1, 2. (a) Panon so gendat lan ikikiwas na ina no onakis so anak to? (b) Anton liknaan so nagkalalon lan mabiskeg nen say panangabagey na ina?

DIAD kapegleyan na labi, manakis so ugaw. Tampol a binmangon so ina. Aliwan maitlep so ugip to a singa dati​—nanlapula’d impananak to. Naaralan ton ibiig so nanduruman akis na anak to. Kanian, mabetbet ton nibaga no kasin say kapangiyanak ya anak to et kaukolan a pasusoen, ampopoen, odino arum nin nengneng na panangasikaso. Balet antokaman so sengeg na panakis na ugaw, say ina so onkiwas. Agto nitepel ya ibaliwala iray pankaukolan na anak to.

² Say panangabagey a nalilikna na ina parad anak to so sakey ed saray matamoy a tuloy a liknaan na totoo. Balet, wala so liknaan a nagkalalo lan mabiskeg​—say matamoy a panangabagey na Dios tayo, si Jehova. Say pangonsidera ed sayan alay abig a kalidad so ontulong ed sikatayon onapit ed si Jehova. Singbaten tayo sirin no anto so panangabagey tan no panon itan ya ipapatnag na Dios tayo.

3. Anto so kabaliksan na Hebreon verb a nipatalos a “pangipanengneng na panangasi” odino “panangabagey”?

³ Diad Biblia, wala so maapit a siglaotan na panangabagey tan panangasi. Pigaran Hebreo tan Griegon salita so mangipapasabi ed kabaliksan na matamoy a panangabagey. Alimbawa, konsideraen so Hebreon verb a ra·chamʹ, a mabetbet a nipatalos a “pangipanengneng na panangasi” odino “panangabagey.” Ipapaliwawa na sakey a reperensya a say verb a ra·chamʹ so “mangibabalikas na aralem tan matamoy a liknaan na panangabagey, a singa say pakatenyeg ed pakanengneng ed inkaletey odino paniirap na saraman so pinabpabli tayo odino mankaukolan na tulong  tayo.” Sayan Hebreon termino, ya iyaaplika nen Jehova ed inkasikato, so misiglaotan ed salitan “panag-anakan” tan nayarin deskribien bilang “panangabagey na ina.” *​—Exodo 33:19; Jeremias 33:26.

4, 5. Panon so panguusar na Biblia ed liknaan na ina parad anak to pian ibangat itayo nipaakar ed panangabagey nen Jehova?

⁴ Uusaren na Biblia so liknaan na ina ed anak to pian bangatan itayo nipaakar ed kabaliksan na panangabagey nen Jehova. Oniay nabasa tayo ed Isaias 49:15: “Nayarian ta na sakey a bii a lingwanan so anak to a mansuso, ya agto komon kasian [ra·chamʹ] so anak na eges to? On, saraya makalingwan ira, balet agak makalingwan ed sika.” Idadanet na satan a makatenyeg a deskripsion so pirmin panangabagey nen Jehova parad totoo to. Panon ya ontan?

⁵ Mairap ya isipen a nalingwanan na sakey ya ina a sustunien tan asikasoen so mansuson anak to. Sakey ni, anggapoy nagawaan na ugaw; labi tan agew et nakaukolan na ugaw so imano tan panangaro na ina to. Anggaman ontan, makapaermen ya ibaga a walaray ina a mangikakaindan, nagkalalo la ed sarayan “panaon a maatap” a pakapatnagan na kaandiay ‘aro ed nianakan.’ (2 Timoteo 3:1, 3) “Balet,” inyabawag nen Jehova, “agak makalingwan ed sika.” Magnayon so matamoy a panangabagey nen Jehova parad saray lingkor to. Agaylan biskeg ni na satan nen say sankamatamoyan lan liknaan a naisip tayo, salanti, say panangabagey a nalilikna na ina parad kapangiyanak ya anak to. Agpankelawan ya inkuan na sakey a nankomento ed Isaias 49:15: “Saya so sakey ed saray sankabiskegan, no aliwan sankabiskegan a balikas na aro na Dios diad Daan a Sipan.”

6. Panon so panmoria na dakel ya ag-ayadyarin totoo ed matamoy a panangabagey, balet anto so ipapaseguro nen Jehova ed sikatayo?

