Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ONTOPOLWA 25

“Kalunga ketu oku na olukeno nesilohenda”

“Kalunga ketu oku na olukeno nesilohenda”

1, 2. (a) Omuvalakadhi ohi inyenge ngiini ngele u uvu okanona ke taka lili? (b) Olye e na olukeno e vule kokule omuvalakadhi?

NGELE okahanona oka lili mokati kuusiku, yina oha penduka nziya. Omuvali ngoka e na okahanona iha kotha we ombonyo, oha thetheleke po owala. Ohi ilongo okuyoolola omikalo dhi ili nodhi ili dhokulila kwokanona ke. Onkene olundji oha vulu okumona ngele oka hala okuyama, okuukatwa nosho tuu. Kutya nduno otaka lilile shike omuvalakadhi oha katuka onkantu nziya. Iha vulu okwiipwililikila oompumbwe dhako.

2 Olukeno ndoka omuvalakadhi ha kala e uvitile okanona ke olu li eiyuvo lyomuule kaaku na we. Ihe olukeno lwaJehova Kalunga italu vulu nando okuyelekwa naandoka lwomuvalakadhi. Ngele otwa konakona uukwatya we mboka otashi ke tu kwathela tu hedhe lela popepi naye. Natu konakoneni kutya olukeno oshike, nongiini Jehova he lu ulike.

Olukeno oshike?

3. Oshityalonga shOshigreka sha tolokwa “okusila ohenda” nenge “olukeno” otashi ti shike?

3 Ombiimbeli otayi ulike kutya opu na ekwatathano enene pokati kolukeno nohenda. Iitya oyindji yOshigreka nOshihebeli otayi gandja edhiladhilo ndyoka. Pashiholelwa, oshityalonga shOshihebeli racham, olundji osha tolokwa “okuulika ohenda” nenge “olukeno.” Embo limwe olya yelitha kutya racham “otashi gandja eityo lyokukala nolukeno lwomuule ndoka hatu kala tu nine aantu mboka tu hole uuna taya mono iihuna nenge ya nkundipala nenge uuna ya pumbwa ekwatho.” Uutumbulilo wOshihebeli mboka Jehova a longitha okwiipopya mwene, owa pambathana noshitya “oshivalelo” notawu gandja wo eityo ‘lyolukeno lwomuvalakadhi.’ *Eksodus 33:19; Jeremia 33:26.

‘Opu na tuu omwali ta dhimbwa omunona e mu vala?’

4, 5. Ombiimbeli oyu ulika ngiini nkene omuvalakadhi ha kala e uvitile okahanona ke yi tu longe kombinga yolukeno lwaJehova?

4 Ombiimbeli otayi popi omaiyuvo ngoka omuvalakadhi ha kala e nine okahanona ke yi tu longe kombinga yolukeno lwaJehova. Jesaja 49:15 ota ti: ‘Opu na tuu omwali ta dhimbwa okahanona ke, a kale kee na olukeno [racham] ando nomunona e mu vala? Nonando nee yina a dhimbwe omwana, ngame itandi ku dhimbwa.’ Oohapu ndhoka otadhi tu kwathele tu mone nkene Jehova ha kala e uvitile oshigwana she olukeno lwomuule. Ngiini mbela?

5 Oshidhigu okudhiladhila kutya omuvalakadhi ota vulu okudhimbwa okuyamitha nokusila oshimpwiyu okamwana. Okahanona ihaka vulu okwiikwathela ko kene, onkee yina oku na okuka sila oshimpwiyu nokuku ulukila ohole. Ihe shinikitha oluhodhi osho kutya aantu ohaye ekelehi uuhanona wawo molwaashoka otu li ‘momathimbo omadhigu’ moka mu na yamwe yaa na “olukeno nohenda.” (2 Timoteus 3:1, 3) Ihe Jehova okwa ti: “Ngame itandi ku dhimbwa.” Oha kala aluhe e uvitile aapiya ye olukeno nohenda. Olukeno lwe olu vule noonkondo kokule ndoka omuvalakadhi ha kala e uvitile paunshitwe okahanona ke. Itashi kumitha sho omulumentu gumwe a ningi etyokosha koohapu dhaJesaja 49:15 a ti: “Ovelise ndjika oyo unene ya tsa omuthindo ohole yaKalunga mpoka yi thike mEtestamendi Ekulu nenge yi li yimwe yomwaadhoka tadhi popi unene ohole ye.”

