Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

NDIMA YA 25

“Mbilu Tshilidzi Ya Mudzimu Washu”

“Mbilu Tshilidzi Ya Mudzimu Washu”

1, 2. (a) Nga ho ḓoweleaho, mme u aravha hani musi ṅwana wawe a tshi khou lila? (b) Ndi afhio maḓipfele mahulwane ane a fhira tshilidzi tsha mme?

ṄWANA u a lila vhukati ha vhusiku. Mme u a vuwa nga u ṱavhanya. U bva tshee a beba ṅwana, ha tsha eḓela u fana na u thomani. U vho ḓivha nḓila dzo fhamba-fhambanaho dzine ṅwana wawe a lila ngadzo. Nga zwenezwo, kanzhi u a zwi ḓivha uri ṅwana wawe u ṱoḓa zwiḽiwa, u takulwa, kana u ṱoḓa ṱhogomelo, zwi tshi ya nga nḓila ine a lila ngayo. Fhedzi hu sa londwi uri ṅwana u khou lilela mini, mme u a ya khae. Lufuno lune a vha nalwo mbiluni a lu mu tendeli uri a nyadze ṱhoḓea dza ṅwana wawe.

2 Tshilidzi tshine mme a vha natsho kha ṅwana wawe, ndi maṅwe a maḓipfele mahulwane vhukuma a vhathu. Naho zwo ralo, hu na maṅwe maḓipfele mahulwane u fhira eneo—tshilidzi tshine Yehova, Mudzimu washu a vha natsho. U ṱhogomela yeneyi pfaneleo ya lufuno, zwi ḓo ri thusa u sendela tsini-tsini na Yehova. Nga zwenezwo-ha, kha ri haseledze uri tshilidzi ndi mini, na nḓila ine Mudzimu a tshi sumbedza ngayo.

Tshilidzi Ndi Mini?

3. Ḽiiti ḽa Luheberu ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri “u sumbedza tshilidzi” na “u pfela vhuṱungu” ḽi amba mini?

3 Bivhilini, maipfi ane a ri tshilidzi na khathutshelo, a a tshimbidzana vhukuma. Hu na maipfi o vhalaho a Luheberu na Lugerika ane ṱhalutshedzelo yao ya vha na muhumbulo wa tshilidzi. Sa tsumbo, ṱhogomelani ḽiiti ḽa Luheberu ra·chamʹ, ḽine kanzhi ḽa ṱalutshedzelwa nga uri “u sumbedza tshilidzi” kana “u pfela vhuṱungu.” Iṅwe bugu i ṱalutshedza uri ḽiiti ra·chamʹ “ḽi amba u pfela vhuṱungu huhulwane, hune ra hu pfa musi ri tshi vhona muthu ane ra mu funa a tshi shengela.” Ḽeneḽi ipfi ḽa Luheberu, ḽine Yehova a ḽi shumisela kha ene muṋe, ḽi tshimbidzana na ipfi “mbebo” nahone ḽi nga ṱaluswa nga uri “tshilidzi tsha mme.” *Ekisodo 33:19; Yeremia 33:26.

‘Naa musadzi a nga hangwa mbebo ya muvhili wawe’

4, 5. Bivhili i shumisa hani maḓipfele ane mme a vha nao kha ṅwana wawe u itela u ri funza nga ha tshilidzi tsha Yehova?

4 Bivhili i shumisa maḓipfele ane mme a vha nao kha ṅwana wawe u itela uri funza nḓila ine tshilidzi tsha Yehova tsha vha ngayo. Kha Yesaya 49:15, ri a vhala: “Naa musadzi lushie lwawe a nga vhuya a lu hangwa hani? a litsha u khathutshela [ra·chamʹ] mbebo ya muvhili wawe? Na misi ene á hangwá, Nṋe a thi nga U hangwi.” Yeneyo ṱhaluso ine ya kwama mbilu i sumbedza khathutshelo khulwane ine Yehova a vha nayo nga ha vhathu vhawe. Nga nḓila-ḓe?