⁶ Kasin say panangabagey so tanda na kaleteyan? Ontan so panmoria na dakel ya ag-ayadyarin totoo. Singa bilang, say  Romanon pilosopo a si Seneca, a kapanaonan nen Jesus tan sakey a manunaan a matudion too ed Roma, so angibangat a say “panangabagey so kaleteyan na nonot.” Si Seneca so sakey a manangiyalibansa na Stoicism, sakey a pilosopiya a mangidadanet na inkakalmado ya andiay liknaan. Inkuan nen Seneca a say makabat a too so nayarin ontulong ed saraman so nagogonigon balet nepeg ya agto abuloyan so inkasikaton mangabagey, lapud say ontan a liknaan so mangekal ed sikato na kareenan. Satan a masiblet a panmoria ed bilay so agmangiyabuloy ed impapuson panangabagey. Balet aliwan ontan si Jehova! Diad Salita to, papaseguroan itayo nen Jehova a sikatoy “matamoy a tuloy ed panangaro tan maabagey.” (Santiago 5:11, NW, paimano’d-leksab) Unong ya imanoen tayo, say panangabagey et aliwan kaleteyan noagta mabiskeg tan makanan kalidad. Usisaen tayo sirin no panon so pangipapatnag nen Jehova ed satan, a singa ed maaron ateng.

7, 8. Diad anton dalan a nanirap iray Israelita diad kadaanan ya Ehipto, tan panon a kinmiwas si Jehova ed paniirap da?

⁷ Say panangabagey nen Jehova so malinew a nanengneng ed impideneng to ed nasyon na Israel. Diad sampot na koma-16 a siglo K.K.P., minilyon ya Israelita so naaripen ed kadaanan ya Ehipto, a diman ira apadpairap. Saray taga-Ehipto so ‘amapait a mapalalo [ed sikara] ed panagmasa tan panaggaway ladrillo.’ (Exodo 1:11, 14) Lapud kairapan da, saray Israelita so kinmelyaw ed si Jehova parad tulong. Panon a kinmiwas so Dios a walaan na matamoy a panangabagey?

⁸ Atenyeg so puso nen Jehova. Inkuan to: “Peteg ya anengneng ko so ermen na totook a wadman ed Ehipto, et dinengel ko so tagleey da lapu ed saray kapatas da, ta amtak so kaermenan da.” (Exodo 3:7) Ag-anengneng komon nen Jehova so paniirap na totoo to odino arengel so kelyaw da no anggapoy pililikna to ed  sikara. Singa naimano tayo ed Kapitulo 24 na sayan libro, si Jehova et Dios a walaan na empatya. Tan say empatya, salanti, abilidad a nalikna so ot-ot na arum, so maapit a misiglaotan ed panangabagey. Balet aglabat akilikna si Jehova ed totoo to; sikatoy atenyeg ya onkiwas nisengeg ed sikara. Ibabaga na Isaias 63:9: “Dia ed aro to tan dia ed panangasi to dinondon to ra.” Panamegley na “akaunat a taklay,” impaway nen Jehova iray Israelita manlapud Ehipto. (Deuteronomio 4:34) Sirin, intarya to ed sikara so mamilagron tagano tan inyakar to ra ed mabungan dalin ya inter to’d sikara.

9, 10. (a) Akin a paulit-ulit ya inliktar nen Jehova iray Israelita sanen wala la ra’d Insipan a Dalin? (b) Diad panaon nen Jefte, inliktar nen Jehova iray Israelita manlapud anton panamairap, tan anto so amakiwas ed sikato a gawaen so ontan?

⁹ Say panangabagey nen Jehova so ag-anampot ditan. Sanen wala la ra’d Insipan a Dalin, say Israel so aminpigan agnanmatoor tan nanirap ira bilang resulta. Balet ta akanonot lanlamang so totoo tan kinmelyaw ira ed si Jehova. Aminpigapigan inliktar to ira. Akin? “Lapu ed walaan na panangabagey ed baley to.”​—2 Awaran 36:15; Uko-ukom 2:11-16.

