Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO 26

Leza ‘Uulibambilide Kulekelela Zibi’

Leza ‘Uulibambilide Kulekelela Zibi’

1-3. (a) Ino mukuli nzi uuminya ngwaakanyamuna sintembauzyo Davida, alimwi ino mbuti mbwaakajana luumbulizyo kumoyo wakwe wakapengede? (b) Eelyo notubisya, mukuli nzi mulemu ngotunyamuna akaambo kacibi eeco, pele ino Jehova utusyomezya nzi?

 SINTEMBAUZYO Davida wakalemba kuti: “Milandu yangu yandivwulila atala aamutwe wangu. Yandiminya kapati mbuli mukuli mulemu. Ndaba acinwe alimwi ndatyolooka cakumaninina.” (Intembauzyo 38:4, 8) Davida wakalizyi mbuulema mukuli wakuba amanjezeezya aakupa mulandu. Pele wakaumbulizyigwa kumoyo wakwe wakazyingidwe. Wakazyiba kuti, nokuba kuti Jehova ulacisulaika cibi, kunyina namusulaika sizibi ikuti weempwa cini-cini akuleka bukkale bwakwe bubyaabi. Kasinizide kuti Jehova ulilisungwide kubafwida luse bantu beempwa, Davida wakati: “Yebo, O Jehova, . . . ulilibambilide kulekelela zibi.”​—Intembauzyo 86:5.

2 Notubisya, aswebo tulakonzya kunoonyamwide mukuli uuminya wamanjezeezya mabyaabi. Ikuusa kuli boobu kulagwasya. Kulakonzya kutugwasya kubweza ntaamu ziyandika ikutegwa tululamike kulubizya kwesu. Pele cimwi ciindi tulakonzya kuzundwa amizeezo iijatikizya mulandu ngotwakacita. Imoyo wesu uutupa mulandu ulakonzya kuzumanana kutupa kuyeeya kuti Jehova takatulekeleli pe notweempwa buti. Ikuti naa ‘twamenenwa limwi akaambo kakuusa kapati,’ Saatani inga wasola kututyompya, ikulimvwa kuti Jehova utubona kuba bantu banyina mpindu, ibateeleli kumubelekela.​—2 Bakorinto 2:5-11.

3 Sena Jehova ncobeni mbwatubona oobo? Peepe! Ikujatila ncibeela caluyando lwa Jehova. Mu Jwi lyakwe, utusyomezya kuti eelyo notutondezya kweempwa kwini-kwini camoyo woonse, ulilisungwide kutulekelela. (Tusimpi 28:13) Ikutegwa tutalimvwi kuti kujatila kwa Jehova takukonzyeki kulindiswe, atulange-lange cimupa kulekelela alimwi ambwalekelela.

Jehova ‘Ncalibambilide Kulekelela’

4. Ino ncinzi Jehova ncaibalukwa kujatikizya buntu bwesu, alimwi ino eeci cimupa kutweendelezya buti?

4 Jehova ulikuzyi kulezya kwesu. Ibbuku lya Intembauzyo 103:14 lyaamba kuti: “Ulizyi kabotu mbotupangidwe, ulaibaluka kuti tuli bulongo buyo.” Talubi pe kuti twakalengwa kuzwa kubulongo, tulalezya munzila ziindene-indene akaambo kakutalondoka. Ikaambo kakuti ulizyi “mbotupangidwe” katuyeezya kuti Ibbaibbele lyeezyanisya Jehova kumubumbi alimwi swebo kuzilongo nzyabumba. (Jeremiya 18:2-6) Imubumbi Mupati ulatweendelezya kweelana akutalondoka kwabuntu bwesu katuli basizibi alimwi ambotutobela naa kukakilwa kutobela busolozi bwakwe.

