23-تاراۋ
«ول ٴبىزدى الدىمەن ٴسۇيدى»
1—3. نە نارسە يسانىڭ ٶلىمىن ەرەكشە ەتتى؟
ەكى مىڭ جىلداي ۋاقىت بۇرىن كوكتەمنىڭ ٴبىر كۇنىندە جازىقسىز كىسى تەرگەلىپ، ەشقاشان ىستەمەگەن قىلمىسى ٷشىن ايىپتالىپ، اقىرىندا ازاپتالىپ ٶلتىرىلدى. بۇل تاريحتاعى قاتىگەز ٵرى ادىلەتسىزدىكپەن جۇزەگە اسىرىلعان ٶلىم جازاسىنىڭ العاشقىسى دا، ٴبىر وكىنىشتىسى، سوڭعىسى دا ەمەس ەدى. سويتسە دە بۇل ەرەكشە ٶلىم بولدى.
2 سول كىسىنىڭ ولەر الدىنداعى ازاپتى ساعاتتارىندا ٴتىپتى اسپاننىڭ ٶزى بۇل وقيعانىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن اڭعارتتى: تال ٴتۇس بولعانىنا قاراماستان، سول ايماقتى كەنەتتەن قاراڭعىلىق باستى. بۇل قۇبىلىستى ٴبىر تاريحشى ‹كۇن جارىعى ٴسوندى› دەپ سۋرەتتەدى (لۇقا 23:44، 45). سوسىن، سوڭعى دەمىن شىعاراردا، الگى كىسى ەش ۇمىتىلمايتىن: «ەندى تۇگەل ورىندالدى!»— دەگەن سوزدەردى ايتتى. راسىندا دا، ول ٶز جانىن قيۋ ارقىلى ٴبىر كەرەمەت نارسەنى ورىنداعان ەدى. ونىڭ ٶزىن قۇربان ەتۋى ادامعا ٴتان سۇيىسپەنشىلىكتىڭ ەڭ كەرەمەت كورىنىسى بولدى (جوحان 15:13؛ 19:30).
3 اڭگىمە، ارينە، يسا ٴماسىح جونىندە بولىپ وتىر. ونىڭ ازاپ شەگىپ، ولگەن كۇنى، ب. ز. 33-جىلىنىڭ نيسان ايىنىڭ 14 جۇلدىزى، كوپكە ٴمالىم. الايدا ٴبىر ماڭىزدى جايت ٴجيى نازاردان تىس قالىپ جاتادى. يسا قاتتى ازاپ شەككەنمەن، تاعى دا بىرەۋ ودان دا قاتتى ازاپ شەككەن ەدى. شىندىعىندا، سول كۇنى تاعى دا بىرەۋ الدەقايدا زور قۇرباندىققا باردى. وسىلايشا ول بۇكىل عالام بويىنشا ەڭ زور سۇيىسپەنشىلىك كورسەتتى. سول سۇيىسپەنشىلىكتىڭ ٴمانى نەدە؟ بۇل سۇراقتىڭ جاۋابى ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگى دەگەن اسا ماڭىزدى تاقىرىپتى تالقىلاۋعا لايىقتى كىرىسپە بولىپ تابىلادى.
