1-3. Ka atôakaa a nyi a ne ve ku u Yesu la u kaha kposo a ikyu igen ciilii?

NGISE i kôr orshôô ugen sha shighe u urahe i ôr un ijir, i na un ibo sha iferkwagh i a er ga yô, i er un ican zan zan kar kpen. Kwagh ne er war kuman anyom 2,000 hegen. Lu hiin je i na or ican kpoghuloo, i wua nan a ishô iyol ne ga; shi kwagh ka a er i vihi yô, lu kwa u masetyô la kpaa ga. Kpa, ku u or shon kaha kposo a ikyu igenegh cii.

² Shighe u i lu eren un ican tsung je mase shin u una kpe la, ikyav tese sha kwavaôndo ér mimi je ican i a ya tsung kua ku na la cii ka zegekwagh. Shin er iyange lu sha tembe nahan je kpa, angôghime wa kwa môm tser tar cii. Or u timen sha akaa a mbayiase ugen una kera kaa ga yô, “i pir iyange” kôugh. (Luka 23:44, 45) Cii man or ne mase sulen yô, a ôr mkaanem ma hungur se sha won ga man, a kaa ér: “Bee ve.” Sha kpôô yô, ku na la yange u wase u kuren kwagh u vesen ugen. Nagh ku a na sha uma na la lu dooshima u hemban cii u i gbe je ma orumace nan lu a tese ga yô.—Yohane 15:13; 19:30.

³ Or shon u se lu ôron kwagh na ne ka Yesu Kristu. Ior kpishi fa kwagh u ican i yange i na un tsung shi i wua un sha iyange i Nisan 14, 33 la. Nahan kpa, kwagh ugen ngu u ior ve fe veren ishima sha mi ga yô. Ican yô kape Yesu yange ya i kpishi je la, kpa orgen hemba yan i a na. Sha mimi yô, orgen ngu u yange nan hemba nan nagh ku vesen cii sha iyange la yô—nagh ku shon lu gbenda u hemban cii u i tese se dooshima yô, man er i gbe je ma or ngu a tese imba dooshima ne ga. Ka nyi i lu gbenda shon u hemban cii laa? Mlumun u sha mpin ne una za a vese sha kwagh ugen u a hembe lun hange hange cii yô: Ka dooshima u Yehova je la.

4. Torutya u Mbaroma ugen va mase kaven wener Yesu gba lun di orumace tsô ga nena, nahan a kure ikyaa ér nyi?

⁴ Angôghime u yange wa cii ve Yesu mase kpen la, kua tar u u  tenger shighe u a kpe kera la yange cier torutya u Mbaroma u lu ityough sha u nengen ér i wua Yesu la iyol je zua ga. Nahan a kaa ér: “Mimi je, Ngun lu Wan u Aôndo.” (Mateu 27:54) Kwagh ne tese wang ér Yesu gba lun orumace tsô ga. Torutya la yange wase u wuan Wan u môm môm u Aôndo u Uhembansha cii la! Wan ne doo Ter na ishima kpen kpen?

5. Cii man mve u Yesu shin tar ne yô, lu vea Ter sha kuma anyom a me?

⁵ Bibilo yila Yesu ér “waniunda ken akaa a i gbe a cii.” (Mbakolose 1:15) Nenge ase yô, Wan u Yehova ne vande lun cii ve i gba sha man tar ye. Nahan, Ter man Wan ve lu imôngo kuma shighe nena? Mbatôvon kwaghfan u sangen yeke mbagen ker ahaba ér sha man tar cii tsa hegen je kuma anyom biliôn 13. Nenge imba gôgô shighe la sha wono? Aluer ahaba ve ne una lu shami je kpa, anyom biliôn 13 la jimin cii kuma sha anyom a uma u Wan u Yehova la ga! Lu nyi kwagh Wan u Aôndo lu eren ken gôgô shighe ngula nahana?

6. (a) Ka nyi tom Wan u Yehova lu a mi cii mase van shin tara? (b) Ka mzough u kangenaa u nyi a lu hen atô u Yehova vea Wan naa?

