1, 2. Nye ca kongela vuwa wa Suku kuenda Embimbiliya li tõlisa ndati ocituwa caco?

 KESULILO lieteke osimbu ekumbi li iñila, ocimunga cimue cakamba vawa, va lila kumosi voluayela okuti, va yola yola kuenda va sapela loku komõha avala oku iñila kuekumbi. Kocitumãlo cikuavo, umue ukuakulima o vanja vovapia aye kuenda o yolako lesanju omo okuti, kilu alende a tekãva, ndopo a nena ombela yi ka tapela ovama aye. Handi vali, kocitumãlo cikuavo ulume lukãi waye, va sanjukila oku mola omõlavo o fetika oku eca ananga atete.

² Ci kaile okuti omanu vaco vosi va ci kũlĩha ale sio, vosi va kasi oku kuatisiwa locina cimuamue okuti—uwa wa Yehova Suku. Tua siata calua oku yeva omanu vakuetavo oku popia hati: “Suku uwa.” Pole, Embimbiliya li tõlisa ciwa ondaka yaco poku popia hati: ‘Uwa waye walua!’ (Nehemiya 9:25) Koloneke vilo, soketi omanu vamue ovo lika va kũlĩha elomboloko liolondaka evi. Nye ca kongela vuwa wa Yehova Suku? Omunu lomunu pokati ketu o kuatisiwa ndati locituwa caco ca Suku?

3, 4. Uwa u lomboloka nye kuenda momo lie ca sungulukila vali oku tukula uwa wa Yehova ndonepa yocisola caye?

³ Kalimi alua o koloneke vilo, ondaka “uwa,” ya siata oku tukuiwa calua loku yi tiamisila kovina via litepa. Pole, onjila ndomo yi tukuiwa Vembimbiliya, ya litepa calua. Catete, oyo yi tiamisiwila kovituwa viwa. Omo liaco, tu pondola oku popia okuti, uwa u panga onepa kekalo lia Yehova. Ovituwa viaye viosi oku kongelamo—unene, esunga kuenda olondunge, viwa calua. Ca velapo ceci okuti, uwa u panga onepa kocisola ca Yehova. Momo lie?

⁴ Uwa u vetiya omunu umue oku kuatisa vakuavo. Ndomo  ca lekisiwa lupostolo Paulu, omanu va vetiyiwa vali oku kuata ukamba lomunu uwa okuti, lukuesunga sio. (Va Roma 5:7) Tu pondola oku kolela okuti, umue ukuesunga o kuama lutate ovihandeleko vi kisikiwa; pole, omunu uwa o linga vali calua. Eye otembo yosi o sanda apuluvi oku kuatisa vakuavo. Ndomo tu ka lilongisa vocipama cilo, Yehova uwa konepa eyi. Uwa wa Yehova u tunda kocisola caye ka ci pui.

5-7. Momo lie Yesu a likalela oku tukuiwa okuti ‘Ulongisi Uwa’ kuenda ocili cipi condongosi a yonguile oku longisa?

⁵ Catiamẽla koku linga uwa, Yehova ka sokisiwa. Osimbu Yesu ka file, ulume umue wamẽla kokuaye oco o pule, kuenje wo tukula hati: “Olongisi Uwa.” Yesu wa tambulula hati: “Momo lie o nukuila hati, uwa? Lomue uwa, te lika umosi okuti, Suku.” (Marko 10:17, 18) Citava okuti, etambululo eli li ku kokela atatahãi. Momo lie Yesu a pisila ulume waco? Ocili okuti, Yesu wa kala muẽle ‘Ulongisi Uwa.’

⁶ Citava okuti ulume waco wa tukula olondaka ‘Ulongisi Uwa’ ndonduko yoku eca esivayo. Yesu lumbombe walua, wa tiamisila ulamba wosi ku Isiaye wo kilu una okuti, uwa kovina viosi. (Olosapo 11:2) Pole, Yesu wa kalavo oku lombolola ocili cimue condongosi cokuti: Yehova eye lika o tumbika onumbi yeci ciwa. Eye lika o kuete omoko yoku tukula eci ciwa leci cĩvi. Eci Adama la Eva va lekisa esino poku lia kepako liuti wukũlĩhĩso weci ciwa leci cĩvi, va seteka oku li nõlela ovo muẽle eci ciwa leci cĩvi. Ca litepa lavo ceci okuti, Yesu lumbombe walua ecelela okuti, Isiaye eye lika o kuete omoko yoku tumbika olonumbi viaco.

