Ibuot 25

“Esịt Mbọm Abasi Nnyịn”

1, 2. (a) Didie ke eka esinam n̄kpọ ke ini nsekeyen esie atuade? (b) Ewe ntụk enen̄ede ọsọn̄ akan esịtmbọm ekaeyen?

 NSEKEYEN atua ke ufọt okoneyo. Eka edemede inikiet inikiet. Tọn̄ọ nte eyen esie akamana, enye inen̄ekede ide idap aba nte ekesidede. Enye ekpep ndidiọn̄ọ nsio nsio uyo eyet eyen esie. Ntem, enye ekeme ndidiọn̄ọ m̀mê nsekeyen esie oyom udia, oyom ẹmemen imọ, m̀mê oyom ẹnam n̄kpọ ẹnọ imọ. Edi inamke n̄kpọ m̀mê nso idi ntak oro nsekeyen atuade, eka esie enyene ndinam n̄kpọ mban̄a oro. Ima iyakke enye etre ndinọ se eyen esie oyomde.

² Esịtmbọm oro eka enyenede ọnọ eyen idịbi esie edi kiet ke otu ata ntotụn̄ọ ntụk oro mme owo ẹdiọn̄ọde ẹban̄a. Nte ededi, odu ntụk oro enen̄erede ọsọn̄ akan oro—esịtmbọm Abasi nnyịn, Jehovah. Ndikere mban̄a ima ima edu emi ekeme ndin̄wam nnyịn ndinen̄ede nsan̄a n̄kpere Jehovah. Do, ẹyak nnyịn ineme se esịtmbọm edide, ye nte Abasi nnyịn owụtde enye.

Nso Idi Esịtmbọm?

3. Nso ke ikọ Hebrew oro ẹkabarede nte “tua mbọm” m̀mê “kop mbọm” ọwọrọ?

³ Ke Bible, esịtmbọm ye mbọm ẹkpere ndiwọrọ ukem n̄kpọ. Ediwak ikọ Hebrew ye Greek ẹnọ ekikere ẹban̄a esịtmbọm. Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a ikọedinam Hebrew oro ra·chamʹ, emi ẹsiwakde ndikabade nte “tua mbọm” m̀mê “kop mbọm.” N̄wed ndụn̄ọde kiet anam an̄wan̄a ete ke ikọedinam oro ra·chamʹ “owụt ntotụn̄ọ ye ima ima esịtmbọm, utọ nte enye oro esidemerede ke ini ikụtde nnama m̀mê ndutụhọ mbon oro nnyịn imade m̀mê oro ẹyomde  un̄wam nnyịn.” Ikọ Hebrew oro Jehovah adade etịn̄ aban̄a idemesie mi enyene ebuana ye ikọ oro “idịbi” ndien ẹkeme nditịn̄ mban̄a enye nte “esịtmbọm ekaeyen.” a—Exodus 33:19; Jeremiah 33:26.

4, 5. Didie ke Bible ada ntụk oro eka esinyenede aban̄a nsekeyen esie ekpep nnyịn aban̄a esịtmbọm Jehovah?

⁴ Bible ada ntụk oro eka enyenede aban̄a nsekeyen esie ndikpep nnyịn se esịtmbọm Jehovah edide. Nnyịn ikot ke Isaiah 49:15 ite: “Nte n̄wan ekeme ndifre eyen-nsek esiemmọ, nnyụn̄ ntre nditua eyen emi enye amande mbọm [ra·chamʹ]? Idem mmọ ẹkeme ndifre, edi ami ndifreke fi.” Utọ ikọ oro otụkde owo ke idem do ọsọn̄ọ owụt udomo esịtmbọm oro Jehovah enyenede ọnọ ikọt esie. Didie ke edi ntre?