5. Mbuti bbuku lya Baroma mbolipandulula nguzu nzyocijisi cibi?

5 Jehova ulizyi kuti cibi cilaanguzu kapati. Ijwi lyakwe lipandulula cibi kuti cilijisi nguzu kapati zikakatide kubazunda bantu. Ino nguzu nzyocijisi cibi nzipati buti? Mubbuku lya Baroma, imwaapostolo Paulo upandulula kuti: ‘Tweendelezyegwa acibi,’ mbubwenya basilumamba mbobeendelezyegwa amupati akati kabo (Baroma 3:9); cibi “cakeendelezya” akati kabantu mbubwenya mbuli mwami (Baroma 5:21); ‘cilikkede’ mulindiswe (Baroma 7:17, 20); “mulawo” wancico uli mukati kesu lyoonse cakuti usoleka kweendelezya bukkale bwesu. (Baroma 7:23, 25) Eelo tazilikomeneni kaka nguzu nzyocijisi cibi alindiswe tobantu batalondokede!​—Baroma 7:21, 24.

6, 7. (a) Mbuti Jehova mbwababona aabo ibamulomba kuti abafwide luse amoyo wuuside? (b) Nkaambo nzi ncotuteelede kuzumanana kubisya akaambo kaluse lwa Leza?

6 Aboobo Jehova ulizyi kuti notulombozya buti kumutobela cakulondoka, tatukonzyi kwiitobela cakulondola milawo yakwe. Caluyando utusyomezya kuti eelyo camoyo uuside notumulomba kuti atufwide luse, uyootulekelela. Ibbuku lya Intembauzyo 51:17 lyaamba kuti: “Zipaizyo zimukkomanisya Leza muuya uuside; moyo uuside alimwi uutyompedwe, O Leza, tokaukaki pe.” Kunyina Jehova nayakuukaka imoyo “uuside alimwi uutyompedwe,” nkokuti uuminidwe amukuli wacibi.

7 Pele sena eeci caamba kuti akaambo kaluse lwa Leza tulakonzya kunoobisya lyoonse akulilekelela nkaambo kakutalondoka? Peepe! Jehova teendelezyegwi aambwalimvwa muntu pe. Luse lwakwe luli aampolugolela. Kunyina nayoobalekelela aabo bazumanana kucita zibi acaali kabateempwi. (Bahebrayo 10:26) Kulubazu lumwi, eelyo nabona moyo uuside alimwi uutyompedwe, ulafwambaana kujatila. Nkooko lino atulange-lange mwaambo uulimvwisya kabotu uubelesyedwe mu Bbaibbele ikwaamba cibeela cabube butaliboteli oobu bwaluyando lwa Jehova.

Ino Jehova Ulalekelela Kusikila Aali?

8. Ncinzi mubwini ncacita Jehova eelyo natulekelela zibi zyesu, alimwi ino eeci citupa kuba alusyomo nzi?

8 Davida iwakeempedwe wakati: “Mpoonya ndakalyaambilila cibi cangu kulinduwe; . . . Eelyo yebo wakandijatila mulandu wazibi zyangu.” (Intembauzyo 32:5) Ibbala lyakuti “wakandijatila” lisanduludwe kubbala lya Chihebrayo lyalo ilyaamba “kugwisya” naa “kusowa.” Aawa lyabelesyegwa kwaamba kugwisya “mulandu, cibi naa nsotoko.” Aboobo cini ncaakacita Jehova ncakuti wakagwisya zibi zya Davida akuzisowa. Cakutadooneka, eeci cakaubya-ubya kulibilika kwa Davida akaambo kamulandu ngwaakajisi. (Intembauzyo 32:3) Aswebo tulakonzya kumusyoma cakumaninina Leza ooyo uusowa zibi zyabaabo ibamulomba kuti abalekelele kwiinda mulusyomo ndobajisi mucituuzyo ca Jesu cacinunuzyo.​—Matayo 20:28.

9. Ino Jehova uzibikka kulamfwu buti andiswe zibi zyesu?

9 Davida alimwi wakabelesya kaambo kambi kalimvwisya kabotu ikupandulula mbwalekelela Jehova naakati: “Mbubonya kumapolelo aazuba mbokuli kulamfwu kapati kuzwa kumabbililo aazuba, akwalo nkwabikkide zinyonyoono zyesu mbokubede kulampa kuzwa kulindiswe.” (Intembauzyo 103:12) Zuba lipolela kujwe kumane libbilila kumbo. Ino kujwe nkulamfwu buti akumbo? Munzila imwi, imusinzo wakujwe kuzwa kumbo lyoonse mulamfwu kapati cakuti tatukonzyi kweezeezya; imbazu eezyi zyobile kunyina nozinga zyaswaangana pe. Sikwiiya zya Bbaibbele umwi waamba kuti, ikaambo aaka kaamba kuti “nkulamfwu kapati; tatukonzyi kuweezeezya musinzo ooyo pe.” Imajwi aa Davida aakasololelwa amuuya wa Leza atwaambila kuti eelyo Jehova nalekelela, ubikka zibi zyesu kule kapati andiswe nkotutakonzyi kweezeezya.