¹⁰ Konsideraen no anto so agawa ed panaon nen Jefte. Lapud nanlingkor iray Israelita ed palson dirios, inabuloyan nen Jehova a pairapen ira na saray Amonita ed loob na 18 taon. Diad kaunoran et nagbabawi iray Israelita. Ibabaga ed sikatayo na Biblia: “Inwaklit da so saray sankaili a dirios manlapu ed nanleleetan da, tan nanlingkor ira ed Jehova; et say kamarerwa to sinmibeg nipaakar ed kairapan na Israel.” * (Uko-ukom 10:6-16) Sanen impatnag na totoo to so puron panagbabawi, agla nitepel nen Jehova so paniirap da. Kanian say Dios na matamoy a panangabagey so amabiskeg ed si Jefte pian iliktar iray Israelita manlapud lima na saray kakabusol da.​—Uko-ukom 11:30-33.

11. Manlapud pidedeneng nen Jehova ed saray Israelita, anto so naaralan tayo nipaakar ed panangabagey?

 ¹¹ Anto so ibangat ed sikatayo na impideneng nen Jehova ed nasyon na Israel nipaakar ed matamoy a panangabagey to? Say sakey et natalosan tayo ya aliwa labat itan a panagpaga ed saray kairapan a nasasagmak na totoo. Nonoten pa so alimbawa nipaakar ed sakey ya ina a say panangabagey to so mamakiwas ed sikato ed akis na anak to. Mipadpara, ag-ibabaliwala nen Jehova iray ey-ey na totoo to. Say matamoy a panangabagey to so amakiwas ed sikaton mamakepa ed paniirap da. Niarum ni, say paraan ya impantrato nen Jehova ed saray Israelita so mangibangat ed sikatayo a say panangabagey et aliwan kaleteyan, ta sayan matamoy a kalidad so amakiwas ed sikaton mangikana na mabiskeg tan desididon kiwas nisengeg ed totoo to. Balet kasin ipapanengneng nen Jehova so panangabagey ed saray lingkor to labat bilang sakey a grupo?

12. Panon a nipatnag ed Ganggan so panangabagey nen Jehova ed saray indibidual?

¹² Say Ganggan ya inter na Dios ed nasyon na Israel so angipanengneng ed panangabagey to parad saray indibidual. Alaen pan alimbawa so panagpaga to ed saray pobri. Kabat nen Jehova a nayarin onlesa iray ag-iilaloan a sirkumstansya a mangidunget ed sakey ya Israelita diad kairapan ed bilay. Panon so nepeg a pantrato ed saray pobri? Mapeget ya ingganggan nen Jehova ed saray Israelita: “Agmo nepeg a pabigoten so pusom, nisay panigoten so limam ya eletan mo ya ipaliis ed duka a laki ya agim. Sika nepeg mo ya ikdan so satan tan say pusom nepeg to so agmanermen naani no mangiter ka ed sikato; nisengeg ed saya et bendisyonan to ka naani nen Jehova a Dios mo ed amin a kimey mo.” (Deuteronomio 15:7, 10) Ingganggan ni nen Jehova ed saray Israelita ya agda sisimoten ya anien iray walad gilig na saray uma ra odino dukdoken ni so dinanman a kera. Saratan a panagtudtor so parad saray mairap-bilay. (Levitico 23:22; Rut 2:2-7) Sanen say nasyon so tinmulok ed sayan  makonsideran ganggan nisengeg ed saray pobri ed limog da, saray mankaukolan ya indibidual ed Israel so agnampayabol parad tagano. Agta satan so pakapatnagan na matamoy a panangabagey nen Jehova?

13, 14. (a) Panon ya ipapaseguro ed sikatayo na saray salita nen David a si Jehova so mangiyaansakit a maong ed sikatayo bilang indibidual? (b) Panon a niyilustra a si Jehova so asingger ed saraman so “nabtagan na puso” odino “kamarerwa a masakit ed panagbabawi”?