⁶ Wan u Aôndo lu “or u fan tom” u Ter na, nahan lu shiren un saan saan. (Anzaakaa 8:30) Bibilo kaa ér: “I gba eren ma kwagh môm ga saa sha [ikyev i Wan].” (Yohane 1:3) Kwagh ne tese ér Yehova er tom vea Wan na imôngo sha u gban akaa agen cica cii. Ve lu imôngo, saan ve iyol kpishi! Hide hen ase sha kwagh u dooshima u hen atô u ormaren vea wan u nan la. Ior kpishi aluer u pine ve kwagh u dooshima ne yô, vea kaa a we ér dooshima u ormaren a wan ka kwagh u oghom fese ga. Dooshima “maghen mlu u vough je.” (Mbakolose 3:14) Nahan yô, ma or ngu ken a vese u nana fatyô u kaven mdoo u Yesu vea Ter na yange ve doo ayol a ve tsung sha shighe u ve lu imôngo anyom anyom la je kpa? Ikyav tese wang ér, dooshima kange Yehova vea Wan na sha gbenda u i gbe je a lu a kange ior ve lu imôngo nahan ga yô.

7. Shighe u i er Yesu batisema la Yehova tese er ishima lu un ker a Wan na nena?

⁷ Nahan cii kpa, Ter tindi Wan na shin tar, i va mar un, lu anikyundan forototo. Nahan lu u Yehova una kera lu a Wan na u  môm môm la ikyooso ikyooso ga zan zan upuembaanyomov vea kar imôngo. Kpa gema lu shaala lu nengen er Yesu vese zan zan hingir or u vough yô. Yesu nyer anyom 30 yô maa a er batisema. Se fa keng ser yange a doo Yehova a na tsung je. Gadia Ter ôr kwagh shaala iyol na je, kaa ér: “Ngun ka Wan Wam u ishima ishima, u i doom a Na yum yô.” (Mateu 3:17) Yange a doo Ter a Yesu je a zua ga, sha ci u Yesu kure akaaôron a profeti a i tsengaôron sha a na la vough, shi er hanma kwagh u i kaa un ér a̱ er cii!—Yohane 5:36; 17:4.

8, 9. (a) Yesu yange wa ishima a nyi kwagh sha iyange i Nisan 14, 33 laa, man kwagh ne bende a Ter na u sha la nena? (b) Er nan ve Yehova de ér Wan na a̱ ya ican shi a̱ kpe?

⁸ Nahan kpa, ishima lu Yehova ker sha iyange i Nisan 14, 33 la nena? Lu un ken ishima hen tugh mbu i nenge Yesu mker shi ikpelaior i toron asema kôr un ér ka orifer la nena? Man gema shighe u akar a Yesu yevese undu un tswen, nahan i kôr un i ôr un ijiir sha mimi ga la yô lu Ter na ken ishima nena? Shighe u i naha un tar, i haa un azer iyol shi i ta un azu kpaa la di ye? Shighe u i gbidye un coholoo, ijime na cii hingir avav tseegh la yô lu Ter ken ishima nena? Man hide shighe u i mande un ave kua angahar sha kon u nôôn, i undu un ior lu tuhwan un la di ye? Lu Ter ken ishima shighe u Wan na u ishima ishima la genger imo taver taver ken mnyoon yila un la nena? Shighe u Yesu mase shirin ishima foo maa sule, man er i gba tar je lu hiin je Wan Na u ishima ishima kera lu uma ga la yô, ishima lu Yehova ker nena sha wono?—Mateu 26:14-16, 46, 47, 56, 59, 67; 27:38-44, 46; Yohane 19:1.