ەڭ زور سۇيىسپەنشىلىك
4. ريم ٴجۇزباسى يسانىڭ كادىمگى ادام بولماعانىن قالاي ٴتۇسىندى جانە ول قانداي تۇجىرىمعا كەلدى؟
4 ٶلىم جازاسىنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىن باقىلاعان ريم ٴجۇزباسىن يسا ولەردە اينالانى باسقان قاراڭعىلىق پەن ودان كەيىنگى جەر سىلكىنىسى قايران قالدىرادى. ول: «بۇل شىنىمەن قۇدايدىڭ رۋحاني ۇلى ەكەن!»— دەدى (ماتاي 27:54). راس، يسا كادىمگى ادام ەمەس ەدى. ٴجۇزباسى الەمنىڭ ٵمىرشىسىنىڭ جالعىز ۇلىن ولتىرۋگە كومەكتەستى! ال اكەسى ٷشىن ۇلى قانشالىقتى قىمبات بولدى؟
5. ەحوبا مەن ونىڭ ۇلى قانشالىقتى ۇزاق ۋاقىت بىرگە بولعانىن قانداي مىسالمەن كورسەتىپ بەرۋگە بولادى؟
5 كيەلى كىتاپتا يسانىڭ ‹جاراتىلىس اتاۋلىدان بۇرىن بار بولعانى› ايتىلعان (قولوستىقتارعا 1:15، سىلتەمەنى قارا). كوڭىل اۋدارشى، ەحوبانىڭ ۇلى فيزيكالىق الەمنەن بۇرىن بار بولعان. اكەسى مەن ۇلى قانشا ۋاقىت بىرگە بولدى؟ كەيبىر عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا، الەمنىڭ جاسى 13 ميلليارد جىلعا تەڭ. نەتكەن ۇزاق ۋاقىت! ادامداردىڭ وسى ۋاقىتتىڭ قانشالىقتى كوپ ەكەندىگىن تۇسىنۋلەرىنە كومەكتەسۋ ٷشىن، عالىمدار ٴبىر پلانەتارييدە 110 مەترلىك ۋاقىتتىق سىزىق جاساعان. ادامنىڭ سول سىزىقتىڭ بويىمەن جاساعان ٵر قادامى الەم جاسىنىڭ 75 ميلليون جىلىنا تەڭ. ال ادامزاتتىڭ بۇكىل تاريحى سىزىقتىڭ ەڭ سوڭىندا كورسەتىلگەن. ول — شاشتىڭ جۋاندىعىنداي ٴبىر-اق سىزىق! الايدا عالىمداردىڭ پايىمداۋى دۇرىس بولدى دەگەن كۇننىڭ وزىندە سول سىزىقتىڭ بار ۇزىندىعى قۇداي ۇلىنىڭ ٶمىرىنىڭ ۇزاقتىعىنا جەتپەس ەدى! وسىنشاما ۋاقىتتىڭ ىشىندە ول نەمەن اينالىستى؟
6. ا) ادامي ومىرىنە دەيىن ەحوبانىڭ ۇلى نەمەن اينالىسقان؟ ٵ) ەحوبا مەن ۇلىنىڭ قارىم-قاتىناسى قانشالىقتى بەرىك بولعان؟
6 ۇلى — اكەسىنىڭ «شەبەر جۇمىسشىسى» رەتىندە قۋانا قىزمەت ەتكەن (ناقىل سوزدەر 8:30، جد). كيەلى كىتاپتا: «جاراتىلعان ەشتەڭە دە ونسىز [ۇلىنىڭ قاتىسۋىنسىز] پايدا بولماعان»،— دەلىنگەن (جوحان 1:3). دەمەك، جاراتىلىس اتاۋلىعا باستاما بەرۋ ٷشىن، اكەسى مەن ۇلى بىرگە ەڭبەك ەتكەن. ولار ٷشىن بۇل كوڭىل تولقىتىپ، باقىتقا بولەيتىن نەتكەن عاجاپ كەزەڭ بولدى دەسەڭشى! بۇگىندە اتا-انا مەن بالانىڭ اراسىنداعى سۇيىسپەنشىلىكتىڭ وتە بەرىك بولاتىنىمەن كەلىسپەيتىن ادام جوق. ال سۇيىسپەنشىلىك «مۇلتىكسىز بىرىكتىرەدى» (قولوستىقتارعا 3:14، سىلتەمەنى قارا). ولاي بولسا، سونشا كوپ ۋاقىت ارالىعىندا قالىپتاسقان سۇيىسپەنشىلىكتىڭ قانشالىقتى بەرىك بولعانىن تۇسىنە الار ما ەكەنبىز؟ ەحوبا مەن ۇلىنىڭ تەڭدەسى جوق سۇيىسپەنشىلىككە نەگىزدەلگەن قارىم-قاتىناسىنىڭ بەرىك بولعانى ايدان انىق.
7. يسا شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەندە، اكەسى ۇلىنا دەگەن سەزىمىن قالاي ٴبىلدىردى؟
7 سوعان قاراماستان اكەسى ۇلىن ادام كەيپىندە تۋىلۋ ٷشىن جەر بەتىنە جىبەردى. بۇل — ەحوبا سۇيىكتى ۇلىمەن كوكتە تىعىز قارىم-قاتىناستا بولۋدان ونداعان جىلدارعا باس تارتۋ كەرەك بولدى دەگەن ٴسوز. ول كوكتەن يسانىڭ كەمەلدى ادام رەتىندە ەرجەتىپ كەلە جاتقانىن تەبىرەنە باقىلاپ وتىردى. وتىزدارعا كەلگەندە يسا شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتتى. سول كەزدە ەحوبا نە سەزىندى دەسەڭشى! اكەسى وعان كوكتەن تىكەلەي: «بۇل مەنىڭ سۇيىكتى رۋحاني ۇلىم، وعان تولىقتاي ريزامىن!»— دەدى (ماتاي 3:17). يسانىڭ ٶزى تۋرالى بارلىق پايعامبارلىقتاردى جانە وزىنە تاپسىرىلعان بارلىق ٸستى ادالدىقپەن ورىنداپ شىققانىن كورگەندە، اكەسىن زور قۋانىش كەرنەگەن بولسا كەرەك (جوحان 5:36؛ 17:4).
