1-3. ?Ngue ti yɛ Zezi i wie’n ti i liɛ ngunmin-ɔn?

 BE TƆNNIN bian kun i suɛn kɛ ɔ ti sran tɛ. Be kleli i ɲrɛnnɛn lele be kunnin i. Sa sɔ’n juli i afuɛ kɔe akpi nɲɔn (2.000) yɛ. Nán bian sɔ’n su yɛ sran abɔlɛ kunlɛ’n boli i bo-ɔ, yɛ nɛ́n i su yɛ ɔ kali-ɔ. Sanngɛ i wie’n ti i liɛ ngunmin.

² Kɛ bian’n ká nun’n, wafa nga ɲanmiɛn su lɔ’n fa yoli’n, ɔ kleli kɛ i wie sɔ’n ti cinnjin. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn wia’n te jran kpa. Sanngɛ aosin’n ka lɛ wlali be klɔ’n tritritri. Laa sa’m be su like suanfuɛ kun seli kɛ blɛ sɔ’n nun’n, ‘wia’n w’a kpajaman kun.’ (Liki 23:44, 45) Kwlaa naan bian’n w’a ka nun’n, ɔ kannin ndɛ kun mɔ e wla kwlá fiman su le-ɔ. Ɔ seli kɛ: “I kwlaa i ti w’a yia.” Nanwlɛ, i nguan m’ɔ fa mannin’n, ɔ ti like dan yɛ ɔ yoli-ɔ. Yɛle kɛ ɔ fɛli i bɔbɔ i wun yili tɛ. Anwlanmannun’n, klɔ sran fi nin-a yiman sran klolɛ’n i nglo dan sɔ le.—Zan 15:13; 19:30.

³ Be flɛ bian sɔ’n kɛ Zezi Klisi. Sran kwlaa si kɛ afuɛ 33 nun’n, Nizan i le 14 su’n, ɔ wunnin i ɲrun lele ɔ fa wuli. Sanngɛ like cinnjin kpa kun o lɛ mɔ sran’m be simɛn i-ɔ. Yɛle kɛ, kɛ Zezi wún ɲrɛnnɛn cɛn sɔ’n nun’n, nn sran kun ekun wún i ɲrun trá Zezi bɔbɔ. Nanwlɛ, sran sɔ’n yɛ ɔ yili sran klolɛ’n i danfuɛ’n i nglo-ɔ. ?Yɛ like benin yɛ sran sɔ’n yoli-ɔ? Kosan sɔ’n i su tɛlɛ’n úka e naan y’a fa e ɲin  y’a sie i Zoova i nzuɛn cinnjin kpafuɛ’n su. I nzuɛn sɔ’n yɛle klolɛ’n.

4. ?Ngue yɛ maan sonja ya su kpɛn’n wunnin i wlɛ kɛ Zezi ti i liɛ ngunmin-ɔn? ?Yɛ ndɛ benin yɛ ɔ kannin-ɔn?

⁴ Kɛ Zezi wuli’n, aosin wlali lika’n nun tritritri, kpɛkun asiɛ’n kejeli. Kɛ Rɔmunfuɛ’m be sonja ya su kpɛn kun wunnin i sɔ’n, ɔ seli kɛ: “Nanwlɛ, bian sɔ’n ti Ɲanmiɛn i Wa sakpa.” (Matie 27:54) Zezi ti i liɛ ngunmin sakpa. Sonja’m be su kpɛn sɔ’n ukali be nga be kunnin Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n i Wa kunngba’n. Nanwlɛ, Siɛ’n klo i Wa’n dan.

5. ?Afuɛ nɲɛ yɛ Siɛ’n nin i Wa’n be trannin likawlɛ kwlaa naan w’a ba asiɛ’n su wa-ɔ?