¹³ Bilang indibidual, sikatayo met natan so iyaansakit a maong na maaron Dios tayo. Makaseguro itayo a kabat ton maong so antokaman a kairapan a nayarin nasagmak tayo. Insulat na salmistan David: “Saray mata nen Jehova wala ra ed matunong a too, tan saray layag to akalukas ira ed saray akis da. Si Jehova asingger ed saray wala ed kipapasen na sakey a nabtagan na puso; tan ilaban to so totoo a wala ed sakey a kamarerwa a masakit ed panagbabawi.” (Salmo 34:15, 18) Nipaakar ed saraman so deneskribe na sarayan salita, onia so inkuan na sakey a komentarista ed Biblia: “Sikaray nabtagan na puso tan maermen ed espiritu, salanti, nipaabeba lapud kasalanan, tan andian ira na respeto ed inkasikaran dili; abeba so panangigalang da ed inkasikara, tan andian na kompiyansa ed inkasikara.” Nayarin liknaen na saratan a si Jehova so arawin tuloy tan sikaray agmakana ed sikato pian iyansakit to ira. Balet aliwan ontan so kipapasen. Papaseguroan itayo na saray salita nen David a si Jehova so agmangikakaindan ed saraman so “abeba so panangigalang da ed inkasikara.” Kabat na maabagey a Dios tayo a no maminsan et sikatoy nagkalalo lan kaukolan tayo, tan sikatoy asingger.

¹⁴ Konsideraen so sakey ya eksperiensya. Sakey ya ina diad Estados Unidos so angibatik ed anak ton mantaon na duara diad ospital lapud graben inlarag na kulokulong to. Kayarin ineksamin so ugaw, saray doktor so angibaga ed ina a say anak to so mansiansia ni ed ospital a sanlabi. Iner so nansanlabian na ina? Diad yurongan ed abay na katri na anak to diad ospital! Mansasakit so anak to, tan kaukolan a sikatoy walad abay to. Maseguron nailaloan tayo so nagkalalo ni manlapud maaron mangatatawen  ya Ama tayo! Sakey ni, sikatayo so apalsa unong ed indengan to. (Genesis 1:26) Saray makatenyeg a salita na Salmo 34:18 so mangibabaga ed sikatayo a sano sikatayoy “nabtagan na puso” odino “kamarerwa a masakit ed panagbabawi,” si Jehova, a singa maaron ateng, so “asingger,” lawas a maabagey tan akaparaan ya ontulong.

15. Bilang indibidual, diad antoran dalan ya ontutulong ed sikatayo si Jehova?

¹⁵ Panon sirin a si Jehova so ontutulong ed sikatayo bilang indibidual? Agto met eekalen a naynay iray panlalapuan na paniirap tayo. Balet si Jehova so nanggawa na daakan a probisyon parad saraman so onkerew na tulong to. Say Salita to, say Biblia, so mangiyoopresi na praktikal a simbawa a makatulong a maong ed kipapasen tayo. Diad kongregasyon, intarya nen Jehova iray kualipikado ed espiritual a manangasikaso, a manbabanikel a mangipatnag na panangabagey to diad panutulong da ed kapara ran managdayew. (Santiago 5:14, 15) Bilang say “Dumerengel na pikakasi,” sikatoy mangiiter na ‘masanton espiritu ed saray onkerew ed sikato.’ (Salmo 65:2, NW; Lucas 11:13) Satan ya espiritu so mangiter ed sikatayo na “biskeg ed labas na gendat” ta pian makapansungdo itayo anggad sigpot lan ekalen na Panarian na Dios so makapagonigon iran problema. (2 Corinto 4:7, NW) Agtayo ta misalsalamat lapud amin na sarayan probisyon? Agtayo lilingwanan a saratan so pakapatnagan na matamoy a panangabagey nen Jehova.

16. Anto so sankatalonggaringan ya alimbawa na panangabagey nen Jehova, tan panon a satan so mangaapekta ed sikatayo bilang indibidual?

¹⁶ Siempre, say sankatalonggaringan ya alimbawa na panangabagey nen Jehova et say impangiter to ed samay Sakey a pinabpabli ton maong bilang dondon parad sikatayo. Satan so maaron sakripisyo ed biang nen Jehova, tan satan so angilukas na dalan parad kilalaban tayo. Tandaan, satan a nitaryan dondon so onaaplika ed sikatayo a personal. Matukotukoy, impasakbay nen Zacarias, say ama nen Juan a Managbautismo, a sayan probisyon so angipabitar ed “matamoy a panangabagey na Dios tayo.”​—Lucas 1:78, NW.