5 Zwi a konḓa u humbula uri mme a nga hangwa u kanzwa na u ṱhogomela ṅwana wawe. Hafhu lutshetshe a lu koni u ḓiitela zwithu; lu ṱoḓa ṱhogomelo na lufuno lwa mme vhusiku na masiari. Naho zwo ralo, zwi ṱungufhadzaho ndi uri zwo ḓowelea u pfa nga ha vhomme vhe vha litshelela vhana vhavho, zwihuluhulu kha ano ‘maḓuvha a vhufhelo’ ane khao ha shayea “lufuno.” (2 Timotheo 3:1, 3) Yehova u ri: “Nṋe a thi nga U hangwi.” Tshilidzi tshine Yehova a vha natsho kha vhashumeli vhawe a tshi fheli. Ndi tshihulwane lune tshi nga si vhambedzwe na lufuno naho lu lufhio lune ra lu ḓivha—tshilidzi tshine nga ho ḓoweleaho mme a vha natsho kha ṅwana wawe. Ndi ngazwo muṅwe muambeleli o amba zwi tevhelaho nga ha Yesaya 49:15: “Haya ndi maṅwe a maipfi a maanḓa vhukuma ane a sumbedza lufuno lwa Mudzimu u fhira oṱhe ane a wanala kha Thestamennde ya Kale.”

6. Vhathu vhanzhi vho dzhia khathutshelo nga nḓila-ḓe, fhedzi Yehova u ri khwaṱhisedza mini?

6 Naa tshilidzi ndi tshiga tsha vhushayanungo? Vhathu vhanzhi vha songo fhelelaho vha humbula nga u ralo. Sa tsumbo, Seneca, muḓivhi wa pfunzo dza maṱali wa Muroma, we a tshila misini ya Yesu nahone we a vha e mudzia-vhuṱali ngei Roma, o funza uri “u pfela vhuṱungu ndi vhushayanungo ha muhumbulo.” Seneca o vha e mutikedzi wa pfunzo ya Vhustoiki, filosofi ine ya ombedzela uri vhathu vha ite zwithu vho dzika, vha sa sumbedzi maḓipfele. Seneca o amba uri muthu wa vhuṱali a nga thusa vho tsikeledzeaho, fhedzi ho ngo fanela u vha pfela vhuṱungu, ngauri arali a vha pfela vhuṱungu ha nga iti zwithu nga nḓila yo fanelaho. Eneo mavhonele a tseḓa o ita uri hu sa vhe na u sumbedzana tshilidzi hu bvaho mbiluni. Fhedzi Yehova ho ngo ralo na kathihi! Ipfini ḽawe, Yehova u ri khwaṱhisedza uri u na “khathutshelo na mbilu tshilidzi.” (Yakobo 5:11) Samusi ri tshi ḓo zwi vhona, tshilidzi a si vhushayanungo, fhedzi ndi pfaneleo yo khwaṱhaho, ya ndeme. Kha ri ṱhogomele nḓila ine Yehova, sa mubebi wa lufuno, a sumbedza ngayo tshilidzi.

Musi Yehova A Tshi Sumbedza Lushaka Tshilidzi

7, 8. Vhaisiraele vho shengela nga nḓila-ḓe Egipita ḽa kale, nahone Yehova o aravha hani tshengelo yavho?

7 Tshilidzi tsha Yehova tshi vhonala zwavhuḓi kha nḓila ye a shumisana ngayo na lushaka lwa Isiraele. Mafheloni a ḓana ḽa vhu-16 ḽa miṅwaha B.C.E., Vhaisiraele vha dzimilioni vho vha vhe vhupulini Egipita ḽa kale, he vha vha vha tshi tsikeledzwa vhukuma. Vhaegipita vho “vha tambudza nga mishumo i konḓaho ya dzithophe na ya zwidina.” (Ekisodo 1:11, 14) Vhaisiraele vha humbela Yehova uri a vha thuse kha vhuṱungu havho. Mudzimu wa tshilidzi o aravha hani?