⁵ Biblu’n se kɛ Zezi yɛ “ɔ ti ninnge kwlaa nga Ɲanmiɛn yili be’n be nun klikli’n niɔn.” (Kolɔsufuɛ Mun 1:15) Maan e bu i akunndan e nian. Zoova i Wa’n dun mmua trannin nguan nun lele naan b’a yi ɲanmiɛn m’ɔ la nglo lɔ plaii’n nin asiɛ’n. ?Ɔ maan afuɛ nɲɛ yɛ Siɛ’n nin i Wa’n be trannin likawlɛ-ɔ? Siansifuɛ wie’m be waan asiɛ’n nin ɲanmiɛn m’ɔ la nglo lɔ plaii’n b’a di afuɛ ko ju miliaa blu-nin-nsan (13). Sɛ afuɛ nga be boli i lɛ’n ti nanwlɛ’n, nn ɔ nin Zoova i Wa kpɛn’n i afuɛ’n be sɛman mlɔnmlɔn. ?Sanngɛ ngue yɛ Zezi yoli i afuɛ kpanngban sɔ’m be nun-ɔn?

6. (1) ?Kwlaa naan Zoova i Wa’n w’a ba asiɛ’n su wa’n, ngue yɛ ɔ yoli i afuɛ kpanngban sɔ’n nun-ɔn? (2) ?Zoova nin i Wa’n be afiɛn ti sɛ?

⁶ Ba’n yoli i Si i “junman difuɛ m’ɔ si junman’n i di kpa-ɔ.” Yɛ ɔ dili su aklunjɔɛ. (Ɲanndra Mun  8:30) Biblu’n se kɛ: “Like ba kun sa nunman lɛ mɔ Ɲanmiɛn w’a sinmɛn i lika naan w’a yi-ɔ.” (Zan 1:3) Zoova nin i Wa’n be dili junman likawlɛ yɛ be yili ninnge kwlaa-ɔ. Nanwlɛ, be dili aklunjɔɛ blɛ sɔ’n nun-o! E si kɛ siɛ nin niɛn’m be klo be mma’m be kpa naan ba’m be kusu be klo be kpa wie. Yɛ kusu klolɛ’n “yo maan sran’m be afiɛn sɛ kpa.” (Kolɔsufuɛ Mun 3:14) E nun wie fi kwlá siman wafa nga Zoova nin i Wa’n be afiɛn fa sɛli blɛ kpanngban sɔ’n nun’n. Sanngɛ nanwlɛ, kɛ be se kɛ sran nɲɔn be klo be wiengu naan be afiɛn sɛ kpa’n yɛle Ɲanmiɛn Zoova nin i Wa’n be liɛ’n.

7. ?Kɛ be yoli Zezi i batɛmun’n, wafa sɛ yɛ Zoova yili i nglo kɛ ɔ klo i Wa’n niɔn?

⁷ Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, Zoova sunmɛnnin i Wa’n asiɛ’n su wa. Be wuli i kɛ klɔ sran sa. Ɔ nin i Si’n be afiɛn’n wa tili nun. Sanngɛ Ɲanmiɛn i ɲin w’a kpɛmɛn i Wa’n su. Ɔ niannin Zezi su lele ɔ yoli kaklaka. Kɛ Zezi ɲannin afuɛ ablasan’n (30), be yoli i batɛmun. ?I sɔ’n yoli Zoova sɛ? Zoova bɔbɔ ijɔli ɲanmiɛn su lɔ seli kɛ: “Min Wa’n yɛ, min awlɛn su ba mɔ min klun jɔ i wun’n niɔn.” (Matie 3:17) Sa kwlaa nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kannin be ndɛ’n, mɔ Zezi yiali be nuan’n ti’n, Siɛ’n i klun jɔli dan kpa.—Zan 5:36; 17:4.

8, 9. (1) ?Wafa sɛ yɛ Zezi wunnin i ɲrun afuɛ 33 nun, Nizan i le 14 su-ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i Si i wun fa yoli i-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn kplinnin su kɛ i Wa’n wun i ɲrun naan ɔ wu-ɔ?

⁸ ?Wafa sɛ yɛ Zoova i wun fa yoli i afuɛ 33 nun, Nizan i le 14 su-ɔ? Cɛn sɔ’n nun’n, be yili Zezi mannin, yɛ i kpɔfuɛ’m be trɛli i. I janvuɛ’m be bo sanndili. Yɛ kɛ bé dí i jɔlɛ’n, be dili i ndɛ kwlɛ. Be yoli i finfin, be tili be nuan nzue tɛli i wun. Kɛ bé  fá ngble bé bó i wia sin’n, i wunnɛn’n tutuli fofo. Be boboli i sa’n nin i ja’m be nun kpɛngbɛ be sendeli i waka’n su, sran’m be dili i tɛ ukali su. ?Kɛ Zoova wunnin kɛ i awlɛn su Ba’n su wu mɔ Ba’n ɔ́ kpán flɛ́ i kekle kpa’n, i wun yoli i sɛ? ?Kɛ Zoova i Wa Zezi m’ɔ nin i be trannin mɛn’n i bo bolɛ’n nun lele’n ɔ wuli’n, wafa sɛ yɛ Zoova i wun fa yoli i-ɔ?—Matie 26:14-16, 46, 47, 56, 59, 67; 27:38-44, 46; Zan 19:1.