⁹ Kwagh ne gande ôron. Kwagh ker Yehova ken ishima, nahan ku u Wan na la yange ua nyoon un kpishi je ka kwagh u se fatyô u pasen mnyoon la vighe vighe ga. Kwagh u se fatyô u pasen yô, ka ityôkyaa i Yehova lu a mi ve de ér kwagh a̱ er nahan la tseegh. Er nan ve Ter de ér imba kwagh u vihin ngun nahan a̱ er unu? Se zua a ityôkyaa ken ivur Bibilo igen i i yer ér Ivangeli i asav asav la. Yohane 3:16 kaa ér: “Tar ne doo Aôndo ishima je, nahan A na Wan Na u môm môm la sha er anti or u nan ne Un jighjigh yô, nana̱ de timin ga kpa nana̱ zua a uma u tsôron.”  Nahan yô, ka dooshima yange na ve Yehova er kwagh nahan ye. Iyua i Yehova na se sha u tindin Wan na ér a̱ va ya ican a̱ kpe sha ci wase la lu dooshima u i gbe je or lu a vande tesen un mayange ga yô.

10. Kwagh gba uumace sha nyi, man kanyi i ze iyol sha kwagh u a lu inja i ishemberti i “dooshima” laa?

¹⁰ Inja i ishemberti i “dooshima” ne jim yô ér nyi? I kaa ér dooshima ka kwagh u kwagh a hembe gban uumace a mi cii yô. Ior mba keren a ker ér ma ve doo mbagenev ishima, hii sha iyange i mar ve la je zan zan ku ve. Dooshima ne ior mkpeyol, kpa ka una ban yô ior ve hingir zunguluu zan zan yô ve kpe a kpe je kpaa. Kpa kwagh ka a er yô, taver kpishi u pasen kwagh u a lu dooshima jighilii yô. Kpa ior mba er kwagh u dooshima hanma shighe ase je. I nger ityakerada shi i wa atsam sha kwagh u dooshima ngee je ka u ôron ga. Nahan kpa akaa ne cii fa pasen se kwagh u a lu dooshima jighilii ga. Sha mimi yô, ior camber a ishember ne je yô maa ka inja er ikyav i i jim jim kpa taver gande u tôvon fan nahan.

11, 12. (a) Ka han se za ve se hen kwagh u dooshima kpishi, man er nan ve i lu pe se fatyô u henen kwagh u dooshima laa? (b) Zwa Grika u mbayiase la ngu a asemberatii a dooshima atô kposo kposo nena, man ka “dooshima” u nyi i hembe ôron kwagh na ken Ruamabera u ken Zwa Grika laa? (Nenge ngeren u shin kpe la kpaa.) (c) Kanyi i lu a·gaʹpe?

¹¹ Kpa Bibilo yô i tese se kwagh u dooshima wanger wang je. Takerada u i yer ér Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words la kaa ér: “Mba fe dooshima sha kwagh u a mgbegh or ve nan er la tseegh.” Aeren a sha dooshima a Yehova a i nger ken Bibilo la tese se kwagh u dooshima na u a lu ishoon i a lu a mi sha akaa a a gbe a kpishi la. U tesen ikyav yô, kanyi je ma i hembe tesen se dooshima u Yehova ne aa dooshima na u hemban cii u a tese se, se vande ôron kwagh ne sha heen nee? Se lu nengen akav agen kpishi a a pase se kwagh u dooshima u Yehova yô ken ityouv mbi dondon mbin. Shi kwagh ugen yô, asemberatii a ken zwa Grika a i gem a ken Bibilo ér “dooshima” la kpaa aa wase se u kaven kwagh u a lu dooshima yô. Zwa Grika u mbayiase la ngu a asemberatii anyiin a i yer a ér “dooshima”  yô. * Ken asemberatii ne cii ka i i yer ér a·gaʹpe la i hembe teren ken Ruamabera u Mbakristu u ken Zwa Grika la ye. Takerada ugen u pasen asemberakaa a ken Bibilo ôr kwagh u ishemberti ne ér, “ka ishemberti i i til sha ityough ki dooshima i hembe kuman vough je ne.” Er nan ve u ôr nahana?

