is het passend dat ‘barmhartigheid’ en ‘goede vruchten’ in Jakobus 3:17 samen worden genoemd?

¹⁵ ‘Vol barmhartigheid en goede vruchten.’ c Barmhartigheid  is een belangrijk onderdeel van de wijsheid van boven, want er wordt gezegd dat die wijsheid ‘vol barmhartigheid’ is. ‘Barmhartigheid’ en ‘goede vruchten’ worden hier samen genoemd. Dat is passend, want in de Bijbel wordt barmhartigheid vaak gebruikt voor iemand die uit medegevoel veel goede dingen voor anderen doet. Een naslagwerk definieert barmhartigheid als ‘verdriet voelen over iemands slechte situatie en proberen er iets aan te doen’. Dus iemand die de wijsheid van boven heeft, is niet alleen geïnteresseerd in feiten en informatie maar is juist geïnteresseerd in mensen en is hartelijk en attent. Hoe kun je laten zien dat je vol barmhartigheid bent?

16, 17. (a) Wat motiveert ons behalve liefde voor God nog meer om te prediken, en waarom? (b) Op welke manieren kun je laten zien dat je vol barmhartigheid bent?

¹⁶ Een belangrijke manier is anderen te vertellen over het goede nieuws van Gods Koninkrijk. Wat motiveert ons om dat te doen? In de eerste plaats liefde voor God. Maar we worden ook gemotiveerd door barmhartigheid of medegevoel voor anderen (Mattheüs 22:37-39). Veel mensen zijn ‘als schapen zonder herder — verwaarloosd en slecht behandeld’ (Mattheüs 9:36). Ze zijn geestelijk verwaarloosd en verblind door valsreligieuze leiders. Daardoor weten ze niets over de wijze raad in Gods Woord of de belofte van de goede dingen die het Koninkrijk binnenkort zal doen. Als je erover nadenkt dat de mensen om je heen het goede nieuws echt nodig hebben, zal medegevoel je motiveren alles te doen wat je kunt om ze over Jehovah’s liefdevolle voornemen te vertellen.

¹⁷ Op welke andere manieren kun je laten zien dat je vol barmhartigheid bent? Denk eens aan Jezus’ illustratie van de Samaritaan die langs de weg een reiziger zag liggen die beroofd en geslagen was. Uit medegevoel was de Samaritaan barmhartig voor hem door zijn wonden te verbinden en  voor hem te zorgen (Lukas 10:29-37). Dat laat zien dat iemand die barmhartig is praktische hulp geeft aan mensen die het nodig hebben. De Bijbel zegt: ‘Laten we (...) goed zijn voor iedereen, maar vooral voor degenen die aan ons verwant zijn in het geloof’ (Galaten 6:10). Sta eens stil bij een paar mogelijkheden. Een oudere broeder of zuster heeft misschien vervoer naar de vergaderingen nodig. Een weduwe in de gemeente kan misschien wat hulp gebruiken bij reparaties aan haar huis (Jakobus 1:27). Iemand die zich ontmoedigd voelt, heeft misschien een ‘goed woord’ nodig om hem op te beuren (Spreuken 12:25). Als je op zulke manieren barmhartigheid toont, laat je zien dat je de wijsheid van boven in je leven toepast.

18. Als je je door de wijsheid van boven laat leiden, waarvoor moet je dan echt moeite doen, en waarom?

¹⁸ ‘Onpartijdig.’ Gods wijsheid stijgt uit boven rassenvooroordeel en nationale trots. Als we ons door die wijsheid laten leiden, zullen we echt ons best doen elke neiging te vermijden om bepaalde personen voor te trekken (Jakobus 2:9). We geven anderen geen voorkeursbehandeling op grond van hun opleiding, financiële status of verantwoordelijkheid in de gemeente. En we kijken op geen enkele broeder of zuster neer, hoe onbelangrijk iemand misschien ook lijkt te zijn. Als Jehovah bereid is iemand zijn liefde te geven, is die persoon zeker onze liefde waard.

19, 20. (a) Wat is de achtergrond van het Griekse woord voor hypocriet? (b) Hoe kun je ‘ongehuichelde broederlijke genegenheid’ tonen, en waarom is dat belangrijk?

¹⁹ ‘Niet hypocriet.’ Het Griekse woord voor hypocriet kan slaan op ‘een acteur die een rol speelde’. In de oudheid droegen Griekse en Romeinse acteurs grote maskers als ze optraden. Na verloop van tijd werd het Griekse woord voor  hypocriet dan ook gebruikt voor iemand die valsspeelde of zich anders voordeed dan hij was. Als je Gods wijsheid hebt, zul je je broeders en zusters nooit zo behandelen. Gods wijsheid moet zelfs invloed hebben op de manier waarop je over ze denkt.

²⁰ Petrus zei dat ‘gehoorzaamheid aan de waarheid’ moet leiden tot ‘ongehuichelde broederlijke genegenheid’ (1 Petrus 1:22, voetnoot). Onze genegenheid voor onze broeders en zusters mag dus niet gespeeld zijn. We dragen geen masker en spelen geen rol om indruk op anderen te maken. Je liefde moet oprecht zijn en uit het hart komen. Dan zul je het vertrouwen van je broeders en zusters winnen, want dan weten ze dat je ook echt bent wie je lijkt te zijn. Zo’n oprechtheid leidt tot echte vriendschappen en zorgt ervoor dat iedereen in de gemeente zich veilig voelt.

21, 22. (a) Hoe liet Salomo zien dat hij wijsheid niet beschermde? (b) Hoe kun je wijsheid beschermen, en welke voordelen heeft dat?

²¹ Wijsheid is een geschenk van Jehovah dat we moeten koesteren. Salomo zei: ‘Mijn zoon, (...) bescherm praktische wijsheid en denkvermogen’ (Spreuken 3:21). Jammer genoeg heeft Salomo dat zelf niet gedaan. Hij bleef wijs zolang hij Jehovah gehoorzaamde. Maar uiteindelijk beïnvloedden zijn vele buitenlandse vrouwen zijn hart, waardoor hij de zuivere aanbidding van Jehovah verliet (1 Koningen 11:1-8). Wat er met Salomo gebeurde, laat zien dat kennis weinig voordelen heeft als je die niet op de goede manier gebruikt.

²² Hoe kun je praktische wijsheid beschermen? Het is niet alleen belangrijk om geregeld de Bijbel en Bijbelse publicaties van ‘de getrouwe en beleidvolle slaaf’ te lezen, maar je moet ook je best doen om toe te passen wat je leert (Mattheüs 24:45). We hebben alle reden om Gods wijsheid in ons leven toe te passen. Daardoor zul je nu al een beter leven hebben. Ook kun je dan ‘het echte leven stevig vastgrijpen’ — leven in Gods nieuwe wereld (1 Timotheüs 6:19). En het belangrijkste: als je de wijsheid van boven toepast, zul je een hechte band krijgen met de Bron van alle wijsheid, Jehovah.