“Zibi zyanu . . . zilatubisyigwa buu mbuli caanda”

10. Ciindi Jehova natulekelela zibi zyesu, nkaambo nzi ncotuteelede kuyeeya kuti tunoojisi mbata yazibi eezyo kusikila mane tukafwe?

10 Sena kuli nomwakasolede kugwisya kabala kamwi kuzwa acisani cituba? Ambweni nokuba kuti mwakasoleka kapati kusikila mpomugolela kukagwisya, ikabala aako kakacili kulibonya. Amubone mbwapandulula nguzu nzyajisi Jehova kujatikizya kulekelela naamba kuti: “Nokuba kuti zibi zyanu zilasalala pyu, zilatubisyigwa buu mbuli caanda; nokuba kuti zilasubila mbuli cisani camubala wadowalowa, zilaba mbuli boya bwambelele.” (Isaya 1:18) Ibbala lyakuti “dowalowa” lyaamba musyobo uusubila kapati. a ‘Zisani zisalalisya’ zyakali zeezyo zyakanyikidwe mumusyobo uusalala pyu. (Nahumu 2:3) Kunyina mukusoleka kwesu tobeni notunga twakonzya kugwisya mbata yacibi. Pele Jehova ulakonzya kugwisya zibi zili mbuli dowalowa ambuli zisani zisalalisya akuzitubya mbuli caanda naa mbuli lukobo lutasansaidwe musyobo uuli woonse. Eelyo Jehova natulekelela zibi zyesu, tatweelede kuyeeya kuti tunoocijisi mbata yazibi eezyo kusikila mane tukafwe.

11. Muunzila nzi Jehova mwazisowela kusyule lyakwe zibi zyesu?

11 Mulwiimbo lwakulumba ilunjila mumoyo ndwaakaimba Hezekiya naakafwutulwa kubulwazi bujaya, wakaambila Jehova kuti: “Zibi zyangu zyoonse wazisowela kusyule lyako.” (Isaya 38:17) Aawa Jehova waambwa kuti ubweza zibi zyasikubisya weempwa akuzisowela kusyule Lyakwe ooko nkwataziboni limbi nokuba kuzibikkila maanu alimwi. Ikweelana abbuku limwi, imuzeezo waambwa aawa ulakonzya kwaambwa kuti: “Wapa kuti [zibi zyangu] zitabiko mbuli kuti tiizyakacitikide.” Eeci masimpe cilakatalusya, tee kayi?

12. Mbuti musinsimi Mika mbwatondezya kuti eelyo Jehova nalekelela, ulazyigwisya cakumaninina zibi zyesu?

12 Mucisyomezyo cakuboozyegwa, imusinsimi Mika wakatondezya lusyomo lwakwe lwakuti Jehova wakali kuyoobalekelela bantu bakwe bakeempwa naakati: “Ino nguni Leza uuli mbuli nduwe . . . [oo]lekelela nsotoko zyabasyeede balukono lwakwe? . . . zibi zyesu zyoonse uyoozisowela mumpisi zyalwizi.” (Mika 7:18, 19) Amweezeezye ncaakali kwaamba majwi aayo kulibaabo ibakali kupona kuciindi ca Bbaibbele. Sena kwakacili bulangizi buli boonse bwakucijana cintu casowelwa “mumpisi zyalwizi”? Aboobo majwi aa Mika atondezya kuti eelyo Jehova nalekelela, ulazyigwisya cakumaninina zibi zyesu.

