Eya go dikagare

Eya go lelokelelo la dikagare

KGAOLO 29

“Xo Tseba Leratô la Kriste”

“Xo Tseba Leratô la Kriste”

1-3. (a) Ke’ng seo se tutueditšego Jesu gore a nyake go swana le Tatagwe? (b) Ke dibopego dife tša lerato la Jesu tšeo re tlago go di hlahloba?

NA O kile wa bona mošemane yo monyenyane a leka go swana le tatagwe? Morwa a ka leka go ekiša tsela ya tatagwe ya go sepela, ya go bolela goba ya go dira dilo. Ge nako e dutše e e-ya, mošemane o bile o anya ditekanyetšo tša boitshwaro le tša moya tša tatagwe. Ee, lerato le maikwelo a go kgahlwa tšeo morwa a nago le tšona bakeng sa tate yo lerato di tutuetša mošemane gore a nyake go swana le tatagwe.

2 Go thwe’ng ka tswalano e lego gona magareng ga Jesu le Tatagwe wa legodimong? Lebakeng le lengwe Jesu o ile a bolela gore: “Ke rata Tate.” (Johane 14:31) Ga go na yo le gatee a ka ratago Jehofa go feta Morwa yo, yoo a bilego le Tate nako e telele pele go ka ba le sebopiwa le ge e le sefe se sengwe. Lerato leo le ile la tutuetša Morwa yo yo a ineetšego gore a nyake go swana le Tatagwe.—Johane 14:9.

3 Dikgaolong tša pejana tša puku ye, re ahla-ahlile kamoo Jesu a ilego a ekiša ka mo go phethagetšego matla, toka le bohlale tša Jehofa. Lega go le bjalo, Jesu o ile a bonagatša bjang lerato la Tatagwe? Anke re hlahlobeng dibopego tše tharo tša lerato la Jesu—moya wa gagwe wa boikgafo, kwelobohloko ya gagwe e lerato le go ikemišetša ga gagwe go lebalela.

“Xa xo e a Naxo le Leratô le le Fetišaxo la eo”

4. Jesu o beile bjang mohlala o mogolo wa lerato la boikgafo e le motho?

4 Jesu o beile mohlala o mogolo tabeng ya lerato la boikgafo. Boikgafo bo akaretša go etiša pele ka ntle le boithati dinyakwa le dilo tšeo ba bangwe ba kgomegilego ka tšona pele ga tša rena. Jesu o ile a bonagatša bjang lerato le bjalo? Yena ka noši o hlalositše gore: “Xa xo e a naxo le leratô le le fetišaxo la eo a xafaxo bophelô bya xaxwe ka ’baka la baxwêra ba xaxwe.” (Johane 15:13) Jesu ka go rata o ile a neela bophelo bja gagwe bjo bo phethagetšego bakeng sa rena. E be e le pontšho e kgolo ya lerato yeo go se nago motho le ge e le ofe yo a kilego a e dira. Eupša Jesu o ile a bontšha lerato la boikgafo ka ditsela tše dingwe gape.

5. Ke ka baka la’ng go tloga ga Morwa yo a tswetšwego a nnoši wa Modimo magodimong e bile boikgafo bjo lerato?

5 Go beng gona ga gagwe pele e e-ba motho, Morwa yo a tswetšwego a nnoši wa Modimo o ile a ba le boemo bjo e lego tokelo le bjo bo phagamego magodimong. O be a e-na le tswalano ya kgaufsi-ufsi le Jehofa le mašaba-šaba a dibopiwa tša moya. Go sa šetšwe mehola yeo a bego a e thabela, Morwa yo yo a rategago o ile “a ithlakola, a tšea lebopô la mohlanka, a ba e a swanaxo le batho.” (Ba-Filipi 2:7) Ka go rata o ile a tla go tlo phela gare ga batho ba sebe lefaseng leo le ‘rapaletšego matleng a yo mobe.’ (1 Johane 5:19, NW) Na seo e be e se boikgafo bjo lerato bjoo Morwa wa Modimo a bo dirilego?

6, 7. (a) Ke ka ditsela dife Jesu a bontšhitšego lerato la boikgafo nakong ya bodiredi bja gagwe bja lefaseng? (b) Ke mohlala ofe o kgomago wa lerato le se nago boithati woo o begilwego go Johane 19:25-27?

