1, 2. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn yi i klun ufue’n i nglo-ɔ? ?Yɛ ngue ndɛ yɛ Biblu’n kɛn i Zoova su-ɔ?

 SƐNZƐ’N w’a tɔ. Sran wie mɔ be ti janvuɛ i osu w’a cɛ’n, be ti gua su lɛ bé dí like, bé kókó yalɛ nn bé srí. Sɛnzɛ atɔliɛ’n, ɔ yo be ɲɛnmɛn dan. Bian kun kusu o i fie’n su. Kɛ ɔ wun kɛ nzue’n w’a mlan naan ɔ su kpɛnkpɛn’n, srilɛ o i nuan afin ɔ lafi su kɛ ninnge ng’ɔ luali’n bé yó kpa. Lika uflɛ kun nun liɛ’n, bian kun nin i yi be su nian be wa kan’n m’ɔ su tutu i ja’n nanti’n. I sɔ’n ti’n, aklunjɔɛ’n w’a kun be kpo.

² Sɛ sran sɔ’m be si sɔ-o annzɛ be siman sɔ-o, sanngɛ Ɲanmiɛn Zoova ti yɛ be su di ye-ɔ. Ɲanmiɛn sufuɛ wie’m be kɛn i titi kɛ “Ɲanmiɛn ti kpa.” Sanngɛ Biblu’n liɛ’n ɔ kan Zoova i ndɛ se kɛ “i klun ufue’n ti dan.” (Zakari 9:17) Andɛ’n, sran kpanngban be wunman ndɛ sɔ’n i bo kpa. ?Kɛ be se kɛ Ɲanmiɛn i klun ti ufue’n, i bo’n yɛle benin? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e tinuntinun e ɲan Zoova i klun ufue’n i su ye-ɔ?

3, 4. ?Klun ufue yolɛ’n i bo’n yɛle benin? ?Yɛ ngue ti yɛ Zoova i nzuɛn sɔ’n kle kɛ ɔ klo sran-ɔn?

³ Andɛ aniɛn kpanngban be nun’n, kɛ be kan klun ufue yolɛ i ndɛ’n, i nun yiyilɛ’n i wafa’n sɔnnin. Sanngɛ Biblu’n liɛ’n, ɔ kle kɛ klun ufue yolɛ’n ti nzuɛn kpa kun. E kwla se kɛ nzuɛn sɔ’n i ɲin fite like kwlaa nga Zoova yo’n nun. Kɛ ɔ́ fɛ́ i  tinmin’n nin i ngwlɛlɛ’n fá dí junman’n, ɔ nin kɛ ɔ́ yó sa nuan su sɛsɛ’n, ɔ yi i klun ufue’n i nglo. Asa ekun’n, i klun ufue’n kle kpa kɛ ɔ klo sran. ?Ngue ti yɛ e kwla se sɔ-ɔ?

⁴ Klun ufuefuɛ’n, ɔ yo i wiengu’m be ye. Akoto Pɔlu seli kɛ sran nga i klun ti ufue’n ɔ flunman tra sran ng’ɔ ti kpa’n. (Rɔmunfuɛ Mun 5:7) Afin sran kpa’n, ɔ nanti mmla’n su trele. Sanngɛ klun ufuefuɛ’n i liɛ’n, nɛ́n i sɔ ngunmin yɛ ɔ yo-ɔ. Ɔ kunndɛ wafa ng’ɔ kwla yo sran’m be ye’n. Kɛ nga é wá wún i’n sa’n, i sɔ’n yɛ Zoova yo-ɔ. Ɔ maan Zoova i klun ufue’n, ɔ fin klolɛ m’ɔ klo klɔ sran mun dan’n.

5-7. ?Ngue ti yɛ Zezi w’a kplinman su kɛ be flɛ i ‘Like Klefuɛ kpa-ɔ’? ?Yɛ like cinnjin benin yɛ i sɔ’n kle e-ɔ?

⁵ Sran wie fi toman Zoova klun ufue yolɛ’n nun. Ka naan Zezi w’a wu’n, sran kun wunngeli i wun lɔ naan ɔ́ úsɛ i kosan kun. Bian sɔ’n flɛli Zezi kɛ “Like Klefuɛ kpa.” I ti’n, Zezi seli kɛ: “?Ngue ti yɛ a se kɛ n ti kpa-ɔ? Sran fi timan kpa, saan Ɲanmiɛn kunngba cɛ.” (Marki 10:17, 18) E kwlaa e si kɛ Zezi ti “Like Klefuɛ kpa.” ?Yɛ nn, ngue ti yɛ Zezi seli bian’n kɛ nán ɔ flɛ i sɔ-ɔ?