⁷ Handi vali, Yesu wa kũlĩhĩle okuti Yehova eye Ono yovina viosi viwa. Eye Ukuakueca “ongavelo yosi yiwa, lombanjaile yosi ya lipua.” (Tiago 1:17) Tu konomuisi ndomo ocituwa ca Yehova coku kala ukuakueca ci situlula uwa waye.

8. Yehova o lekisa ndati uwa komanu vosi?

⁸ Omanu vosi va kuatisiwa ale luwa wa Yehova. Olosamo  145:9, vi popia hati: “Yehova uwa ku vosi.” Ovolandu api a lekisa uwa waye ka u pui? Embimbiliya li popia hati: “Ka liwekelepo oku va ĩha uvangi momo eye wa linga ovina viwa poku wĩhi ombela ya tunda kilu, apako vovovo alio, loku vu kutisi lokulia kuenda oku yukisa ovitima viene lesanju.” (Ovilinga 14:17) Anga hẽ wa yevele ale oku pepa kuokulia kumue? Tu pondola lika oku kuata okulia kuwa omo liuwa wa Yehova una wa lulika ongongo lonjila yi komõhisa. Handi vali, omo lioku ñuala ñuala kuovava okuti ku ecelela oku loka kuombela kuenda oku kuata ‘apako alua vovovo alio,’ tu kuata okulia kualua. Yehova ka lekisa lika uwa waco ku vana vo sole, pole, ku vosi. Yesu wa popia hati: “O tundasaila ekumbi liaye kolondingaĩvi kuenda komanu vawa, o lokasaila ombela ku vakuesunga lava havakuesungako.”—Mateo 5:45.

9. Ocindekaise comasã ci situlula ndati uwa wa Yehova?

⁹ Omanu valua ka va kapeleko ocali ci komõhisa Yehova a siata  oku lekisa komanu, poku amamako oku eca utanya, ombela kuenda ovovo apako. Ndeci, sokolola komasã. Epako liaco lia siata calua kovitumãlo kuna kuli ekalo liwa liofela. Olio lia posoka, li pepa, lieyuka ovava, li kavuluisa kuenda lieyuka ovina vi pamisa etimba. Wa kũlĩha hẽ okuti vongongo yosi muli eci ci soka 7.500 kapako olomasã via litepa? Kuli avala olomasã a litepa ndeci, a kusuka, avala wulu, a yeluluka kuenda avala amẽla a talala. Olomasã vimue vinene oku vi sokisa lamatia okapuepue, vikuavo vititopo vali oku vi sokisa lapõle. Ombuto yomasã, yitito calua oku yi kuata peka. Pole, eci ombuto yaco yi kula, uti waco u linga umue pokati koviti via fina calua. (Ocisungo ca Salomone 2:3) Kotembo yonjovo, uti womasã u  yuka lolonelẽho via posoka; kuenje vokuenye oviti viaco vima apako. Ndomo ca kũlĩhĩwa, uti umosi womasã wima vokuenda kuotembo yi soka 75 kanyamo, kuenje vunyamo lunyamo, uti umosi u pondola oku ima eci ci tẽla 20 kolokasia muna mu sua ocilemo ci panda 19 kolokilu!

10, 11. Ovoloño etu a situlula ndati uwa wa Suku?

¹⁰ Omo liuwa ka u pui wa Yehova, wa sokiya okuti etimba lietu li “lulikiwa lonjila yimue yi komõhisa” kuenda lovoloño a tu kuatisa oku kuata elomboloko liovopange aye loku a sanjukila. (Olosamo 139:14) Sokolola vali kovolandu a tukuiwa kefetikilo liocipama cilo. Uloño woku vanja owo wa ecelela okuti apuluvi aco a kala esanju. Atama a nina omõla okuti wa sanjuka; ombela yi lokila vovapia; evala lia posoka li kusuka, leli liulu halio li vumbula lioku iñila kuekumbi—viosi vi sanjuisa ovaso omanu okuti, a pondola oku tepisa avala alua! Uloño woku yeva u tu ecelela oku limbuka ondaka yomunu tua kũlĩha, oku pepelela kuofela pokati koviti kuenda oku yola ku sanjuisa kuomõla. Momo lie tu sanjukilila oku mola loku yeva ovina viaco? Embimbiliya li popia hati: “Ovatũi ana a yeva yeva kuenda ovaso a vanja vanja, Yehova eye wa vi lulika.” (Olosapo 20:12) Pole, pokati kovoloño akuavo tu kuete, a-a ndeti o-o ovoloño avali a tukuiwa tete.