⁹ Sɛ be yo Zoova i sa’n ɔ kwla yo i ya lele wluwlu i wun. Ɔ maan kɛ Zezi fɛ́ lele m’ɔ́ fá wú ɲrɛnnɛn wie’n, wafa ng’ɔ wluwluli Zoova wun’n, e kwlá wunmɛn i su ndɛ e kɛnmɛn i weinwein sa. Sanngɛ like nga ti yɛ Zoova kplinnin su kɛ sa sɔ’n ju’n, i lifuɛ’n e kwla kɛn i ndɛ. ?Yɛ ngue ti yɛ Siɛ’n kplinnin su kɛ i bɔbɔ’n wun i ɲrun sɔ-ɔ? Ndɛ’n ti abonuan. Zan 3:16 nun’n, Zoova yiyi nun weiin kle e. Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’n i cinnjin m’ɔ ti’n ti’n, sran wie’m be se kɛ ɔ ti Zezi Klisi i jasin fɛ’n nga i akoto’m be klɛli’n i kpɔlɛ bolɛ. I waan: “Ɲanmiɛn kloli mɛn’n lele ɔ fɛ i Wa kunngba cɛ’n mannin naan sran kwlaa ng’ɔ kle kɛ ɔ lafi i su’n w’a mlinman, sanngɛ ɔ ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n.” Ɔ maan like nga ti yɛ Ɲanmiɛn kplinnin su kɛ i Wa’n bla asiɛ’n su naan ɔ wa wun i ɲrun’n, naan ɔ kpɔ e ti’n, yɛle i sran klolɛ’n. Sran klolɛ’n wie fi traman ngalɛ’n.

10. ?Ngue like yɛ sran’m be miɛn i wun-ɔn? ?Like nga be flɛ i “klolɛ’n” i bo’n w’a yo sran’m be ɲrun sɛ?

¹⁰ ?“Klolɛ’n” i bo’n yɛle benin? Sran’m be se kɛ  klolɛ’n yɛ ɔ ti ninnge nga sran miɛn i wun’n, be nun cinnjin’n niɔn. Kɛ be wu sran kun lele m’ɔ́ fá wú’n, ɔ kunndɛ kɛ be klo i. Sɛ sran klo e’n, saan aunjɔɛ cɛ yɛ é dí-ɔ. ?Yɛ sɛ sran kloman e’n nin? E kwla yo koklo lele kpɛkun e kwla wu bɔbɔ. Kannzɛ bɔbɔ klolɛ’n ti cinnjin’n, sanngɛ i bo tulɛ’n ti kekle. Lika kwlaa nun’n, be kan klolɛ ndɛ. Fluwa nin jue nga be kan klolɛ’n i ndɛ’n, be diman be yalɛ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, i sɔ’n ukaman sran mun naan b’a si klolɛ’n i bo’n. Ng’ɔ ti tɛ kpa’n yɛle kɛ, nga kɛn i liɛ kɔ wa, nga kɛn i liɛ kɔ wa. Ɔ maan like nga be flɛ i klolɛ’n, i bo’n w’a yo sran’m be ɲrun sa sukusukuu.

11, 12. (1) ?Nin yɛ be yiyi klolɛ’n i nun weinwein-ɔn? ?Yɛ ngue ti-ɔ? (2) ?Klolɛ’n i wafawafa benin mun yɛ lalafuɛ Glɛki’n kan be ndɛ-ɔ? ?Klolɛ’n i wafa benin yɛ ɔ sɔnnin Biblu’n i bue nga laa’n be klɛli i Glɛki nun’n i nun-ɔn? (An nian ja ngua lɔ ndɛ’n nun wie.) (3) ?Agapɛ i bo’n yɛle benin?

