Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

CAPITULO 22

“E Sabiduria di Ariba” Ta Obra den Bo Bida?

“E Sabiduria di Ariba” Ta Obra den Bo Bida?

1-3. (a) Con Salomon a manifesta un sabiduria extraordinario den e manera cu el a trata un disputa tocante un baby? (b) Kico Yehova ta priminti di duna nos, y ki pregunta ta lanta?

TAWATA un caso dificil—dos mohe tawata discuti pa un baby. Tur dos tawata biba den e mesun cas y cada un a duna lus na un yiu homber, anto casi riba e mesun dia. Un di e babynan a muri, y awor tur e dos mohenan a bisa cu nan ta mama di e baby na bida. * No tawatin ningun otro testigo di loke a pasa. Probablemente un corte mas abou a trata e caso sin por a yega na un solucion. Finalmente, e disputa a yega te serca Salomon, Rei di Israel. Acaso e si lo por a saca e berdad na cla?

2 Despues cu Salomon a tende e mohenan discuti un rato, el a pidi pa trece un spada p’e. Anto, dunando e impresion di ta sigur di su mes, el a manda pa kap e yiu na dos y duna cada mohe mitar di dje. Mesora e berdadero mama a roga e Rei pa entrega e otro mohe e baby—su yiuchi precioso. Pero e otro mohe a sigui insisti pa parti e yiu na dos. Asina Salomon a haya sa e berdad. E tawata sa di e compasion tierno cu un mama tin pa e fruta di su bariga, y el a uza e conocemento ei pa resolve e disputa aki. Imagina e alivio di e mama ora Salomon a dun’e e baby y a bisa: “Ta e ta su mama.”—1 Reinan 3:16-27.

3 Esei no tawata un sabiduria extraordinario? Ora e hendenan a tende con Salomon a resolve e disputa, nan a keda asombra, “pasobra nan a mira cu e sabiduria di Dios tawata den dje.” Si, e sabiduria di Salomon tawata un don di e Haltisimo. Yehova a dun’e “un curason sabi y cu discernimento.” (1 Reinan 3:12, 28) Pero kico di nos? Nos tambe por haya e sabiduria di Dios? Si, pasobra bou di inspiracion, Salomon a skirbi: “SEÑOR ta duna sabiduria.” (Proverbionan 2:6) Yehova ta priminti di haci tur esnan cu ta busc’e cu sinseridad, sabi. E sabiduria aki ta e capasidad pa haci bon uzo di conocemento, comprondemento y discernimento. Con nos por hay’e y con nos por lag’e obra den nos bida?

Con Nos Por “Adkiri Sabiduria?”

4-7. Cua ta e cuater pasonan necesario pa adkiri sabiduria?

4 Nos mester tin hopi inteligencia of un educacion halto pa haya e sabiduria di Dios? No. Yehova ta dispuesto pa comparti su sabiduria cu nos sin importa nos educacion y experencia di bida. (1 Corintionan 1:26-29) Pero ta nos mester tuma e iniciativa, ya cu Bijbel ta anima nos fuertemente pa “adkiri sabiduria.” (Proverbionan 4:7) Con nos por haci esei?

5 Na prome luga, nos tin cu teme Dios. Proverbionan 9:10 ta bisa: “E temor di SEÑOR ta e principio di sabiduria [“e prome stap pa haya sabiduria”, The New English Bible].” Temor di Dios ta e fundeshi pa berdadero sabiduria. Pakico? Corda cu sabiduria ta encera e capasidad pa uza conocemento exitosamente. Teme Dios no kiermen krimp yen di miedo dilanti dje, sino buig dilanti dje cu admiracion, respet y confiansa. E temor ei ta saludabel y e ta eherce un influencia poderoso den nos. E ta impulsa nos pa adapta nos bida na e conocemento cu nos tin di e boluntad di Dios y su camindanan. Y esaki ta e cos di mas sabi cu nos por haci pasobra semper e normanan di Yehova ta produci e miho resultadonan pa esnan cu ta sigui nan.