6 Bodireding bja gagwe ka moka bja lefaseng, Jesu o ile a bontšha boikgafo bjo lerato ka ditsela tše di fapa-fapanego. O be a tloga a se na boithati. O be a ineetše kudu bodireding bja gagwe moo e lego gore o ile a gafa boiketlo bjo bo tlwaelegilego bjoo batho ba bego ba tlwaelane le bjona. O itše: “Diphukubyê di na le melete, le dinonyana tša sebakeng di na le dihlaxá; xe e le Morwa-motho xa a na mo a kaxo samiša hlôxô.” (Mateo 8:20) Ka ge e be e le mmetli yo a nago le bokgoni, Jesu a ka be a ile a ipha nako ya go ikagela legae la manobonobo goba go dira phahlo e botse yeo e bego e ka rekišwa e le gore a be le tšhelete e oketšegilego. Eupša ga se a ka a diriša bokgoni bja gagwe bakeng sa go ikhweletša dilo tše di bonagalago.

7 Mohlala o kgomago e le ka kgonthe wa lerato la Jesu la boikgafo o begilwe go Johane 19:25-27. Nagana ka dilo tše dintši tšeo di swanetšego go ba di be di le monaganong le pelong tša Jesu thapameng ya lehu la gagwe. Ge a dutše a tlaišega koteng ya tlhokofatšo, o be a tshwenyegile ka barutiwa ba gagwe, modiro wa boboledi le kudu-kudu potego ya gagwe le kamoo e bego e tla kgoma ka gona leina la Tatagwe. Ka kgonthe, bokamoso ka moka bja batho bo be bo le magetleng a gagwe! Lega go le bjalo, nakwana pele ga ge a e-hwa, Jesu gape o ile a bontšha go tshwenyega ka mmagwe, Maria, yoo go bonalago e be e le mohlologadi ka nako yeo. Jesu o ile a kgopela moapostola Johane gore a hlokomele Maria bjalo ka ge eka e be e le mmago Johane, gomme ka morago ga moo moapostola o ile a iša Maria legaeng la gagwe. Ka go rialo Jesu o ile a dira dithulaganyo bakeng sa go hlokomelwa ga mmagwe mmeleng le moyeng. A ponagatšo e lerato gakaakang ya lerato la boikgafo!

“A ba Šôkêlwa”

8. Ke’ng seo se bolelwago ke lentšu la Segerika leo Beibele e le dirišago go hlalosa kwelobohloko ya Jesu?

8 Go swana le Tatagwe, Jesu o be a e-na le kwelobohloko. Mangwalo a hlalosa Jesu e le yoo a ilego a katanela go fihlelela bao ba gateletšegilego ka gobane a be a tutueletšega ka mo go tseneletšego go dira bjalo. Bakeng sa go hlalosa kwelobohloko ya Jesu, Beibele e diriša lentšu la Segerika leo le fetolelwago e le “šôkêlwa.” Seithuti se sengwe se re: “Le hlalosa . . . maikwelo ao a tutuetšago motho go tsenelela ka gare-gare ga gagwe. Ke lentšu le matla kudu ka Segerika bakeng sa maikwelo a kwelobohloko.” Ela hloko maemo a mangwe ao go wona Jesu a ilego a tutuetšwa ke kwelobohloko e tseneletšego yeo e ilego ya mo gapeletša gore a gate mogato.

9, 10. (a) Ke maemo afe ao a ilego a dira gore Jesu le baapostola ba gagwe ba tsome lefelo le le homotšego? (b) Ge lešaba le be le šitiša go ba noši ga gagwe, Jesu o ile a arabela bjang, gomme ka baka la’ng?

9 O be a tutueletšega go arabela dinyakweng tša moya. Pego e lego go Mareka 6:30-34 e bontšha seo ge e le gabotse se ilego sa tutuetša Jesu go bontšha lešoko la gagwe. Akanya ka boemo. Baapostola ba be ba thabile, ka gobane ba be ba sa tšwa go phetha leeto le katološitšwego la boboledi. Ba ile ba boela go Jesu gomme ba mmegela ka mafolofolo tšohle tšeo ba di bonego le go di kwa. Eupša lešaba le legolo le ile la kgobokana, la hlokiša Jesu le baapostola ba gagwe gaešita le nako ya go ja. Ka ge a be a dula a šetša, Jesu o ile a lemoga gore baapostola ba gagwe ba be ba lapile. O ile a ba botša gore: “Tlang re yê lešokeng rè nnoši, re yê mo xo sexo batho, Le khutšê ka xo nyane.” Ba namela lesela-watle, ba phatša karolong ya ka leboa ya Lewatle la Galilea ba ya lefelong le le homotšego. Eupša lešaba le ile la ba bona ge ba tloga. Ba bangwe ba ile ba kwa ka seo. Ba ka moka ba ile ba kitima go bapa le lebopo la ka leboa gomme ba fihlela lesela-watle pele ka mošola!