6. Aantu oyendji inaaya gwanenena oya tala ko ngiini olukeno, ihe Jehova ote tu shilipaleke ngiini?

6 Mbela ngele omuntu oku na olukeno nohenda, otashi ti oku li nayi? Aantu oyendji inaaya gwanenena osho ye shi tala ko ngawo. Pashiholelwa, Seneca Omufilosofi Omuroma ngoka a li ko pethimbo lyaJesus, okwa longo aantu kutya “olukeno olu li uunkundi wopamadhiladhilo.” Seneca okwa li ta humitha komeho elongo lyopantu ndyoka tali ladhipike aantu ya kale ya ngungumana, ihe kaye na okuulika omaiyuvo gawo. Okwa ti kutya omuntu omunandunge ota vulu okukwathela mboka ye li muudhigu, ihe ke na okukala e yu uvitile olukeno molwaashoka aniwa otashi mu imbi a kale e na ombili yopamadhiladhilo. Etaloko lyopaumwene ndyoka itali ladhipike nando aantu ya kale haya kenukile yamwe tashi zi komutima. Ihe Jehova hasho e li ngaaka. Ote tu shilipaleke mOohapu dhe kutya ye “omunesilohenda nomunalukeno.” (Jakob 5:11) Otatu ke shi mona kutya ngele omuntu oku na olukeno ke li nayi, ihe omunankondo noku na uukwatya wa simanenena. Natu konakoneni nkene Jehova hu ulike uukwatya mboka ongomuvali omunahole.

Nkene Jehova u ulukile oshigwana she olukeno

7, 8. Ongiini Aaisraeli ya li ya mono iihuna muEgipiti shonale, naJehova okwa li i inyenge ngiini?

7 Olukeno lwaJehova olu iwetikile momukalo ngoka a li u ungaunga noshigwana shaIsraeli. Pehulilo lyethelemumvo eti-16, Aaisraeli omamiliyona oya li muupika waEgipiti shonale, moka ya li taya thindilwa kongudhi. Aaegipiti oye ya “thiminike niilonga iidhigu tayi ehameke oomwenyo dhawo.” (Eksodus 1:11, 14) Aaisraeli oya li ya pula ekwatho kuJehova omolwuudhigu moka ye li. Mbela Kalunga omunalukeno okwa li i inyenge ngiini?

8 Oshinima shoka osha li she ehameke omutima gwe. Okwa ti: “Onda mono, nkene aantu yandje taa hepekwa muEgipiti; ondu uvu taa kugile emanguluko kaapiki yawo. Onda tseya omahepeko gawo agehe.” (Eksodus 3:7) Jehova ka li ta vulu okutala nokuuva oshigwana she tashi hepekwa nopwaahe na oku shi kenukila. Ontopolwa 24 yembo ndika otayi shi popi kutya ye ohu uvile aantu uukwawo wanankali. Opo wu ulike uukwawo wanankali, owu na okukala wu uvitile gumwe uuwehame momutima gwoye, nuukwatya mboka owa pambathana nolukeno. Jehova ka li owala a kenukile oshigwana she, ihe okwa li e shi kwathele. Jesaja 63:9 ota ti: “Mohole ye nomontalanteni ye okwe ya yululula mo.” Jehova okwa hupitha oshigwana she, Israeli muEgipiti ‘noshikaha she shoonkondo.’ (Deuteronomium 4:34) Konima yaashoka, okwe shi pe iikulya pashikumithalonga noku shi fala mevi lyasho ndyoka hali imike iiyimati.

9, 10. (a) Omolwashike Jehova a kala nokuhupitha Aaisraeli ethimbo nethimbo konima sho ya thiki mEvi lyEuvaneko? (b) Pethimbo lyelelo lyaJefta, Jehova okwa li a hupitha Aaisraeli miikaha yoolye, noshike she mu inyengitha e shi ninge?

