1-3. (a) Na cava e vakavuna me ucui Tamana kina o Jisu? (b) Na cava eda na veivosakitaka me baleta na loloma i Jisu?

 O SA bau raica e dua na gonetagane lailai ni via vakatotomuri tamana? Ena saga me vakatotomuria na ilakolako nei Tamana, nona ivosavosa, se nona ivukivuki. Lakolako sa rawa ni muria sara ga o gone na ivakarau ni bula i tamana—vakayago, vakayalo tale ga. Io, na nona lomani tamana e dua na gone kei na nona qoroi koya, ena uqeti koya sara ga me via vakatotomuri tamana.

² Ia vakacava na veiwekani nei Jisu kei na tamana vakalomalagi? A kaya ena dua na gauna o Jisu, “[au] lomani Tamaqu.” (Joni 14:31) Sega tale ni dua e rawa ni lomani Jiova vakalevu cake me vakatauvatani kei Luvena. Ni bau dede sara ga nodrau bula vata na veitamani qo ni bera sara nira buli na veika tale eso. Na loloma qo e vakavuna sara ga me via ucui Tamana o Luvena.—Joni 14:9.

³ Ena itekitekivu ni vica na wase ni ivola qo, eda a veivosakitaka kina na nona ucui Tamana vinaka o Jisu ena kaukaua, lewadodonu, kei na vuku. Ia e ucui Tamana vakacava o Jisu ena loloma? Meda veivosakitaka mada e tolu na sala e laurai kina na loloma i Jisu—nona solia nona bula me veiqaravi, nona yalololoma, kei na nona dau tu vakarau me veivosoti.

4. E vakaraitaka vakacava o Jisu na loloma levu duadua?

⁴ E vakasakiti dina na ivakaraitaki ni loloma i Jisu ni dau solia nona bula me veiqaravi. Na yalo ni solibula e okati kina noda vakaliuca na veika era vinakata eso tale. E vakaraitaka vakacava o Jisu na loloma va qo? A kaya sara ga o koya: “E sega ni dua na loloma e sivia na loloma qo, me dua e solia  nona bula ena vukudra na nona itokani.” (Joni 15:13) E lomasoli sara ga o Jisu me solia nona bula ena vukuda. Qo e ivakaraitaki ni loloma levu duadua me bau vakaraitaka e dua. Ia eso tale na sala e vakaraitaka kina o Jisu na loloma va qori.

5. Na cava e ivakaraitaki vakasakiti kina ni loloma na nona biuti lomalagi tu yani na Luve ni Kalou duabau?

⁵ A tu ena dua na itutu cecere mai lomalagi na Luve ni Kalou duabau ni bera ni mai bula vakatamata. Erau dau veivolekati kei Jiova, e dau volekati ira tale ga na agilosi mai lomalagi. E dina ni a tu ena dua na ivakarau ni bula cecere na Luve ni Kalou lomani qo, ia “e vakadravudravuataki koya, e okati koya me vaka na bobula ni mai bula vakatamata.” (Filipai 2:7) E makutu me mai bula vata kei ira na tamata ivalavala ca ena vuravura e “lewa tiko na vunica.” (1 Joni 5:19) Sega ni ivakaraitaki vakayalololoma qo ni nona solibula na Luve ni Kalou?

6, 7. (a) Ena sala cava e vakaraitaka kina o Jisu nona veikauaitaki vakayalololoma ena nona cakacaka vakaitalatala e vuravura? (b) Na ivakaraitaki uasivi cava ni veikauaitaki vakayalololoma e volatukutukutaki ena Joni 19:25-27?

⁶ E levu tale na sala e laurai kina na yalo ni solibula i Jisu ena gauna taucoko e bula voli kina vakatamata. E sega ni dau nanumi koya ga. E vakuai koya mai na bula vakacegu e dau sagai ena gauna oya, qai vakaliuca ga na nona cakacaka vakaitalatala. A kaya o koya: “Era vaqara na fokisi, era vakasova na manumanuvuka, ia na Luve ni Tamata e sega na vanua me kotora kina na uluna.” (Maciu 8:20) E matai maqosa o Jisu, e rawa sara ga ni lai tara tu mada e dua na nona vale levu, se me ta iyaya vakalevu me rawa ni volitaka me levu kina nona ilavo. Ia a sega ni vakayagataka nona maqosa me rawaka kina.

