Skip to content

Skip to table of contents

VEVEHEAGA 25

“Ko e Fakaalofa Hofihofi Noa he Atua ha Tautolu”

“Ko e Fakaalofa Hofihofi Noa he Atua ha Tautolu”

1, 2. (a) Tali pauaki fefe e matua fifine ke he tagi he tama mukemuke hana? (e) Ko e heigoa e logonaaga ne malolo atu ke he fakaalofa hofihofi noa he matua fifine?

HE TULOTO e po, ne tagi e tama mukemuke. Ne ala agataha e matua fifine. Kua nakai liu a ia ke pulumohea e mohe ke tuga fakamua​—he tali mai he fanau e tama hana. Kua iloa tuai e ia e tau faga tagi kehekehe he tama tote hana. Ati maeke ai ia ia ke iloa ka manako e mukemuke fanau fou hana ke fagai, lukuluku, po ke ke leveki. Ka e pete ni ko e heigoa e kakano ne tagi e tama, ne tali he matua fifine. Kua nakai toka he loto hana a ia ke fakaheu e tau manako he tama hana.

2 Ko e fakaalofa hofihofi noa ne logona he matua fifine ma e tama he manava hana ko e tau logonaaga hofihofi noa lahi ne talahaua ke he tau tagata. Ka kua ha ha ai e logonaaga ne kua mua ue atu e malolo​—ko e fakaalofa hofihofi noa he ha tautolu a Atua, ko Iehova. Ko e manamanatu ke he fua mahofihofi nei ka lagomatai a tautolu ke futia fakatata lahi atu ki a Iehova. Kia o mai a tautolu he mogonei ke tutala ko e heigoa e fakaalofa hofihofi noa mo e puhala kua fakakite ai he Atua ha tautolu.

Ko e Heigoa e Fakaalofa Hofihofi Noa?

3. Ko e heigoa e kakano he vepi Heperu ne fakaliliu “fakakite e fakaalofa noa”?

3 He Tohi Tapu, kua ha i ai e fakafetuiaga fetataaki he vahaloto he fakaalofa hofihofi noa mo e fakaalofa noa. Ne folafola he falu kupu Heperu mo e Heleni e kakano he fakaalofa hofihofi noa. Manamanatu, ke fakatai ki ai, e vepi Heperu ra·chamʹ, ne fa fakaliliu “fakakite e fakaalofa noa.” Taha e tohi ne fakamaama mai ko e vepi ra·chamʹ kua “fakakite e hokulo mo e hofihofi noa he fakaalofa hofihofi noa, tuga kua tupu ai he kitia e lolelole po ke matematekelea ia lautolu ne fakahelehele ki a tautolu po ke manako lagomatai ki a tautolu.” Ko e kupu Heperu nei, ne fakahagaao ni e Iehova ki a ia ni, kua fakatatai ke he kupu ma e “manava” mo e maeke ke fakamaama ko e “fakaalofa hofihofi noa he matua fifine.” *​—Esoto 33:19; Ieremia 33:26.

“To nimo kia he fifine hana . . . tama ne fanau ai e ia?”

4, 5. Fakaaoga fefe he Tohi Tapu e tau logonaaga he matua fifine ma e tama hana ke fakaako ki a tautolu hagaao ke he fakaalofa hofihofi noa ha Iehova?

4 Ne fakaaoga he Tohi Tapu e tau logonaaga he matua fifine ma e tama mukemuke hana ke fakaako a tautolu hagaao ke he kakano he fakaalofa hofihofi noa ha Iehova. Ia Isaia 49:15, ne totou e tautolu: “To nimo kia he fifine hana tama kai huhu, ke nakai fakaalofa [ra·chamʹ] a ia ke he tama ne fanau ai e ia? Mena nimo foki ia lautolu na, ka e nakai ni nimo ia au a koe.” Ko e fakamaamaaga aamotia ia kua peehi e hokulo he fakaalofa hofihofi noa ha Iehova ma e tau tagata hana. Puhala fe?