8 Mbilu ya Yehova yo kwamea. O ri: “Ngangoho vhusiwana ha vhathu vhanga vha re ngei Egipita ndo vhu vhona, zwililo zwavho ndo zwi pfa, vhakombetshedzi vhé murahu havho. Maṱhupho avho ndi a a ḓivha.” (Ekisodo 3:7) Yehova o vha a sa nga si ḓo sokou litsha vhathu vhawe vha tshi shengela nahone a sa vha pfele vhuṱungu. Samusi ro zwi vhona kha Ndima ya 24 ya yeneyi bugu, Yehova ndi Mudzimu a pfelaho vhuṱungu. Nahone u pfela vhuṱungu—u kona u pfa vhuṱungu ha vhaṅwe—zwi tshimbidzana na tshilidzi. Fhedzi Yehova ho ngo sokou pfela vhathu vhawe vhuṱungu; fhedzi o sudzulusea u ita zwiṅwe zwithu u itela u vha thusa. Yesaya 63:9 i ri: “O vha vhofholola nga u’ a vha funa, a vha pfela vhuṱungu.” Nga “tshanḓa tsha maanḓa,” Yehova o vhofholola Vhaisiraele ngei Egipita. (Doiteronomio 4:34) Nga murahu ha zwenezwo, a vha ṋea zwiḽiwa nga vhuṱolo nahone a vha isa shangoni ḽo nonaho ḽe ḽa vha ḽi tshi ḓo vha ḽavho.

9, 10. (a) Ndi ngani Yehova o vhofholola Vhaisiraele lunzhi-lunzhi musi vha tshi vho dzula Shangoni ḽo Fulufhedziswaho? (b) Misini ya Yefeta, Yehova o vhofholola Vhaisiraele kha mutsiko ufhio, nahone ndi mini zwe zwa mu sudzulusela u ita zwenezwo?

9 Tshilidzi tsha Yehova a tsho ngo guma henefho. Musi vho no vha Shangoni ḽo Fulufhedziswaho, kanzhi vho vha vha sa fulufhedzei nahone vha shengela nga ṅwambo wa zwenezwo. Fhedzi vhenevha vhathu vha dovha vha ḓihumbula nahone vha vhidzelela Yehova. A vha vhofholola lunzhi-lunzhi. Ndi ngani? “O vha pfela vhuṱungu.”—2 Koronika 36:15; Vhahaṱuli 2:11-16.

10 Ṱhogomelani zwo iteaho misini ya Yefeta. Nge Vhaisiraele vha thoma u shumela midzimu ya mazwifhi, Yehova o vha litsha uri vha tsikeledzwe nga Vhaamoni miṅwaha ya 18. Vhaisiraele vha fheleledza vho rembuluwa. Bivhili i a ri vhudza: “Vha ṱusa midzimu i sili vhukati havho, vha shumela Yehova. Yehova a si tsha kona u litsha u vha pfela vhuṱungu vha tshi shengela.” * (Vhahaṱuli 10:6-16) Musi vhathu vhawe vha tshi rembuluwa zwi tshi bva mbiluni, Yehova ho ngo tsha ṱoḓa u vha vhona vha tshi shengela. Nga u ralo Mudzimu wa tshilidzi a ṋea Yefeta maanḓa a u vhofholola Vhaisiraele kha maswina avho.—Vhahaṱuli 11:30-33.

11. Nḓila ye Yehova a shumisana ngayo na Vhaisiraele i ri gudisa mini nga ha tshilidzi?

11 Nḓila ye Yehova a shumisana ngayo na lushaka lwa Isiraele i ri gudisa mini nga ha tshilidzi? Ri guda uri musi vhathu vhe maṱunguni ha sokou vha pfela vhuṱungu fhedzi. Humbulani nga ha tsumbo ya mme ane tshilidzi tshawe tsha mu sudzulusela u thusa ṅwana wawe ane a khou lila. Nga hu fanaho, Yehova u a pfa zwililo zwa vhathu vhawe. Tshilidzi tshawe tshihulwane tshi mu sudzulusela u vha vhofholola kha tshengelo yavho. Zwiṅwe hafhu, nḓila ye Yehova a shumisana ngayo na Vhaisiraele i ri funza uri tshilidzi a si vhushayanungo, ngauri yeneyi pfaneleo i funwaho yo mu sudzulusela u dzhia vhukando ho khwaṱhaho, a tshi itela vhathu vhawe. Fhedzi naa Yehova u sumbedza tshilidzi kha tshigwada tsha vhashumeli vhawe fhedzi?