⁷ Dua na ivakaraitaki vakasakiti ni nona vakaliuci ira eso tale o Jisu e volai ena Joni 19:25-27. Vakasamataka mada na levu ni ka ena tu ena loma i Jisu kei na nona vakasama ena yakavi e mate kina. Ni sa vako tu qai mosi vakalevu, se kauaitaki ratou ga nona tisaipeli, na cakacaka vakavunau, vakauasivi  na nona yalodina, kei na irogorogo kei Tamana. Io, na bula mai muri ni kawatamata e vakatau sara tu ga vei Jisu! Ia ni vakarau mate sara toka ga, a vakaraitaka tale na nona kauaitaki Meri na tinana, sa rairai yada tiko ena gauna qori. E kerei Joni o Jisu me qai raici Meri, me okati koya tale ga me vaka e tinana dina. E qai cakava vaka kina o Joni ena nona qaravi Meri. Ena sala qo e raica kina o Jisu me qaravi vinaka na tinana, vakayago, vakayalo tale ga. Sa ivakaraitaki vakasakiti dina ni nona veikauaitaki vakayalololoma!

8. Na cava na ibalebale ni vosa vaKirisi e vakayagataka na iVolatabu me vakamacalataka na yalololoma i Jisu?

⁸ E dau yalololoma o Jisu me vakataki Tamana ga. Na iVolatabu e vakamacalataki Jisu ni dua e dau saga me vukei ira na vakaleqai tu ni lomani ira dina. Na iVolatabu e vakayagataka e dua na vosa vaKirisi e kena ibalebale “sa lomani ira” me vakamacalataka kina na yalololoma i Jisu. E kaya e dua na vuku: “Na vosa qo e vakamacalataka . . . na yalololoma e vu sara ga mai loma. Qo na vosa vaKirisi titobu duadua me baleta na yalololoma.” Dikeva mada eso na ituvaki a tarai Jisu me via veivukei sara ga kina.

9, 10. (a) Na cava e vakavuna me ratou via lako kina ina dua na vanua lala ni vakacegu o Jisu kei ratou nona yapositolo? (b) Ni ratou sega ni vakacegu rawa, na cava a sega ni rarawa kina o Jisu?

⁹ E saga sara ga me veivakacegui ena ka vakayalo. Na itukutuku ena Marika 6:30-34 e vakaraitaka na ka e dau vakavuna na yalololoma i Jisu. Vakasamataka mada na ka e yaco qo. Dua na ka nodratou marau na yapositolo ni ratou se qai lesu mai ena dua na ilakolako ni cakacaka vakavunau. Eratou lai raici Jisu sara me ratou tukuna vua na ka kece eratou raica kei na ka ratou rogoca. Ia sega ni dede era sa osota na vanua oya na lewenivanua, mani sega mada ga ni ratou kana rawa o Jisu kei ratou nona yapositolo. Ia ena nona dau veikauaitaki, e raica o Jisu ni ratou sa oca sara ga na nona yapositolo. Mani kaya vei ratou: “Mai, datou lai vakacegu mada vakalailai ena  dua na vanua lala.” Ratou mani vodo ena dua na waqa, ratou sokota cake sara na vualiku ni Wasa o Kalili ina dua na vanua lala. Ia era raica na lewenivanua na nodratou sa biubiu. Eso era rogo italanoataka ga. O ira kece qo era sa qai cici muria cake na baravi me lai yaco sara i yasana kadua, ni se bera mada ga ni yaco yani na waqa!

¹⁰ Vakacava a rarawa o Jisu nira tabili ga yani na tamata, dina ga ni ratou via vakacegu? Sega sara ga! E tarai koya dina na nona raici ira na udolu era sa wawa tu mai. E vola o Marika ni “raica sara e dua na ilala levu, dua na ka nona lomani ira nira vaka na sipi e sega na kena ivakatawa. Mani vakavulici ira ena levu sara na ka.” E kila o Jisu ni dodonu mera vukei vakayalo. Era vaka na sipi lakosese e sega ni dua me vakatawai ira. E kila o Jisu ni o ira na tauvanua qo era vakawaleni tu vei ira na iliuliu ni lotu sega ni dau veinanumi, o ira na dodonu mera qarava ena makutu na qelenisipi. (Joni 7:47-49) E lomani ira dina na lewenivanua, sa mani tekivu vakavulici ira ena veika me baleta na “Matanitu ni Kalou.” (Luke 9:11) Na yalololoma gona i Jisu e yavutaki ena nona vinakata sara ga me veivukei, e sega ni yalololoma ga vei ira era vakabauta na nona ivakavuvuli. Se ra rogoca na nona ivakavuvuli se sega, e kauaitaki ira ga o Jisu.