6 Na di dos luga, nos mester ta humilde y modesto. Sin e dos cualidadnan aki, nos lo no por haya e sabiduria di Dios. (Proverbionan 11:2) Pakico no? Pasobra ta ora nos ta humilde y modesto nos lo ta dispuesto pa admiti cu nos no sa tur cos, cu no ta semper nos tin rason, y cu nos mester haya sa kico Yehova ta pensa di cierto cosnan. Yehova ta “resisti e orguyosonan, ma ta duna gracia na e humildenan.”—Santiago 4:6.

Pa adkiri e sabiduria dibino, nos tin cu haci esfuerso pa busc’e

7 Un di tres paso importante ta pa studia e Palabra skirbi di Dios. E sabiduria di Yehova ta ser revela den su Palabra. Pa adkiri e sabiduria ei, nos tin cu haci esfuerso pa busc’e. (Proverbionan 2:1-5) Un di cuater rekisito ta oracion. Si nos pidi Dios cu un curason sinsero pa e duna nos su sabiduria, lo e concede nos esei generosamente. (Santiago 1:5) Lo e no keda sin contesta nos oracionnan pa e yudansa di su spirito. Y pa medio di su spirito nos por haya e tesoronan den su Palabra cu por yuda nos resolve problema, evita peliger y tuma decision sabi.—Lucas 11:13.

8. Si nos di berdad a adkiri e sabiduria di Dios, con lo e bira bisto?

8 Manera nos a mira den Capitulo 17, e sabiduria di Yehova ta practico. Pesei, si di berdad nos a adkiri e sabiduria di Dios, esei lo bira bisto den nos conducta. E disipel Santiago a describi e frutanan di sabiduria dibino ora el a skirbi: “E sabiduria di ariba primeramente ta puro, despues pacifico, suave, rasonabel, [“cla pa obedece”, NW], yen di misericordia y bon fruta, imparcial, sin hipocresia.” (Santiago 3:17) Segun cu nos ta analisa cada un di e aspectonan aki di sabiduria dibino, nos por puntra nos mes: ‘E sabiduria aki ta obra den mi bida?’

“Puro, Despues Pacifico”

9. Kico kiermen ser puro, y pakico Santiago tin bon motibo pa menciona puresa como e prome caracteristica di sabiduria?

9 ‘Primeramente puro.’ Ser puro kiermen ser limpi y sin mancha tanto di pafo como di paden. Bijbel ta conecta sabiduria cu nos curason. Un curason mancha cu mal pensamento, deseo y motivacion no tin luga pa sabiduria celestial. (Proverbionan 2:10; Mateo 15:19, 20) Ma si nos curason ta puro—te asina leu cu ta posibel pa hende imperfecto—nos lo “aparta [nos] mes for di maldad y haci loke ta bon.” (Salmo 37:27; Proverbionan 3:7) Cu bon motibo anto Santiago a menciona puresa como e prome caracteristica di sabiduria. Al fin y al cabo, si nos no ta limpi den sentido moral y spiritual, con nos ta haci refleha e otro frutanan di e sabiduria di ariba?

10, 11. (a) Pakico ta importante pa nos ta pacifico? (b) Si bo sinti cu bo a ofende un ruman cristian, con bo por duna prueba di ta un persona cu ta promove pas?

10 “Despues pacifico.” Sabiduria celestial ta impulsa nos pa busca pas, cu ta un fruta di e spirito di Dios. (Galationan 5:22) Pesei nos ta haci esfuerso pa evita di perturba e “vinculo di pas” cu ta uni e pueblo di Yehova. (Efesionan 4:3) Tambe nos ta haci nos best pa restaura pas ora surgi friccionnan. Pakico esaki ta importante? Pasobra Bijbel ta bisa: “Biba na pas; y e Dios di amor y di pas lo ta cu boso.” (2 Corintionan 13:11) Pues tanten cu nos ta biba na pas cu otro, e Dios di pas lo ta cu nos. E manera cu nos ta trata nos rumannan den fe tin un efecto direct riba nos relacion cu Yehova. Con nos por duna prueba cu nos ta hende cu ta promove pas? Laga nos wak un ehempel.