⁵ Ọsọsọn̄ owo ndikere ke ekaeyen ekeme ndifre ndinọ nsekeyen esie udia nnyụn̄ n̄kpeme enye. N̄ko nsekeyen inyeneke un̄wam; okoneyo ye uwemeyo enye oyom ntịn̄enyịn ye ima eka esie. Nte ededi, edi n̄kpọ mfụhọ nditịn̄ nte ke edi ọsọ n̄kpọ mme eka ndifre nditọ mmọ, akpan akpan ke “ndiọk eyo” emi “ima uduot owo” ananade mi. (2 Timothy 3:1, 3) “Edi,” Jehovah ọdọhọ ete, “ami ndifreke fi.” Esịtmbọm oro Jehovah enyenede ọnọ mme asan̄autom esie ada ke nsinsi. Enye enen̄ede okop odudu akan ata ntotụn̄ọ ima ntụk oro nnyịn ikemede ndikere mban̄a—kpa esịtmbọm oro eka esinyenede ọnọ nsekeyen esie. Eyịghe idụhe andiwet n̄wed usiakikọ kiet eketịn̄de aban̄a Isaiah 49:15 ete: “Emi edi kiet ke otu okopodudu ikọ, edieke mîkam idịghe n̄kukụre okopodudu ikọ aban̄ade ima Abasi ke Akani Testament.”

6. Didie ke ediwak mme anana-mfọnmma owo ẹda edinyene esịtmbọm, edi nso ke Jehovah ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn?

⁶ Nte esịtmbọm edi idiọn̄ọ mmeme? Ediwak mme  anana-mfọnmma owo ẹkere ntre. Ke uwụtn̄kpọ, owo akwaifiọk Rome oro Seneca, emi okodude uwem ke eyo Jesus okonyụn̄ edide ọwọrọiso owo ifiọk Rome, ekekpep ete ke “mbọm edi mmeme ke n̄kan̄ eke ekikere.” Seneca ekedi ekpep ukpepn̄kpọ Stoic, kpa ukpepn̄kpọ akwaifiọk oro esịnde udọn̄ ọnọ uwem ifụre oro ananade ntụk. Seneca ọkọdọhọ ke owo oro enyenede ọniọn̄ ekeme ndin̄wam mbon oro ẹkụtde ukụt, edi inaha enye okop mbọm, sia utọ edikop mbọm oro idiyakke enye enyene emem. Edinyene utọ ibụk ibụk ekikere oro mban̄a uwem iyakke owo enyene ata esịtmbọm. Edi, Jehovah itiehe ntre! Ke Ikọ esie, Jehovah ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn nte ke imọ idi enye oro “enyenede esịt mbọm, onyụn̄ atuade owo mbọm.” (James 5:11) Nte nnyịn idikụtde, esịtmbọm idịghe mmeme, edi, edi ata akpan edu oro ẹyomde. Ẹyak nnyịn idụn̄ọde nte Jehovah owụtde edu emi, ukem nte ima ima ete.

Ke Ini Jehovah Ekenyenede Esịtmbọm Ọnọ Idụt Kiet

7, 8. Ke nso usụn̄ ke nditọ Israel ẹkebọ ufen ke Egypt eset, ndien didie ke Jehovah akanam n̄kpọ aban̄a ndutụhọ mmọ?

⁷ Ẹnen̄ede ẹkụt nte Jehovah enyenede esịtmbọm ke usụn̄ oro enye akanamde n̄kpọ ye idụt Israel. Etisịm utịt utịt ọyọhọ isua ikie 16 M.E.N., ediwak miliọn nditọ Israel ẹkedu ke ufụn ke Egypt eset, ndien ẹma ẹnen̄ede ẹfịk mmọ. Nditọ Egypt ẹma “ẹnam uwem odoro mmọ ke ọkpọsọn̄ ufịn, ke mbat, ye ke brick.” (Exodus 1:11, 14) Nditọ Israel ẹma ẹseme ẹnọ Jehovah ẹyom un̄wam ke ukụt mmọ. Didie ke Abasi mbọm akanam n̄kpọ?

⁸ Oro ama enen̄ede otụk Jehovah. Enye ama ọdọhọ ete: “Mmetịm n̄kụt ukụt ikọt mi emi ẹdude ke Egypt, mmonyụn̄ n̄kop eseme mmọ ẹban̄a mme otụk mmọ; koro mfiọkde ubiak mmọ.” (Exodus 3:7) Jehovah ikpekemeke  ndikụt ndutụhọ ikọt esie m̀mê ndikop eseme mmọ ndien etre ndikere mban̄a mmọ. Nte nnyịn ima ikokụt ke Ibuot 24 ke n̄wed emi, Jehovah edi Abasi oro enịmde idemesie ke itie owo efen. Ndien edinịm idem ke itie owo efen—kpa ukeme editiene n̄kop ubiak mbon efen—ekpere ndidi ukem n̄kpọ ye esịtmbọm. Edi ikokụreke ke Jehovah ndikere mban̄a ikọt esie; ama onụk enye ndinam n̄kpọ ke ufọn mmọ. Isaiah 63:9 ọdọhọ ete: “Ima esie ye mbọm esie ẹsịn enye afak mmọ.” Jehovah akada “ọkpọsọn̄ ubọk,” anyan̄a nditọ Israel osion̄o ke Egypt. (Deuteronomy 4:34) Ke oro ebede, enye ama ọnọ mmọ utịbe utịbe udia onyụn̄ ada mmọ edisịn ke eti isọn̄ mmọ.