¹¹ Sanngɛ Biblu’n yiyi like nga be flɛ i sran klolɛ’n i nun weinwein. Fluwa kun m’ɔ yiyi Biblu’n i bue nga laa’n be klɛli i Glɛki nun’n i nun’n se kɛ: “Sran kun i ayeliɛ’n nun yɛ be fa wun kɛ ɔ klo sran-ɔn.” Sa nga Zoova yoli’n mɔ Biblu’n kan be ndɛ’n be kle e weiin kɛ Zoova klo klɔ sran mun. Wafa nga Zoova yili i sran klolɛ danfuɛ’n i nglo’n, e dun mmua kɛnnin i ndɛ. Fluwa nga i ndɛ tre nga bé bá lɛ’n be nun’n, é wá kán sa kpanngban wie mun ekun be ndɛ. Sa sɔ’m be kle kɛ Zoova klo sran. Asa ekun, é wá yíyí Glɛki nun ndɛ mma nga Wawle nun’n be kacili be kɛ “klolɛ’n” be nun. Lalafuɛ Glɛki nun’n, ndɛ mma fanunfanun nnan yɛ be  fa kan klolɛ’n i ndɛ-ɔ. a Be nun kun yɛle agapɛ. Ndɛ mma sɔ’n yɛ ɔ sɔnnin Biblu’n i bue nga be klɛli i Glɛki nun’n i nun-ɔn. Fluwa kun m’ɔ tu Biblu’n nun ndɛ mma’m be bo’n se kɛ “ndɛ mma sɔ’n yɛ be fa kan klolɛ dan kpafuɛ’n i ndɛ-ɔ.” ?Ngue ti-ɔ?

¹² Agapɛ’n ti klolɛ wafa ng’ɔ taka mmla’n su’n. Ɔ maan nɛ́n i yɛle sran kun i klolɛ sa ngbɛn’n. Sanngɛ be bu akunndan yɛ be yi klolɛ sɔ’n i nglo-ɔ. Afin i sɔ yolɛ’n ti su. I kpa bɔbɔ’n, sran ng’ɔ yi klolɛ sɔ’n i nglo’n, i wiengu’m be ndɛ lo i trɛ i bɔbɔ. Maan e nian ndɛ ng’ɔ o Zan 3:16 nun’n ekun. ?‘Mɛn’ nga Ɲanmiɛn kloli i lele mɔ i ti’n, ɔ fɛli i Wa kunngba cɛ’n mannin’n yɛle benin? Mɛn sɔ’n yɛle sran nga be nin delɛ fata’n. Sran sɔ’m be nun kpanngban be te yo sa tɛtɛ mun. ?Zoova klo be kɛ nga ɔ fa klo i janvuɛ mun’n sa? ?Ɔ klo be kɛ nga ɔ fa kloli Abraamun m’ɔ ti sran kpa’n sa? (Zaki 2:23) Cɛcɛ. Sanngɛ Zoova yo be kwlaa be kpa. Like ng’ɔ kunndɛ’n yɛle kɛ be kaci be nzuɛn’n. (2 Piɛli 3:9) I sɔ yɛ be nun kpanngban be yo-ɔ. Ɔ maan ɔ fa be yo i janvuɛ.

13, 14. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ blɛ sunman’n, klolɛ nga Klisifuɛ’m be yi i nglo’n ti tankaan kpa-ɔ?

¹³ Kɛ Biblu’n kan klolɛ wafa nga be flɛ i agapɛ’n i  ndɛ’n, wafa nga sran wie’m be bu klolɛ wafa sɔ’n ɔ timan su mlɔnmlɔn. Be bu i kɛ ɔ ti sran klolɛ paloo sa ngbɛn. Sanngɛ ɔ timan sɔ kaan sa. Blɛ sunman’n, klolɛ nga Klisifuɛ’m be yi i nglo’n ti tankaan kpa. I wie yɛle ndɛ nga Zezi kannin mɔ Zan klɛli’n. Ɔ seli kɛ: “Siɛ’n klo Ba’n.” Glɛki nun ndɛ mma ng’ɔ klɛli’n fin agapɛ. (Zan 3:35) ?Klolɛ’n i wafa sɔ’n ti paloo sa ngbɛn? Cɛcɛ. Maan e sie i nzɔliɛ kɛ, kɛ Zezi kɛnnin i Zan 5:20 nun kɛ “Siɛ’n klo Ba’n,” Glɛki nun ndɛ mma nga be klɛli’n yɛle fileo. Be fa ndɛ mma sɔ’n be kan klolɛ mɔ be fa klo sran tankaan kpa’n i ndɛ. Ɔ maan ɔ ju wie’n, Zoova kwla klo sran kun tankaan kpa liɛ su. Sanngɛ ɔ kloman sran kun sa ngbɛn. I sran klolɛ liɛ’n tɛkɛ i mmla mɔ be ti kpa’n ɔ nin i ngwlɛlɛ’n su.

