1, 2. Hikwalahokayini ku nga vuriwaka leswaku Hosi Davhida a a swi tiva leswaku ku nga tshembeki i nchumu wa njhani?

 HOSI DAVHIDA a a swi tiva leswaku ku nga tshembeki i nchumu wa njhani. Nkarhi wun’wana mfumo wakwe lowu ana se a wu tsekatseka, wu lave ku wisiwa hi vanhu va tiko rakwe lava n’wi lukeleke xikungu. Ku tlula kwalaho, Davhida u xengiwe hi van’wana lava a va teka va ri vanghana vakwe va le kusuhi. Anakanya hi Mikala nsati wa yena wo sungula. Eku sunguleni, “a a rhandzana na Davhida,” a swi kanakanisi leswaku a a n’wi seketela eka vuhosi byakwe. Hambiswiritano, endzhakunyana “a sungula ku n’wi langutela ehansi embilwini yakwe,” a teka Davhida “ku fana ni loko xiphukuphuku xi tifunungula exikarhi ka vanhu!”—1 Samuwele 18:20; 2 Samuwele 6:16, 20.

² Kutani a ku ri ni mutsundzuxi wa Davhida, Ahitofele. Ndzayo ya yena a yi xiximiwa, yi tekiwa onge hi loko yi huma eka Yehovha hi ku kongoma. (2 Samuwele 16:23) Hambiswiritano, hi ku famba ka nkarhi, munghana loyi lonkulu u hundzuke muxengi kutani a fambisana ni ntlawa lowu a wu pfukela Davhida. I mani loyi a sunguleke xikhiri lexi? I Absalomu, n’wana wa Davhida! Muxengi yoloye “a a tshamela ku yiva timbilu ta Vaisrayele,” a tiendla hosi leyi nga riki enawini. Xikhiri xa Absalomu xi ye xi nyanya lerova Hosi Davhida a boheka ku hlanula swirhendze.—2 Samuwele 15:1-6, 12-17.

3. I yini leswi Davhida a a tiyiseka ha swona?

³ Xana a nga kona ni un’we loyi a saleke a ha tshembeka  eka Davhida? Eka swiphiqo hinkwaswo leswi a langutaneke na swona, Davhida a a swi tiva leswaku u kona loyi a ha tshembekaka eka yena. I mani? A nga va mani un’wana handle ka Yehovha Xikwembu. Davhida u vule leswi hi Yehovha: “Wa tshembeka eka loyi a tshembekaka.” (2 Samuwele 22:26) Ku tshembeka i yini, naswona hikwalahokayini Yehovha a ri xikombiso lexinene i mhakeni yo tshembeka?

4, 5. (a) “Ku tshembeka” swi vula yini? (b) Xana ku tshembeka ku fambisana njhani ni rirhandzu?

⁴ Hi ku ya hi Matsalwa ya Xiheveru, rito leri nge “ku tshembeka”, ri vula musa lowu kombisiwaka munhu kumbe nchumu wo karhi hi ku helela. Ku tshembeka swi katsa swo tala. Ku tlula kwalaho, munhu a nga tshembeka eka swilo swo karhi ntsena. Ku hambana ni sweswo ku tshembeka ku fambisana ni rirhandzu. a Hikwalaho  rito ku “tshembeka” ri nga tirhisisiwa ni le ka swilo leswi nga hanyiki. Hi xikombiso, mupisalema u vula leswaku n’weti i “mbhoni yo tshembeka exibakabakeni,” hikwalaho ka leswi wu tshamaka wu ri kona nivusiku. (Pisalema 89:37) Kambe a hi nge vuli leswaku n’weti wa tshembeka. Hikwalahokayini? Hikuva ku tshembeka ku kombisiwa hi rirhandzu—ku nga nchumu lowu swilo leswi nga hanyiki swi nga swi kotiki ku wu endla.

