Eaha to roto?

Tapura tumu parau

PENE 22

Na “te paari no nia mai” anei e aratai ra ia oe?

Na “te paari no nia mai” anei e aratai ra ia oe?

1-3. (1) Mea nafea to Solomona faaiteraa i te paari taa ê mau a faaafaro ai i te fifi i rotopu i na metua vahine e piti? (2) Eaha ta Iehova e fafau ra i te horoa mai e eaha te mau uiraa e hiti mai?

 I TE hoê mahana, ua mârô e piti vahine no nia i te hoê pêpe. Hoê â fare to raua e ua fanau raua e piti atoa ra i te tamaroa, tau mahana noa te faataa ê ra te fanauraa o te tahi aiû i to te tahi atu. Ua pohe râ hoê, e i teie nei, te parau ra te tahi e te tahi o ˈna te mama o te pêpe e ora ra. a Aita e taata no te haapapu eaha mau na te ohipa i tupu. E au ra e ua tuuhia tera ohipa i mua i te mau haava, aita râ i matara. Hopoihia ˈtura te reira i mua i te arii o Iseraela ia Solomona. E noaa anei ia ˈna ia faaafaro i teie fifi?

2 Ua faaroo Solomona ia raua maa taime, i muri iho, ani atura oia i te hoê ˈoˈe. Faaue ihora ia tâpû i te tamarii na ropu e ia horoa hoê paeau i te tahi e hoê paeau i te tahi atu. I reira iho, taparuparu atura te metua vahine mau i te arii ia horoa i ta ˈna aiû iti i te tahi atu vahine. Te onoono ra râ te tahi atu vahine ia tâpûhia te tamarii na ropu. Ua taa ia Solomona o vai te mama mau o teie aiû. Ua ite hoi oia mea here mau na te hoê mama i ta ˈna tamarii. Maoti te reira, ua noaa ia Solomona ia faaafaro i teie fifi. Eita e ore, ua topa roa te hau o te mama a horoa ˈi Solomona i te pêpe ia ˈna ma te parau: “O ˈna hoi to ˈna metua vahine.”​—Te mau arii 1, 3:16-27.

3 E faaotiraa paari mau, e ere anei? I to te taata faarooraa mea nafea to Solomona faatitiaifaroraa i te peapea, ua faahiahia roa ratou no te mea “ua ite ratou e tei ia ˈna ra te paari o te Atua.” Oia, no ǒ mai te paari o Solomona i te Atua ra. Na Iehova i horoa ˈtu i “te aau paari e te maramarama.” (Te mau arii 1, 3:12, nota, 28) E tatou, e nehenehe atoa anei tatou e fanaˈo i te paari o te Atua? E, ua papai hoi Solomona i raro aˈe i te aratairaa o te varua moˈa: “Na Iehova hoi e horoa i te paari.” (Maseli 2:6) Te fafau ra Iehova e horoa i te paari i te feia e imi maite ra i te reira, oia hoi ia faaohipa maitai ratou i to ratou ite, maramarama e haroˈaroˈa. E nafea e noaa ˈi ia tatou te paari no nia mai e e nafea ia vaiiho i te reira ia ohipa i roto i to tatou oraraa?

E nafea “ia noaa mai . . . ia oe te paari”?

4-7. Eaha na titauraa e maha ia noaa mai ia tatou te paari?

4 E titauhia anei te maramarama aore ra te ite rahi ia noaa ia tatou te paari o te Atua? Eita. Ua ineine Iehova i te horoa mai i to ˈna paari noa ˈtu eaha to tatou nunaa e to tatou faito ite. (Korinetia 1, 1:26-29) E titauhia râ ia rave i ta tatou tuhaa, te faaitoito mai ra hoi te Bibilia ia tutava ia noaa mai ia tatou te paari. (Maseli 4:7) E nafea ïa?

5 A tahi, e titauhia te mǎtaˈu i te Atua. Te na ô ra te Maseli 9:10: “Te mǎtaˈu ia Iehova, o te haamataraa ïa o te paari.” No te aha? No te mea, no te faaite i te paari, e titauhia ia faaohipa maitai i to tatou ite e maramarama no te rave i te mea maitai. Te auraa o teie mǎtaˈu, e ere te riariaraa, o te auraroraa râ i te Atua ma te faatura. Mea faufaa te reira, e turai mai hoi tera mǎtaˈu ia rave i te mea maitai e ia ora ia au i te hinaaro o te Atua. Aita ˈtu haerea paari aˈe, no te mea te mau ture aveia a Iehova, no to tatou anaˈe ïa maitai!