9 Olukeno lwaJehova hapo owala lwa hulila mpoka. Sho Aaisraeli ya thiki mEvi lyEuvaneko, oya kala nokulonga shoka inaashu uka momeho ge noya mono iilanduliko iiwinayi. Sho yi igaluluka, oya kala nokwiindila ekwatho kuJehova. Okwa kala noku ya hupitha ethimbo nethimbo. Omolwashike mbela? “Molwaashoka okwa li e na olukeno naantu ye.”—2 Ondjalulo 36:15, KB; Aatokolihapu 2:11-16.

10 Tala shoka sha li sha ningwa po pethimbo lyelelo lyaJefta. Aaisraeli oya tameke okulongela iikalunga, na Jehova okwa li e etha Aayammoni ye ya thiminike omimvo 18. Lwahugunina, Aaisraeli oya li yi iyele ombedhi. Ombiimbeli otayi ti: ‘Sho ya manguluka kiikalunga yawo iikwiilongo noya longele OMUWA; oye okwe ehamenwa uudhigu wawo.’ (Aatokolihapu 10:6-16) Sho a mono kutya oshigwana she oshi iyela lela ombedhi omolwolukeno lwe, ka li ta vulu oku shi tala tashi mono iihuna, okwa nkondopaleke Jefta e shi hupithe miikaha yaatondi yasho.—Aatokolihapu 11:30-33.

11. Momukalo moka Jehova a li u ungaunga nAaisraeli otatu ilongo mo shike kombinga yolukeno?

11 Omukalo moka Jehova u ungaunga naIsraeli otagu tu longo shike kombinga yolukeno nesilohenda lye? Otwe shi mona kutya olukeno olwa kwatela mo oshindji kaashi shi owala okuuvila uukwawo wanankali aantu mboka taya mono iihuna. Dhimbulukwa oshiholelwa shomuvalakadhi ngoka hi inyengithwa kolukeno a ninge po sha ngele okahanona ke taka lili. Sha faathana, Jehova ihi ipwililikile okulila kwoshigwana she. Olukeno nesilohenda ohayi mu inyengitha e shi kwathele. Natango, omukalo moka Jehova a li u ulukile Aaisraeli olukeno otagu tu longo kutya lwo kalu shi uukwatya uuwinayi, molwaashoka ohawu mu inyengitha a katuke oonkatu dha mana mo opo a hupithe oshigwana she. Ihe mbela oha kenukile owala aapiya ye ngele ye li ongundu?

Jehova ohe tu kenukile pauhandimwe

12. Ompango otayi ulike ngiini kutya Jehova oha kenukile aantu pauhandimwe?

12 Ompango ndjoka Kalunga a li a pe Aaisraeli oyu ulike kutya oha kenukile oohandimwe. Pashiholelwa, okwa li e na ko nasha noohepele. Okwa li e shi kutya otashi vulika pu holoke oonkalo ndhoka tashi vulika dhi fale Aaisraeli yamwe moluhepo. Oohepele odha li dhi na okuungaungwa nadho ngiini? Okwa lombwele Aaisraeli shu ukilila a ti: ‘Ino kukutikila omwenyo gwoye, neke lyoye ino li kamininina omumwanyoko ohepele. Mu pa nohokwe, nomwenyo gwoye gwaa kale noshizimbi, ngele to mu pe, oshoka omolwashika OMUWA Kalunga koye ote ku yambeke miilonga yoye ayihe.’ (Deuteronomium 15:7, 10) Jehova okwa li a lombwele ishewe Aaisraeli yaaha teye omapya gawo sigo okomunkulo nenge ye ga pupule. Omapupula oga li ge na okuninga goohepele. (Levitikus 23:22; Rut 2:2-7) Ngele Aaisraeli oya tula Ompango ndjoka miilonga, nena oohepele ndhoka dhi li mokati kawo itadhi ka kala nokuhehela iikulya. Mbela shoka itashi ulike olukeno nesilohenda lyaJehova?

13, 14. (a) Oohapu dhaDavid otadhi tu shilipaleke ngiini kutya Jehova oku na ko nasha natse lela pauhandimwe? (b) Oshike tashi tu kwathele tu uve ko kutya Jehova oha kala popepi naamboka ya “dhengwa pevi” nenge ya “kanitha etegameno”?