8، 9. ا) ب. ز. 33-جىلى 14-نيساندا يسامەن نە بولدى جانە بۇل ونىڭ كوكتەگى اكەسىنە قالاي اسەر ەتتى؟ ٵ) نەگە ەحوبا ۇلىنىڭ ازاپ شەگىپ، ولۋىنە جول بەردى؟
8 الايدا ب. ز. 33-جىلىنىڭ 14 نيسانىندا ەحوبا ٶزىن قالاي سەزىندى ەكەن؟ يساعا ساتقىندىق جاسالىپ، ٴتۇن ورتاسىندا ونى قالىڭ توبىر تۇتقىنداعاندا، اكەسىنىڭ بويىن قانداي سەزىم بيلەدى؟ ونى دوستارى تاستاپ قاشىپ كەتكەندە جانە زاڭسىز سوتتاعاندا شە؟ يسانى كەلەكە-مازاق قىلعاندا، جاعىنان تارتىپ-تارتىپ جىبەرگەندە، جۇدىرىقتاپ ۇرعاندا شە؟ ارقا ەتىن جۇلىم-جۇلىم ەتىپ، قامشىمەن ساباعاندا شە؟ قول-اياعىن اعاش بورەنەگە شەگەلەپ، ٸلىپ قويعاندا، جۇرت ونى قورلاعاندا شە؟ ال قاتتى قينالىپ، جانى ازاپقا تۇسكەن ۇلى وزىنە جالبارىنا داۋىستاعاندا، اكەسى قانداي سەزىمدە بولدى؟ اياۋلى ۇلى اقىرعى دەمىن شىعارىپ، جاراتىلعاننان بەرى العاش رەت تىرشىلىكتەن عايىپ بولعاندا، ەحوبا نە سەزىندى؟ (ماتاي 26:14—16، 46، 47، 56، 59، 67؛ 27:38—44، 46؛ جوحان 19:1)
9 ايتارعا ٴسوز بار ما؟ ەحوبانىڭ سەزىمدەرىن، ۇلىنىڭ ٶلىمى قانشالىقتى جانىنا باتقانىن، سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. الايدا ەحوبانىڭ وسىنىڭ بارىنە نە سەبەپتى جول بەرگەنىن سوزبەن جەتكىزۋگە بولادى. نەگە ول ٶزىن وسىنداي قاسىرەتكە دۋشار ەتتى؟ مۇنىڭ سەبەبىن «ىزگى حاباردىڭ كىشىرەيتىلگەن نۇسقاسى» دەپ تە اتالاتىن كيەلى كىتاپتىڭ ٴبىر تارماعىنان بىلۋگە بولادى. جوحان 3:16 دا كەلەسى سوزدەر جازىلعان: «قۇداي ادامزاتتى سونداي قاتتى سۇيگەندىكتەن، ٶزىنىڭ جالعىز رۋحاني ۇلىن قۇرباندىققا بەردى. ەندى وعان سەنۋشى اركىم جانى توزاققا تۇسپەي، ماڭگىلىك ومىرگە يە بولادى». ەحوبانى بۇعان تالپىندىرعان — سۇيىسپەنشىلىك. ونىڭ بىزگە بەرگەن سيى — اياۋلى ۇلىن ٴبىز ٷشىن ازاپ شەگىپ، جانىن قيۋعا جىبەرگەنى — ەڭ زور سۇيىسپەنشىلىكتىڭ كورىنىسى.