⁵ Hi ku ya hi Matsalwa, ku tshembeka loku, ku fambisana ni rirhandzu. Ndlela leyi ku tshembeka loku ku vonakaka hayona, yi kombisa leswaku ku ni vuxaka byo karhi exikarhi munhu loyi a kombisaka vumunhu lebyi ni loyi a kombiwaka byona. Vutshembeki lebyi byi tshama byi ri kona. A byi fani ni magandlati ya lwandle lama biwaka hi moya ma ya hala ni hala. Ku hambana ni sweswo, vutshembeki lebyi kumbe rirhandzu leri ro tshembeka, ra khomelela naswona ri ni matimba yo langutana ni swihinga leswikulu swinene.

6. (a) Xana vutshembeki exikarhi ka vanhu byi pfumaleka ku fikela kwihi naswona leswi swi kombisiwa njhani eBibeleni? (b) Hi yihi ndlela leyinene yo tiva leswi vutshembeki byi vulaka swona, naswona hikwalahokayini?

⁶ Ina, vutshembeki bya pfumaleka namuntlha. Hakanyingi, vanghana lavakulu va ‘lunghekele ku tshovelelana.’ Swi tolovelekile ku twa leswaku vatekani va thalanile. (Swivuriso 18:24; Malakiya 2:14-16) Vukanganyisi byi tele swinene lerova hi nga ha tikuma hi vula marito yo fana ni ya muprofeta Mikiya lama nge: “Lowo tshembeka u lovile emisaveni.” (Mikiya 7:2) Hambileswi vanhu hakanyingi va tsandzekaka ku tshembeka, ku nga vumunhu lebyi Yehovha a nga na byona. Kahlekahle, ndlela leyinene yo tiva leswi vutshembeki byi vulaka swona i ku kambisisa ndlela leyi Yehovha a byi kombisaka hayona vumunhu lebyi fambisanaka ni rirhandzu ra yena.

7, 8. Ha yini ku vuriwa leswaku Yehovha hi yena ntsena la tshembekeke?

⁷ Bibele loko yi vulavula hi Yehovha yi ri: “A ku na un’wana la tshembekaka handle ka wena.” (Nhlavutelo 15:4) Swi kotekisa ku yini sweswo? Xana vanhu ni tintsumi a va ku kombisanga ku tshembeka loku xiyekaka? (Yobo 1:1; Nhlavutelo 4:8) Ku vuriwa yini hi Yesu Kreste? Xana a hi “la tshembekaka” wa Xikwembu? (Pisalema 16:10) Kutani ke, hikwalahokayini ku vuriwa leswaku Yehovha hi yena ntsena la tshembekaka?

⁸ Xo sungula, tsundzuka leswaku vutshembeki byi fambisana ni rirhandzu. Leswi ‘Xikwembu ku nga rirhandzu’—naswona i ximunhuhatwa xa vumunhu lebyi—xana u kona la nga kombisaka vutshembeki hi ndlela leyi hetisekeke ku tlula Yehovha? (1 Yohane 4:8) Tintsumi ni vanhu va nga byi kombisa vumunhu bya Xikwembu hi mpimo wo karhi, kambe i Yehovha ntsena la tshembekaka hi mpimo lowukulu swinene. Leswi a nga “Nkulukumba wa Masiku,” u hete nkarhi wo leha ku tlula swivumbiwa hinkwaswo, swa la misaveni ni swa le tilweni, a ri karhi a kombisa vumunhu lebyi. (Daniyele 7:9) Hikwalaho, Yehovha i xikombiso xa ku tshembeka. U kombisa vumunhu bya yena hi ndlela leyi nga faniki ni ya xivumbiwa xihi ni xihi. Xiya swikombiso leswi landzelaka.