6 A piti, e titauhia ia faatupu i te haehaa e te aau faahaihai. O te feia haehaa e te aau faahaihai anaˈe te fanaˈo i te paari o te Atua. (Maseli 11:2) No te aha hoi? Mai te peu e mea haehaa tatou e te aau faahaihai, e farii tatou aita tatou i ite i te mau mea atoa, e ere to tatou manaˈo i te mea tano noa e mea faufaa ia imi tatou i te manaˈo o Iehova. “E patoi te Atua i te feia teoteo,” e oaoa râ oia i te horoa i te paari i te feia aau haehaa.​—Iakobo 4:6.

7 A toru, mea faufaa roa ia haapii tatou i te Parau a te Atua. E itehia te paari o Iehova i roto i ta ˈna Parau. Ia noaa mai taua paari ra, e titauhia ia tutava i te haapii i te reira. (Maseli 2:1-5) A maha, e pure anaˈe. Ia ani tatou i te paari i te Atua ma te haavare ore, e horoa noa mai oia i te reira. (Iakobo 1:5) E faaroo iho â Iehova ia ani atu tatou i to ˈna varua moˈa. E maoti te reira, e ite mai tatou i te mau aˈoraa paari o te tauturu mai ia faatitiaifaro i te fifi, o te faaara mai eaha te mau tupuraa e titauhia ia ape e e nafea ia rave i te mau faaotiraa paari.​—Luka 11:13.

E itehia te paari o Iehova i roto i ta ˈna Parau. Ia noaa mai taua paari ra, e titauhia ia tutava i te haapii i te Bibilia

8. E nafea e itehia ˈi ua roaa mau ia tatou te paari o te Atua?

8 Mai ta tatou i tapao mai i roto i te pene 17, e faatupu noa iho â te paari o Iehova i te maitai. No reira, mai te peu e ua roaa mau ia tatou te paari o te Atua, e ite-maitai-hia te reira i roto i to tatou oraraa. Ma te faataa i ta te paari o te Atua e faatupu, ua papai te pǐpǐ ra o Iakobo: “Te paari no nia mai, e mea mâ ïa na mua roa, e te faaea hau noa, te au noa, te ineine i te auraro, te î i te aroha hamani maitai e te ohipa maitatai, te maitiiti ore i te taata e te haavarevare ore.” (Iakobo 3:17) A hiˈopoa ˈi i teie mau tuhaa huru rau o te paari o te Atua, e ui paha tatou: Te ite-maitai-hia ra anei te paari no nia mai i roto i to ˈu oraraa?

“E mea mâ . . . e te faaea hau noa”

9. Eaha te auraa ia mâ tatou e no te aha mea tano o teie tuhaa o te paari tei faahiti-na-mua-roa-hia?

9 “E mea mâ . . . na mua roa.” Mea titauhia ïa ia mâ tatou eiaha noa i rapaeau, i roto atoa mai râ. Te parau ra te Bibilia e nehenehe te paari e “ô” i roto i te aau. Teie nei râ, eita Iehova e horoa i to ˈna paari i te feia e manaˈo, e hinaaro e e opuaraa ino to roto i to ratou aau. (Maseli 2:10; Mataio 15:19, 20) No reira noa ˈtu to tatou huru tia ore, e titauhia ia tamâ na mua i to tatou aau, i reira noa tatou e nehenehe ai e “fariu ê atu i te ino” e e “rave i te mea maitai.” (Salamo 37:27; Maseli 3:7) No reira iho â ïa o teie tuhaa o te paari tei faahiti-na-mua-roa-hia. Oia mau, e titauhia ia mâ na mua roa tatou no te faatupu i te tahi atu mau maitai o te paari no nia mai.

10, 11. (1) No te aha mea faufaa ia faaea hau noa tatou e o vetahi ê? (2) Mai te peu ua haamauiui oe i te hoê hoa faaroo, e nafea oe ia faaite e taata oe o te tapi noa i te hau? (A hiˈo atoa i te nota i raro i te api.)