9, 10. (a) Ntak emi Jehovah akanyan̄ade nditọ Israel ediwak ini ke mmọ ẹma ẹkebe ẹdụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ? (b) Ke eyo Jephthah, Jehovah akanyan̄a nditọ Israel osio ke nso ufịk, ndien nso ikonụk enye ndinam ntre?

⁹ Esịtmbọm Jehovah iketreke do. Ke ini mmọ ẹkedụn̄de ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, nditọ Israel ẹma ẹduọ ẹdụk unana edinam akpanikọ ediwak ini ẹnyụn̄ ẹbọ ufen nte utịp. Ndien ekem, ke ini enyịn ẹn̄wan̄ade mmọ, mmọ ẹma ẹsiseme ẹnọ Jehovah. Enye ama anyan̄a mmọ ediwak ini. Ntak-a? “Koro enye enyenede mbọm ye ikọt esie.”—2 Chronicles 36:15; Judges 2:11-16.

¹⁰ Kere se iketịbede ke eyo Jephthah. Sia nditọ Israel ẹkewọn̄ọrede ẹnam n̄kpọ mme nsunsu abasi, Jehovah ama ayak mbon Ammon ẹfịk mmọ ke isua 18. Ke akpatre, nditọ Israel ẹma ẹkabade esịt. Bible asian nnyịn ete: “Mmọ ẹnyụn̄ ẹsion̄o isen abasi ke otu mmọ ẹfep, ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ Jehovah: ndien [ukpọn̄ esie ikemeke ndime afanikọn̄ Israel aba, NW].” b (Judges 10:6-16) Ke ndondo oro  ikọt esie ẹketuade n̄kpọfiọk ke ofụri esịt, Jehovah ikekemeke aba nditie n̄kụt nte mmọ ẹbọde ufen. Ntre Abasi mbọm ama ọnọ Jephthah odudu ndisio nditọ Israel ke ubọk mme asua mmọ.—Judges 11:30-33.

11. Nso ke usụn̄ oro Jehovah akanamde n̄kpọ ye nditọ Israel ekpep nnyịn aban̄a ediwụt mbọm?

¹¹ Nso ke nnyịn ikpep ito esịtmbọm Jehovah ke usụn̄ oro enye akanamde n̄kpọ ye idụt Israel? N̄kpọ kiet edi-o, nnyịn imokụt nte ke se enye akanamde ikedịghe sụk edikop mbọm mban̄a afanikọn̄ mme owo. Ti uwụtn̄kpọ ekaeyen oro esịtmbọm onụkde ndinam n̄kpọ mban̄a eyet nsekeyen esie. Kpasụk ntre, Jehovah ifụmike eseme ikọt esie. Esịtmbọm esie onụk enye ndinam mmọ ẹbọhọ ndutụhọ mmọ. Ke adianade do, usụn̄ oro Jehovah akanamde n̄kpọ ye nditọ Israel ekpep nnyịn nte ke ndinyene esịtmbọm idịghe mmeme ke usụn̄ ndomokiet, koro ima ima edu emi okonụk enye ndinam n̄kpọ uko uko ke ufọn ikọt esie. Edi nte Jehovah owụt mme asan̄autom esie mbọm nte otu kpọt?