‹قۇداي جالعىز ۇلىن قۇرباندىققا بەردى›
قۇدايدىڭ سۇيىسپەنشىلىگى
10. ادامدار نە نارسەگە مۇقتاج جانە «سۇيىسپەنشىلىك» ٴسوزىنىڭ ماعىناسىمەن نە بولۋدا؟
10 «سۇيىسپەنشىلىك» دەگەن نە؟ سۇيىسپەنشىلىك — ادامنىڭ اسا مۇقتاج قاجەتتىلىگى. ادام تۋىلعاننان ولە-ولگەنشە سۇيىسپەنشىلىككە تالپىنادى، ول بار جەردە جايناپ سالا بەرەدى، ال جوق جەردە سولىپ، ٴتىپتى ٶلىپ قالادى. دەسە دە سۇيىسپەنشىلىككە انىقتاما بەرۋ قيىننىڭ قيىنى. ٴسوز جوق، ادامدار ول تۋرالى كوپ ايتادى. سۇيىسپەنشىلىككە ارناپ سانسىز كىتاپتار جازىلىپ، اندەر ايتىلىپ، ولەڭدەر شىعارىلىپ جاتادى. ٴبىراق بۇدان ونىڭ ماعىناسى اشىلاتىنى شامالى، قايتا، شىنايى ماعىناسى كومەسكىلەنە تۇسەدى.
11، 12. ا) سۇيىسپەنشىلىك تۋرالى كوپ نارسەنى قايدان بىلۋگە بولادى جانە نەگە؟ ٵ) ەجەلگى گرەك تىلىندە «سۇيىسپەنشىلىكتى» بىلدىرەتىن قانداي سوزدەر قولدانىلعان جانە گرەك جازبالارىندا ولاردىڭ قايسىسى ٴجيى قولدانىلادى؟ (سىلتەمەنى دە ەسكەر) ب) اگاپي دەگەن نە؟ ب) كيەلى كىتاپتا اگاپي دەگەن ٴسوز ٴجيى قانداي ماعىنانى بىلدىرەدى؟
11 الايدا كيەلى كىتاپتا سۇيىسپەنشىلىكتىڭ ماعىناسى انىق تۇسىندىرىلەدى. ٴبىر تۇسىندىرمە سوزدىكتە: «سۇيىسپەنشىلىكتى تەك تالپىندىراتىن ىستەرى ارقىلى تانىپ بىلۋگە بولادى»،— دەلىنگەن (ۋ. ە. ۆاين Expository Dictionary of Testament New Words). كيەلى كىتاپتان ەحوبانىڭ قالاي ارەكەت ەتەتىنى تۋرالى وقىعاندا، ونىڭ سۇيىسپەنشىلىگى — جاراتىلىستارىنا دەگەن اياۋلى سەزىمى — جايىندا كوپ نارسە بىلەمىز. مىسالى، ونىڭ وسى قاسيەتىن جوعارىدا قاراستىرىلعان سۇيىسپەنشىلىككە تولى ارەكەتىنەن ارتىق نە نارسە سۋرەتتەي الار ەدى؟ كەلەسى تاراۋلاردان دا ەحوبانىڭ ٸس جۇزىندەگى سۇيىسپەنشىلىگىنە قاتىستى كوپتەگەن مىسال قاراستىرامىز. بۇعان قوسا، ٴتۇپنۇسقادان «سۇيىسپەنشىلىك» دەپ اۋدارىلعان سوزدەردىڭ ماعىناسىن قاراستىرۋ ارقىلى دا ٴبىراز نارسە تۇسىنۋگە بولادى. كونە گرەك تىلىندە، نەگىزىنەن، ٴتورت ٴسوز قولدانىلعان a. گرەك جازبالارىندا سولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ كوپ قولدانىلاتىنى اگاپي ٴسوزى. كيەلى كىتاپقا جاسالعان ٴبىر تۇسىندىرمە سوزدىكتە بۇل ٴسوزدىڭ «سۇيىسپەنشىلىكتى بىلدىرەتىن ەڭ اسەرلى ٴسوز» ەكەندىگى ايتىلعان. نە سەبەپتى؟
12 كيەلى كىتاپتا اگاپي ٴسوزى ٴجيى پرينسيپتەرگە نەگىزدەلگەن سۇيىسپەنشىلىككە نۇسقايدى. ول بىرەۋگە قاتىستى اياق استى تۋاتىن سەزىمنەن الدەقايدا كوپ نارسەنى بىلدىرەدى. بۇل — بارلىعىن مۇقيات سالماقتاپ-سارالاپ، سانالى تۇردە تانىتىلاتىن سەزىم. ال، ەڭ باستىسى، ماسىحشىلىك سۇيىسپەنشىلىك — وتە رياسىز سەزىم. مىسال رەتىندە تاعى دا جوحان 3:16 نى قاراستىرايىق. قۇداي كىمدى سونداي قاتتى سۇيگەندىكتەن جالعىز ۇلىن قۇرباندىققا بەردى؟ بۇل — تولەمگە مۇقتاج ادامزات. ولاردىڭ اراسىندا كۇناكارلار دا كوپ. ەحوبا سولاردىڭ ٴارقايسىسىن ٶزىنىڭ دوسى ادال ىبىرايىمدى سۇيگەندەي سۇيە مە؟ (جاقىپ 2:23) جوق. ٴبىراق وزىنە قانشالىقتى قىمباتقا تۇسەتىنىنە قاراماستان، ەحوبا بارلىعىنا شاپاعاتىن تۇسىرەدى. ول بارلىق ادامنىڭ كۇنالارىنا وكىنىپ، تەرىس جولدان قايتقانىن قالايدى (پەتىردىڭ 2-حاتى 3:9). كوبىسى سولاي ەتىپ تە جاتىر. ەحوبا مۇنداي ادامداردى دوستارى رەتىندە قۇشاق جايا قارسى الادى.