9. Yehovha “wa tshembeka eka hinkwaswo leswi a swi endlaka” hi ndlela yihi?

⁹ Yehovha “wa tshembeka eka hinkwaswo leswi a swi endlaka.” (Pisalema 145:17) Hi ndlela yihi? Pisalema 136 ya hlamula. Eka yona ku longoloxiwe mitirho ya Yehovha yo ponisa, ku katsa ni ku ponisiwa ka Vaisrayele hi ndlela yo hlamarisa eLwandle ro Tshwuka. Lexi xiyekaka, ndzimana yin’wana ni yin’wana ya pisalema leyi yi  kandziyisa xiga lexi nge: “Rirhandzu ra xona lerikulu a ri heli.” Pisalema leyi yi kona eka  Swivutiso Swo Anakanyisisa Ha Swona leswi nga eka tluka 289. Loko u ri karhi u hlaya tindzimana toleto, u ta hlamala ku vona tindlela to tala leti Yehovha a kombiseke vanhu vakwe musa wa rirhandzu hatona. Ina, Yehovha u kombisa musa wa yena wa rirhandzu hi ku yingisa ni ku teka goza hi nkarhi lowu faneleke, loko malandza yakwe yo tshembeka ma kombela mpfuno. (Pisalema 34:6) Rirhandzu ro tshembeka leri Yehovha a nga na rona eka malandza ya yena a ri tsekatseki, loko ntsena ma tshama ma tshembekile eka yena.

10. Yehovha u ku kombisa njhani ku tshembeka mayelana ni milawu ya yena?

¹⁰ Ku engetela kwalaho, Yehovha u kombisa ku tshembeka eka malandza ya yena hi ku namarhela milawu yakwe. Ku hambana ni vanhu lava biwaka hi moya va ya hala ni hala, Yehovha a nga phewi, loko ku tiwa emhakeni leyi khumbaka leswi lulameke ni leswi hoxeke. Ndlela leyi a byi langutaka ha yona vungoma, ku gandzela swikwembu swa hava ni ku dlaya, a yi cincanga ku ta fikela namuntlha. “Hambiloko u dyuharile, a ndzi nge cinci,” u vule marito lawa hi ku tirhisa muprofeta wakwe Esaya. (Esaya 46:4) Hikwalaho, hi nga tiyiseka leswaku hi ta vuyeriwa loko hi landzelela nkongomiso wa mahanyelo lowu andlariweke eRitweni ra Xikwembu.—Esaya 48:17-19.

11. Nyika swikombiso swa leswaku Yehovha wa swi hetisisa switshembiso swa yena.

¹¹ Nakambe, Yehovha u kombisa ku tshembeka hi ku hetisisa leswi a swi tshembiseke. Loko a vule xo karhi, xa endleka. Xisweswo Yehovha u te: “Rito leri humaka enon’wini wa mina . . . ri nge tlheleli eka mina ri nga endlanga leswi ndzi ri rhumeke swona, kambe ri ta endla leswi ndzi swi tsakelaka, naswona ri ta endla leswi ndzi ri rhumeke ku swi endla.” (Esaya 55:11) Yehovha u kombisa ku  tshembeka eka vanhu vakwe hi ku hetisisa leswi a swi tshembiseke. A nga va tshiki va langutela nchumu wo karhi hi mahlongati a ri karhi a swi tiva leswaku a wu nge hetiseki. Yehovha wa tshembeka swinene emhakeni leyi lerova nandza wakwe Yoxuwa u swi kotile ku vula a ku: “A ku na xitshembiso na xin’we lexi nga hetisekangiki eka switshembiso leswinene hinkwaswo leswi Yehovha a swi tshembiseke yindlu ya Israyele; hinkwaswo ka swona swi hetisekile.” (Yoxuwa 21:45) Kutani ke, hi nga tiyiseka leswaku a swi nge endleki leswaku Yehovha a nga swi hetisisi switshembiso swa yena.—Esaya 49:23; Varhoma 5:5.

12, 13. Xana rirhandzu lerikulu ra Yehovha a ri heli hi tindlela tihi?

¹² Hilaha hi swi voneke ha kona eku sunguleni, Bibele yi hi byela leswaku rirhandzu lerikulu ra Yehovha “a ri heli.” (Pisalema 136:1) Swi endlekisa ku yini sweswo? Hikuva Yehovha u rivalela a tlhela a rivala. Hilaha swi hlamuseriweke hakona eka Ndzima 26, loko a rivalele munhu swidyoho swakwe, Yehovha a nga ha tlheli a swi pfuxa. Hikuva “hinkw[erhu hi] dyohile, naswona [hi] kayivela ku vangama ka Xikwembu,” xisweswo, un’wana ni un’wana wa hina u fanele a tsaka leswi rirhandzu lerikulu ra Yehovha ri nga heriki.—Varhoma 3:23.