¹¹ Uloño woku lehũlula, uvangi ukuavo watiamẽla kuwa wa Yehova. Enyulu liomunu li pondola oku tepisa alemba alua. Sokolola amue pokati kalemba aco ndeci: Elemba liokulia o sole, liolonelẽho, liamẽla a kupukila posi kuenda liowisi u tundilila kondalu. Uloño woku papata u ku ecelela oku yeva eci ofela yi ku pepelila kocipala, eci ekamba limue li ku kuata kapepe kuenda oku yueta kuepako limue. Eci o lumana kepako limue, o fetika oku yeva uloño wepepo lialio. Vomẽla wove mu yuka apepo alua eci ovava epako li lamba kelimi liove. Omo liaco, tu kuete asunga alua oku komõhela Yehova poku popia hati: “Uwa wove walua cimue! Wa u selekela vana va ku sumbila.” (Olosamo 31:19) Pole, Yehova o “selekela” ndati uwa omanu vana vo sumbila?

12. Olombanjaile vipi via velapo via tunda ku Yehova okuti okulia ku tekula etimba ku sule kuenda momo lie?

¹² Yesu wa popia hati: “Ca sonehiwa citi: ‘Omunu ka muila lika omuenyo kombolo, te kolondaka viosi vi tunda vomẽla wa Yehova.’” (Mateo 4:4) Olondaka via Yehova vi sangiwa Vembimbiliya vi tu kuatisa vali calua okuti okulia ku tekula etimba ci sule, momo vi tu ĩha omuenyo ko pui. Kocipama 8 celivulu lilo, tua lilongilisa okuti vokuenda kuoloneke vilo via sulako, Yehova wa siata oku talavaya lunene waye oco a kuatise omanu oku u fendela lonjila ya suapo kuenda oku tumbika ocumbo celau konepa yespiritu. Cimue pokati kovina viwa vi sangiwa vocumbo caco, ovina vialua Yehova a tu ĩha vi tu kuatisa oku lilongisa catiamẽla kokuaye, oku u sanjuisa kuenda oku kuata ukamba wocili laye.

13, 14. (a) Ocinjonde cipi uprofeto Esekiele a mola kuenda ci lomboloka nye kokuetu? (b) Olombanjaile vipi konepa yespiritu Yehova a eca kafendeli vaye vakuekolelo?

¹³ Vocitumasuku cimue ci kuete esilivilo Cembimbiliya, catiamẽla koku tumbulula, uprofeto Esekiele wa tambuile ocinjonde cimue conembele yimue ya tumbuluiwa haiyo yulamba. Vonembele yaco mua tundile okalui kamue ka fetika oku sanjavala loku longa toke eci lua linga olui lunene lu kuete olusipa. Olui luaco, lua enda oku nena asumũlũho kolonepa viosi lua pitile. Kolonẽle violui luaco, kua kulila oviti via enda oku ima apako kuenda amẽla aco a kuatele esilivilo koku sakula. Olui luaco lua ecelelavo okuti ovava a kuatele omongua walua o Vokalunga ka ka Kuete Akimba, a talala kuenje mu kala olombisi vialua! (Esekiele 47:1-12) Pole, ovina viosi evi via lombolokele nye?

¹⁴ Ocinjonde conembele ca lombolokele okuti Yehova wa laikele oku tumbulula efendelo liocili. Olio lia ponduile oku kuama vali olonumbi viesunga viaye. Ndeci olui lua tukuiwa vocinjonde lua fetika oku sanjavala loku longa, ovina viwa Yehova a laikele oku eca kafendeli vaye oco vi va kuatise oku kuata  omuenyo ko pui, via ponduile oku amamako oku livokiya. Tunde eci efendelo liocili lia tumbuluiwa kunyamo 1919, Yehova wa siata oku sumũlũisa afendeli vaye lovina viwa. Ovina vipi viwa a siata oku eca kokuavo? Wa siata oku va ĩha Ambimbiliya, alivulu a kunamẽla Vembimbiliya, olohongele viekongelo kuenda olohongele viofeka vina vi ecelela olohuluwa viomanu oku yevelela ocili. Pocakati covina viaco, Yehova o va longisa eci catiamẽla kombanjaile yaye ya velapo yoku kuata omuenyo okuti—ocilumba cocisembi ca Kristu. Ocilumba caco cecelela okuti omanu vosi va sole haivo va sumbila Suku, va kuata ekalo lia yela kovaso aye kuenda oku kuata elavoko liomuenyo ko pui. a Omo liaco, vokuenda kuoloneke vilo via sulako, osimbu omanu voluali va kasi lonjala konepa yespiritu, afendeli va Yehova va siata oku pamisa ekolelo liavo.—Isaya 65:13.