Esịtmbọm Jehovah ye Owo Kiet Kiet

12. Didie ke Ibet okowụt nte Jehovah okopde mbọm aban̄a owo kiet kiet?

¹² Ibet oro Abasi ọkọnọde idụt Israel ama owụt mbọm oro enye enyenede ọnọ owo kiet kiet. Da, ke uwụtn̄kpọ, usụn̄ oro enye ekekerede aban̄a mme ubuene. Jehovah ama ọfiọk ete ke n̄kpọntịbe unana idotenyịn ekeme ndinam eyen Israel akabade ubuene. Ẹkenyene ndinam n̄kpọ didie ye mme ubuene? Jehovah ama enen̄ede owụk nditọ Israel ete: “Kûsọn̄ esịt fo, kûnyụn̄ ufat ubọk fo ye eyen-usọ eke edide ubuene. Kûtre ndinọ enye, esịt fo okûnyụn̄ ọdiọk ke ini afo ọnọde enye: koro n̄kpọ emi eyesịn Jehovah Abasi fo ọdiọn̄ fi ke kpukpru utom fo.” (Deuteronomy 15:7, 10) Jehovah ama owụk nditọ Israel n̄ko ete ẹkûkpen̄e ofụri ofụri n̄kpọ ke in̄wan̄ mmọ m̀mê nditan̄  mme nyọhọ-nsụhọ. Mme ubuene ẹkenyene nditan̄ mme nyọhọ-nsụhọ oro. (Leviticus 23:22; Ruth 2:2-7) Ke ini idụt oro ekenịmde ibet edikere mban̄a mme ubuene emi ẹdude ke otu mmọ mi, mbon unana ke Israel ikesisan̄ake iben̄e udia. Nte oro ikedịghe uyarade esịtmbọm Jehovah?

13, 14. (a) Didie ke mme ikọ David ẹsọn̄ọ ẹnọ nnyịn nte ke Jehovah enen̄ede ekere aban̄a nnyịn nte owo kiet kiet? (b) Didie ke ẹkeme ndinam an̄wan̄a nte Jehovah ekperede mbon oro “esịt obụn̄ọde” m̀mê oro “esịt ọduọde”?

¹³ Mfịn n̄ko, ima ima Abasi nnyịn enen̄ede ekere aban̄a nnyịn owo kiet kiet. Nnyịn imenen̄ede inịm ke enye etịm ọfiọk ndutụhọ ekededi oro nnyịn isobode. David andiwet psalm ekewet ete: “Enyịn Jehovah ese mbon eti ido, utọn̄ esie onyụn̄ ọbiọn̄ọ ọnọ eseme mmọ. Jehovah emekpere mmọ eke esịt obụn̄ọde mmọ; onyụn̄ anyan̄a mmọ eke esịt ọduọde.” (Psalm 34:15, 18) Kaban̄a mbon oro ẹtịn̄de mme ikọ emi ẹban̄a, ewetn̄wed usiakikọ Bible kiet ọdọhọ ete: ‘Mmọ ẹdi mbon emi esịt obụn̄ọde onyụn̄ ọduọde, oro edi, mbon oro ẹkopde bụt ke ntak idiọkn̄kpọ mmọ, ẹnyụn̄ ẹfrede ẹban̄a ukpono idemmọ; mbon oro ẹfụhọde, mînyụn̄ ikereke iban̄a uku mmọ.’ Utọ mbon oro ẹkeme ndikere ke Jehovah odu oyom usụn̄ n̄ko nte ke mmimọ imekpri ikaha ndidi se enye ekerede aban̄a. Edi idịghe ntre. Mme ikọ David ẹsọn̄ọ ẹnọ nnyịn nte ke Jehovah ikpọn̄ke mbon oro “ẹfụhọde.” Abasi nnyịn emi enyenede esịtmbọm ọfiọk ete ke nnyịn imesinen̄ede iyom imọ ke mme utọ idaha oro, enye inyụn̄ iyomke usụn̄ ikpọn̄ nnyịn.

¹⁴ Kere ban̄a n̄kpọntịbe emi. N̄wan kiet ke United States ama emen eyeneren esie isua iba oro ọkọdọn̄ọde idiọk ikọn̄ obun̄wek efehe aka ufọkibọk. Ke ẹma ẹkese eyen oro idem, mbiaibọk ẹma ẹdọhọ eka esie ẹte ke mmimọ inyene ndinịm eyen oro ke ufọkibọk tutu eyo esiere. M̀mọ̀n̄ ke eka eyen emi akana okoneyo oro? Ke akpakaha oro  akanade ekpere bed oro eyen esie akanade ke ubet ufọkibọk oro! Sia idem mîkọsọn̄ke ekpri eyen esie, enye ekenyene ndidu n̄kpere enye. Ke akpanikọ, nnyịn imekeme ndidori enyịn ima ima Ete nnyịn eke heaven ndinam se ikam ikande oro! Kamse, ẹkebot nnyịn ke mbiet esie. (Genesis 1:26) Mme ikọ Psalm 34:18 oro ẹtụkde owo ke idem ẹwụt nte ke ini “esịt obụn̄ọde” m̀mê “esịt ọduọde” nnyịn, Jehovah etie nte ima ima ete m̀mê eka oro ‘odude ekpere’—ọyọhọde ye esịtmbọm onyụn̄ eben̄ede idem ndin̄wam.