5 Kua uka ke manamanatu to nimo he matua fifine ke feaki mo e tokaga ke he tama kai huhu hana. Ha ko e mena kua lolelole e tama tote; he aho mo e po kua manako e tama ma e leveki mo e fakaalofa hohofi he matua fifine. Ka kua tokihala ni, he kua talahaua e tau tiakiaga fakamatua fifine, mua atu ke he “tau aho uka” nei ne fakamailoga he “nakai fai fakaalofa.” (2 Timoteo 3:​1, 3) “Ka e,” he fakapuloa e Iehova, “nakai ni nimo ia au a koe.” Ko e fakaalofa hofihofi noa ne ha ha ia Iehova ma e tau fekafekau hana kua mauokafua. Kua mua ue atu ai e malolo ke he ha logonaaga hofihofi noa pauaki ka manamanatu a tautolu ki ai​—ko e fakaalofa hofihofi noa ne fa logona hifo he matua fifine ma e tama tote hana. Ati pihia ai ne talahau he taha tagata hokotaki kupu hagaao ke he Isaia 49:15: “Ko e taha anei he tau kupu malolo lahi, kaeke nakai ko e kupu malolo ue atu he fakaalofa he Atua he Maveheaga Tuai.”

6. Ko e puhala fe ne onoono e tau tagata nakai mitaki katoatoa tokologa ke he fakaalofa hofihofi noa, ka ko e heigoa ne fakamafana mai e Iehova ki a tautolu?

6 Ko e fakamailoga he lolelole kia e fakaalofa hofihofi noa? Tokologa e tau tagata nakai mitaki katoatoa ne kuku mau e onoonoaga ia. Ke tuga anei, ko e fioloti Roma ko Seneca, he vaha ha Iesu mo e ko e tagata lotomatala lahi i Roma, ne fakaako ko e “fakaalofa ko e lolelole he manamanatuaga.” Ko Seneca ko e tagata lagomatai he faka-Sitoiki, ko e fakaakoaga fioloti ne peehi e totokaaga ne gati mo e logonaaga. Ko e tagata pulotu kua lata ni ke lagomatai a lautolu ne fakaatukehe, he talahau e Seneca, ka kua nakai lata ia ia ke fakaata ne ia a ia ke logona hifo e fakaalofa, ha ko e logonaaga pihia ka utakehe a ia mai he loto milino. Kua nakai fakaata he onoonoaga fulukovi pihia ke he moui e taha matapoko ma e fakaalofa hofihofi noa mai he loto. Pete ni ia, nakai ko e mahani ha Iehova a ia! He Kupu hana, ne fakamafana a Iehova ki a tautolu “kua fakaalofa fakalahi mai [a ia] mo e hofihofi noa.” (Iakopo 5:11) Ka to kitia e tautolu, nakai ko e lolelole e fakaalofa hofihofi noa ka ko e fua malolo mo e aoga lahi. Kia kumikumi atu a tautolu ke he puhala ne fakakite ai e Iehova, ke tuga e matua fakaalofa.

Magaaho ne Fakakite e Iehova e Fakaalofa Hofihofi Noa ke he Motu

7, 8. Ko e puhala fe ne mamahi e tau Isaraela i Aikupito i tuai, mo e tali fefe a Iehova ke he mamahi ha lautolu?

7 Ko e fakaalofa hofihofi noa ha Iehova kua kitia maali he puhala ne fehagai a ia mo e motu ha Isaraela. He matahiku he senetenari ke 16 aki F.V.N., kua totou miliona e tau Isaraela ne fakatupa i Aikupito i tuai nukua kaka e favale ki a lautolu. Ne “fakavihia [he tau Aikupito] ha lautolu a moui ha ko e gahua mamafa ke he kelekele mo e tau maka kelekele.” (Esoto 1:​11, 14) He fakaatukehe ha lautolu, ne tagi lagomatai e tau Isaraela ki a Iehova. Ti tali age fefe e Atua he fakaalofa hofihofi noa?