15. Yehova o ka lekisa ndati uwa waye komanu vakuekolelo eci Kristu a ka Viala vokuenda Kuohulukãi yanyamo?

¹⁵ Pole, eci oluali lulo lu ka kunduiwa, olui lua tukuiwa vocinjonde ca Esekiele, lu kamamako oku lupuka. Handi vali, olui luaco lu ka kuata olusipa lunene luna lu kamamako toke vokuenda Kuviali Wohulukãi yanyamo wa Kristu. Noke pocakati Cusoma wa Mesiya, Yehova o ka kapako ondando yocisembi ca Yesu kuenje kamue kamue omanu vakuekolelo va ka lipua. Kotembo yaco, tu ka sanjuka calua omo liuwa wa Yehova!

16. Embimbiliya li lekisa ndati okuti vuwa wa Yehova mua kongela ovituwa vikuavo kuenda vipi vimue pokati kavio?

¹⁶ Vuwa wa Yehova ka mua kongelele lika oku kala ukuakueca. Suku wa sapuila Mose hati: “Ndu ka ku lekisa ohenda yange yosi kuenda ndu ku situluila onduko ya Yehova.” Noke ulandu waco wamisako ndoco: “Yehova wa kala oku pita kovaso  yaye loku popia hati: ‘Yehova, Yehova, Suku umue ukuahenda, ukuacikembe, o livala konyeño kuenda ukuacisola calua haico ka ci pongoloka, haeye ukuacili.’” (Etundilo 33:19; 34:6) Omo liaco, vuwa wa Yehova mua kongela ovituwa vialua viwa. Tu konomuisa lika vivali pokati kavio.

17. Yehova o tata ndati omanu ka va lipuile kuenda ocituwa cipi cu vetiya oku ci linga?

¹⁷ “Ukuacikembe.” Ocituwa caco ci kuete elitokeko lohenda kuenda ci lekisa ndomo Yehova a tata ciwa omanu. Omanu vana va kuete unene, va siata oku tema loku tata vakuavo lungangala. Pole, ndaño okuti Yehova ukuonene wosi, otembo yosi womboka kuenda o tata ciwa omanu. Ndeci, Yehova wa sapuila Avirama hati: “[Linga ohenda] petula ovaso ove kuenje oku upisa kocitumãlo o kasi vanja konano, lo kombuelo, kutundilo lo kutakelo.” (Efetikilo 13:14) Vambimbiliya alua ondaka “linga ohenda” yopiwamo. Pole, vakuakukonomuisa Embimbiliya, va popia okuti olondaka via tukuiwa kelimi liatete lio Heveru, mua kongela upopi umue u pongolola ekisika oco li kale epingilo limue liesumbilo. Pole, kuli vali ovisonehua vikuavo. (Efetikilo 31:12; Esekiele 8:5) Sokolola ño handi: Tõlo Woluali Luosi o popia komanu vaño hati: “Linga ohenda”! Omo okuti omanu voluali ka va kuete esumbilo kuenda olongangala, o liyeva ndati eci o sokolola kocikembe Yehova Suku yetu a kuete, ukuesumbilo haeye ukuesunguluko?

18. Olondaka viokuti Yehova ‘ukuacili calua’ vi lomboloka nye kuenda momo lie olondaka viaco vi kavuluisila?

¹⁸ ‘Ukuacili calua.’ Koloneke vilo, omanu voluali va siata calua oku kemba. Pole, Embimbiliya li tu ivaluisa okuti: “Suku hamunuko okuti o kemba.” (Atendelo 23:19) Ukanda wa Tito 1:2, u popia hati: “Suku . . . ka pondola oku kemba.” Eye uwa calua. Omo liaco, olohuminyo via Yehova via koleliwa; kuenda ondaka yaye otembo yosi yi tẽlisiwa. Handi vali, eye o tukuiwa okuti “Suku yocili.” (Olosamo 31:5) Eye ka kembi kuenda o pitiya ovina vialua viocili. Eye ka li selekela ukũlĩhĩso watiamẽla kokuaye; pole, locali calua o situlula olondunge  viaye kafendeli vaye vakuekolelo. b Handi vali, eye o va longisa oku ambata omuenyo ndomo ci likuata locili a pitiya kokuavo oco vamameko oku “endela vocili.” (3 Yoano 3) Poku kũlĩha okuti Yehova uwa, tu vetiyiwa oku linga nye?