15. Ke mme usụn̄ ewe ke Jehovah an̄wam nnyịn owo kiet kiet?

¹⁵ Didie ndien ke Jehovah an̄wam nnyịn nte owo kiet kiet? Iyomke enye osio n̄kpọ oro otụhọrede nnyịn efep. Edi Jehovah anam akpakịp ndutịm ọnọ mbon oro ẹsemede ẹnọ enye ẹyom un̄wam. Ikọ esie, kpa Bible, ọnọ eti item oro ekemede ndikpụhọde mme idaha. Ke esop, Jehovah ọnọ mme esenyịn oro ẹdotde ke n̄kan̄ eke spirit, emi ẹdomode ndinyene esịtmbọm nte enye ndin̄wam ekemmọ mme andituak ibuot. (James 5:14, 15) Nte ‘Enye emi okopde akam,’ enye ayak “Edisana Spirit ọnọ mmọ eke ẹben̄ede Enye.” (Psalm 65:2; Luke 11:13) Spirit oro ekeme ndinọ nnyịn “akwa ubom odudu” man ikeme ndiyọ tutu Obio Ubọn̄ Abasi edisio kpukpru mfịna oro ẹkamade mfịghe efep. (2 Corinth 4:7) Nte nnyịn iwụtke esịtekọm iban̄a kpukpru ndutịm emi? Ẹyak nnyịn ikûfre nte ke mmọ ẹdi uyarade esịtmbọm Jehovah.

16. Nso idi n̄kponn̄kan uwụtn̄kpọ esịtmbọm Jehovah, ndien didie ke enye otụk nnyịn owo kiet kiet?

¹⁶ Nte ededi, n̄kponn̄kan uwụtn̄kpọ esịtmbọm Jehovah edi enye ndinọ Enye oro enye amade akan nte ufak nnyịn. Oro ekedi ima ima uwa ke n̄kan̄ Jehovah, ndien oro ama eberede usụn̄ ọnọ nnyịn ndinyene edinyan̄a. Ti ete, ke enọ ufak enyene ufọn ọnọ nnyịn ọkpọkpọ. Oro edi ntak, Zechariah, ete John Andinịm Owo Baptism, ekebemde iso etịn̄  ete ke enọ emi enen̄ede owụt “esịt mbọm Abasi nnyịn.”—Luke 1:78.

Ke Ini Jehovah Etrede Ndiwụt Mbọm

17-19. (a) Didie ke Bible owụt nte ke mbọm Jehovah enyene adan̄a? (b) Nso ikanam mbọm oro Jehovah akatuade ikọt esie esịm utịt?

¹⁷ Nte nnyịn ikpekere nte ke esịtmbọm Jehovah inyeneke adan̄a? Ke edide isio, Bible owụt in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke Jehovah iwụtde mbon oro ẹbiọn̄ọde ndinen usụn̄ esie mbọm. (Mme Hebrew 10:28) Man ọfiọk ntak emi enye mînamke oro, da idụt Israel nte uwụtn̄kpọ.

¹⁸ Okposụkedi Jehovah akanyan̄ade nditọ Israel ediwak ini osio ke ubọk mme asua mmọ, mbọm esie ama esịm utịt ke akpatre. Mbon nsọn̄ibuot emi ẹkekpono ndem, idem ẹdade ndek ndek ndisọi n̄kpọ ẹdụk temple Jehovah! (Ezekiel 5:11; 8:17, 18) Ke adianade do, ẹtịn̄ ẹnọ nnyịn ẹte: “Mmọ ẹsak mme isụn̄utom Abasi, ẹnyụn̄ ẹsịn ikọ esie ke ndek, ẹnyụn̄ ẹsụn̄i mme prophet esie, tutu Jehovah obụmede iyatesịt ye ikọt esie, tutu inyeneke edikụre.” (2 Chronicles 36:16) Nditọ Israel ẹma ẹsịm idaha oro eti ntak mîkodụhe aba nditua mmọ mbọm, ntem mmọ ẹma ẹdemede edinen iyatesịt Jehovah. Nso ikedi utịp?