¹³ Kambe ku ni ndlela yin’wana leyi rirhandzu lerikulu ra Yehovha ri nga heriki hayona. Rito ra yena ri vula leswaku lowo lulama “u ta fana ni murhi lowu byariweke etlhelo ka swinambyana swa mati, lowu humesaka mihandzu hi nkarhi wa wona, lowu matluka ya wona ma nga vuniki. Naswona hinkwaswo leswi a swi endlaka swi ta humelela.” (Pisalema 1:3) Anakanya hi murhi lowukulu lowu matluka ya wona ma nga vuniki! Kutani loko na hina hi ri tsakela swinene Rito ra Xikwembu, hi ta hanya vutomi byo leha, lebyi nga ni ku rhula ni lebyi vekaka mihandzu. Mikateko leyi Yehovha a yi nyikaka malandza ya yena yo  tshembeka i ya hilaha ku nga heriki. Ina, emisaveni leyintshwa yo lulama leyi Yehovha a nga ta yi tisa, vanhu lava yingisaka va ta kombisiwa rirhandzu lerikulu ra yena hilaha ku nga heriki.—Nhlavutelo 21:3, 4.

14. Xana Yehovha u swi kombisa njhani leswaku wa ku tsakela ku tshembeka ka malandza yakwe?

¹⁴ Yehovha u kombise ku tshembeka ka yena hi ku phindhaphindha. Leswi Yehovha a nga hundzukiki mavala, ku tshembeka loku a ku kombisaka malandza yakwe yo tshembeka a ku heli. Mupisalema u tsarile: “A ndzi ri jaha sweswi se ndzi dyuhele, kambe a ndzi si tshama ndzi vona munhu la lulameke a fularheriwa, kumbe vana vakwe va lavana na xinkwa.” (Pisalema 37:25, 28) Ina, swa fanela leswaku hi gandzela Yehovha, hikuva i Muvumbi. (Nhlavutelo 4:11) Hambiswiritano, leswi a tshembekeke, Yehovha wa yi tsakela mitirho ya hina leyi kombisaka ku tshembeka.—Malakiya 3:16, 17.

15. Hlamusela leswaku ndlela leyi Yehovha a khomeke Vaisrayele hayona yi ku kombisa njhani ku tshembeka ka yena.

¹⁵ Hikwalaho ka rirhandzu rakwe lerikulu, hi ku phindhaphindha Yehovha u pfuna vanhu vakwe loko va ri emahlomulweni. Mupisalema wa hi byela: “U sirhelela vutomi bya vanhu vakwe lava tshembekaka; wa va ponisa evokweni ra lavo homboloka.” (Pisalema 97:10) Anakanya hi ndlela leyi a khomeke tiko ra Israyele hayona. Endzhaku ka loko va kutsuriwe hi ndlela yo hlamarisaka eLwandle ro Tshwuka, Vaisrayele va yimbelelele Yehovha risimu va ku: “Hi rirhandzu ra wena u rhangele vanhu lava u va kutsuleke.” (Eksoda 15:13) Hakunene ku kutsuriwa ka vona eLwandle ro Tshwuka a ku ri xikombiso xa leswaku rirhandzu ra Yehovha ra tshembeka. Hikokwalaho Muxe u byele  Vaisrayele a ku: “A ku nga ri hikwalaho ka leswi mi teleke ku tlula vanhu hinkwavo leswi endleke Yehovha a va ni xinakulobye eka n’wina ni ku mi hlawula, hikuva a mi ri vatsongo ku tlula vanhu hinkwavo. Kambe a ku ri hikwalaho ka leswi Yehovha a a mi rhandza ni hikwalaho ka xihlambanyo lexi a xi hlambanyeleke vakokwa wa n’wina, leswi Yehovha a mi humeseke hi voko ra matimba leswaku a mi kutsula endlwini ya vuhlonga, evokweni ra Faro hosi ya Egipta.”—Deteronoma 7:7, 8.