⁶ Bian sɔ’n kúnndɛ mánmán Zezi ti yɛ ɔ flɛli i kɛ ‘Like Klefuɛ kpa’n’ niɔn. Sanngɛ Zezi kɛnnin i wun ase, ɔ kunndɛli kɛ manmanlɛ sɔ’n ɔ yo i Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i liɛ, afin Ɲanmiɛn i kpa m’ɔ ti’n ɔ leman wunsu. (Ɲanndra Mun 11:2) Sanngɛ Zezi i ndɛ sɔ’n kle like cinnjin kpa kun. Yɛle kɛ Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ si like ng’ɔ ti kpa’n niɔn. I kunngba cɛ yɛ ɔ le atin kle sa ng’ɔ ti kpa’n nin sa ng’ɔ ti tɛ’n niɔn. Sanngɛ Adan nin Ɛvu be kunndɛli kɛ bé klé sa ng’ɔ ti kpa’n nin sa ng’ɔ ti tɛ’n. I ti yɛ be yoli ɲin  kekle mɔ be dili sa kpa’n nin sa tɛ’n be silɛ waka’n i mma’n niɔn. Sanngɛ Zezi liɛ’n ɔ yoli wun ase kanfuɛ. Ɔ loli i wun mɛnnin i Si’n naan ɔ kle i atin ng’ɔ ti kpa’n.

⁷ Asa ekun’n, Zezi si kɛ ninnge kpakpa kwlaa’n fin Zoova. “Like kpa kwlaa nin like nga fiɛn kaan sa nunmɛn i wun mɔ be fa cɛ sran’n” be fin i. (Zaki 1:17) Maan e nian wafa nga Zoova kle kɛ ɔ ti klun ufuefuɛ’n.

8. ?Wafa sɛ yɛ Zoova kle kɛ ɔ yo klɔ sran’m be kwlaa be ye-ɔ?

⁸ Ɔ leman klɔ sran kun sa mɔ Zoova nin-a yomɛn i ye le-ɔ. Jue Mun 145:9 se kɛ: “Zoova ti kpa man  ninnge ng’ɔ yili be’n be kwlaa.” ?Ninnge benin wie mun yɛ be kle kɛ Zoova yo klɔ sran’m be kwlaa be ye-ɔ? Biblu’n se kɛ: “Ɔ yoli ninnge kpakpa mun fa yili i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n i nglo. Yɛle kɛ ɔ tɔ nzue man amun, kpɛkun ɔ yo maan amun fie’m be yo kpa, ɔ maan amun ku yi, yɛ amun klun jɔ dan.” (Sa Nga Be Yoli’n 14:17) Kɛ e ɲan aliɛ fɛfɛ kpa e di’n, e klun jɔ. ?Nɛ́n i-ɔ? Sɛ ɔ timan nzue m’ɔ tɔ’n ti’n, nn fie’m be su ninnge’m be kwlá yoman kpa, yɛ e kwlá ɲanman aliɛ kpanngban blɛ kwlaa nun. Nán be nga be klo Zoova’n, be ngunmin yɛ Zoova yo be ye-ɔ. Sanngɛ ɔ yo sran’m be kwlaa be ye. Zezi seli kɛ: “Ɔ  bo i wia’n man klunwifuɛ mun nin sran kpa mun, yɛ ɔ tɔ nzue man be nga be yo sa kpa’n, ɔ nin be nga be yoman sa kpa’n.”—Matie 5:45.

9. ?Wafa sɛ yɛ pɔmun’n i su ndɛ’n ɔ kle kɛ Zoova i klun ti ufue-ɔ?