¹⁴ Kɛ nga e fa wunnin i sa’n, Zoova i nzuɛn fanunfanun’m be ti kpa lele tra su. Fiɛn kaan sa nunman be sin. Sanngɛ like kpa nga ti yɛ i wun yo e fɛ dan’n yɛle i sran klolɛ’n. Ɔ maan e klo kɛ é fá e wun é mɛ́ntɛn i. Klolɛ’n yɛ ɔ ti i nzuɛn’m be nun danfuɛ’n niɔn. ?Ngue yɛ ɔ kle sɔ-ɔ?

15. ?Ndɛ benin yɛ Biblu’n kɛn i klolɛ m’ɔ ti Zoova i nzuɛn’n su-ɔ?

¹⁵ Wafa nga Biblu’n kan klolɛ m’ɔ ti Zoova i nzuɛn’m be nun kun’n i ndɛ’n, ɔ kanman i nzuɛn onga’m be ndɛ kɛ ngalɛ’n sa. Biblu’n seman kɛ Ɲanmiɛn ti tinmin, annzɛ Ɲanmiɛn ti sa nuan su sɛsɛ yolɛ, annzɛ Ɲanmiɛn ti ngwlɛlɛ. Nzuɛn sɔ’m be bo’n wo Ɲanmiɛn sa nun. Yɛ sran fi kwlá yiman be nglo kɛ i sa. Sanngɛ wafa nga Biblu’n kɛn i nzuɛn nnan su’n i ndɛ’n, ɔ ti i liɛ ngunmin. Ɔ se  kɛ: “Ɲanmiɛn ti klolɛ.” (1 Zan 4:8) ?Ndɛ sɔ’n i bo’n yɛle benin?

16-18. (1) ?Ngue ti yɛ Biblu’n se kɛ Ɲanmiɛn ti klolɛ-ɔ? (2) ?Kɛ Zoova fali klɔ sran sieli i klolɛ’n i nzɔliɛ’n, ngue ti yɛ ɔ ti su-ɔ?

¹⁶ Kɛ be se kɛ “Ɲanmiɛn ti klolɛ’n” i sɔ’n kleman kɛ Ɲanmiɛn’n yɛle klolɛ’n. E kwlá seman kɛ “Klolɛ’n ti Ɲanmiɛn.” Afin Ɲanmiɛn timan nzuɛn ngbɛn kun sa. Ɲanmiɛn bu akunndan, sa wie’m be yo i ya yɛ wie’m be yo i fɛ, yɛ ɔ le nzuɛn kpanngban wie mun ekun. Klolɛ’n ti i nzuɛn sɔ’m be nun kun. Sanngɛ klolɛ’n yɛ ɔ ti i nzuɛn’m be nun cinnjin kpafuɛ’n niɔn. Kɛ fluwa kun yíyí 1 Zan 4:8 nun’n, ɔ seli kɛ: “Like kwlaa nga Ɲanmiɛn yo’n ɔ taka klolɛ’n su.” Sɛ e waan é yíyí nun’n, e kwla se kɛ: Zoova fɛli i tinmin’n fa yili ninnge mun. Kpɛkun i ngwlɛlɛ’n nin i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n be kle i ajalɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ fa’n. Sanngɛ klolɛ’n yɛ ɔ su i bo yɛ ɔ yo like kwlaa-ɔ. Klolɛ’n i ɲin fite i tinmin’n, ɔ nin i ngwlɛlɛ’n, ɔ nin i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n be nun tititi.