19, 20. (a) Satana wa sandiliya ndati oku honguisa ekolelo lia Eva oco a tatãle uwa wa Yehova kuenje nye ceyililako? (b) O liyeva ndati eci o sokolola kuwa wa Yehova kuenda momo lie?

¹⁹ Eci Satana a seteka Eva vocumbo Cedene, etutu liatete a linga lioku honguisa ekolelo liaye kuwa wa Yehova. Yehova wa sapuilile Adama hati: “Citava oku lia kapako oviti viosi vio vocumbo.” Pokati kolohulukãi vioviti via posuisile ocumbo caco, Yehova wa silepo uti umosi okuti, owo lika ka ca tavele oku liako. Pole, sokolola ndomo Satana a sokiya epulilo liatete ku Eva ndoco: “Ocili okuti Suku wa ku sapuili hati, ene ka citava oku lia kapako oviti viosi vio vocumbo?” (Efetikilo 2:9, 16; 3:1) Satana wa pengisa olondaka via Yehova, oco a vetiye Eva oku sima okuti, Yehova wa kala oku u tateka oco ka ka kuate ocina cimue ciwa. Ci sumuisa calua ceci okuti, Eva wa tava kuhembi wa Satana. Kuenje Eva wa fetika oku tatãla uwa wa Suku, ndaño vo wĩhile ovina viosi viwa a kuatele. Oku upisa kulandu waye, alume kuenda akãi valua, va siatavo oku tatãla uwa wa Suku.

²⁰ Vosi yetu tua kũlĩha onima yeyilila katatahãi aco. Omo liaco, tu kapiko olondaka via Yeremiya 31:12, viokuti: “Ovo . . . va ka nina luwa wa Yehova.” Ocili okuti, nda tua sanjukila calua uwa wa Yehova, ka tu sukila oku tatãla vali esunga lieci Suku yetu a lekisila uwa kokuetu. Tu sukila oku kolela kokuaye lutima wosi omo okuti, eye o yongola lika uwa komanu vana vo sole.

21, 22. (a) Vipi vimue pokati kolonjila o yongola oku lekisa uwa wa Yehova? (b) Ocituwa cipi tu ka lilongisa kocipama ci kuãimo kuenda konepa yipi ca litepa luwa?

 ²¹ Handi vali, tu sanjuka calua eci tu kuata apuluvi oku vangula lomanu catiamẽla kuwa wa Suku. Catiamẽla komanu vaye, Olosamo 145:7, hati: ‘Va ka vangula lesanju osimbu va ivaluka uwa wove walua.’ Eteke leteke komuenyo wetu, tu kuatisiwa luwa wa Yehova. Anga hẽ o pondola oku kuata ocituwa coku eca olopandu ku Yehova eteke leteke omo liovina viwa a siata oku ku lingila loku tukula vimue pokati kavio? Nda tua sokolola kocituwa caco, tu ka pandula Yehova oloneke viosi omo lioku ci lekisa. Tu ka sapuilako vakuetu catiamẽla kuwa waco, kuenje ci ka leluka oku setukula Suku yetu uwa. Osimbu tu sanda onjila yoku linga eci ciwa ndeci Yehova a linga, ukamba wetu laye u ka livokiya. Ukulu wendamba upostolo Yoano wa soneha ndoco: “A manji wa soliwa, ku ka setukule eci cĩvi, puãi setukula eci ciwa. Una o linga eci ciwa wa tunda ku Suku.”—3 Yoano 11.

²² Uwa wa Yehova u kuete elitokeko lovituwa vikuavo. Ndeci, Suku “ukuacisola calua haico ka ci pongoloka.” (Etundilo 34:6) Ocituwa caco cilikasi calua okuti, uwa u sule, momo Yehova o ci lekisa lika kafendeli vaye vakuekolelo. Kocipama ci kuãimo, tu ka lilongisa ndomo eye a ci linga.