13. Ino majwi aa Jesu aakuti “Kotulekelela zikwelete zyesu” aamba nzi?

13 Jesu wakabelesya bukkale bwabasikukweletesya abasikukweleta ikupa cikozyano cakulekelela kwa Jehova. Jesu wakatukulwaizya kupaila kuti: “Kotulekelela zikwelete zyesu.” (Matayo 6:12, bupanduluzi buyungizyidwe) Aboobo Jesu wakeezyanisya zibi kuzikwelete. (Luka 11:4) Eelyo notubisya, tuba “basizikwelete” kuli Jehova. Kujatikizya ncolyaamba bbala lya Chigiriki lyakasandululwa kuti “utulekelele,” ibbuku limwi lyaamba kuti: “Nkuluba cikwelete, ikucileka buyo kwiinda mukutacisesa.” Munzila imwi, eelyo Jehova nalekelela, ulacizimaazya cikwelete eeco ncotwakajisi kulinguwe. Aboobo basizibi ibeempwa balakonzya kuumbulizyigwa. Kunyina Jehova nayooyanda kubbadelwa cikwelete ncaakazimaazya!​—Intembauzyo 32:1, 2.

14. Ino kaambo kakuti “kutegwa zibi zyanu zimwaigwe” katuyeezya nzi?

14 Ikulekelela kwa Jehova kulapandululwa mumajwi aambi kubbuku lya Milimo 3:19 kuti: “Aboobo, amweempwe akusanduka kutegwa zibi zyanu zimwaigwe.” Ikaambo aako kamamanino kasanduludwe kubbala lya Chigiriki ilikonzya kwaamba “kugwisya, . . . kuzimaazya naa kunyonyoona.” Ikweelana abasilwiiyo lwamu Bbaibbele bamwi, imwaambo wakabelesyegwa uujatikizya kumwaya bulembo. Ino eeci cakali kukonzyeka buti? Inki iwakali kubelesyegwa lyoonse kuciindi cansiku wakali kupangwa kuzwa kucivwele-vwele cansizi, mamina aacisamu alimwi amaanzi. Mbwaamanizyila buyo kulemba a inki uuli boobu, imuntu wakali kukonzya kubweza cisani citete akumwaya zilembedwe zyoonse. Eeci cikozyanyo ncitondezyo cibotu cambolubede luse lwa Jehova. Eelyo natulekelela zibi zyesu, cili mbuli kuti ubweza cisani citete akuzimwaya zyoonse.

15. Ino ncinzi Jehova ncayanda kuti tuzyibe kujatikizya nguwe?

15 Eelyo notuzinzibala kuyeeya zikozyanyo eezyi ziindene-indene, sena tacisalede kuti Jehova uyanda kuti tuzyibe kuti ulilibambilide ncobeni kutulekelela zibi zyesu kufwumbwa kuti watubona kuti tweempwa cini-cini? Tatweelede kuyoowa kuti ambweni uyootusinganya akaambo kazibi eezyo kumbele. Eeci cilatondezyegwa alimwi acintu cimbi eeco Bbaibbele ncolitondezya kujatikizya luse lwa Jehova lunji cakuti: Eelyo nalekelela, ulaluba.

Jehova uyanda kuti tuzyibe kuti “ulilibambilide kulekelela”

“Cibi Cabo Tandikaciyeeyi Limbi Pe”

16, 17. Ino ncinzi ncolyaamba Bbaibbele noliti Jehova ulaziluba zibi zyesu, alimwi ino nkaambo nzi ncomwiinguda boobo?

16 Ikujatikizya baabo bamucizuminano cipya, Jehova wakasyomezya kuti: “Ndiyoobalekelela cinyonyoono cabo, alimwi cibi cabo tandikaciyeeyi limbi pe.” (Jeremiya 31:34) Sena eeci caamba kuti eelyo Jehova nalekelela inga tacikonzyi kuziyeeya limbi zibi zyakacitwa? Tacili boobo pe. Ibbaibbele lilatwaambila zibi zyabantu banji mbaakalekelela Jehova kubikkilizya a Davida. (2 Samuele 11:1-17; 12:13) Cakutadooneka, Jehova uciizyi milandu njobakacita. Imakani aazibi nzyobakacita kubikkilizya akweempwa kwabo akulekelela nkwaakabalekelela Leza, zyoonse buyo ziliyobodwe ikutegwa zitugwasye. (Baroma 15:4) Aboobo, ino Bbaibbele lyaamba nzi noliti Jehova ‘taziyeeyi’ izibi zyabaabo mbalekelela?