⁹ Wia’n m’ɔ bo’n, ɔ nin nzue m’ɔ tɔ’n i ti yɛ e ɲan e nuan nun aliɛ e di-ɔ. Sanngɛ sran kpanngban be ɲin kpa i sɔ like’n su. Maan e fa e ɲin e sie waka mma nga be flɛ i pɔmun’n i su e nian. Be diman waka mma sɔ’n i yalɛ mɛn’n i lika sunman nun. Pɔmun’n ti klanman, yɛ ɔ yo fɛ, kpɛkun ɔ yo sran kpa. Sɛ nzue we kun sran kun bɔbɔ’n, ɔ kwla fa ti i wun ɲanman nun. ?Sanngɛ amun si kɛ asiɛ wunmuan’n su’n, pɔmun’n i wafawafa’m be ju akpi nso ya nnun (7.500)? Wie ti ɔkwlɛ, wie ti bioun, wie kusu ti ble nɲanɲa. Pɔmun wie’m be o lɛ’n, be ti kanngan kɛ wawle lomin sa, wie’m be kusu be ti dandan kɛ panplemunsu sa. Pɔmun’n i klun mma nga be lua’n, ɔ ti kaan kpa, ɔ juman lika fi. Sanngɛ kɛ be ko lua m’ɔ ko ɲin’n, ɔ timan klanman aɔwi. (Ngɔjue Fɛfɛ Kpa’n 2:3) Munngun blɛ nun’n, pɔmun waka’n ɔ bo nɲrɛ klanman kpa. Kpɛkun wawa nun’n, ɔ su mma. Afuɛ kwlaa nun’n, pɔmun waka kun kwla su mma lele ju kilo ya nnan (400). Ɔ kwla su sɔ lele afuɛ ableso-nin-nnun (75).

10, 11. ?Wafa sɛ yɛ e ɲinma’n ɔ nin e su’n, ɔ nin e bue’n, nin e wunnɛn kplo’n nin e taaman’n, be kle kɛ Zoova i klun ti ufue-ɔ?

¹⁰ Kɛ mɔ Zoova i klun ufue’n ti dan’n ti’n, wafa ng’ɔ yili e wunnɛn’n ɔ yo “ɲɛnmɛn” dan. Ɔ maan e kwla wun ninnge ng’ɔ yili be’n kpɛkun e di su aklunjɔɛ. (Jue Mun 139:14) Ndɛ tre nga i bo bolɛ nun’n, e kannin sran wie’m be ndɛ. Maan e bu be akunndan e nian. ?Ngue yɛ be ɲinma’n tɛli i m’ɔ mannin be aklunjɔɛ blɛ sɔ’n nun-ɔn? Bakan’n i si  nin i nin be wunnin kɛ ɔ su sri. Fie difuɛ’n wunnin kɛ nzue su tɔ i fie’n su. Sran wie’m be wunnin kɛ, kɛ wia’n kɔ́ tɔlɛ’n ɔ yo ɲɛnmɛn. Sɛ like kun ti ble annzɛ ɔkwlɛ annzɛ ufue’n, annzɛ ɔ ti sɛ ti sɛ-o, e ɲinma’n yɛ maan e si sɔ-ɔ. Wafa nga Ɲanmiɛn yili e ɲinma’n ti’n, kulɛɛ fanunfanun nga e kwla wun be’n, be ju akpiakpi ya. Atrɛkpa bɔbɔ’n, be ju miliɔn kpanngban. Asa kusu’n, e su’n ti’n, sɛ sran nga e si be’n be nun kun yɛ ɔ su ijɔ’n, annzɛ sɛ aunmuan’n yɛ ɔ su fita’n, annzɛ kusu sɛ bakan kun yɛ ɔ su sri’n, e wun i wlɛ. ?Wan ti yɛ e wun ninnge sɔ mun-ɔn? ?Yɛ Wan ti yɛ e ti sa-ɔ? Biblu’n se kɛ: “Be su mɔ be fa ti sa’n, nin be ɲinma mɔ be fa wun ase’n, Zoova yɛ ɔ yili be nɲɔn’n niɔn.” (Ɲanndra Mun 20:12) Sanngɛ nɛ́n i ngba-ɔ.