11 Kico bo mester haci si bo sinti cu bo a ofende un ruman cristian? Hesus a bisa: “Si bo presenta bo ofrenda na altar, y ayanan bo corda cu bo ruman tin algo contra bo, laga bo ofrenda ayanan dilanti di altar, y bai; reconsilia cu bo ruman prome, y despues bini presenta bo ofrenda.” (Mateo 5:23, 24) Bo por sigui e conseho ei door di tuma iniciativa pa bai serca bo ruman. Cu ki meta? Pa “reconsilia” of haci pas cu ne. Pa logra esei, kisas bo tin cu reconoce (y no nenga) cu e tin motibo pa sintie ofendi. Si bo acerc’e cu e meta di restaura pas y mantene e actitud ei, probablemente boso lo por corigi cualkier malentendido, pidi otro despensa y pordona otro. Ora bo dal e paso aki bo ta demostra cu e sabiduria di Dios ta obra den bo bida.

‘Rasonabel, Cla pa Obedece’

12, 13. (a) Kico ta e nificacion di e palabra traduci como “rasonabel” na Santiago 3:17? (b) Con nos por demostra cu nos ta rasonabel?

12 “Rasonabel.” Kico kiermen ser rasonabel? Segun expertonan di Bijbel, e palabra Griego original traduci como “rasonabel” na Santiago 3:17 ta dificil pa traduci. Otro versionnan di Bijbel a uza palabranan manera “amabel”, “cu pasenshi”, y “cu consideracion.” E nificacion literal di e palabra Griego ta “un actitud di cede.” Con nos por demostra cu e aspecto aki di e sabiduria di ariba ta obra den nos?

13 “Laga tur hende sa cu boso ta rasonabel”, segun Filipensenan 4:5 [NW]. Un otro traduccion ta bisa: “Haya e fama di ta un hende rasonabel.” (The New Testament in Modern English, di J. B. Phillips) Ripara cu no ta bai asina tanto pa con nos ta mira nos mes; ta un cuestion di con otronan ta mira nos, ki concepto otro hende tin di nos. Un persona rasonabel no ta bai ciegamente tras di regla of insisti pa cosnan bai na su manera. Al contrario, ki ora cu ta apropiado e ta dispuesto pa scucha otro y pa cede na nan deseonan. Tambe e ta trata otro hende cu bondad, no bruto. Aunke esaki ta esencial pa tur cristian, e ta specialmente importante pa esnan cu ta sirbi como anciano. Un trato amabel ta atrae e rumannan cristian, y e ta haci ancianonan acercabel. (1 Tesalonicensenan 2:7, 8) Ta bon pa cada un di nos puntra nos mes: ‘Mi tin e reputacion di ta un hende amabel, dispuesto pa cede y cu consideracion?’

14. Con nos por demostra cu nos ta “cla pa obedece”?

14 “Cla pa obedece.” E palabra Griego traduci como “cla pa obedece” no ta aparece ningun otro caminda mas den e Scritura Griego Cristian. Segun un experto, hopi bes e palabra aki ta ser uza den e contexto di “disiplina militar.” E ta transmiti e idea di un hende “facil pa persuadi” y “sumiso.” Esun cu ta laga sabiduria di ariba gui’e ta somete su mes di buena gana na loke e Scritura ta bisa. E no tin e fama di opina un cos y despues nenga di cambia di pensamento si despues echonan mustra den un otro direccion. Mas bien, e ta cla pa cambia di opinion ora mustr’e pruebanan biblico cu su actitud of su conclusionnan ta robes. Ta asina otro hende ta mira bo?