10 “E te faaea hau noa.” E turai te paari no nia mai ia tapi i te hau, e huru maitai hoi tera ta te varua o te Atua e faatupu. (Galatia 5:22) E tutava tatou ia vai â “te hau e tahoê ra” i te nunaa o Iehova. (Ephesia 4:3) E faaitoito atoa tatou i te faahau e o vetahi ê ua tupu anaˈe te peapea. No reira e parauhia ˈi ia tamau â tatou i “te ora hau noa.” No te aha mea faufaa? No te mea, te na ô ra te Bibilia: “Ei ia outou ra te Atua o te here e o te hau.” (Korinetia 2, 13:11) Mai te peu e tamau noa tatou i te ora ma te hau, tei ia tatou ra ïa te Atua o te hau. Te auraa, e hau tatou e o Iehova mai te peu te faaea hau noa ra tatou e to tatou mau taeae e tuahine. E nafea tatou ia tapi i te hau? E rave anaˈe i te hoê hiˈoraa.

11 Eaha te titauhia ia rave ia manaˈo oe ua haamauiui oe i te hoê hoa faaroo? Ua parau Iesu: “No reira, ia hopoi oe i ta oe ô i te fata e haamanaˈo ihora oe e ua inoino to taeae ia oe, a vaiiho i ta oe ô i mua i te fata e a haere e farerei i to taeae. Ia hau orua na mua e hoˈi mai ai oe e pûpû i ta oe ô.” (Mataio 5:23, 24) E nafea oe ia haapao i teie faaueraa? A haere e farerei i to oe taeae aore ra tuahine. Eaha te fa? “Ia hau orua.” b E titauhia ïa ia farii ua haamauiui oe ia ˈna. Ia haere atu oe ma tera fa e ia tiatonu oe i nia i te reira, e faaafarohia te fifi, e ani te tahi i te tahi te tatarahapa e e faaorehia te hapa. Ia imi oe i te mau ravea atoa no te faatupu i te hau, e tapao faaite ïa te arataihia ra oe e te paari o te Atua.

“Te au noa, te ineine i te auraro”

12, 13. (1) Eaha te huru au noa ia au i te taˈo Heleni faaohipahia i roto i te Iakobo 3:17? (2) E nafea tatou ia faaite e huru au noa to tatou?

12 “Te au noa.” Eaha te huru au noa? Ia au i te mau aivanaa, mea fifi ia huri i te taˈo Heleni i faaohipahia no te reira i roto i te Iakobo 3:17. E ere noa hoi te oreraa e onoono i nia i to tatou manaˈo aore ra hinaaro. No te tatara i te auraa mau o te huru au noa na roto i te reo Heleni, ua faaohipa atoa te feia huri i te taˈo mǎrû, faaoromai e hamani maitai. E nafea tatou ia faaite i te huru au noa?

13 “Ia itehia to outou huru au noa e te taata atoa,” o ta te Philipi 4:5 ïa e parau ra. A tapao na e ere to tatou manaˈo ia tatou iho te mea faufaa, o te manaˈo râ o vetahi ê ia tatou, oia hoi mai te aha ta ratou huru hiˈoraa ia tatou. Eita te hoê taata e huru au noa to ˈna e onoono ia pee vetahi ê i to ˈna manaˈo aore ra ia haapaohia to ˈna hinaaro. Ua ineine râ o ˈna i te faaroo ia vetahi ê, e ia tano, i te farii i ta ratou aniraa. Mea mǎrû atoa oia i nia ia vetahi ê, e ere roa ˈtu i te mea iria. Mea faufaa te reira no te mau Kerisetiano atoa, mea faufaa roa ˈtu â râ no te mau matahiapo. Mea ohie aˈe ia faafatata ˈtu i te hoê matahiapo mǎrû e te hamani maitai. (Tesalonia 1, 2:7, 8) E ui anaˈe ia tatou iho: Ua matauhia anei au ei taata o te tâuˈa ia vetahi ê, o te farii i to vetahi ê manaˈo e o te faaite i te mǎrû?

14. E nafea ia faaite e taata tatou o tei “ineine i te auraro”?

14 “Te ineine i te auraro.” I roto anaˈe i te Iakobo 3:17 e itehia ˈi te parau “ineine i te auraro” i roto i te mau Papai Heleni Kerisetiano. Ia au i te hoê aivanaa, pinepine tera taˈo Heleni i te faaohipahia no te mau faehau o tei ineine i te auraro i te mau faaueraa. E ô mai te parau o te farii-ohie-raa i te auraro. Te taata e arataihia e te paari no nia mai, ua ineine ïa i te auraro i ta te mau Papai e parau ra. No vetahi ê, eita teie huru taata e mârô ia fariihia to ˈna manaˈo. Mai te peu e faaite atu te tahi aita to ˈna manaˈo e tuati ra i te Bibilia, ua ineine o ˈna i te taui i ta ˈna faaotiraa e i to ˈna manaˈo. No vetahi ê, mai tera anei to oe huru?