¹¹ E bue’n mɔ e fa ti nvan’n, ɔ kle kɛ Zoova i klun ti ufue wie. E klɔ sran mun’n, ninnge’m be nvan fanunfanun nga e kwla ti be’n be kwla ju miliaa akpi. Maan e bu i akunndan e nian. Sɛ aliɛ nga e klo i’n yɛ be su tɔn’n, sɛ waka wie yɛ w’a kpuke nɲrɛ’n, annzɛ sɛ waka nɲa yɛ w’a wu kee’n, annzɛ sɛ sin wunsrɛn yɛ ɔ su fin gbo kun nun fite’n e ti i kwlaa sɔ’n i nvan. Asa ekun’n, sɛ aunmuan yɛ ɔ su fita e wun’n, annzɛ e awlɛn su sran wie yɛ w’a tɔ e nun’n, annzɛ like wie kɛ amanngo sa yɛ ɔ o e sa nun’n, e wunnɛn kplo’n ti’n e si sɔ. ?Yɛ sɛ e su di amanngo sɔ’n nin? ?Ngue ti yɛ e si kɛ ɔ ti mlɛnmlɛn-ɔn? E taaman’n ti-ɔ. Nanwlɛ, maan e se Zoova kɛ: “Ɔ klun ufue’n ti dan! A fa sieli be nga be sro wɔ’n.” (Jue Mun 31:19) Sɛ e se sɔ’n, y’a yimɛn i blo. ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ Zoova fɛ i klun ufue’n fa sie be nga be sro i’n niɔn?

12. ?Ninnge nga Zoova man e’n be nun cinnjin kpafuɛ’n yɛle benin? ?Yɛ ngue ti-ɔ?

¹² Zezi seli kɛ: “Be klɛli i kɛ: ‘Nán aliɛ ngunmin yɛ ɔ kwla yo maan sran tran nguan nun-ɔn, sanngɛ ndɛ kwlaa ng’ɔ fin Zoova nuan fite’n niɔn.’” (Matie 4:4) Zoova i nuan ndɛ m’ɔ o Biblu’n nun’n yɛ ɔ ti cinnjin kpa-ɔ. E kwla ɲan su ye dan tra aliɛ. Afin i nuan ndɛ’n ti’n, e kwla ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. Fluwa nga i ndɛ tre 8 nun’n, e wunnin i kɛ mɛn’n i awieliɛ blɛ nga nun’n, Zoova fɛli i tinmin’n ukali sran wie mun naan be su i kɛ ɔ nin i fata’n sa naan be di ye dan i sulɛ’n nun. Ye sɔ mɔ be di’n, i kun yɛle kɛ ɔ man be ninnge kpanngban naan be suɛn i su like, naan i klun jɔ be wun, naan be fa be wun be mɛntɛn i.

13, 14. (1) ?Ngue yɛ Ezekiɛli wunnin i aolia nun-ɔn? ?Yɛ like ng’ɔ wunnin i’n, i bo’n yɛle benin? (2) ?Ngue yɛ Zoova mɛnnin i sufuɛ nanwlɛfuɛ mun naan b’a ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n niɔn?

¹³ Aolia nun’n, Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezekiɛli wunnin kɛ b’a kplan Ɲanmiɛn i sua’n i uflɛ naan sua sɔ’n w’a ɲan ɲrun kɛ laa’n sa. Ɔ wunnin nzue ba kun m’ɔ fin Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ’n. Kɛ ɔ́ sónji’n nn ɔ́ yí kɔ́ lele naan w’a kaci nzue dan kpa. Lika kwlaa nga nzue’n sonji ju lɛ’n, ninnge’m be yo kpa. Nzue sɔ’n i nuan lɛ’n, waka nga be su mma’n, be fifi. Be mma’m be kaci aliɛ, yɛ be nɲa’m be kaci ayre. Kɛ nzue sɔ’n sonji guali Jenvie ng’ɔ ti Njin Nzue Klakla’n nun’n, jue mun nin nzue nun nnɛn nin kakaa’m be wa trannin jenvie sɔ’n nun. (Ezekiɛli 47:1-12) ?Sanngɛ i kwlaa sɔ’n i bo’n yɛle benin?