U Khathutshela Ha Yehova Vhathu

12. Mulayo wo sumbedza hani uri Yehova u sumbedza vhathu tshilidzi?

12 Mulayo we Mudzimu a u ṋea lushaka lwa Isiraele wo sumbedza uri u na tshilidzi kha vhathu. Sa tsumbo, ṱhogomelani nḓila ine a londa ngayo vhashai. Yehova o vha a tshi zwi ḓivha uri zwiimo zwi songo lavhelelwaho zwi nga ita uri Muisiraele a vhe mushai. Vhashai vho vha vha tshi fanela u farwa hani? Yehova o laedza Vhaisiraele a ri: “Onoyo mutshinyali wa haṋu U songo mu sanda, U songo mu dzima. U mu ṋee U tshi zwi funa, mbilu yau í songó sinyuwa U tshi mu ṋea; ngauri U tshi ralo ndi hone Yehova Mudzimu wau a tshi ḓo U shudufhadza kha mishumo yau yoṱhe, na kha zwoṱhe zwine wa isa tshanḓa khazwo’.” (Doiteronomio 15:7, 10) Yehova o dovha a laedza Vhaisiraele uri vha songo kaṋa zwoṱhe zwi re magumoni a masimu avho kana u ṱala ṱhalane. Zwo salaho zwo vha zwi zwa vhatshinyali. (Levitiko 23:22; Ruthe 2:2-7) Musi lwonolwo lushaka lu tshi tevhela wonoyu mulayo wa u humbulela vhashai, vhathu vha shayaho ngei Isiraele vho vha vha sa ḓo tshila nga u tou humbela. Naa zwenezwi zwo vha zwi sa sumbedzi tshilidzi tshine Yehova a vha natsho?

13, 14. (a) Maipfi a Davida a ri khwaṱhisedza hani uri Yehova u a kwamea vhukuma nga riṋe? (b) Hu nga shumiswa tshifanyiso tshifhio u sumbedza uri Yehova u sendela kha vho ‘vunḓekanaho mbilu’ kana vho ‘huvhalaho mimuya’?

13 Na ṋamusi, Mudzimu washu a funwaho u a kwamea vhukuma nga riṋe nga muthihi nga muthihi. Ri nga vha na vhungoho ha uri u a vhona tshengelo dzoṱhe dzine ra sedzana nadzo. Mupsalme o ṅwala: “Maṱo a Yehova a vhona vho lugaho; nḓevhe dzawe dzi pfa u lila havho. Yehova u sendela ha vha dzimbilu dzo vunḓekanaho, u tshidza vha mimuya yo huvhalaho.” (Psalme ya 34:15, 18) Malugana na vhane ha khou ambiwa ngavho nga enea maipfi, muṅwe muambeleli wa Bivhili u ri: “Vho vhaisala mbilu nahone vho ṱungufhala, ndi uri vho pfiswa vhuṱungu nga tshivhi, nahone vha ḓidzhiela fhasi; vha ḓivhona vhe si tshithu, nahone a vha tsha ḓifulufhela.” Vhathu vho raloho vha vhona u nga Yehova u kule navho nahone ha vha londi ngauri a vha tshithu. Fhedzi a zwo ngo ralo. Maipfi a Davida a ri khwaṱhisedza uri Yehova ha ṱutsheli vhane “vha ḓivhona vhe si tshithu.” Mudzimu washu wa tshilidzi u a zwi ḓivha uri nga zwifhinga zwo raloho, ri mu ṱoḓa u fhira naho hu lini, nahone u tsini.

14 Ṱhogomelani tshenzhelo i tevhelaho. Muṅwe mme wa United States o mbo ḓi gidimisela murwa wawe wa miṅwaha mivhili vhuongeloni nge a vha o farwa nga vhulwadze ha gulokulo. Musi madokotela o no poṱiela onoyo mutukana, a vhudza mme awe uri onoyo mutukana u ḓo eḓela vhuongeloni. Mme awe vho eḓela ngafhi vhusiku honoho? Tshiduloni tsha vhuongeloni, tsini na mmbete wa ṅwana wavho! Onoyo mutukana o vha a tshi khou lwala vhukuma, nahone mme awe vho vha vha tshi ṱoḓa u vha tsini nae. Vhukuma ri nga lavhelela zwi fhiraho zwenezwo kha Khotsi ashu wa ṱaḓulu wa lufuno! Ro itwa nga tshifanyiso tshawe. (Genesi 1:26) Maipfi a kwamaho maḓipfele a Psalme ya 34:18 a ri vhudza uri musi ro ‘vunḓekana mbilu’ kana ro ‘huvhala mimuya,’ Yehova, u fana na mubebi a re na lufuno, u a “sendela”—u na tshilidzi nahone o ḓiimisela u thusa.