13 Kunena wo Kalunga ketu omunahole oku na ko nasha natse pauhandimwe. Otu na uushili kutya oku wete uudhigu kehe mboka tu li muwo. Omupisalomi David okwa nyola a ti: “OMUWA oha tonatele aayuuki noha pulakene okulila kwawo. OMUWA oku li popepi naamboka ya dhengwa pevi; ota hupitha mbo ya kanitha etegameno.” (Episalomi 34:15, 18) Omugandjimulombo gumwe gwOmbiimbeli okwa popi kombinga yaantu mboka taya popiwa mEnyolo ndika a ti: “Oye na omitima dha tyololoka noya nika uuthigwa, sha hala kutya, oyi ifupipika omolwuulunde, oyi itala ko inaaya simana; oyi itala ko ye li aantu yowala noinayi inekela muyo yene.” Aantu mboka otashi vulika ya kale ye wete Jehova a fa e li kokule nayo, noke na ko nasha nayo molwaashoka kaye na oshilonga shasha. Ihe hasho shi li ngaaka. Oohapu dhaDavid otadhi tu lombwele kutya Jehova ihe ekelehi mboka yi “itala ko ye li aantu yowala.” Kalunga ketu ngoka he tu kenukile oha kala e shi kutya otwe mu pumbwa unene pethimbo ndyoka noha kala popepi natse.

14 Natu tale koshimoniwa shimwe. Omuvalakadhi gumwe muAmerika okwa li a fala okamwanamati koomvula mbali koshipangelo meendelelo. Oka li ka kwatwa komukithi gwa nika oshiponga ngoka hagu pata iifudho yomuntu. Sho oondohotola dhe ka konakona odha lombwele yina kutya otaka langekwa moombete uusiku mboka. Uusiku mboka yina okwa lala peni? Okwa lala a kuutumba koshipundi moshipangelo pooha nombete hoka kwa lala omwana. Okanona oka li take ehema unene, nayina okwa li e na okukala popepi nako. Odhoshili kutya Tate yetu gwomegulu omunahole ote ke tu ningila oshindji shi vulithe mpoka. Tse otwa shitwa oshifetha she. (Genesis 1:26) Oohapu dhEpisalomi 34:18 otadhi tu hekeleke sho tadhi ti kutya Jehova oha kala “popepi” natse ngaashi omuvali omunahole uuna twa “dhengwa pevi” nenge twa “kanitha etegameno.” Oku na olukeno shili nokwi ilongekidha oku tu kwathela.

15. Omomikalo dhini Jehova he tu kwathele pauhandimwe?

15 Jehova ohe tu kwathele ngiini pauhandimwe? Iha kandula po osheetithi shuupyakadhi wetu. Ihe okwe tu pa omasiloshimpwiyu ogendji okukwathela mboka taye mu pula ekwatho. Oohapu dhe, Ombiimbeli otadhi gandja omayele tage tu kwathele. Megongalo okwa tula mo aalumentu ya pyokoka pambepo, mboka haya kambadhala okuholela olukeno lwe mokukwathela Aakriste ooyakwawo. (Jakob 5:14, 15) E li ‘Omuuvi gwomagalikano’ oha gandja “Ombepo Ondjapuki kumboka taye mu indile.” (Episalomi 65:2; Lukas 11:13) Ombepo ndjoka otayi vulu oku tu pa ‘oonkondo ndhoka kaadhi li mutse’ tu idhidhimike sigo Uukwaniilwa waKalunga wa hulitha po omaupyakadhi agehe. (2 Aakorinto 4:7) Mbela ohatu pandula ngaa omasiloshimpwiyu ngoka? Natu kale tu shi kutya omasiloshimpwiyu ngoka oge li euliko lyolukeno nesilohenda lyaJehova.

16. Omomukalo guni gwa dhenga mbanda Jehova e tu ulukila olukeno, noshe tu guma ngiini pauhandimwe?

16 Jehova okwe tu ulukila olukeno olunene sho a gandja Omwana omuholike e tu kulile. Osha li eiyambo lyopahole kuYe oku shi ninga nosha patulula ondjila tu ka hupithwe. Ekulilo otali ti sha kutse pauhandimwe. Oshe eleka sho Sakaria he yaJohannes Omuninginithi a hunganeke kutya “Kalunga ketu oku na olukeno nesilohenda.”—Lukas 1:78.