“Yen di Misericordia y Bon Fruta”

15. Kico ta misericordia, y pakico ta na su luga cu “misericordia” y “bon fruta” ta ser menciona hunto na Santiago 3:17?

15 “Yen di misericordia y bon fruta.” * Misericordia ta un aspecto importante di e sabiduria di ariba, pasobra Santiago ta bisa cu e sabiduria ei ta “yen di misericordia.” Ripara tambe cu “misericordia” y “bon fruta” ta ser menciona hunto. Esaki ta na su luga pasobra den Bijbel hopi bes misericordia ta referi na un interes activo den otro hende, un compasion cu ta produci un cosecha rico di obranan di bondad. Un buki di referencia ta bisa cu misericordia ta nifica “sinti duele di un hende pa motibo di su mal situacion y purba haci algo pa yud’e.” Pesei, e sabiduria di Dios no ta algo seco, sin heful of basa puramente riba intelecto. Mas bien, e ta afectuoso, caloroso y sensitivo. Con nos por demostra cu nos ta yen di misericordia?

16, 17. (a) Ademas di amor pa Dios, kico ta motiva nos pa participa den e trabou di predica, y pakico? (b) Den ki formanan nos por mustra cu nos ta yen di misericordia?

16 Sin duda, un manera importante pa demostra esei ta door di comparti e bon nobo di e Reino di Dios cu otro hende. Kico ta motiva nos pa haci e trabou aki? Na prome luga esei ta amor pa Dios. Pero tambe nos ta ser motiva pa misericordia, of compasion pa otro hende. (Mateo 22:37-39) Awe hopi hende ta “cansa y plama, manera carne sin wardado.” (Mateo 9:36) Nan lidernan religioso falso a neglisha nan y a ciega nan spiritualmente. Door di esei nan no sa mes di e guia sabi cu nan por haya den e Palabra di Dios ni di e bendicionnan cu e Reino lo trece pronto riba e tera aki. Ora nos medita riba e necesidadnan spiritual di e hendenan rond di nos, nos compasion sinsero ta impulsa nos pa haci tur loke ta na nos alcanse pa conta nan di Yehova su proposito amoroso.

Ora nos ta mustra misericordia, of compasion, na otro hende, nos ta refleha “e sabiduria di ariba”

17 Den ki otro maneranan nos por mustra cu nos ta yen di misericordia? Corda e ilustracion di Hesus tocante e Samaritano cu a haya e biahero drumi cant’i caminda, atraca y maltrata. Compasion a impulsa e Samaritano pa “mustra misericordia” door di mara e heridanan di e victima y cuid’e mas aleu. (Lucas 10:29-37) Esaki no ta ilustra cu misericordia ta encera ofrece yudansa practico na hende den necesidad? Bijbel ta bisa nos pa “haci bon na tur hende, y specialmente na esnan cu ta di e famia di fe.” (Galationan 6:10) Pensa riba algun oportunidad pa haci esei. Kisas un ruman di edad tin mester di transport pa asisti na reunionnan cristian. Talbes un biuda den e congregacion tin mester di yudansa pa drecha algun cos na su cas. (Santiago 1:27) Podise un persona descurasha tin mester di un “bon palabra” pa lanta su animo. (Proverbionan 12:25) Ora nos mustra misericordia den e formanan ei, nos ta duna prueba cu e sabiduria di ariba ta obra den nos.

“Imparcial, sin Hipocresia”

18. Si nos ta laga e sabiduria di ariba guia nos, kico nos mester trata na saca completamente for di nos curason, y pakico?