15. Yehova u thusa muṅwe na muṅwe washu nga nḓila-ḓe?

15 Nga zwenezwo-ha, Yehova u thusa hani muṅwe na muṅwe washu? Ha fhelisi zwine zwa ita uri ri shengele. Fhedzi Yehova u ita ndugiselelo nnzhi u itela u thusa vhane vha ṱoḓa thuso yawe. Ipfi ḽawe, Bivhili, ḽi ri ṋea nyeletshedzo i shumaho ine ya nga ri thusa. Tshivhidzoni, Yehova o vhea vhalavhelesi vha faneleaho siani ḽa muya, vhane vha lwela u sumbedza khathutshelo vha tshi thusa vhagwadameli ngavho. (Yakobo 5:14, 15) Samusi e “Mupfi wa dzithabelo,” Yehova u ṋea ‘muyamukhethwa vha mu humbelaho.’ (Psalme ya 65:2; Luka 11:13) Wonoyo muya u nga ri ṋea ‘maanḓa mahulwane’ uri ri kone u konḓelela u swikela Muvhuso wa Mudzimu u tshi fhelisa vhuleme hoṱhe vhu tsikeledzaho. (2 Vha-Korinta 4:7) Naa dzenedzi ndugiselelo dzoṱhe a dzi ri takadzi? Ri songo hangwa uri dzenedzi ndugiselelo dzi sumbedza khathutshelo ya Yehova.

16. Ndi ifhio tsumbo khulwanesa ya tshilidzi tsha Yehova, nahone i ri kwama hani roṱhe?

16 Vhukuma, ri songo hangwa uri tsumbo khulwanesa ya khathutshelo ya Yehova ndi u ri ṋea Ane a mu funa uri a vhe tshirengululi tshashu. Tsho vha tshi tshiṱhavhelo tshi sumbedzaho uri Yehova u a ri funa nahone tsho vula tshibuli tsha uri ri tshidzwe. Humbulani uri tshenetshi tshirengululi tshi a shuma kha muṅwe na muṅwe washu. Ndi ngazwo Sakaria, khotsi a Yohane Mulovhedzi, o dzula o amba uri yeneyi ndugiselelo i sumbedza “mbilu-tshilidzi ya Mudzimu washu.”—Luka 1:78.

Musi Yehova A Tshi Litsha U Sumbedza Tshilidzi

17-19. (a) Bivhili i sumbedza hani uri tshilidzi tsha Yehova tshi na mikano? (b) Ndi mini zwo itaho uri Yehova a si tsha sumbedza vhathu vhawe tshilidzi?

17 Naa ri fanela u humbula uri tshilidzi tsha Yehova tsha lufuno a tshi na mikano? A zwo ngo ralo, Bivhili i sumbedza zwavhuḓi uri Yehova ha sumbedzi khathutshelo vhane vha pikisa nḓila dzawe dzo lugaho. (Vha-Heberu 10:28) Uri ni vhone uri ndi ngani a tshi ita zwenezwo, humbulani nga ha tsumbo ya lushaka lwa Isiraele.

18 Naho Yehova o vhofholola Vhaisiraele lunzhi-lunzhi kha maswina avho, tshilidzi tshawe tsho fheleledza tsho guma. Vhenevho vhathu vha tshipimbi vho vha vha tshi gwadamela midzimu ya zwifanyiso, vha tshi ḓisa zwifanyiso zwavho zwi nengisaho thembeleni ya Yehova! (Hesekiele 5:11; 8:17, 18) Zwiṅwe hafhu, ri vhudzwa uri: “Vhone vha vha vha u goḓa vhaḓinḓa vha Mudzimu, vha u nyadza zwe a amba, na vha u tamba nga vhaporofita vhawe; vhuhali ha Yehova ha vhuya ha duga ó sinyutshela vhathu vhawe, hu si tsha kona u dzivhelwa.” (2 Koronika 36:16) Vhaisiraele vho swika kha vhuimo he vha vha vha sa tsha fanelwa nga tshilidzi, nahone vho ṱunga Yehova. Ha vha na mvelelo dzifhio?