11, 12. (a) Na cava e dau caka vei ira na vukavuka ena gauna vakaivolatabu, ia na cava e cakava o Jisu ni torovi koya yani e dua e “vukavuka na yagona taucoko”? (b) Na cava ena yacovi koya na vukavuka qo ni tarai koya o Jisu, me vaka a yaco vua e dua na vukavuka ni tarai koya e dua na vuniwai?

¹¹ Vinakata sara ga me vakacegui ira na rarawa tu. Era kila na tauvimate ena gauna oya ni turaga dauloloma o Jisu, oya na vuna era lako kina vakalewelevu vua. E vakadinadinataki qo ena nona lakovi Jisu e dua na turaga e “vukavuka na yagona taucoko,” e dina nira a muri Jisu voli mai na lala levu. (Luke 5:12) Ena gauna vakaivolatabu, era dau lai tu vakatikitiki na vukavuka me kua kina ni dewa na kedra mate. (Tiko Voli Mai na Lekutu 5:1-4) Ia ni toso na gauna, sa ra qai bulia na iliuliu ni rapai eso na lawa kaukaua era sa beci tale kina  na vukavuka. a Dikeva mada na ka e qai cakava o Jisu vua na vukavuka: “E lako tale ga mai e dua na vukavuka, e tekiduru sara qai vakamasuti koya: ‘Ke oni vinakata, ni vakasavasavataki au mada.’ E tuburi Jisu na loloma, mani dodoka na ligana me tarai koya, qai kaya vua: ‘Au vinakata! Mo savasava mai.’ E yali vakasauri na nona vukavuka.” (Marika 1:40-42) E kila o Jisu ni sega ni dodonu vua na vukavuka me lai tu e kea. Ia e sega ni vakatalai koya lesu, dua na ka na nona lomani koya, sa qai cakava e dua na ka e sega sara ga ni dua e tadra. E tarai koya o Jisu.

¹² Ena raica vakacava na vukavuka na nona tarai koya o Jisu? Meda raica mada e dua na kena ivakaraitaki. E talanoataka o Paul Brand, e dua na vuniwai ni vukavuka, na ka a yaco ena gauna e qarava tiko kina e dua e tauvi vukavuka mai Idia. Ni vakadikevi koya tiko, sa qai tara na vatuvatunitabana me vakamacalataka vei koya e vakadewa tiko ena nona vosa na ka e sa nanuma me caka. E kidacala ni sa tabaka na tagi o koya na vukavuka. Mani taroga o vuniwai: “Isa, dua na ka cala au tukuna?” Mani tarogi koya e vukavuka ena vosa vakaIdia o koya e vakadewa tiko, oti e qai sauma mai: “Sega vuniwai. E kaya o koya ni tagi baleta ni o tara na vatuvatunitabana. Sa mai dede toka e valenibula, ia e sega ni dua e tarai koya ena loma ni gauna kece oya.” Sa na qai wacava o koya na vukavuka e tarai koya o Jisu! Baleta ni oti oya, e yali vakadua na mate a dau vakavuna tu na nona beci kei na nona sevaki!

13, 14. (a) Na ilakolako cava e sotava o Jisu ni volekata yani na koro o Neini, na cava e rarawataki kina na ituvaki qori? (b) Na cava e cakava o Jisu vua na yada mai Neini ena vuku ni nona yalololoma?