¹² Ishember i A·gaʹpe la i tile sha ityough ki dooshima u sha tindi. Sha nahan yô, imba dooshima ne saa sha isharen i sha dooshima i ka i gba kenden or ken ishima a orgen tsô la ga. Dooshima u a·gaʹpe ne yisa sha akaa kpishi. Ka dooshima u ka a wase or nan hemba eren kwagh sha inja yô, shi ka i gba u or nana nôngo kwagh tsung ve nana tese ior dooshima ne ye. Kpa kohol cii yô, a·gaʹpe keren kwagh na iyol na tsô ga. Ikyav i tesen yô, hide shi nenge kwagh u i nger ken Yohane 3:16 la. “Tar” u u doo Aôndo ishima je a ne Wan na u môm môm sha ci u u la ka u nyi? Tar shon ne ka uumace mba a fatyô u yiman ve la. Ior kpishi mba ve eren akaabo la kpa mba vegher u tar shon ne. Nahan kpa hanma or doo Yehova ishima tsung je nan ngu ikyar na vough er orjighjigh Aberaham kpa lu nahana? (Yakobu 2:23) Ei, kpa Yehova eren erdoo a hanma wase cii, ka a gba u una nôngo kwagh tsung cii man una er nahan je kpa a de ga. A soo ér hanma or nana gema ishima, nana undu igbenda i nan i bo la. (2 Peteru 3:9) Ior kpishi mba eren nahan vough. Un kpa ngu ngohol amba la saan saan mba hingir akar a na.

13, 14. Kanyi i tese ér ashighe kpishi dooshima u a·gaʹpe la ngu a kua ishoon kpa kere?

¹³ Kpa, mbagenev mba a mhen u kpeegh sha kwagh u a lu a·gaʹpe yô. Mba henen ér ka dooshima u ndôhôr iyol, u a lu kwagh u or henen ken ishima tseegh yô. Kpa, sha kpôô yô, ashighe kpishi ka a ôron kwagh u a·gaʹpe yô, ka i lu ishoon i soon orgen tsung la je i lu ôron ye. Ikyav i tesen yô, lu ishember i a·gaʹpe la Yesu yar tom  a i shighe u a kaa ér, “Wan doo Ter ishima” la ye. (Yohane 3:35) Dooshima ne wa ishoon ker ga shinii? A wa. Ken Yohane 5:20 kpa Yesu kaa wener, “Wan doo Ter ishima.” Kpa heen ne a yar tom a ishember i phi·leʹo (i i til sha ityough ki ishoon la). Ashighe kpishi dooshima u Yehova la ngu a kua ishoon kpa ker. Kpa, mayange je den wener ishoon ne i nzughul a dooshima na ga. Ka atindiakaa a vough a hemen dooshima na hanma shighe ye.

¹⁴ Er se vande nengen nahan, aeren a Yehova cica cii nga a acôghor iyol ga, nga vough, shi a doo kpaa. Kpa dooshima hemba. Ma kwagh ugen môm u urugh se kporom a vese ikyua a Yehova er dooshima na a eren nahan je kpa ngu ga. Kwagh er doo yô, shi ka dooshima a lu ieren na i hemban samber wuee cii ye. Er nan ve se fe nahana?

15. Bibilo ôr ér nyi sha ieren i Yehova i dooshima laa, man er nan ve kwagh u Bibilo i er ne a shile iyolo? (Nenge ngeren u shin kpe la kpaa.)

¹⁵ Bibilo ôr kwagh u dooshima sha gbenda u mayange je i er kwagh u aeren a Yehova agen a a hembe duen tseer tseer la ga yô. Ijiir i môm tsô Ruamabera kaa ér Aôndo ka tahav shin Aôndo ka ijirôron i sha mimi shin Aôndo ka kwaghfan ga. Ngu a ngu a aeren ne, ka un a lu imbor i a i hemban cii ye, shi ngu a a kpishi. Nahan kpa, sha kwagh u ieren i sha unyiin la yô, i ôr kwagh sha i u a hembe shilen iyol yô, i kaa ér: “Aôndo ka dooshima je.” * (1 Yohane 4:8) Inja i mkaanem man ér nyi?

16-18. (a) Er nan ve Bibilo i kaa ér “Aôndo ka dooshima”? (b) Ken akaauma a a lu sha tar cii, er nan ve i lu orumace a til sha ityough ki ieren i Yehova i dooshima la ve i lu shamini?