¹⁴ Ɲanmiɛn i sua nga Ezekiɛli wunnin i aolia  nun’n, ɔ kle kɛ Zoova wá táka i sulɛ kpafuɛ’n ekun. Yɛ bé wá sú i kpa kɛ ng’ɔ fa klo’n sa. Nzue ng’ɔ wunnin i’n m’ɔ sonji’n kusu’n, ɔ kacili nzue dan kun. I sɔ’n ti ninnge kpakpa nga Zoova fa mɛnnin i sufuɛ mun naan b’a kwla ɲan nguan’n be nzɔliɛ. Kɛ afuɛ’m bé sín’n, nn nninge sɔ’m bé sɔ́n kpa. Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1919 nun mɔ Klisifuɛ nanwlɛfuɛ’m be wa suli Zoova kɛ ɔ nin i fata’n sa ekun’n, yɛ Zoova mannin be ninnge kpakpa sɔ mun-ɔn. Be yɛle Biblu’n, nin fluwa nga anuannzɛ’n yi be’n, ɔ nin aɲia kanngan nin aɲia dandan mun. Zoova siesieli i kwlaa sɔ’n naan sran miliɔn ko ju wie be si ndɛ nanwlɛ’n. Zoova sinnin ninnge sɔ’m be lika kleli sran mun ajalɛ cinnjin kpafuɛ’n ng’ɔ fali’n naan sran’m b’a kwla ɲan nguan’n. Ajalɛ sɔ’n yɛle e ti kpɔlɛ tɛ nga Klisi yili’n. E ti kpɔlɛ tɛ sɔ’n ti’n, kɛ é sú Ɲanmiɛn’n e klun titiman e. Yɛ be kwlaa nga be klo Ɲanmiɛn mɔ be ɲin yi i’n, bé ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. a Ɔ maan mɛn i awieliɛ blɛ nga nun’n, sran kpanngban be wun be ɲrun afin be tieman Zoova i nuan ndɛ’n. Sanngɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be liɛ’n, be klun ti jɔwa afin ninnge kwlaa ng’ɔ fata kɛ be ɲan be naan be nin Zoova be afiɛn w’a mantan’n, ɔ bo sin yia be.—Ezai 65:13.

15. ?Wafa sɛ yɛ Zoova yó i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be ye titi-ɔ?

¹⁵ Mɛn tɛ nga wíe, sanngɛ nzue nga Ezekiɛli wunnin i’n su yaciman sonjilɛ. I kpa bɔbɔ’n, Klisi i afuɛ akpi famiɛn dilɛ blɛ’n nun’n, yɛ nzue sɔ’n ɔ́ sónji kpa-ɔ. Zoova sín Mesi’n i Famiɛn dilɛ’n i lika naan  klɔ sran’m be ɲan e ti kpɔlɛ tɛ’n i su ye. Ɔ maan fɔ’n wíe klɔ sran’m be nun blɛblɛblɛ. Nanwlɛ, blɛ sɔ’n nun’n, é mánmán Zoova lelele, afin i klun ufue’n cɛnnin.

16. ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n kle kɛ nzuɛn nga Zoova yi be nglo mɔ be kle kɛ i klun ti ufue’n, be sɔnnin-ɔn? ?Yɛ be nun wie mun yɛle benin?

¹⁶ Nán ninnge mɔ Zoova man e’n i ngunmin yɛ ɔ kle kɛ i klun ti ufue-ɔ. Ɔ seli Moizi kɛ: “Ń má sín ɔ ɲrun, kpɛkun á wá wún min kpa mɔ n ti’n, yɛ ń bó Zoova i dunman’n ɔ ɲrun.” I sin Ɲanmiɛn Ndɛ’n se ekun kɛ: “Zoova sinnin i ɲrun, kpɛkun ɔ seli kɛ: ‘Zoova, Zoova, Ɲanmiɛn m’ɔ yaci sa cɛ’n, ɔ yo sran’m be cɛcɛ, ɔ faman ya ndɛndɛ, ɔ klo sran dan, ɔ ti nanwlɛfuɛ.’” (Ezipti Lɔ Tulɛ 33:19; 34:6, ja ngua lɔ ndɛ’n) Ɔ maan Zoova i nzuɛn nga be kle kɛ ɔ ti klun ufuefuɛ’n, be diman be yalɛ.

17. ?Kɛ be se kɛ be yo sran cɛcɛ’n i bo’n yɛle benin? ?Wafa sɛ yɛ Zoova kleli kɛ ɔ yo klɔ sran mɔ be timan like fi’n, be cɛcɛ-ɔ?