 ¹³ Gu na lomana me vakaotia na rarawa. E tarai Jisu dina na rarawa e raica. Dikeva mada na ka e volai ena Luke 7:11-15. E yaco na ka qo ni se vakacagau sara tu ga na cakacaka vakaitalatala i Jisu, ni se qai yacova yani o Jisu na saula ni koro o Neini, ena vanua o Kalili. Ni voleka yani ina matamata ni koro o Jisu, e sotava sara e dua na ilakolako ni veibulu. E tarai koya sara ga na ka e raica. E mate e dua na cauravou, e yada na tinana, ia na cauravou qo e luvena duabau ga na yada. Macala ga ni sa lako oti ena dua na ilakolako va qo o koya na yada—na ilakolako ni veibulu i watina. Qo e sa lai buluti luvena, na iotioti ni nona inuinui. Era rairai salavata tale tiko ga yani kei koya eso na dautagi kei na so na dauuvubitu era uvuca voli eso na ivakatagi ni lolosi. (Jeremaia 9:17, 18; Maciu 9:23) Ia ni rai yani o Jisu, e rairai coba sara na matana vua na tinanigone e luvuci koya tu na rarawa, e lako sara yani ena yasa ni vatavata e colati tiko mai kina na yago i gonetagane.

¹⁴ E gu na lomai Jisu me vakaceguya na yada qo, ni “lomani koya dina.” Ena domo e veivakacegui, e qai kaya vua na yada: “Kua ni tagi.” Sega tale ni wawa ena nona lako ga yani tara na vatavata. Ra tu vakadua na cola tiko—ra rairai tu vakadua tale ga na kena vo. Ena domo e nuidei, sa qai kaya o Jisu vua na gonetagane sa mate: “Cauravou, au tukuna vei iko, duri”! Cava e qai yaco? “E duri na cauravou qai vosa” me vaka sara ga e dua e qai yadra mai na moce! Vakaciriloloma nona sa qai “soli koya sara o Jisu vei tinana.”

15. (a) E salavata vakacava na yalololoma kei na noda vakaraitaka, me vaka eda raica ena yalololoma i Jisu? (b) Eda na vakatotomuri Jisu vakacava ena tikina qo?

¹⁵ Na cava eda vulica ena veika e yaco qo? O na raica ena vica na ituvaki qo ni yalololoma e vakaraitaki sara ga. E sega ni rawa ni raica tu o Jisu na rarawa qai sega ni cakava kina e dua na ka. Eda na muria vakacava na nona ivakaraitaki?  Nida lotu vaKarisito, e noda itavi meda vunautaka na itukutuku vinaka, meda veivakaisaipelitaki tale ga. E uqeti keda vakalevu na noda lomana na Kalou. Ia meda kua ni guilecava ni qo e cakacaka tale ga ni veinanumi. Nida veinanumi me vakataki Jisu, ena gu na lomada meda vota yani na itukutuku vinaka. (Maciu 22:37-39) Vakacava na noda yalololoma vei ira na tacida vakayalo era rarawa se ra lolosi voli? E sega ni rawa nida veivakabulai vakacakamana, se vakabula e dua ke sa mate. Ia e rawa nida vakaliuliu sara ga meda kauaitaki ira, kei na noda vakacegui ira.—Efeso 4:32.

16. Ni mai vako tu ena kaunirarawa o Jisu, e kilai vakacava ni dau tu vakarau me veivosoti?

¹⁶ Dua tale na sala e vakatotomuria vinaka kina o Jisu na loloma i Tamana, oya nona dau ‘tu vakarau me veivosoti.’ (Same 86:5) Ni sa vako tu ena kau, se laurai ga vua na yalo ni lomasoli qo. Ni sagai me vakamatei ena sala e vakaloloma sara, ni sa curubasikata tu na ligana kei na yavana na ivako, na cava e qai tukuna o Jisu? Vakacava e masuti Jiova me totogitaki ira na vakararawataki koya? Sega sara, qo e dua vei ira na ka e tukuna: “Tamaqu, vosoti ira, era sega ni kila na ka era cakava tiko.”—Luke 23:34. b

17-19. E vakaraitaka vakacava o Jisu ni vosoti Pita na yapositolo, e dina ni a cakitaki koya vakatolu?