¹⁶ Ishember i “Aôndo ka dooshima” la ngi er ka ayenge a môm kohol môm nahan ga, inja na yô se fatyô u kaan ser “Aôndo kohol  cii ka dooshima” ga. Se fatyô u kôron ishember ne geman a mi kaan ser “dooshima ka Aôndo” ga. Yehova ka ma ieren ga, a hemba heela yem zende zende. Un ka or u lun a mbamhen man aeren kpishi, kua dooshima kpa ker. Nahan kpa, ka dooshima a lu ieren i Yehova i i yisa sha mlu na cii ye. Ka nahan ve takerada ugen u ôr kwagh u ivur ne ér: “Mlu u Aôndo jimin cii ka u dooshima” ye. Aluer se gbidye kwar se nenge sha kwagh ne yô, se fatyô u kaan ser: Tahav mbu Yehova mbu ne eren kwagh. Ijirôron na i sha mimi la di ngi hemen gbenda u a eren kwagh la. Kpa ka dooshima u Yehova la a mgbeghan un a eren kwagh ye. Shi hanma shighe yô dooshima na la dugh tseer tseer sha gbenda u a yaren tom a aeren na agen la cii.

¹⁷ Bibilo kaa a vese ér ka Yehova a ver ikyav i hemban cii i dooshima ye. Nahan, aluer se soo u henen kwagh u dooshima u sha tindi la yô, a gba u se hen kwagh u Yehova kpee je. Sha mimi yô, uumace kpa mba a ieren shon i doon tsung ne. Kpa er nan ve uumace kpa ve lu a ieren nee? Shighe u Yehova lu gban tar la, a̱ shi nan kpa a ôr mkaanem ma ma lu shin heen ne a Wan na, wener: “Sé er or sha inja i mlu Wase, sha ibeen Yase.” (Genese 1:26) Ken akaa a Aôndo a gbe shin tar ne cii, ka uumace tseegh vea fatyô u kaven Ter ve u sha la sha u tesen mbagenev dooshima ye. Umbur wer, Yehova tsua akaauma kposo kposo tile sha ityough ki aeren na a a hembe duen tseer tseer la. Kpa, Yehova tsua orumace u shin tar cii a hembe ken akaauma a Yehova a i gbe a shin tar la ér a tile sha ityough ki dooshima Na u a shi a lu ieren na i hemban cii la ye.—Esekiel 1:10.

¹⁸ Ka sea lu a dooshima u sha tindi, u a tangen iyol ga la yô, se lu tesen ser se mba a ieren i Yehova i hemban cii la. Kwagh ne ka vough er apostoli Yohane yange nger nahan, wener: “Se mba a dooshima sha ci u se vande doon Un ishima je yô.” (1 Yohane 4:19) Kpa ka sha nyi igbenda nahan se doo Yehova ishima?

19. Er nan ve se fatyô u kaan ser ka dooshima jighilii je yange mgbegha Yehova ve gba akaa?

¹⁹ Dooshima ka kwagh u he ga. U hen wer, ka nyi yange i mgbegha  Yehova ve gba sha man tara? Yange huan Yehova, lu keren ior mba una lu a ve ga. Yehova ngu a hanma kwagh cii, kwagh môm tsô ban un u or nana na un ga. Ka dooshima na u a lu ieren i lun gir gir ga la yange tuur un ve gba akaauma a lun a mfe sha er a kpa aa ember uma shi aa lu a iwuese sha uma u a ne a la ye. Lu Wan na u môm-môm la lu “mhii u igbetar i Aôndo” ye. (Mpase 3:14) Yehova maa yar tom a Wan na u a lu Or u Fan Tom la u gban akaa agenegh cii. Yange hii gban mbatyomov. (Yobu 38:4, 7; Mbakolose 1:16) Er a gba ujijingi mba ageev mban, ve lu uikyangen ga shi ve lu a kwaghfan man ishima i kwagh doon ve yô, ve soo ayol a ve tsung man hemban je yô, Yehova Aôndo. (2 Mbakorinte 3:17) Nahan yô, ve lu a dooshima sha ci u ve vande doon Aôndo ishima je.