8 Kua aamotia e loto ha Iehova. Ne talahau e ia: “Kua kitekite ni au ke he matematekelea he haku motu ha i Aikupito, kua fanogonogo foki e au ke he tagi ha lautolu ha ko lautolu kua pule favale kia lautolu, ha kua kitia e au ha lautolu a mamahi.” (Esoto 3:7) Kua nakai kitia e Iehova e tau mamahi he tau tagata hana po ke logona e tau tagi fakatutu ha lautolu ka e nakai fai logonaaga ma lautolu. Tuga ne kitia e tautolu he Veveheaga 24 he tohi nei, ko Iehova ko e Atua fakaalofa hohofi. Mo e ko e fakaalofa hohofi​—ko e tuaga ke logona e mamahi he falu​—kua matutaki lahi ke he fakaalofa hofihofi noa. Ka e nakai ni fai logonaaga a Iehova ma e tau tagata hana; nukua omoi a ia ke gahuahua ma lautolu. Ne talahau he Isaia 63:9: “Ne laveaki mai e ia a lautolu ke he hana fakaalofa mo e hana totonu.” Mo e “lima malolo,” ne laveaki mai e Iehova e tau Isaraela i Aikupito. (Teutaronome 4:34) He mole mai, ne foaki e ia ki a lautolu e tau mena kai mana mo e laveaki a lautolu ke he motu fua loga ma lautolu ni.

9, 10. (a) Ko e ha ne laveaki tumau e Iehova e tau Isaraela he mole e nonofo a lautolu he Motu he Maveheaga? (e) He vaha ha Iefeta, ko e heigoa e favale ne laveaki mai e Iehova e tau Isaraela i ai, mo e heigoa ne omoi a ia ke taute pihia?

9 Kua nakai oti he naia e fakaalofa hofihofi noa ha Iehova. He nonofo he Motu he Maveheaga, ne mokulu tumau a Isaraela ke nakai tua fakamoli ti fua mai e matematekelea. Ka kua matala e tau loto he tau tagata mo e ui ki a Iehova. Liu foki mo e liu foki ne laveaki e ia a lautolu. Ko e ha? ‘He fakaalofa hofihofi noa a ia ke he hana motu.’​—2 Nofoaga he Tau Patuiki 36:15; Tau Fakafili 2:​11-16.

10 Onoono ke he mena ne tupu he vaha ha Iefeta. Ha kua liliu tua e tau Isaraela ke fekafekau ke he tau atua fakavai, ne toka e Iehova a lautolu ke favale e tau Amoni ki ai ke 18 e tau tau. Fakahiku, ne tokihala e tau Isaraela. Ne talamai e Tohi Tapu ki a tautolu: “Ti tuku kehe e lautolu e tau atua kehe ha ha ia lautolu, mo e fekafekau ai a lautolu kia Iehova; ti hukia ai hana finagalo ha ko e mamahi a Isaraela.” (Tau Fakafili 10:​6-16) He fakakite he tau tagata hana e tokihala moli, kua nakai ni fiafia a Iehova ke kitia a lautolu ne matematekelea. Ti fakamalolo he Atua he fakaalofa hofihofi noa a Iefeta ke laveaki e tau Isaraela mai he tau lima he tau fi ha lautolu.​—Tau Fakafili 11:​30-33.

11. Mai he fehagaiaga ha Iehova mo e tau Isaraela, ko e heigoa ne ako e tautolu hagaao ke he fakaalofa hofihofi noa?

11 Ko e heigoa ne fakaako mai he tau fehagaiaga ha Iehova mo e motu ko Isaraela ki a tautolu hagaao ke he fakaalofa hofihofi noa? Ke he taha mena, kua kitia ai e tautolu ko e fakaalofa hofihofi noa kua nakai mataala fakaalofa atu ni ke he tau malaia ne fakafita e tau tagata ki ai. Kia manatu e fakafifitakiaga he matua fifine ne omoi he fakaalofa hofihofi noa a ia ke tali e tagi he tama hana. Pihia foki, kua nakai teligatuli a Iehova ke he tau tagi fakatutu he tau tagata hana. Ne omoi he fakaalofa hofihofi noa hana a ia ke fakatotoka e tau mamahi ha lautolu. Ke lafi ki ai, ko e puhala ne fakafehagai a Iehova mo e tau Isaraela nukua fakaako ki a tautolu ko e fakaalofa hofihofi noa kua nakai lolelole, ha kua omoi he fua fakaalofa nei a ia ke gahua fakamalolo mo e tonuhia ma e tau tagata hana. Ka e fakakite ni kia e Iehova e fakaalofa hofihofi noa ke he tau fekafekau hana ko e matakau?