16, 17. (a) I yini lexi kombisaka leswaku Vaisrayele a va nga tlangeli, naswona Yehovha u va kombise njhani ntsetselelo wa yena? (b) Xana Vaisrayele vo tala va swi kombise njhani leswaku ‘a va nga ta tshunguleka,’ naswona hi xihi xilemukiso lexi hina hi xi kumaka eka leswi?

¹⁶ Ina, Vaisrayele va tsandzekile ku kombisa ku tlangela ka vona rirhandzu lerikulu ra Yehovha, hikuva endzhaku ka ku kutsuriwa ka vona “va ye emahlweni va xi dyohela hi ku xandzukela La Nge Henhlahenhla.” (Pisalema 78:17) Ku hele malembexidzana yo tala, va ri karhi va n’wi xandzukela hi ku phindhaphindha, va tshika Yehovha va ya gandzela swikwembu swa mavunwa ni ku landzelela mikhuva ya vuhedeni leyi va endleke va nyama. Hambiswiritano, Yehovha a nga wu herisanga ntwanano wakwe na vona. Ematshan’weni ya sweswo, Yehovha u kombele vanhu vakwe hi ku tirhisa muprofeta Yeremiya, a ku: “Vuya, Wena Israyele wo xandzuka. . . . A ndzi nge ku hlundzukeli, hikuva ndza tshembeka.” (Yeremiya 3:12) Hambiswiritano, hi laha hi swi voneke ha kona eka Ndzima 25, Vaisrayele vo tala va swi be hi makatla. Hakunene, “va ye emahlweni va hlekula malandza ya Xikwembu xa ntiyiso, va nga ma yingisi marito yakwe ni ku rhukana vaprofeta vakwe.” Vuyelo byi ve byihi? Eku heteleleni, “Yehovha a va hlundzukela lerova swi va erivaleni leswaku a va nga ha tshunguleki.”—2 Tikronika 36:15, 16.

 ¹⁷ Hi dyondza yini eka leswi? Leswaku ku tshembeka ka Yehovha a ku kombisiwi mani na mani. Ina, Yehovha u ni “rirhandzu ni ntiyiso,” naswona wa swi tsakela ku kombisa tintswalo loko ku ri ni xivangelo xo endla tano. Kambe ku humelela yini loko mudyohi a sihalala evubihini byakwe? Emhakeni yo tano, Yehovha u namarhela milawu ya yena yo lulama kutani a humesa nxupulo. Hi laha Muxe a byeriweke hakona, “[Yehovha] a nge tshiki ku xupula loyi a dyoheke.”—Eksoda 34:6, 7.

18, 19. (a) Xana ku xupuriwa ka vanhu lavo homboloka ku swi kombisa njhani leswaku Yehovha wa tshembeka? (b) Xana Yehovha u ta ku kombisa njhani ku tshembeka kakwe eka malandza yakwe lama xanisiweke kukondza ma fa?

¹⁸ Loko Xikwembu xi xupula vanhu lavo biha xi va xi kombisa ku tshembeka. Njhani? Xikombiso xin’wana xi kumeka ebukwini ya Nhlavutelo, eka swileriso leswi Yehovha a swi byelaka tintsumi ta nkombo: “Fambani mi ya chulula swindhichana swa nkombo swa vukarhi bya Xikwembu emisaveni.” Loko ntsumi ya vunharhu yi chulula xindhichana xa yona “emilambyeni ni le swihlobyeni swa mati,” kava loko yi hundzuka ngati. Kutani ntsumi yi byela Yehovha yi ku: “Wena Loyi a nga kona ni loyi a a ri kona, lowo tshembeka u lulamile, hikuva u humese vuavanyisi lebyi, hikuva va halate ngati ya vakwetsimi ni ya vaprofeta, kutani u va nyike ngati va nwa; swa va fanela.”—Nhlavutelo 16:1-6.