¹⁷ Zoova ti klolɛ. Ɔ maan sɛ e waan é sí like nga be flɛ i klolɛ’n, ɔ fata kɛ e si Zoova. Nzuɛn kpa sɔ’n wo klɔ sran’m be nun wie. ?Ngue ti-ɔ? I nun mɔ Zoova yí sran’n, ɔ seli i Wa’n kɛ: “Maan e yi sran kɛ e bɔbɔ sa. Maan ɔ fa e.” (Bo Bolɛ 1:26) Asiɛ’n su wa’n, klɔ sran’m be ngunmin yɛ be kwla yi klolɛ’n i nglo kɛ be Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n sa-ɔ. Nán e wla fi su kɛ Zoova fali nnɛn fanunfanun fa sieli i nzuɛn wafawafa’m be nzɔliɛ. Ninnge nga Zoova yili be asiɛ’n su wa’n be nun’n, klɔ sran m’ɔ le ɲrun dan’n, i yɛ Zoova fɛli i sieli i nzuɛn cinnjin  kpafuɛ’n i nzɔliɛ-ɔ. I nzuɛn sɔ’n yɛle klolɛ’n.—Ezekiɛli 1:10.

¹⁸ Kɛ e klo e wiengu mun, mɔ be ninnge liɛ’m be lo e tra e bɔbɔ e liɛ mun’n, i lɛ’n nun’n e su nian Zoova i nzuɛn cinnjin kpafuɛ’n su. Ndɛ sɔ’n yɛ akoto Zan kannin-ɔn. Ɔ klɛli i kɛ: “E liɛ’n, e yi klolɛ’n i nglo, afin ɔ dun mmua kloli e.” (1 Zan 4:19) ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ Zoova dun mmua kloli e-ɔ?

19. ?Ngue ti yɛ Zoova yili ninnge mun-ɔn?

¹⁹ Nán andɛ sa yɛ klolɛ’n wo lɛ-ɔ. ?Ngue ti yɛ e kwla se sɔ-ɔ? Maan e bu kosan nga i akunndan: ?Ngue ti yɛ Zoova yili ninnge mun-ɔn? Nán kɛ i wun yo i flɔlɔ naan ɔ́ kúnndɛ sran naan ɔ yo i wun i yrɛyrɛ ti-ɔ. Zoova i sa mianman like fi wun. Kusu sran fi kwlá yomɛn i ye. Sanngɛ klolɛ m’ɔ ti i nzuɛn’n i ti yɛ ɔ yoli sɔ-ɔ. Klolɛ sɔ’n ti’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yí klɔ sran mun nin anzi mun naan be di aklunjɔɛ ng’ɔ di’n wie. “Ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n be nun klikli’n” yɛle i Wa Zezi. (Sa Nglo Yilɛ 3:14) Kpɛkun Zoova maan i Junman Difuɛ Dan sɔ’n yili like kwlaa. Anzi mun yɛ ɔ dun mmua yili be-ɔ. (Zɔbu 38:4, 7; Kolɔsufuɛ Mun 1:16) Ɲanmiɛn mannin anzi sɔ’m be atin kɛ be fa be klunklo ajalɛ, ɔ mannin be ngwlɛlɛ, yɛ ɔ yoli maan sa wie kwla yo be ya annzɛ ɔ kwla yo be fɛ. I kwlaa sɔ’n ti’n, anzi sɔ mɔ be le tinmin’n be kwla yi klolɛ’n i nglo. Ɔ maan be kwla tra be wiengu anzi’m be janvuɛ. Yɛ ng’ɔ ti cinnjin kpa’n yɛle kɛ be kwla tra Zoova i janvuɛ wie. (2 Korɛntifuɛ Mun 3:17) Kɛ mɔ Zoova dun mmua kloli be’n, i ti yɛ be kusu be yi klolɛ’n i nglo wie-ɔ.

20, 21. ?Ngue yɛ maan Adan nin Ɛvu be kwla wunnin i wlɛ kɛ Zoova klo be-ɔ? ?Yɛ be kusu be kloli i wie?