¹⁹ Jehovah ikekemeke aba ndiwụt ikọt esie mbọm. Enye ama ọdọhọ ete: “Ndiyakke, ndinyụn̄ nnyeneke mbọm, ndinyụn̄ ntuaha mbọm, edi nyosobo mmọ.” (Jeremiah 13:14) Ntem, ẹma ẹsobo Jerusalem ye temple esie, ẹma ẹnyụn̄ ẹtan̄ nditọ Israel ẹka ntan̄mfep ke Babylon. Nso n̄kpọ mmọn̄eyet ke edi ntem ke ini mme anamidiọk ẹsọn̄de ibuot tutu Abasi ikemeke nditua mmọ mbọm aba!—Eseme 2:21.

20, 21. (a) Nso iditịbe ke ini mbọm Abasi esịmde utịt ke eyo nnyịn? (b) Ewe enọ emi Jehovah ọnọde ke mbọm ke ẹdineme ẹban̄a ke ibuot oro etienede?

²⁰ Nso kaban̄a mfịn? Jehovah ikpụhọkede. Ke ntak  mbọm, enye ọdọn̄ Mme Ntiense esie ete ẹkwọrọ “gospel Ubọn̄ Abasi” ke ofụri isọn̄. (Matthew 24:14) Ke ini mbon eti esịt ẹkpan̄de utọn̄, Jehovah an̄wam ndinam etop Obio Ubọn̄ oro an̄wan̄a mmọ. (Utom 16:14) Edi utom emi idikaha iso ke nsinsi. Ikpowụtke esịtmbọm edieke Jehovah akpayakde idiọk ererimbot emi, ye kpukpru afanikọn̄ ye ndutụhọ oro ẹdude ẹka iso ke nsinsi. Ke ini mbọm Abasi esịmde utịt, Jehovah eyedi edibiere ikpe ọnọ editịm n̄kpọ emi. Kpa ye oro, enye edinam oro ke ntak mbọm—mbọm kaban̄a “edisana enyịn̄” esie, ye kaban̄a ifịk ifịk mme asan̄autom esie. (Ezekiel 36:20-23) Jehovah oyosio idiọkido efep onyụn̄ ada edinen obufa ererimbot edi. Kaban̄a mme anamidiọk, Jehovah ọdọhọ ete: “Enyịn mi idinyeneke mbọm; ndinyụn̄ nyakke; mmada usụn̄ mmọ ndori mmọ ke ibuot.”—Ezekiel 9:10.

²¹ Tutu esịm ini oro, Jehovah osụk atatua ikọt esie mbọm, kpa ye idem mbon oro ẹsakde iso ẹse nsobo. Mme anamidiọk oro ẹtuade n̄kpọfiọk ke ofụri esịt ẹkeme ndibọ ufọn nto n̄kponn̄kan enọ emi Jehovah ọnọde ke mbọm—edifen nnọ. Ke ibuot oro etienede, nnyịn iyeneme iban̄a ndusụk nti uwụtn̄kpọ oro Bible adade ndiwụt nte Jehovah esifende ofụri ofụri ọnọ owo.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Mme Mbụme Nditie N̄kere

Jeremiah 31:20 Nso ima ima edikere mban̄a ke Jehovah enyene ọnọ ikọt esie, ndien emi anam fi ekere nso aban̄a enye?

Joel 2:12-14, 16b-19 Okoyom ikọt Jehovah ẹnam nso man ẹtua mmọ mbọm, ndien nso ke nnyịn ikpep ito emi?

Jonah 4:1-11 Didie ke Jehovah ekekpep Jonah n̄kpọ aban̄a ufọn ediwụt mbọm?

Mme Hebrew 10:26-31 Ntak emi nnyịn mîkpodorike enyịn Jehovah nditua nnyịn mbọm n̄kan nte ekpedide?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

 [Ndise ke page 252]

“Nte n̄wan ekeme ndifre eyen-nsek esiemmọ”?