¹⁷ “Ɔ yo sran’m be cɛcɛ.” Wafa nga be kacili ndɛ mma sɔ’n be kwla kaci i wie kɛ “ɔ si aunnvɔɛ.” Yɛ Zoova i nzuɛn sɔ’n yi wafa nga Zoova nin be ng’ɔ yili be’n be tran’n i nglo. Ɔ yoman be kpokokpoko yɛ ɔ mianmianman be kɛ klɔ sran nga be le kwlalɛ’n be yo’n sa. Asa kusu’n, i ɲin kpaman sran su. Sanngɛ ɔ ti wɛtɛɛ yɛ i klun ti ufue. Le kun’n, ɔ seli Abraamun kɛ: “Jran kɛ a o lɛ’n, naan man ɔ ti’n su nian lika’n i nglo lɔ nin i ngua lɔ, yɛ niɛn i wia afiliɛ lɔ nin i wia atɔliɛ lɔ.” (Bo Bolɛ 13:14, ja ngua lɔ ndɛ’n) Be nga be suan Biblu’n su like’n be waan wafa nga be klɛli ndɛ sɔ’n Ebre nun’n, ɔ kle kɛ Zoova  kannin ndɛ sɔ’n amanniɛn su. Ɔ ti kɛ srɛlɛ yɛ ɔ su srɛ Abraamun sa. Wafa ng’ɔ fa ijɔli amanniɛn su sɔ’n, i kunngba’n yɛ ɔ fa ijɔli Biblu’n i ndɛ mma uflɛ wie’m be nun-ɔn. (Bo Bolɛ 31:12; Ezekiɛli 8:5) Zoova m’ɔ Sie Like Kwlakwla’n, ɔ kan ndɛ amanniɛn su kle klɔ sran mɔ be timan like fi’n. Nanwlɛ, i sɔ’n yo ɲɛnmɛn-o! Mɛn ng’ɔ o yɛ’n nun’n, sran’m be siman amanniɛn su ijɔ kaan sa. Ɔ maan kɛ e bu e Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ kan ndɛ amanniɛn su’n i akunndan’n, e klun jɔ. ?Nɛ́n i-ɔ?

18. ?Ngue ti yɛ Biblu’n se kɛ Zoova ‘ti nanwlɛfuɛ-ɔ’? ?Yɛ ngue ti yɛ ndɛ sɔ’n gua e awlɛn su nzue-ɔ?

¹⁸ “Ɔ ti nanwlɛfuɛ.” Andɛ’n, sran’m be diman nanwlɛ mlɔnmlɔn. Sanngɛ Biblu’n kpɛn e wla kɛ: “Ɲanmiɛn timan klɔ sran naan w’a bua ato.” (Kalɛ 23:19) Titi 1:2 kusu se kɛ ‘Ɲanmiɛn kwlá buaman ato.’ Ɲanmiɛn ti kpa dan ti’n, ɔ kwlá buaman ato kaan sa. Ndɛ ng’ɔ kan’n, e kwla lafi su, afin saan ɔ́ kpɛ́n su. Biblu’n bɔbɔ flɛ i kɛ “Ɲanmiɛn nanwlɛfuɛ.” (Jue Mun 31:5, ja ngua lɔ ndɛ’n) Nán ato ngunmin yɛ ɔ buaman-ɔn, sanngɛ ɔ kle ndɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n. Ɔ fiaman ndɛ su, sanngɛ klun ufue su’n, ɔ yi i ngwlɛlɛ m’ɔ leman sin’n i nglo kle i sufuɛ mun. Ɔ ti kɛ kannin yɛ ɔ fa kpaja be su sa. b Asa ekun’n, ɔ kle be wafa nga be kwla ‘nanti ndɛ nanwlɛ’n i atin’n su’n.’ (3 Zan 3) ?Kɛ e si kɛ Zoova i klun ti ufue’n, ngue yɛ i sɔ’n wla e fanngan kɛ e yo-ɔ?

19, 20. (1) ?Ngue yɛ Satan yoli naan Ɛvu w’a bu i kɛ Ɲanmiɛn timan kpa-ɔ? ?Yɛ i bo’n guali sɛ? (2) ?Zoova i klun ufue’n ti’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? ?Yɛ ngue ti-ɔ?