17 Mabala aa Chihebrayo asanduludwe kuti ‘tandikaciyeeyi limbi’ ajatikizya zinji kunze buyo lyakwiibaluka zyakacitika musyule. Ibbuku litegwa Theological Wordbook of the Old Testament lyaamba kuti lilabikkilizya “abupanduluzi bumbi bwakubweza ntaamu iiyandika.” Aboobo munzila eeyi, ‘ikwiibaluka’ cibi kulabikkilizya akubweza ntaamu yakusubula basizibi. (Hosea 9:9) Pele eelyo Leza naamba kuti “cibi cabo tandikaciyeeyi limbi,” uli mukutusyomezya kuti, ikuti naa wabalekelela basizibi ibeempwa, kunyina alimwi kumbele nayoobapa mulandu akaambo kazibi eezyo. (Ezekieli 18:21, 22) Aboobo Jehova ulaluba mukuti taziyeeyi mukwiinduluka-induluka izibi zyesu ikutegwa atupe mulandu naa kutusubula akaambo kanzizyo. Eelo cilakatalusya kaka ikuzyiba kuti Leza wesu ulalekelela alimwi ulaluba!

Ino Mbuti Kujatikizya Ziboola Akaambo Kakubisya?

18. Nkaambo nzi kulekelela ncokutaambi kuti sikubisya iweempwa ulakwabililwa kuzintu zibyaabi zyoonse zicitika akaambo kabukkale bwakwe bubyaabi?

18 Sena ikulekelela nkwacita Jehova kwaamba kuti sikubisya iweempwa ulakwabililwa akuzintu zyoonse ziboola akaambo kabukkale bwakwe bubyaabi? Peepe. Tatukonzyi kubisya akulangila kuti tuyookwabililwa kuzintu zyiboola akaambo kacibi eeco. Paulo wakalemba kuti: “Kufwumbwa cintu muntu ncasyanga, ncencico eeco ncayootebula.” (Bagalatiya 6:7) Tuyoocitikilwa zimwi zintu zibyaabi akaambo kamicito yesu. Eeci tacaambi kuti amana kutulekelela Jehova upa kuti tucitikilwe mapenzi. Nokucitika mapenzi, Munakristo teelede kuyeeya kuti ‘Ambweni Jehova uli mukundisubula akaambo kazibi nzyendakacita musyule.’ (Jakobo 1:13) Kulubazu lumbi, Jehova tatukwabilili pe kuzintu zicitika akaambo kamicito yesu iitaluzi. Kulekana, kumitila musyokwe, bulwazi buboola akaambo kakoonana, kuleka kusyomana naa kulemekana​—zyoonse eezyi zilakonzya kuba zintu zibyaabi iziboola alimwi zitakwe mbozyeelebwa akaambo kakubisya. Amuyeeye kuti, neliba leelyo naakamulekelela Davida kujatikizya zibi nzyaakacita mumakani aa Bateseba alimwi a Uriya, kunyina Jehova naakamukwabilila Davida kuzintu zibyaabi zyakatobela.​—2 Samuele 12:9-12.

19-21. (a) Mbuti mulawo uulembedwe kuli Levitiko 6:1-7 mbowakagwasya sikubisyilwa alimwi asikubisya? (b) Ikuti bambi bakacimwa akaambo kazibi zyesu, nintaamu nzi njotweelede kubweza ikutegwa tumukkomanisye Jehova?

19 Izibi zyesu zilakonzya kuleta zintu zimbi, ikwaambisya kuti naa bambi bakacisigwa akaambo kamicito yesu. Mucikozyanyo, amulange-lange makani aali kuli Levitiko caandaano ca 6. Mucaandaano eeci, Mulawo wa Musa waamba zyabukkale oomo muntu mwalubizya kapati kwiinda mukubweza mpasya zyamuna Israyelinyina kwiinda mukumubbida, kumunyanzya naa kumuunina. Mpoonya sikubisya waukazya mulandu, wayuminina kukazya mane wakonka cakubeja. Ooyu mulandu oomo bumboni bwamuntu umwi nobwiindene amakani aambwa asimulandu. Pele kumbele, sikubisya wapenzyegwa amanjezeezya aakwe eelyo wazumina cibi cakwe. Ikutegwa Leza amulekelele, weelede kucita zintu zimbi zyotatwe: ikupilusya nzyaakabwezyede, ikubbadela muntu ngwaakabisizya mweelwe uusika ku 20 pasenti wamuulo wazintu nzyaakabbide alimwi akupa mugutu wacituuzyo candubizyo. Mpoonya Mulawo waamba kuti: “Mupaizi uyoomanya milandu yamuntu ooyo kubusyu bwa Jehova. Aboobo uyoolekelelwa zibi zyakwe.”​—Levitiko 6:1-7.