Fakaalofa Hofihofi Noa ha Iehova ma e Tau Tagata Takitokotaha

12. Fakaata fefe he Fakatufono e fakaalofa hofihofi noa ha Iehova ma e tau tagata takitokotaha?

12 Ko e Fakatufono ne foaki he Atua ke he motu ha Isaraela kua fakakite e fakaalofa hofihofi noa ma e tau tagata takitokotaha. Manamanatu, ke fakatai ki ai, ke he hana kapeletu ma e tau tagata nonofogati. Ne iloa e Iehova liga to mafuta hake e tau tutuaga totamaki ka taute e tagata Isaraela ke mativa. Ka e lata mogoia ke fehagai fefe mo e tau tagata nonofogati? Ne poaki kakana age a Iehova ke he tau Isaraela: “Aua neke fakamao atu e koe hau a loto kia ia, po ke kuku hau a lima ke he hau a matakainaga nofogati. Kia foaki age ni e koe kia ia, ti aua neke ta age ai e koe mo e mamahi he hau a loto; ko e tau mena ia ni ke fakamonuina ai e Iehova, hau a Atua a koe ke he hau a tau gahua oti, mo e tau mena oti ni ke eke ai hau a tau lima.” (Teutaronome 15:​7, 10) Ne poaki foki e Iehova ke nakai helehele katoatoa he tau Isaraela e tau kalakala he tau fonua ha lautolu po ke oko e tau mena ne toe. Ko e tau okooko mena toe pihia ko e ma e tau tagata nonofogati. (Levitika 23:22; Ruta 2:​2-7) He mailoga he motu e poakiaga totonu nei ma lautolu ne nonofogati ia lautolu, ti ko e tau titagata takitokotaha i Isaraela kua nakai apoapo kai a lautolu. Nakai kia ko e fakaata a ia he fakaalofa hofihofi noa ha Iehova?

13, 14. (a) Fakamafana fefe he tau kupu ha Tavita a tautolu nukua kapaletu lahi a Iehova hagaao ki a tautolu ko e tau tagata takitokotaha? (e) Kua lata ke fakataitai fefe na tata a Iehova ki a lautolu ne “loto malipilipi” po ke “loto pehia”?

13 He vaha nei, foki, ko e Atua fakaalofa ha tautolu kua kapaletu lahi hagaao ki a tautolu ko e tau tagata takitokotaha. Kua lata ia tautolu ke iloa moli nukua mamata fakamakau mai a ia ke he ha mamahi ne fakafita a tautolu ki ai. Ne tohia he salamo ko Tavita: “Ko e tau fofoga a Iehova kua hagaao ia kia lautolu ne tututonu, mo e hana tau teliga foki ke he kalaga ha lautolu. Kua tata mai a Iehova kia lautolu kua loto malipilipi; kua fakamoui foki e ia a lautolu kua loto pehia.” (Salamo 34:​15, 18) Hagaao ki a lautolu ne fakamaama he tau kupu nei, taha e tagata hokotaki he Tohi Tapu ne mailoga: “Ko lautolu kua loto malipilipi mo e kua tokihala, kakano, ha ko e agahala, mo e nakai fai lilifu ki a lautolu ni; kua tokolalo a lautolu ke he tau mata ni ha lautolu, mo e nakai fai mafanatia ke he aoga ni ha lautolu.” Ne logona e lautolu ia kua mamao ligo a Iehova ti kua muikau lahi a lautolu ke fakaalofa a ia ki a lautolu. Ka e nakai moli e mena ia. Ne fakamafana he tau kupu ha Tavita a tautolu kua nakai tiaki e Iehova a lautolu ne ‘tokolalo ke he tau mata ni ha lautolu.’ Kua iloa he Atua fakaalofa hofihofi noa ha tautolu ko e tau magaaho pihia, kua mua atu e manako ha tautolu ki a ia ke he magaaho fakamua, mo e tata mai a ia.