 ²⁰ Klɔ sran’m be wunnin i sɔ’n wie. I bo bolɛ nun’n, Zoova kloli Adan nin Ɛvu lele. Like kwlaa nga be wunnin i fie klanman’n nun lɔ’n, ɔ kle kɛ be Si’n klo be sakpa. Biblu’n se kɛ: “Ɲanmiɛn Zoova dili fie klanman kpa kun Edɛnin lɔ, wia afiliɛ lɔ bue liɛ’n su. Kpɛkun ɔ fali sran m’ɔ yili’n sieli nun.” (Bo Bolɛ 2:8) ?Amun a wɔ lika klanman kpa kun nun le? ?Ngue yɛ ɔ yoli amun klanman lɔ-ɔ? ?Lɔ m’ɔ ti diin’n nin waka mɔ be bo ti fɔun’n niɔn? ?Annzɛ waka nɲrɛ mun yɛ be yoli amun klanman-ɔn? ?Annzɛ nzue m’ɔ sonji’n, ɔ nin anunman mun nin kakaa kanngan’m be kpanlɛ’n yɛ ɔ yoli amun fɛ-ɔ? Atrɛkpa’n, waka mma nin waka nɲrɛ mun be bɔnnin amun bue nun fanninfannin. Sanngɛ maan lika kun yo klanman andɛ sɛ, ɔ kwlá toman Edɛnin fie’n kaan sa. ?Ngue ti-ɔ?

²¹ Zoova bɔbɔ yɛ ɔ dili fie sɔ’n niɔn. I klanman liɛ’n be kanman. Waka nga be wun be ɔ be klo be’n, mɔ kusu be su mma’n yo fɛfɛ’n, be o lɔ. Nzue sonji sin fie’n nun. Fie’n timan kaan yɛ nnɛn nga be o nun’n, be ti fanunfanun. Ninnge tɛkɛtɛkɛ kanngan kwlaa ng’ɔ kwla man be aklunjuɛ’n, be ɲɛnnin i lɔ. Junman ng’ɔ fata kɛ be di’n ti kpa lele. Asa ekun’n, be sran nɲɔn’n be tran fɛfɛ. Nanwlɛ, Zoova dun mmua kloli be dan. Ɔ fata kɛ be kusu be klo i wie. Sanngɛ nɛ́n i sɔ yɛ be yoli-ɔ. Kɛ ɔ yo naan be ɲin yi be Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, b’a yoman sɔ. Ɲin kekle yɛ be yoli i su-ɔ.—Bo Bolɛ, ndɛ tre 2.

22. ?Kɛ Adan nin Ɛvu be yoli ɲin kekle Edɛnin fie’n nun lɔ’n, wafa sɛ yɛ Zoova kleli kɛ i sran klolɛ dan’n wieman le-ɔ?

 ²² Nanwlɛ, i sɔ’n fɔkɔli Zoova i awlɛn. ?Sanngɛ sa sɔ’n ti’n, Zoova yáci klɔ sran’m be klolɛ? Cɛcɛ! Afin “i sran klolɛ dan’n wieman le.” (Jue Mun 136:1) I sɔ’n ti’n, ɔ ka lɛ fali ajalɛ wie mun naan ɔ́ dé Adan nin Ɛvu be mma nga be kunndɛ kɛ bé sí i naan bé kló i’n. E dun mmua wunnin i kɛ ajalɛ sɔ’m be nun kun yɛle e ti kpɔlɛ tɛ’n mɔ i awlɛn su Ba’n yili’n. E ti kalɛ nga e Si’n tuali’n, ɔ ti dan.—1 Zan 4:10.

23. ?Ngue ti yɛ Zoova ti ‘Ɲanmiɛn kun m’ɔ di aklunjɔɛ-ɔ?’ ?Yɛ kosan benin yɛ ndɛ tre ng’ɔ́ bá lɛ’n wá tɛ́ su-ɔ?

²³ Nanwlɛ, i bo bolɛ nun’n Zoova fali ajalɛ kɛ ɔ́ kló klɔ sran. Ninnge kpanngban kle kɛ “ɔ dun mmua kloli e.” Sran ng’ɔ yi klolɛ’n i nglo’n ɔ nin i wiengu’m be nuan sɛ yɛ be di aklunjɔɛ. Ɔ maan kɛ Biblu’n kan Zoova i ndɛ kɛ ɔ ti “Ɲanmiɛn m’ɔ di aklunjɔɛ’n,” i sɔ’n boman e nuan. (1 Timote 1:11) Sanngɛ kosan kun te o lɛ. Yɛle kɛ: ?Zoova klo e tinuntinun? Ndɛ tre ng’ɔ́ bá lɛ’n wá tɛ́ kosan sɔ’n su.