“Te î i te aroha hamani maitai e te ohipa maitatai”

15. Eaha te aroha hamani maitai e no te aha mea tano ia faahiti-amui-hia “te aroha hamani maitai” e “te ohipa maitatai”?

15 “Te î i te aroha hamani maitai e te ohipa maitatai.” Te auraa, e tuhaa faufaa te aroha hamani maitai o te paari no nia mai. Ia au i te hoê buka, te aroha hamani maitai, o te aroharaa ïa i te hoê taata i roto i te tupuraa fifi ta ˈna e faaruru ra, oia atoa râ te haaraa no te tauturu ia ˈna. A tapao na e ua faahiti-amui-hia “te aroha hamani maitai” e “te ohipa maitatai.” (Iakobo 3:17) Mea tano roa! Ia au hoi i te Bibilia, pinepine te taata aroha hamani maitai i te rave i te ohipa e rave rahi no te maitai o vetahi ê. Te hoê taata arataihia e te paari o te Atua, eita noa o ˈna e hiˈo i te tupuraa ati o vetahi ê, e tâuˈa atoa râ oia i te taata i roto i tera ati e e turai-roa-hia to ˈna aau ia tauturu atu. E nafea tatou ia faaite i te aroha hamani maitai?

16, 17. (1) Taa ê atu i to tatou here i te Atua, no te aha atoa tatou e poro ai i te taata? (2) E nafea ˈtu â tatou ia faaite i te aroha hamani maitai?

16 Papu maitai, te tahi ravea faufaa no te aroha hamani maitai ia vetahi ê, o te faaiteraa ˈtu ïa i te parau apî oaoa o te Faatereraa arii a te Atua. No te aha tatou e rave ai i taua ohipa ra? Na mua roa, no to tatou here i te Atua. Tera râ, no to tatou atoa aroha ia vetahi ê. (Mataio 22:37-39) Mea rahi i teie tau tei “rave-ino-hia . . . e aita i tâuˈahia mai te mau mamoe aita e tiai.” (Mataio 9:36) Aita te mau tia haapaoraa i tamahanahana ia ratou ma te haapii atu i te pue parau mau Bibilia. Ei faahopearaa, aita ratou i ite i te aratairaa paari e vai ra i roto i te Parau a te Atua, oia atoa te mau haamaitairaa ta te Faatereraa arii a te Atua e faatupu a muri aˈe. No reira, ia feruri tatou i te tupuraa o te taata e haaati ra ia tatou, e aroha tatou ia ratou e e turaihia tatou ia imi i te mau ravea atoa no te faaite atu i te opuaraa î i te here a Iehova.

Ia aroha hamani maitai tatou ia vetahi ê, te haapapu ra tatou na “te paari no nia mai” e aratai ra ia tatou

17 E nafea ˈtu â tatou ia faaite i te aroha hamani maitai? A haamanaˈo na i te parabole a Iesu no te taata tupu no Samaria tei ite i te hoê ratere i te pae purumu tei eiâhia e tei taparahihia. Ma te aroha, ua haa te taata Samaria ma te “hamani maitai,” ua rapaau oia i te taata ati ra ma te taamu i to ˈna mau pepe. (Luka 10:29-37) Te haapapu ra teie faahohoˈaraa e rave te taata aroha hamani maitai i te ohipa maitai no te feia e hinaaro i te tauturu. Te parau mai ra te Bibilia “e hamani maitai anaˈe i te taata atoa, i to tatou iho â râ mau taeae e tuahine i roto i te faaroo.” (Galatia 6:10) Eaha te tahi mau ohipa maitatai ta tatou e nehenehe e rave? E faahoro paha i te tahi hoa faaroo ruhiruhia i te mau putuputuraa Kerisetiano. E tataî paha i te fare o te hoê tuahine ivi o te amuiraa. (Iakobo 1:27) E faahiti paha i te tahi “parau maitai” i te hoê taata tei paruparu ia itoito faahou mai oia. (Maseli 12:25) Ia aroha hamani maitai tatou ia vetahi ê ma te rave i teie mau ohipa maitatai, te haapapu ra tatou na “te paari no nia mai” e aratai ra ia tatou.