14 Onoono ke he taha mena tupu. Ne uta fakamafiti he matua fifine he Tau Fahi Kaufakalataha hana tama tane ua e tau he moui ke he fale gagao ha kua matematekela a ia ke he gagao croup. He mole e tivi e tama, ne tala age e tau ekekafo ke he matua fifine to toka e lautolu e tama ke taha e po he fale gagao. Ti mohe e matua fifine i fe he po ia? He nofoa he poko fale gagao, he paka mohega he tama hana! Kua gagao tuai e tama tane tote hana, ti kua manako ni a ia ke tata ki ai. Nakai fakauaua kua lahi atu foki e mena kua amanaki a tautolu mai he Matua fakaalofa ha tautolu he lagi! Ha ko e mena kua taute a tautolu ke he fakatai hana. (Kenese 1:26) Ne talamai he tau kupu aamotia he Salamo 34:18 ki a tautolu ko e he magaaho ka “loto malipilipi” po ke “loto pehia” a tautolu, ko Iehova, ne tuga e matua fakaalofa, “kua tata mai”​—he fakaalofa hofihofi noa lahi mo e mautali ke lagomatai.

15. Ko e tau puhala fe ne lagomatai e Iehova a tautolu ko e tau tagata takitokotaha?

15 Ti, lagomatai fefe mogoia e Iehova a tautolu takitokotaha? Kua nakai ni utakehe e ia e punaaga he mamahi ha tautolu. Ka kua taute e Iehova e tau foakiaga loga ma lautolu ne tagi lagomatai ki a ia. Ko e Kupu hana, ko e Tohi Tapu, kua foaki e fakatonuaga gahuahua ne kua maeke ke taute taha mena kehe. He fakapotopotoaga, ne foaki e Iehova e tau leveki lata fakaagaga, ne ukufakina ke fakaata e fakaalofa hofihofi noa hana he lagomatai e tau katofia tapuaki auloa. (Iakopo 5:​14, 15) Ha ko e “fanogonogo liogi,” ne foaki e ia e ‘agaga tapu kia lautolu ka ole atu ai kia ia.’ (Salamo 65:2; Luka 11:13) Kua maeke he agaga ia ke fakapuke aki e ‘malolo lahi ue atu’ a tautolu ke fakauka a tautolu ato utakehe he Kautu he Atua e tau mena vihi fakaagitau oti kana. (2 Korinito 4:7) Nakai kia fakaaueina a tautolu ma e tau foakiaga oti nei? Kia nakai nimo ia tautolu ko e tau fakakiteaga a ia he fakaalofa hofihofi noa ha Iehova.

16. Ko e heigoa e fakafifitakiaga mua ue atu he fakaalofa hofihofi noa ha Iehova, mo e lauia fefe a tautolu ko e tau tagata takitokotaha?

16 Ka ko e fakafifitakiaga mua ue atu he fakaalofa hofihofi noa ha Iehova ne foaki e ia a Ia ne fakahelehele ki a ia mo lukutoto ma tautolu. Ko e poa fakaalofa a ia he vala ha Iehova, ti kua hafagi ai e puhala ma e fakamouiaga ha tautolu. Manatu, ko e foakiaga he lukutoto ia kua fakagahuahua ki a tautolu takitokotaha. Mo e tau kakano mitaki, ne talahau tuai e Sakaria, ko e matua tane ha Ioane ko e Papatiso, kua fakatolomaki he foakiaga nei e “fakaalofa hofihofi noa he Atua ha tautolu.”​—Luka 1:78.

Magaaho ne Taofi e Iehova e Fakaalofa Hofihofi Noa

17-19. (a) Fakakite fefe he Tohi Tapu kua nakai noa e fakaalofa hofihofi noa ha Iehova mo e fakakaupaaga? (e) Ko e heigoa ne taute e fakaalofa hofihofi noa ha Iehova ma e tau tagata hana ke hokotia ke he fakaotiaga?

17 Kua lata kia ia tautolu ke manatu kua nakai fakakaupa e fakaalofa hofihofi noa ha Iehova? Ke he taha fahi, ne fakakite fakamaali he Tohi Tapu ko e mena ne tupu ke he tau tagata takitokotaha ne totoko e tau puhala tututonu hana, ne taofi tonuhia e Iehova e fakaalofa hofihofi noa. (Heperu 10:28) Ke kitia ko e ha ne taute pihia e ia, kia manatu e fakafifitakiaga he motu ko Isaraela.