19 Yehova ho ngo tsha sumbedza vhathu vhawe tshilidzi. O ri: “Nṋe a thi nga lamuleli, a thi nga tondi, a thi nga khathutsheli; a thi nga litshi u vha lozwa.” (Yeremia 13:14) Nga zwenezwo, muḓi wa Yerusalema na thembele yawo zwa fheliswa, nahone Vhaisiraele vha iswa vhuthubwani Babele. Zwi ṱungufhadza lungafhani musi vhathu vha re na zwivhi vha tshi vha mashandukwa lune Mudzimu a si tsha funa u vha sumbedza tshilidzi!—Zwililo 2:21.

20, 21. (a) Hu ḓo itea mini ṋamusi musi tshilidzi tsha Yehova tshi tshi guma? (b) Ndi ndugiselelo ifhio ya Yehova i sumbedzaho tshilidzi ine ya ḓo haseledzwa kha ndima i tevhelaho?

20 Hu pfi mini nga ṋamusi? Yehova ho ngo shanduka. Nga ṅwambo wa tshilidzi tshawe, o laedza Ṱhanzi dzawe uri dzi huwelele “mafhungo-maḓifha a muvhuso” ḽifhasini ḽoṱhe. (Mateo 24:14) Musi vhathu vha mbilu dzavhuḓi vha tshi aravha, Yehova u vha thusa uri vha pfesese mulaedza wa Muvhuso. (Mishumo 16:14) Fhedzi hoyu mushumo a u nga ḓo itwa nga hu sa fheli. Yehova u ḓo vha a sa sumbedzi tshilidzi arali a tendela ḽino shango ḽivhi, na maṱhupho aḽo na tshengelo dzaḽo, zwi tshi bvela phanḓa nga hu sa fheli. Musi tshilidzi tsha Yehova tshi tshi guma, Yehova u ḓo fhelisa ano maitele a zwithu. Na nga tshenetsho tshifhinga, u ḓo vha a tshi khou sumbedza tshilidzi—a tshi itela tshilidzi “dzina ḽa[we] ḽikhethwa” nahone a tshi itela vhashumeli vhawe vho ḓikumedzaho. (Hesekiele 36:20-23) Yehova u ḓo fhelisa vhuvhi hoṱhe nahone a ḓisa shango ḽiswa ḽo lugaho. Malugana na vhuvhi, Yehova u ri: “Nṋe a tshi tshee na tshilidzi, a thi tsha tonda; ndi vha ita zwo eḓanaho nḓila dzavho.”—Hesekiele 9:10.

21 U swika nga tshenetsho tshifhinga, Yehova u sumbedza vhathu vhawe tshilidzi, na vhane vha ḓo lozwiwa. Vhathu vha re na tshivhi, vhane vha rembuluwa nga mbilu yoṱhe vha nga vhuyelwa nga iṅwe ndugiselelo ya Yehova i sumbedzaho khathutshelo khulwane—u hangwelwa. Kha ndima i tevhelaho, ri ḓo haseledza nga ha zwiṅwe zwifanyiso zwi wanalaho Bivhilini, zwine zwa sumbedza uri Yehova u hangwela nga ho fhelelaho.

^ phar. 3 Naho zwo ralo, zwi takadzaho ndi uri kha Psalme ya 103:13, ḽiiti ḽa Luheberu ra·chamʹ ḽi amba khathutshelo, kana tshilidzi tshine khotsi a tshi sumbedza vhana vhawe.

^ phar. 10 Maipfi ane a ri “a si tsha kona” nga lwa thevhedzaipfi a amba uri “muya-tshivhili wawe wa neta; u konḓelela hawe ha fhela.” The New English Bible i ri: “Ho ngo tsha kona u konḓelela dziedzi ḽa Vhaisiraele.” Tanakh—A New Translation of the Holy Scriptures i vhalea nga heyi nḓila: “O vha a sa tsha kona u konḓelela maṱhupho a Vhaisiraele.”