“Te maitiiti ore i te taata e te haavarevare ore”

18. Ia arataihia tatou e te paari no nia mai, eaha ta tatou e ore e rave e eaha te tumu e na reira ˈi tatou?

18 “Te maitiiti ore i te taata.” E tauturu mai te paari o te Atua ia ore e manaˈo mea maitai aˈe tatou aore ra te tahi nunaa i te tahi atu e ia ore e haapao i te feia noa ta tatou e au. (Iakobo 2:9) Eita tatou e hamani maitai ia vetahi ê ia au i to ratou faito ite, te rahiraa o ta ratou faufaa aore ra ia au i ta ratou hopoia i roto i te amuiraa. E faatura râ tatou i to tatou mau taeae e tuahine atoa noa ˈtu eaha to ratou tupuraa aore ra huru oraraa. Mai te peu ua here Iehova ia ratou, no te aha ïa e ore ai e tia ia tatou ia here atoa ia ratou?

19, 20. (1) I roto i te reo Heleni, e faaohipahia te parau “haavarevare” no te aha? (2) E nafea tatou ia faaite ua here tatou i te mau taeae “ma te haavarevare ore” e no te aha mea faufaa?

19 “Te haavarevare ore.” I roto i te reo Heleni, e faaohipahia te parau “haavarevare” no te hoê taata hauti teata. I muri mai, ua faaohipahia tera parau no te hoê taata o te tamata ra i te haavare ia vetahi ê. Ia arataihia tatou e te paari o te Atua, eita tatou e haa mai te reira i nia i to tatou mau taeae e tuahine.

20 Ua parau te aposetolo Petero no to tatou faaroo i te parau mau e here ai tatou i te mau taeae “ma te haavarevare ore.” (Petero 1, 1:22) Eita tatou e faahua here i to tatou mau taeae, e here mau râ tatou ia ratou i roto roa i to tatou aau. I reira to tatou mau hoa faaroo e tiaturi e e here atoa ˈi ia tatou. E riro ïa te amuiraa ei haapuraa papu i reira e itehia ˈi te hoa mau e te haavarevare ore.

“A tapea maite i te paari mau”

21, 22. (1) E nafea tatou e ite ai aita Solomona i tapea maite i te paari mau? (2) E nafea tatou ia tapea maite i te paari mau e eaha te mau maitai e noaa mai?

21 E ô no ǒ mai ia Iehova te paari mau, e titauhia ïa ia haafaufaa tatou i te reira. Ua parau Solomona: “Ta ˈu tamaiti, . . . a tapea maite i te paari mau e te aravihi ia feruri.” (Maseli 3:21) Ma te peapea, aita Solomona i haapao i ta ˈna i parau. Ua fanaˈo Solomona i te paari a auraro noa ˈi oia ia Iehova. I te pae hopea râ, ua faafariu ê ta ˈna mau vahine no roto mai i te mau nunaa ěê i to ˈna aau e faaea ihora oia i te haamori ia Iehova anaˈe. (Te mau arii 1, 11:1-8) Te faaite maitai ra te hopearaa o Solomona mea faufaa ore te ite ia ore tatou e faaohipa maitai i te reira.

22 E nafea tatou ia tapea maite i te paari mau? Eita e navai ia taio noa i te Bibilia e te mau papai a “te tavini haapao maitai e te paari,” e titau-atoa-hia ia faaohipa i ta tatou e haapii ra. (Mataio 24:45) Eaha te mau maitai e noaa mai ia na reira tatou? E maitai mai to tatou oraraa i teie nei â. E mau papu ia tatou “te ora mau,” oia hoi te ora i roto i te ao apî a te Atua. (Timoteo 1, 6:19) E te mea faufaa roa ˈtu â, e tauturu mai te paari no nia mai ia piri atu â i to tatou Atua paari rahi ra o Iehova!

a Ia au i Te mau arii 1, 3:16, e taiata na vahine e piti. Te na ôhia ra i roto i te tahi buka: “Peneiaˈe e taiata na vahine no te mea ua fanau raua i te tamarii, aita râ i faaipoipohia. Aita e haapapuraa e vahine ati Iuda anei aore ra e vahine no te nunaa ê.”​—Étude perspicace des Écritures piahia e te mau Ite no Iehova.

b I roto i te reo Heleni, te auraa o te parau “ia hau orua,” o te faaearaa ïa i te riro ei enemi no te riro mai ei hoa, e tupu ïa te hoê tauiraa. No reira, e tutava oe i te rave i te mea e tia ia oe no te faatupu i te hoê tauiraa i roto i te aau o to oe taeae, e tauturu oe ia ˈna ia faaea i te inoino.​—Roma 12:18.