18 Pete he laveaki tumau e Iehova e tau Isaraela mai he tau fi ha lautolu, ne hoko ni ti fakahiku e fakaalofa hofihofi noa hana. Ko e tau tagata ulukafilo nei kua tapuaki tupua, mo e tamai foki e tau tupua fakalialia ke he lotouho tonu he faituga ha Iehova! (Esekielu 5:11; 8:​17, 18) Kua talahau foki ki a tautolu: “Ka e fakafiufiu e lautolu kia lautolu ne fakafano mai he Atua, mo e fakavihia e lautolu hana tau kupu, mo e va a lautolu ke he hana tau perofeta, ti tupu ai e ita a Iehova ke he hana motu, ato nakai maeke ke fakamalolo ai a lautolu.” (2 Nofoaga he Tau Patuiki 36:16) Kua hohokotia e tau Isaraela ke he kavi ne kua nakai fai fakaveaga mitaki foki ma e fakaalofa hofihofi noa, mo e fakaohooho e lautolu a Iehova ke he ita tututonu. Ti heigoa e fua?

19 Kua nakai liu a Iehova ke fakakite e fakaalofa hofihofi noa ma e tau tagata hana. Ne fakapuloa e ia: “[To] nakai fakahelehele e au a lautolu, po ke fakahao, po ke fakaalofa atu, ka e fakaotioti ni e au a lautolu.” (Ieremia 13:14) Ati, moumou ai a Ierusalema mo e hana faituga, mo e uta fakapaea e tau Isaraela ki Papelonia. Ko e momoko ha ia he magaaho ka to lahi e fakafualoto he tau tagata agahala ti fakaaoga oti e lautolu e tau kaupaaga he fakaalofa hofihofi noa faka-Atua!​—Tagi Aue 2:21.

20, 21. (a) Ko e heigoa ka tupu he magaaho ka hokotia e fakaalofa hofihofi noa faka-Atua ke he fakaotiaga he vaha ha tautolu? (e) Ko e heigoa e foakiaga fakaalofa hofihofi noa ha Iehova ka tutala ki ai he veveheaga ka mui mai?

20 Ka e kua e vaha nei? Kua nakala hiki a Iehova. Ha ko e fakaalofa hofihofi noa, ne poaki e ia e Tau Fakamoli hana ke fakamatala e “tala mitaki nai he kautu” ke he lalolagi oti. (Mataio 24:14) He magaaho ne tali mai e tau tagata loto tututonu, ne lagomatai e Iehova a lautolu ke maama e fekau he Kautu. (Gahua 16:14) Ka e to nakai taute tukulagi e gahua nei. Nakai ko e fakaalofa hofihofi noa a ia ha Iehova ke toka e lalolagi kelea nei, mo e tau mamahi mo e tau matematekelea oti i ai, ke tumau tukulagi. Ka hoko ni e fakaalofa hofihofi noa faka-Atua ke he fakahiku, to hau a Iehova ke fakahoko e fakahalaaga ke he fakatokatokaaga nei. Pete ni he mogoia foki, to taute ai e ia ke he fakaalofa hofihofi noa​—fakaalofa hofihofi noa ma e “higoa tapu” hana mo e ma e tau fekafekau fakamoli hana. (Esekielu 36:​20-23) To tatafi kehe e Iehova e tau mahani kelea mo e tamai e lalolagi tututonu fou. Hagaao ke he tau tagata kelea, ne fakapuloa e Iehova: “Ko au foki nakai fakahao e au a lautolu, to nakai fakaalofa atu au; to taui atu e au ha lautolu a tau mahani kelea ki luga he tau ulu ha lautolu.”​—Esekielu 9:10.

21 Ato hoko e mogoia, kua fakakite e Iehova e fakaalofa hofihofi noa ma e tau tagata, pihia foki ki a lautolu ne haga atu ke he moumouaga. Ko e tau tagata agahala ne tokihala fakamoli ka aoga mai he taha he tau foakiaga fakaalofa hofihofi noa ha Iehova​—ko e fakamagaloaga. He veveheaga ka mui mai, to tutala a tautolu ke he falu he tau kupu fakatai fulufuluola i loto he Tohi Tapu ne fakakite e katoatoaaga he fakamagaloaga ha Iehova.

^ para. 3 Fuluola ni mogoia, he Salamo 103:13, ko e vepi Heperu ra·chamʹ kua fakamaama e fakaalofa noa, po ke fakaalofa hofihofi noa, ne fakakite he matua tane ke he fanau hana.