13، 14. ماسىحشىلىك سۇيىسپەنشىلىك ٴجيى بىرەۋگە قاتتى باۋىر باسۋدى دا بىلدىرەتىنى نەدەن كورىنەدى؟
13 الايدا كەيبىرەۋلەر كيەلى كىتاپتاعى اگاپي ٴسوزىن دۇرىس تۇسىنبەيدى. ولاردىڭ ويىنشا، ول — سۋىق، تەك سانامەن بايلانىستى سۇيىسپەنشىلىك. ٴبىراق، شىندىعىنا كەلگەندە، ماسىحشىلىك سۇيىسپەنشىلىك بىرەۋگە قاتتى باۋىر باسۋدى دا بىلدىرەدى. مىسالى، يسا: ‹اكەسى ۇلىن سۇيەدى›،— دەگەندە، اگاپي ٴسوزىنىڭ تۇلعاسىن قولدانعان. بۇل اياۋلى سەزىمسىز سۇيىسپەنشىلىك پە؟ جوق. ال جوحان 5:20 دا ٴتۇپنۇسقا تىلىندە يسا فيلەو (اياۋلى سەزىم) سوزىنەن شىققان ٴسوزدى قولدانعان (جوحان 3:35). ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنە ٴجيى اياۋلى سەزىم دە كىرەدى. دەسە دە ونىڭ سۇيىسپەنشىلىگى سەزىمنىڭ جەتەگىندە ەمەس. وعان ارقاشان ٶزىنىڭ دانالىعى مەن ٵدىل پرينسيپتەرى باعىت بەرەدى.
14 ٶزىمىز كورىپ وتىرعانداي، ەحوبانىڭ قاسيەتتەرىنىڭ ٴبارى كەرەمەت، كەمەلدى ٵرى تارتىمدى. سويتسە دە ولاردىڭ ەڭ تارتىمدىسى — سۇيىسپەنشىلىك. ٴبىزدى ەحوباعا جاقىنداۋعا قاتتى تالپىندىراتىن دا سول. سۇيىسپەنشىلىك — ونىڭ باستى قاسيەتى. مۇنى ٴبىز قايدان بىلەمىز؟
«قۇداي — سۇيىسپەنشىلىك»
15. ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگى جونىندە كيەلى كىتاپتا نە دەلىنگەن جانە سول سوزدەردى ەرەكشە ەتەتىن نە؟ (سىلتەمەنى دە ەسكەر)
15 كيەلى كىتاپتا سۇيىسپەنشىلىك تۋرالى ەحوبانىڭ وزگە نەگىزگى قاسيەتتەرىنە قاتىستى ايتىلمايتىن ٴبىر نارسە جازىلعان. جازبالاردا بىلاي دەلىنبەگەن: قۇداي — كۇش نەمەسە ادىلدىك، قۇداي — دانالىق. وسى ٷش قاسيەتتىڭ ەشقايسىسى ەحوباعا تەڭ بولا المايدى، ول — جاي عانا وسى قاسيەتتەردىڭ يەسى، سولاردىڭ قاينار كوزى. الايدا ٴتورتىنشى قاسيەت جونىندە تەرەڭ ٴماندى سوزدەر ايتىلعان: «قۇداي — سۇيىسپەنشىلىك» b (جوحاننىڭ 1-حاتى 4:8). مۇنى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟
16—18. ا) نەگە كيەلى كىتاپتا «قۇداي — سۇيىسپەنشىلىك» دەلىنگەن؟ ٵ) نەگە جەردەگى جاراتىلىستاردىڭ ىشىندە تەك ادام عانا ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنىڭ بەينەسى بولۋعا لايىقتى؟
16 «قۇداي — سۇيىسپەنشىلىك» دەگەن سوزدەر «قۇداي مەن سۇيىسپەنشىلىك تەڭ» دەگەندى بىلدىرمەيدى. مىسالى، ٴبىز ەكى ٴسوزدىڭ ورنىن اۋىستىرىپ، «سۇيىسپەنشىلىك — قۇداي» دەي المايمىز. ەحوبا جاي عانا دەرەكسىز قاسيەتتەن الدەقايدا جوعارى. ول — تۇلعا، ٵرى ونىڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن قاتار باسقا دا سان الۋان سەزىمدەرى مەن قاسيەتتەرى بار. سويتكەنمەن دە ونىڭ بۇكىل بولمىسى سۇيىسپەنشىلىكتەن تۇرادى. وسىعان قاتىستى ٴبىر انىقتامالىق كىتاپتا: «قۇدايدىڭ ٶزى، ياكي تابيعاتى — سۇيىسپەنشىلىك»،— دەلىنگەن. مۇنى بىلاي تۇسىندىرۋگە بولادى: ەحوبانىڭ كۇشى ارەكەت ەتۋگە قابىلەتتى ەتەدى. ادىلدىگى مەن دانالىعى ارەكەتىنە باعىت بەرەدى. ال سۇيىسپەنشىلىگى ارەكەت ەتۋگە قوزعاۋ سالادى. سونداي-اق ول باسقا قاسيەتتەرىنىڭ ٴبارىن سۇيىسپەنشىلىكپەن بىرگە تانىتادى.
17 ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىكتىڭ ناق بەينەسى ەكەندىگى ٴجيى ايتىلادى. سوندىقتان پرينسيپكە نەگىزدەلگەن سۇيىسپەنشىلىك تۋرالى بىلگىمىز كەلسە، ەحوبانى جاقىننان تانۋعا ٴتيىسپىز. ارينە، وسى ٴبىر ادەمى قاسيەتتى ادامداردىڭ بويىنان دا كورۋگە بولادى. ٴبىراق نەگە بۇل قاسيەت ولارعا دا ٴتان؟ جاراتىلىس كەزەڭىندە ەحوبا، ۇلىنا بولۋ كەرەك، كەلەسى سوزدەردى ايتقان: «ٴبىز وزىمىزگە رۋحاني جاعىنان ۇقساس ادامداردى جاراتايىق» (جاراتىلىس 1:26). جەر بەتىندەگى جاراتىلىستاردىڭ ىشىندە تەك ادامدار عانا كوكتەگى اكەلەرىنە ەلىكتەپ، سانالى تۇردە سۇيىسپەنشىلىك تانىتا الادى. ەحوبا ٶزىنىڭ نەگىزگى قاسيەتتەرىن بەينەلەگەندە، ٴتۇرلى جانۋارلاردى قولدانعانىن ەسىڭە الشى. ٴبىراق باستى قاسيەتى سۇيىسپەنشىلىكتىڭ بەينەسى رەتىندە جەردەگى جاراتىلىستاردىڭ ەڭ جوعارعىسىن — ادامدى — تاڭداعان (ەزەكيەل 1:10).