18 “Imparcial.” E sabiduria di Dios ta surpasa prehuicio racial y orguyo nacional. Si nos ta laga e sabiduria ei guia nos, nos lo haci esfuerso pa saca for di nos curason cualkier tendencia di haci distincion di persona. (Santiago 2:9) Nos no ta duna cierto personanan trato preferencial a base di nan educacion, posicion financiero of responsabilidad den e congregacion; ni nos no ta menosprecia ningun di nos rumannan den fe, maske con simpel nan por parce. Si Yehova a duna nan su amor, sigur nan merece nos amor tambe.

19, 20. (a) Kico ta e background di e palabra Griego pa “hipocrita”? (b) Con nos ta demostra ‘amor sin hipocresia pa nos rumannan’, y pakico esaki ta importante?

19 “Sin hipocresia.” E palabra Griego pa “hipocrita” por referi na “un actor cu ta hunga un rol.” Den tempo antiguo, actornan Griego y Romano tawata bisti mascarada grandi ora nan tawata actua. Pesei cu tempo nan a cuminsa aplica e palabra Griego pa “hipocrita” na un persona cu ta fingi of hunga comedia. E aspecto aki di sabiduria dibino mester tin efecto no solamente riba e manera cu nos ta trata otro cristiannan, sino tambe den loke nos ta sinti pa nan.

20 Apostel Pedro a bisa cu nos “obediencia na e berdad” mester resulta den un “amor sinsero [“sin hipocresia”, NW] pa cu e rumannan.” (1 Pedro 1:22) Si, e afecto cu nos mester tin pa nos rumannan no mester ta djis pa impresiona otro. Nos no ta bisti mascarada pa haci parce loke nos no ta, ni nos no ta anda cu hipocresia. Nos amor mester ta sinsero, di curason. Cu esei nos lo gana e confiansa di nos rumannan den fe, pasobra nan lo sa cu nos ta loke nos ta aparenta. E sinseridad ei ta habri caminda pa un relacion franco y habri entre cristiannan y ta yuda crea un ambiente di confiansa den e congregacion.

“Retene Sabiduria Sano”

21, 22. (a) Con Salomon a faya den retene sabiduria? (b) Con nos por retene sabiduria, y ki beneficio nos lo saca for di esei?

21 Sabiduria dibino ta un don di Yehova cu nos tin cu retene of cuida. Salomon a bisa: “Mi yiu, . . . retene sabiduria sano y discrecion.” (Proverbionan 3:21) Ta tristo pa bisa cu Salomon mes a faya den esei. E tawata sabi tanten cu e tawatin un curason obediente. Pero den transcurso di añanan, su tantisimo esposanan stranhero a aparta su curason for di e adoracion puro di Yehova. (1 Reinan 11:1-8) E desenlace lamentabel aki ta ilustra cu si nos no haci bon uzo di conocemento, lo e ta di poco balor.

22 Con nos por retene sabiduria sano? Ademas di lesa Bijbel regularmente y tambe e publicacionnan basa riba Bijbel cu e “esclabo fiel y prudente” ta percura, nos tin cu haci esfuerso pa aplica loke nos ta siña. (Mateo 24:45) Nos tin tur motibo pa aplica e sabiduria di Dios. Door di haci esei nos ta hiba un miho bida awor. Tambe e ta permiti nos ‘gara e berdadero bida’—bida den e mundo nobo di Dios. (1 Timoteo 6:19) Y loke ta mas importante, segun cu nos ta cultiva e sabiduria di ariba nos ta hala mas y mas serca e fuente di tur sabiduria, Yehova Dios.

^ par. 1 Segun 1 Reinan 3:16, e dos mohenan aki tawata prostituta. Perspicasia pa Compronde e Scritura ta bisa: “Kisas no tawata trata aki di prostituta profesional, sino gewoon hende mohe cu a comete fornicacion. Podise nan tawata Hudiu, of, probablemente, hende mohe di origen stranhero.”—Publica door di Testigonan di Yehova.

^ par. 15 Den un otro Bijbel, e palabranan aki ta traduci como “yen di compasion y bon obra.”—A Translation in the Language of the People di Charles B. Williams.