¹⁷ Ena rairai tarai keda tale ga vakalevu na ivakaraitaki ni  veivosoti i Jisu nida raica na nodrau veimaliwai kei na yapositolo o Pita. Sa macala tu ga ni dau lomani Jisu o Pita. Ena ika14 ni Naisani, na bogi me mate kina o Jisu, a qai tukuna vua o Pita: “Turaga, au tu vakarau meu lako vata kei kemuni i valeniveivesu meu mate tale ga!” Ia e qai cakitaki Jisu vakatolu o Pita ni oti ga e vica na aua! E vakaraitaka vei keda na iVolatabu na ka e qai yaco ena ikatolu ni gauna e cakitaki Jisu kina o Pita: “E vuki na Turaga qai rai yani vei Pita.” E tarai Pita na bibi ni nona cala, sa qai “curu i tuba qai tabalaka na tagi.” Ni mate o Jisu ena siga oya, de dua a veiciciyaki na nona vakasama na yapositolo, ‘Sa vosoti au na noqu Turaga?’—Luke 22:33, 61, 62.

¹⁸ Sega ni dede ga sa kila o Pita na kena isau. A vakaturi o Jisu ena mataka ni ika16 ni Naisani, qai laurai mai na ivolatukutuku ni a sikovi Pita o Jisu ena siga tiko ga ya. (Luke 24:34; 1 Korinica 15:4-8) Na cava me kauai kina o Jisu vua e dua na yapositolo a sega sara ga ni via kilai koya? Me vaka ni qai veivutuni o Pita, de dua a via raici koya na nona Turaga me vakaraitaka vua ni se lomani koya, se vakadonui koya tiko ga. E sega ni yala ga e kea na ka e cakava o Jisu.

¹⁹ E muri a qai rairai o Jisu vei ratou nona tisaipeli ena Wasa o Kalili. Ena gauna qo, a tarogi Pita kina vakatolu (ni a vakatolu nona cakitaka nona Turaga) se vakacava sara mada nona lomani koya. E qai kaya o Pita ena ikatolu ni nona tarogi: “Turaga, oni kila na ka kece. Oni kila niu lomani kemuni vakalevu.” Io, e kila rawa o Jisu na loma i Pita, e raica rawa ni lomani koya dina o Pita, e kauaitaki koya tale ga. Ia e solia vei Pita e dua tale na gauna me vakaraitaka kina se vakacava tiko nona lomani koya. Kena ikuri nona qai lesi Pita o Jisu me ‘vakania’ qai “vakatawana” nona “sipi lalai.” (Joni 21:15-17) A sa lesi oti vei Pita na ilesilesi me vunau. (Luke 5:10) Ia e vakaraitaka sara ga o Jisu nona nuitaki koya, mani lesi koya tale ina dua na itavi bibi—me na qaravi ira era na yaco mera imuri i Karisito. Oti ga vakalailai sa qai solia o Jisu vei Pita e dua na itavi bibi ena nodra cakacaka na tisaipeli. (Cakacaka 2:1-41) Sa na marau mada ga o Pita ni raica nona sa vosoti koya o Jisu, e nuitaki koya tale ga!

20, 21. Sala cava eda na ‘kila kina na loloma i Karisito’?

²⁰ Io, e vakamatatataki ena Vosa i Jiova na loloma i Karisito. Ia eda na dolea vakacava na loloma i Jisu? E uqeti keda na iVolatabu meda “kila tale ga na loloma i Karisito, na loloma e uasivia na vuku.” (Efeso 3:19) Me vaka eda sa raica mai, e levu sara na ka eda na vulica me baleta na loloma i Karisito mai na itukutuku ni nona bula kei na cakacaka vakaitalatala ena Kosipeli. Ia na noda “kila na loloma i Karisito” e okati kina na noda vulica na ka e kaya na iVolatabu me baleti koya.

²¹ Na vosa vaKirisi e vakadewataki me “kila” e vakaibalebaletaki ena kilai ni ka “ena ka sara ga e sotavi.” Nida vakaraitaka ena noda bula na loloma me vaka a vakaraitaka o Jisu—ena noda soli keda meda qaravi ira kina eso tale, noda vakacegui ira ena veika era gadreva, kei na noda vosoti ira mai vu ni lomada—sa na qai rawa nida kila na ka a vakila sara ga o Jisu. Ena ka eda sotava sara ga, sa na qai rawa nida ‘kila na loloma i Karisito, ni sa uasivia na ka kece ga e kilai rawa.’ Qai kua ni guilecava ni levu ga ni noda saga meda ucui Karisito, na noda voleka tale ga vei koya a vakatotomuria vakavoleka sara o Jisu, na noda Kalou dauloloma, o Jiova.