18 ەگەر ٴبىز پرينسيپتەرگە نەگىزدەلىپ، رياسىز سۇيىسپەنشىلىك تانىتساق، ەحوبانىڭ باستى قاسيەتىن كورسەتەمىز. ەلشى جوحان: «ٴبىز سۇيەمىز، سەبەبى ول ٴبىزدى الدىمەن ٴسۇيدى»،— دەگەن (جوحاننىڭ 1-حاتى 4:19). ٴبىراق قالايشا ەحوبا ٴبىزدى الدىمەن ٴسۇيدى؟
ەحوبا ٴبىرىنشى بولىپ ارەكەت ەتتى
19. نەگە ەحوبانىڭ جاراتىلىس ىسىندە سۇيىسپەنشىلىك باستى ورىندا دەۋگە بولادى؟
19 سۇيىسپەنشىلىك — جاڭا نارسە ەمەس. ەحوبانى جاراتا باستاۋعا نە تالپىندىرعان ەدى؟ ول جالعىزسىراپ، سەرىكتى قاجەت ەتكەن جوق. ويتكەنى ەحوبا ەشكىمنەن ەشتەڭەنى قاجەت ەتپەيدى. ٴبىراق ونىڭ سۇيىسپەنشىلىگى، ال بۇل — بەلسەندى قاسيەت، تىرشىلىك ەتۋدەن كەلەر قۋانىشتى سانالى جاراتىلىستارمەن بولىسۋگە تالپىندىرعان، ٵرى ولار وسى سيدى باعالاي بىلەدى. «قۇدايدىڭ جاراتىلىسىنىڭ باستاۋى» ٶزىنىڭ جالعىز ۇلى بولعان (ايان 3:14، سىلتەمەنى قارا). سوسىن، ەحوبا وسى شەبەر جۇمىسشىسى ارقىلى پەرىشتەلەردەن باستاپ بارلىق نارسەنى جاراتقان (ٵيۇپ 38:4، 7؛ قولوستىقتارعا 1:16). ەركىندىك، سانا جانە سەزىمدەر بەرىلگەن سول قۇدىرەتتى رۋحاني جاراتىلىستار ٶزارا، ال ەڭ باستىسى ەحوبا قۇدايمەن جىلى قارىم-قاتىناستا بولا الاتىن (قورىنتتىقتارعا 2-حات 3:17). ولار سۇيىسپەنشىلىك تانىتادى، ويتكەنى الدىمەن وزدەرىنە سۇيىسپەنشىلىك كورسەتىلدى.
20، 21. ادام مەن حاۋا ەحوبانىڭ وزدەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن قالاي سەزىندى، ٴبىراق سوعان قاراماستان نە ىستەدى؟
20 ادام بالاسىنىڭ جاعدايىندا دا سولاي بولدى. و باستان ادام مەن حاۋا سۇيىسپەنشىلىك نۇرىنا شومىلدى. ولار ٶز مەكەندەرى — ەدەمدەگى جۇماقتا قايدا قاراسا دا، اكەلەرىنىڭ وزدەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن كورەتىن. كيەلى كىتاپتاعى سوزدەرگە كوڭىل اۋدارشى: «قۇداي يە شىعىستا، ەدەم دەگەن جەرگە پەيىش باعىن ورناتىپ، ٶزى جاساعان ادامدى سوندا ورنالاستىردى» (جاراتىلىس 2:8). سەن شىنىمەن ادەمى باقتا بولىپ كوردىڭ بە؟ ساعان اسىرەسە نە ۇنادى؟ اعاش اراسىنان تۇسكەن كۇن ساۋلەسىنىڭ نۇرى ما؟ الاڭقايداعى گۇلدەردىڭ كوز جاۋىن الاتىن سان الۋان تۇستەرى مە؟ بۇلاق سۋىنىڭ سىلدىرى، قۇستار ٵنى مەن جاندىكتەر ىزىڭى ۇيلەسە شىققانداعى اۋەن بە؟ جوق الدە گۇلگە ورانعان اعاشتار، جەمىس-جيدەك پەن گۇلدەردىڭ اڭقىعان جۇپار ٴيسى بولار؟ قالاي بولعان كۇندە دە، بۇگىندە ەشقانداي باق ەدەممەن سالىستىرۋعا دا كەلمەيدى. نەگە؟
21 ول باقتى ەحوبانىڭ ٶزى وتىرعىزعان! بۇل اسەمدىگىن سيپاتتاۋعا ٴسوز جەتپەيتىن باق بولعان بولۋ كەرەك. ونداعى ٵربىر اعاش ەرەكشە عاجايىپ، سونداي-اق ولاردىڭ كەرەمەت ماۋەلەرى بولعان. باق جاقسى سۋارىلاتىن، ٵرى اۋماقتى ەدى. ال ٸشى الۋان ٴتۇرلى جان-جانۋارلارعا تولى بولعان. قاناعاتقا بولەيتىن جۇمىستارى مەن كەمەلدى دوستىق قارىم-قاتىناستا بولۋ مۇمكىندىكتەرىن قوسا العاندا، ادام مەن حاۋانىڭ باقىتتى دا ماعىنالى ٶمىر كەشۋلەرىنە بارلىق جاعداي جاسالعان ەدى. ەحوبا ولاردى الدىمەن سۇيگەن، ولاردىڭ دا سۇيىسپەنشىلىك تانىتۋىنا بارلىق نەگىز بولدى. ٴبىراق ولار بۇلاي ەتپەدى. كوكتەگى اكەلەرىنە سۇيىسپەنشىلىكپەن مويىنسۇنۋدىڭ ورنىنا، وزىمشىلدىكپەن وعان قارسى شىقتى (جاراتىلىس 2-تاراۋ).