¹⁹ Xiya leswaku loko ntsumi yi ri karhi yi vula rungula leri ra ku avanyisa, yi vula leswaku Yehovha hi “lowo tshembeka.” Hikwalahokayini? Hikuva loko a herisa vanhu vo homboloka, Yehovha u va a kombisa leswaku wa tshembeka eka malandza ya yena, lawa yo tala ya wona ma xanisiweke kukondza ma fa. Hi ku tshembeka, Yehovha a nga va rivali vanhu vo tano. U navela ku tlhela a vona vanhu lava vo tshembeka, naswona Bibele ya hi tiyisekisa leswaku u  tiyimisele ku va hakela hi ku va pfuxa eku feni. (Yobo 14:14, 15) Yehovha a nga ma rivali malandza ya yena yo tshembeka hambiloko ma file. Ku hambana ni sweswo, “eka xona hinkwavo va hanya.” (Luka 20:37, 38) Xikongomelo xa Yehovha xo pfuxa lava a va tsundzukaka, i vumbhoni lebyi tiyeke lebyi kombisaka leswaku wa tshembeka.

20. ‘Swibya swa tintswalo’ i vamani naswona Yehovha u kombisa njhani leswaku wa tshembeka eka swona?

²⁰ Ematin’wini hinkwawo, Yehovha u kombise ku tshembeka lokukulu eka vanhu vo tshembeka. Kahlekahle, eka magidi ya malembe lama hundzeke, Yehovha u “va lehisele mbilu vanhu lava faneriwaka hi ku xupuriwa hi xona.” Ha yini? “Xi endle tano ku komba ku vangama ka xona lokukulu eka swibya leswi faneriwaka hi ku kombiwa tintswalo, leswi xi swi lunghiseleleke khale leswaku xi swi nyika ku vangama.” (Varhoma 9:22, 23) ‘Swibya leswi swa tintswalo’ i vanhu lavanene lava totiweke hi moya  wo kwetsima leswaku va va vadyandzhaka swin’we na Kreste eMfun’weni wakwe. (Matewu 19:28) Hi ku pfula ndlela yo ponisa swibya leswi swa tintswalo, Yehovha u tshame a tshembekile eka Abrahama, loyi a endleke ntwanano lowu wa xitshembiso na yena: “Tinxaka hinkwato leti nga emisaveni ti ta katekisiwa hikwalaho ka vana va wena, hikuva u ndzi yingisile.”—Genesa 22:18.

21. (a) Xana Yehovha u byi kombisa njhani vutshembeki eka “ntshungu lowukulu” lowu nga ni ntshembo wo pona “enhlomulweni lowukulu”? (b) Xana ku tshembeka ka Yehovha ku ku susumetela leswaku u endla yini?

²¹ Yehovha u kombisa vutshembeki byo tano eka “ntshungu lowukulu” lowu nga ni ntshembo wo pona “enhlomulweni lowukulu” ni wa ku hanya hilaha ku nga heriki  emisaveni ya paradeyisi. (Nhlavutelo 7:9, 10, 14) Hambileswi malandza yena ma nga hetisekangiki Yehovha u ma nyika lunghelo ro hlawula ku hanya hi laha ku nga heriki eparadeyisini ya laha misaveni. Xana u swi endla njhani sweswo? Hi ku tirhisa nkutsulo—ku nga xikombiso lexikulu xa vutshembeki bya Yehovha. (Yohane 3:16; Varhoma 5:8) Vutshembeki bya Yehovha byi tsakeriwa hi lava timbilu ta vona ti navelaka vululami. (Yeremiya 31:3) Xana a wu titwi u ri ekusuhi na Yehovha hikwalaho ka vutshembeki byo enta lebyi a byi kombiseke ni lebyi a nga ta byi kombisa enkarhini lowu taka? Tanihi leswi hi navelaka ku tshinela ekusuhi ni Xikwembu, a hi kombiseni leswaku ha ri amukela rirhandzu ra xona, hi ku tiyimisela ku xi tirhela hi vutshembeki.