20, 21. Kanyi akaa nahan yange tese ér Adam man Ifa doo Yehova ishima, nahan kpa ve gema ve er nyi?

²⁰ Orumace kpaa kape yange lu je la. Sha hiihii la je, i er kwagh a Adam man Ifa sha dooshima kpen kpen. Hanma ijiir i yange vea gema ashe vea kenger ken Paradiso u Eden u lu ya ve la yô, ve nenge a ikyav i dooshima u Ter hen a ve. Nenge ase kwagh u Bibilo i er ne, i kaa ér: “TER Aôndo er sule ken Eden vegher u sha ityoughkitaregh, ver or u A er la keregh.” (Genese 2:8) Er i lu je nahan u za hen ijiir i teman memen i i lu a ikyon her kpishi vee? Aluer wea vande zan hen imba ijiir ingira nahan yô, kanyi yange u nenge a mi her i doo u yumu? Lu iwanger i iyange, i i lu tan sha ahu a ikyon karen kôron shin inya tsula laa? Lu uimondon mba lun ukala kposo kposo mba u nenge a mi la shinii? Lu an-kungwa mnger u lu kuan, mngerem ma lu eren imo doo u ungwan la shinii, shin lu amo a annyonov shin ankaam mba purugh mbageneve? Man gema ihuma ikyon kua atam a i man uimondon mba i la di ye? Aluer ka nyi je yange i doo u ker kpa, ma ijiir ngera ngi mape nyian i doon i se tôô i se kar sha sule u Eden la ga. Er nan ve se er nahana?

²¹ Ka Yehova iyol na yange lôô sule la ye! Se fa keng ser yange ua dooashe tsung je. Hanma kon u doonashe shin atam a ikyon a nyohon cii lu ken sule la. U lu a mngerem ker tsembelee shi u kehe shi inyam lu ker atô kposo kposo kpaa. Adam man Ifa lu a hanma kwagh u nan ve msaanyol man mkom, ve lu a tom u dedoo u eren shi ve  lu imôngo a za iyol shio. Er ve doo Yehova ishima yô, ve kpa gba u Yehova una doo ve ishima. Kpa ve er nahan ga. Er ma ve kegh iyol u ungwan imo i Ter ve u sha la yô, kwagh gema hemba gban ve a ayol a ve, tsô ve hemba un ato.—Genese ityough 2.

22. Kwagh u Yehova er shighe u Adam man Ifa hembaato ken sule u Eden la tese ér “dooshima [na] been mayange ga” nena?

²² Kwagh u ve er ne yange una nyoon Yehova iyol kpen kpen! Kpa ishima i Yehova i i iv a dooshima la i gba un awambe sha ci u ihyembeato ve ne shinii? Ei! “Erdoo [shin dooshima na u mimi] ka u tsôron gbem sha won.” (Pasalmi 136:1) Nahan, ave ave la je maa Yehova sôr igbenda ver u paan ônov mba Adam man Ifa mba ve lu a ishima i mimi la cii. Er se vande nengen nahan, igbenda ne wa naagh ku iwom ku Wan na u ishima ishima ku yange ku nyoon Ter tsung la kpa ker.—1 Yohane 4:10.

23. Ka ityôkyaa i môm i nyi i ne ve Yehova a lu “Aôndo u sar sar,” man ityough ki dondon kin kia nenge sha mpin u hange hange u nyi?

²³ Sha mimi yô, sha mhii je Yehova tese orumace dooshima na. A er se akaa kpishi je ngee gande ôron a tesen ér “se vande doon Un ishima.” Dooshima ve a mzough man iember, ka nahan ve i yer Yehova ér “Aôndo u sar sar” ye. (1 Timoteu 1:11, NW ) Kpa, mpin u hange hange ugen gema due ve. Sha kpôô yô, se doo Yehova ishima asange asange je kpa? Ityough ki dondon kin kia nenge sha mpin ne.