22. قالاي ەحوبانىڭ ەدەمدەگى بۇلىككە قاتىستى جاساعان ارەكەتى اينىماس سۇيىسپەنشىلىگىنىڭ دالەلى بولىپ تابىلادى؟
22 بۇل ەحوبانىڭ جانىنا قاتتى باتسا كەرەك! الايدا ونىڭ سۇيىسپەنشىلىككە تولى جۇرەگى قاتۋلانىپ كەتتى مە؟ ارينە، جوق! «ونىڭ راقىمى [نەمەسە اينىماس سۇيىسپەنشىلىگى] ماڭگىلىك» (ٴزابۋر 136:1 [135:1]). سوندىقتان ول كىدىرمەستەن ادام مەن حاۋانىڭ نيەتى اق ۇرپاقتارىن قۇتقارۋ ٷشىن سۇيىسپەنشىلىككە تولى شارا جاسادى. ٶزىمىز كورگەندەي، بۇل شاراعا ٶزى ٷشىن سونشا قىمباتقا تۇسسە دە، سۇيىكتى ۇلىن تولەم قۇرباندىعى رەتىندە بەرگەنى دە كىرەدى (جوحاننىڭ 1-حاتى 4:10).
23. ەحوبانىڭ «باقىتتى قۇداي» ەكەندىگىنىڭ ٴبىر سەبەبى قانداي جانە كەلەسى تاراۋدا قانداي ماڭىزدى سۇراق تالقىلانادى؟
23 ٴيا، ادامزاتقا سۇيىسپەنشىلىك كورسەتۋ ٷشىن ەحوبا و باستان-اق ٴبىرىنشى بولىپ ارەكەت ەتكەن. ونىڭ ‹ٴبىزدى الدىمەن سۇيگەن› كەزدەرىنىڭ ەسەبىنە جەتىپ بولمايسىڭ. سۇيىسپەنشىلىك بىرلىك پەن قۋانىشقا جەتكىزەدى، سوندىقتان ەحوبانىڭ «باقىتتى قۇداي» دەپ اتالاتىنىنا تاڭعالماسا دا بولادى (تىموتەگە 1-حات 1:11، جد). الايدا ماڭىزدى ٴبىر سۇراق تۋىندايدى: شىنىندا دا، ەحوبا جەكە ٴارقايسىمىزدى سۇيە مە؟ كەلەسى تاراۋدا وسى سۇراق تالقىلانادى.
a جان دوس نە باۋىر سياقتى ادامداردى «اياۋلى سەزىممەن جاقسى كورۋدى، جاقىن تارتۋدى» بىلدىرەتىن فيلەو ەتىستىگى دە گرەك جازبالارىندا ٴجيى قولدانىلادى. ال تىموتەگە 2-حات 3:3 تە ستورگە، نەمەسە وتباسىنداعى سۇيىسپەنشىلىك، ٴسوزىنىڭ تۇلعاسى قولدانىلعان، ٵرى وندا قازىرگى سوڭعى كۇندەرى وسىنداي سۇيىسپەنشىلىكتىڭ جەتىسپەيتىنى كورسەتىلەدى. كيەلى كىتاپتا ەركەك پەن ايەل اراسىنداعى ماحاببات جونىندە ايتىلعانىمەن، گرەك جازبالارىندا ەروس ٴسوزى كەزدەسپەيدى (ناقىل سوزدەر 5:15—20).
b بۇدان باسقا تاعى دا ەكى جازبا ورنىندا وسى ىسپەتتەس قۇرىلىم قولدانىلعان: «قۇداي — نۇر» جانە «قۇداي جالماپ قوياتىن وت بولىپ تابىلادى» (جوحاننىڭ 1-حاتى 1:5؛ ەۆرەيلەرگە 12:29، تاۋرات). ٴبىراق بۇل تارماقتاردى مەتافورا دەپ تۇسىنگەن دۇرىس، ويتكەنى ەحوبا مۇندا تابيعي قۇبىلىستارعا تەڭەلگەن. ەحوبا نۇر سياقتى، ويتكەنى ول كيەلى ٵرى ٵدىل. ونىڭ ىشىندە ەشقانداي «تۇنەك»، نەمەسە ارام نارسە، جوق. سونداي-اق جويۋشى كۇشى بار بولعاندىقتان، ونى وتقا تەڭەۋگە بولادى.