17-19. (a) Panon ya ipapanengneng na Biblia a say panangabagey nen Jehova so walaan na limitasyon? (b) Anto so sengegan ya anampot so panangabagey nen Jehova ed totoo to?

¹⁷ Kasin isipen tayo a say matamoy a panangabagey nen Jehova et andian na limitasyon? Diad pisunian, malinew ya ipapanengneng na Biblia a diad saray indibidual ya onsusumpa ed saray matunong a dalan to et makanepegan ya agpanengnengan nen Jehova na panangabagey to. (Hebreos 10:28) Pian natalosan tayo no akin ya ontan so ipatnag to, nonoten pay alimbawa na nasyon na Israel.

¹⁸ Anggaman si Jehova so paulit-ulit ya angiliktar ed saray Israelita manlapud kakabusol da, anampot ed kaunoran so panangabagey to. Sayan anawet-tenten a totoo so angagamil na idolatriya, ya angitarok ni ingen ed saray makapadimla iran idolo ed mismon templo nen Jehova! (Ezequiel 5:11; 8:17, 18) Niarum ni, nibaga ed sikatayo: “Niludlurey da so saray igaganggan na Dios, tan minudmora ra so saray salita to, tan binalaw da so saray propeta to, angga ed say sanok nen Jehova inmalagey sumpa ed baley to, angga ed anggapo so pamaakaran.” (2 Awaran 36:16) Asabi na saray Israelita so punto ya anggapo la so manepeg a basiyan parad panangabagey, tan sinagyat da si Jehova a mangipatnag na matunong a sanok. Anto so nansumpalan?

¹⁹ Agla nalikna nen Jehova so panangabagey parad totoo to. Inyabawag to: “Agak naani mangasi, ni mangisakit, ni wala so panangasik, pian agko ra komon bagbagen.” (Jeremias 13:14) Kanian, say Jerusalem tan say templo to so aderal, tan saray Israelita so akautibo diad Babilonia. Agaylan makapasinagem itan sano saray makasalanan a totoo so rebelyoson maong ya upoten da la so panangabagey na Dios!​—Tagleey 2:21.

20, 21. (a) Anto so nagawa sano say panangabagey na Dios so onggetget la’d kasampotan diad panaon tayo? (b) Anton maabagey a probisyon nen Jehova so nasingbat ed onsublay a kapitulo?

²⁰ Komusta balet natan? Ag-anguman si Jehova. Lapud panangabagey, ingganggan to iray Tastasi to ya ipulong da so “maong a balita na panarian” ed amin a panaayaman a dalin.  (Mateo 24:14) Sano onkiwas iray maptek-impanpuson totoo, sikaray tulongan nen Jehova pian natebek da so mensahe na Panarian. (Gawa 16:14) Balet sayan kimey so aliwan magnayon. Aliwan inkamaabagey ed biang nen Jehova so pangiyabuloy ed sayan marelmeng a mundo, tekep na amin a gonigon tan kairapan, a mantultuloy ed andi-geter. Sano nasabi la so limitasyon na panangabagey na Dios, onkiwas si Jehova pian ipaakseb so panangukom to ed sayan marelmeng a sistema na saray bengatla. Anggan diad satan, sikatoy onkiwas a walaan na panangabagey​—panangabagey lapud “masanton ngaran” to tan parad saray debosyonadon lingkor to. (Ezequiel 36:20-23) Ekalen ya amin nen Jehova so karelmengan tan salatan to na matunong a balon mundo. Nipaakar ed marelmeng, oniay inyabawag nen Jehova: “Say matak agnaani mangisakit, tan anggapo met naani panangasik, balet ipawil ko naani so dalan da ed tapew na ulo ra.”​—Ezequiel 9:10.

²¹ Anggad isabi na satan, aabageyen nen Jehova iray totoo to, anggan saraman so nipaarap ed kadederal. Saray makasalanan a totoon masimoon a magbabawi so nagunggonaan ed sankamaabageyan a probisyon nen Jehova, salanti panamerdona. Diad ontumbok a kapitulo, singbaten tayo so pigara ed saray marakep a panangiyilustra diad Biblia a mangipapasabi na sigpot a panamerdona nen Jehova.