Olukeno lwaJehova olu na ongamba

17-19. (a) Ombiimbeli otayi ulike ngiini kutya olukeno lwaJehova olu na ongamba? (b) Oshike sha li sha ningitha Jehova kaa kenukile we oshigwana she?

17 Mbela olukeno nesilohenda lyaJehova kali na ongamba? Ombiimbeli oye shi yelitha kutya iha kenukile oohandimwe mboka kaaye na ko nasha nomithikampango dhe dhuuyuuki. (Aahebeli 10:28) Opo tu uve ko kutya omolwashike he shi ningile, natu dhimbulukwe oshiholelwa shoshigwana shaIsraeli.

18 Nonando Jehova okwa li a hupitha oshigwana shaIsraeli iikando niikando miikaha yaatondi yasho, lwahugunina oku ulike kutya olukeno lwe olu na ongamba. Oshigwana shoka shi na omitse omikukutu osha tameke okulongela iikalunga noku yi eta nokuli meni lyotempeli ye. (Hesekiel 5:11; 8:17, 18) Otatu lombwelwa ishewe taku ti: “Oya dhini aatumwa yaKalunga, ya dhini oohapu dhe e taa yolo aahunganeki, sigo pehulilo ondjahi yOMUWA okugeela aantu ye oya ningi onene, noinaa vula oku yi yanda.” (2 Ondjalulo 36:16) Oshigwana shoka osha li sha longo iihuna sigo oponkatu mpoka Jehova itaa vulu we oku shi kenukila molwaashoka osha li she mu yemateka noonkondo. Oshizemo osha li shike?

19 Jehova ka li we e shi kenukile. Okwa ti: “Itandi kenukile, itandi hupitha, itandi [sile] ohenda, ndi ye ethe ando itaandi ya yono po.” (Jeremia 13:14, KB) Oshizemo, Jerusalem notempeli yasho oya li ya hanagulwa po, nAaisraeli oya li ya falwa muupongekwa kuBabiloni. Kashi nikitha tuu oluhodhi ngele aantu taya tukulile Kalunga oshipotha e te etha oku ya kenukila!—Oontakumandjimbo 2:21.

20, 21. (a) Oshike tashi ka ningwa po kunena ngele Kalunga e etha okukenukila aalunde? (b) Uukwatya waJehova wuni wa pambathana nolukeno tatu ka kundathana montopolwa tayi landula?

20 Ongiini kunena? Jehova ina lunduluka. Omolwolukeno lwe, okwa pa Oonzapo dhe oshilonga dhi uvithe ‘evaangeli lyuukwaniilwa’ kombanda yevi alihe. (Mateus 24:14, KB) Oha kwathele mboka ye na omitima dhu uka yu uve ko etumwalaka lyUukwaniilwa. (Iilonga 16:14) Ihe iilonga mbyoka itayi kalelele. Omolwolukeno lwe, oshidhigu kuye okweetha uuyuni mbuka wa kolokosha moka aantu ya nika oluhodhi notaya mono iihuna wu kale po sigo aluhe. Ethimbo otali ya uuna Jehova itaa ka kenukila we aantu nokuhulitha po uuyuni mbuka. Ihe ota ka kenukila ‘edhina lye eyapuki’ nosho wo aapiya ye mboka ye mu igandjela. (Hesekiel 36:20-23) Ota ka komba po aakolokoshi nokweeta uuyuni uupe wuuyuuki. Okwa popi aakolokoshi ta ti: “Ihe itandi ya sile nando ohenda, otandi ya ningile shoka ye shi ningile yakwawo.”—Hesekiel 9:10.

21 Omanga ethimbo ndyoka inaali thika Jehova ota ka tsikila nokukenukila aantu, nokuli naamboka tashi vulika taya ka hanagulwa po. Aalunde mboka tayi itedhulula otaya vulu okumona uuwanawa muukwatya we wokudhimina po mboka wa pambathana nolukeno. Montopolwa tayi landula, otatu ka kundathana omathaneko gOmbiimbeli gontumba omahokithi ngoka tage tu kwathele tu uve ko nkene he tu dhimine po thiluthilu.

^ okat. 3 Shihokitha osho kutya oshityalonga shOshihebeli racham shoka sha popiwa mEpisalomi 103:13, otashi ulike kohenda nenge kolukeno ndoka he hu ulukile oyana.