¹⁹ Kɛ Satan láka Ɛvu Edɛnin fie’n nun lɔ’n, kosan ng’ɔ usɛli i’n, ɔ sɛnngɛnnin i akunndan’n. Ɔ yoli sɔ naan Ɛvu bu i kɛ Zoova timan kpa. Zoova seli Adan kɛ: “Fie’n nun waka’m be su mma kwlaa nga a klo kɛ á dí’n, di.” Fie’n nun lɔ waka akpi kpanngban sɔ’m be nun kunngba cɛ yɛ Zoova seli Adan nin Ɛvu be kɛ nán be di-ɔ. Sanngɛ maan e fa e ɲin e sie i wafa nga Satan usali Ɛvu i kosan’n i su. Ɔ usɛli i kɛ: “?Ɲanmiɛn seli amun sakpasakpa kɛ nán amun di waka kwlaa nga be o fie klanman’n nun’n, be su mma mun?” (Bo Bolɛ 2:9, 16; 3:1) Satan kpɛli Zoova i ndɛ’n i wun naan Ɛvu bu i kɛ Zoova fali like kpa kun fiali be wun. Ɛvu tɔli Satan i aya’n nun, afin w’a buman Zoova i sran kpa kun. Kusu nn Zoova yɛ ɔ mɛnnin i like kwlaa-ɔ. I kunngba’n yɛ sran kpanngban be wa yoli-ɔ.

²⁰ E si kɛ kɛ mɔ Ɛvu nin sran wie mun ekun b’a lafiman Zoova su’n, i ti yɛ ɲrɛnnɛn’n nin afɛ’n o e su-ɔ. Maan ndɛ ng’ɔ o Zeremin 31:12 nun’n, ɔ yo e cinnjin. I waan: “Aklunjɔɛ’n kún be kpo, Zoova i aklunye’n ti.” Zoova i klun ufue’n ti’n, ɔ fata kɛ e di aklunjɔɛ. Nán maan e bu e Ɲanmiɛn’n m’ɔ ti klun ufuefuɛ dan’n i wun akunndan tɛ le. E kwla lafi i su e guɛ i ti nin i bo. Afin ninnge kpakpa ngunmin yɛ ɔ sunnzun i be nga be klo i’n be lika-ɔ.

21, 22. (1) ?Zoova i klun ufue’n ti’n, ngue yɛ a kunndɛ kɛ á yó-ɔ? (2) ?Ngue yɛ é wá wún i like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun-ɔn? ?Ngbaciɛ benin yɛ ɔ o i klun ufue’n nin i nzuɛn sɔ’n be afiɛn-ɔn?

²¹ Asa ekun’n, kɛ e ɲan blɛ e kan Ɲanmiɛn i klun ufue’n i ndɛ e kle sran mun’n, i sɔ’n yo e fɛ. Kɛ  Jue Mun 145:7 kán Zoova i sufuɛ’m be ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Kɛ be wla kpɛ́n ɔ klun ufue dan’n su’n, bé mánmán wɔ lelele.” Cɛn kwlaa Zoova yo e ye. Sɛ cɛn kwlaa e lɛ i ase ninnge kpakpa ng’ɔ man e’n ti’n, i sɔ’n ti kpa. Sɛ e bu Zoova i klun ufue’n i su akunndan cɛn kwlaa’n, naan e kan i nzuɛn sɔ’n i ndɛ e kle sran mun’n, i sɔ’n úka e naan y’a sɔnnzɔn e Ɲanmiɛn m’ɔ yo sran ye’n. Kɛ e kunndɛ wafa nga e kwla yo sran’m be ye kɛ Zoova sa’n, e nin i e afiɛn’n mantan kpa. Kɛ akoto Zan yoli kpɛnngbɛn’n, ɔ klɛli kɛ: “Min sran kpa, nán sɔnnzɔn sran ng’ɔ yo sa tɛ’n, sanngɛ sɔnnzɔn sran ng’ɔ yo sa kpa’n. Afin sran ng’ɔ yo sa kpa’n, ɔ ti Ɲanmiɛn wa.”—3 Zan 11.

²² Zoova yi i klun ufue’n i nglo wafa uflɛ ekun. I wie yɛle kɛ ɔ “klo sran dan.” (Ezipti Lɔ Tulɛ 34:6) Zoova yi i klun ufue’n i nglo sran’m be kwlaa be lika. Sanngɛ i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be ngunmin be lika yɛ ɔ yi i sran klolɛ dan’n i nglo-ɔ. Ndɛ tre ng’ɔ́ bá lɛ’n nun’n, é wá wún wafa nga Zoova yi nzuɛn sɔ’n i nglo’n.