20 Imulawo ooyu bwakali bubambe bwaluse kuzwa kuli Leza. Bwakagwasya muntu wakabisyilwa, iwakapilusyilwa mpasya zyakwe alimwi cakutadooneka iwakakatalukwa kapati eelyo sikubisya kumamanino naakazumina cibi cakwe. Alimwi mulawo wakagwasya muntu ooyo kumamanino iwakakulwaizyigwa amanjezeezye aakwe ikuzumina mulandu alimwi akuzileka zibi nzyaakacitide. Ncobeni, ikuti wakaka kucita boobo, azyalo zibi zyakwe teezyakali kunga wazilekelela Leza pe.

21 Nokuba kuti tatweendelezyegwi aa Mulawo wa Musa, Mulawo ooyo utugwasya kuteelelesya mbwabede Jehova kubikkilizya ambwakulanga kulekelela. (Bakolose 2:13, 14) Ikuti bambi bakacimwa akaambo kazibi zyesu, Leza ulakkomana eelyo notusoleka kucita ncotukonzya kuzilulamika zintu. (Matayo 5:23, 24) Eeci inga cabikkilizya akuzumina cibi cesu, ikuzumina mulandu wesu alimwi mane akulilekelela kumuntu ngotwabisizya. Mpoonya tulakonzya kukombelezya Jehova kwiinda mucituuzyo ca Jesu alimwi akuba alusyomo lwakuti twalekelelwa a Leza.​—Bahebrayo 10:21, 22.

22. Ncinzi cikonzya kubikkilizyigwa mukulekelela kwa Jehova?

22 Mbubwenya mbuli muzyali uuli woonse siluyando, Jehova ulakonzya kulekelela alimwi akupa cisubulo munzila imwi. (Tusimpi 3:11, 12) Munakristo iweempwa inga wayandika kucileka kubeleka kali mwaalu, mukutausi naa mukambausi waciindi coonse. Cilakonzya kumucisa kuti kwaciindi cili mbocibede tanoocijisi zyoolwe zyamulimo nzyaakali kukkomanina kapati. Pele cisubulo cili boobo tacaambi kuti Jehova tanaamulekelela pe. Tweelede kunooyeeya kuti cisubulo cizwa kuli Jehova ncitondezyo caluyando ndwajisi kulindiswe. Tuyoogwasyigwa kapati ikuti naa twazumina kulaigwa akutobela ciyandika.​—Bahebrayo 12:5-11.

23. Nkaambo nzi ncotuteelede kuyeeya kuti tatukonzyi kugwasyigwa aluse lwa Jehova, alimwi ino nkaambo nzi ncotweelede kwiiya kulekelela kwakwe?

23 Eelo cilakatalusya kapati kaka ikuzyiba kuti Leza “ulilibambilide kulekelela”! Kunyina makani akulubizya nkotwakacita, tatweelede kuyeeya kuti tatukonzyi kugwasyigwa aluse lwa Jehova. Ikuti tweempwa ncobeni, twabweza ntaamu zyakululamika cilubide alimwi camoyo woonse twapailila kulekelelwa kwiinda mubulowa bwa Jesu bwakatilwa, tulakonzya kuba alusyomo lwakuti Jehova uyootulekelela. (1 Johane 1:9) Atwiiye kulekelela kwakwe notweendelezyanya. Kayi, ikuti Jehova uutabisyi ulakonzya kutulekelela boobo munzila yaluyando, sena swebo tobantunsi tatweelede kusolekesya kusikila mpotugolela ikulekelelana?

a Sikwiiya umwi waamba kuti musyobo wadowalowa wakali “musyobo uutazwi naa uutakonzyi kucincigwa pe. Imume, ikuugwa, kusanzya nokuba kukkala kwaciindi cilamfwu, tiizyakali kukonzya kuugwisya pe.”