10 Na Jesu o ile a selekišwa ke gore o be a sa newe nako ya go ba noši? Le gatee! Pelo ya gagwe e ile ya kgongwa ke ge a bona lešaba le, le le bego le balwa ka dikete, leo le bego le mo letile. Mareka o ngwadile gore: “A bôna è le lešaba le lentši; a ba šôkêlwa xobane ba be ba le byalo ka dinku tše di se naxo modiši; a thôma xo ba ruta ka ditaba tše ntši.” Jesu o ile a bona batho ba e le bao ba nago le dinyakwa tša moya. Ba be ba etša dinku tšeo di timelago di sa hwetše thušo, di se na modiši yo a ka di hlahlago goba go di šireletša. Jesu o be a tseba gore batho feela ba be ba hlokomologilwe ke baetapele ba bodumedi bao ba se nago kwelobohloko, bao e bego e le bona ba swanetšego go ba badiši ba hlokomelago. (Johane 7:47-49) Pelo ya gagwe e ile ya šokelwa batho, ka gona o ile a thoma go ba ruta “tša mmušô wa Modimo.” (Luka 9:11) Ela hloko gore Jesu o ile a šokelwa batho gaešita le pele ga ge a ka bona karabelo ya bona go seo a bego a tla ba ruta sona. Ka mantšu a mangwe, kwelobohloko e lerato e be e sa bakwe ke go ruta ga gagwe mašaba, eupša e be e bakwa ke maikemišetšo a gagwe a go dira bjalo.

“A iša seatla a mo swara”

11, 12. (a) Balephera ba be ba lebelelwa bjang mehleng ya Beibele, eupša Jesu o ile a arabela bjang ge a be a batamelwa ke monna yo a bego a “tletše lephêra”? (b) Go kgoma ga Jesu go ile gwa ba le mafelelo afe go molephera, gomme phihlelo ya ngaka e nngwe e bontšha bjang se?

11 O be a tutueletšega go tloša tlaišego. Batho bao ba bego ba e-na le malwetši a fapa-fapanego ba be ba tseba gore Jesu o be a e-na le kwelobohloko, ka gona ba be ba gogelega go yena. Se se ile sa bonagala kudu-kudu ge Jesu yo mašaba a bego a mo šetše morago, a be a batamelwa ke monna yo a bego a “tletše lephêra.” (Luka 5:12) Mehleng ya Beibele, balephera ba be ba tswalelelwa bakeng sa go šireletša ba bangwe gore ba se ke ba fetelwa. (Numeri 5:1-4) Lega go le bjalo, ge nako e dutše e e-ya, baetapele ba bo-rabi ba ile ba gapeletša pono ya go hloka kwelobohloko ka balephera le go hloma melao ya bona ka noši e gatelelago. * Lega go le bjalo, ela hloko kamoo Jesu a ilego a arabela ka gona go molephera: “Xwa tla motho wa lephêra, a mo kxopêla, a mo khunamêla ka matôlô, a re: Morêna, xe O ka rata, O ka kxôna xo mphodiša! Jesu a mo kwêla bohloko, a iša seatla a mo swara a re: Ke rata fao; fôla! A sa r’yalo, kê xe lephêra lè mo tloxa.” (Mareka 1:40-42) Jesu o be a tseba gore molao o be o sa dumele gore molephera a be gona moo. Lega go le bjalo, go e na le go mo leleka, Jesu o ile a tutueletšega kudu mo e lego gore o ile a dira selo se sengwe seo se bego se sa gopolwe. Jesu o ile a mo kgoma!

12 Na o ka akanya ka seo go kgongwa moo go ilego gwa se bolela go molephera? Ka mohlala, nagana ka phihlelo ye. Dr. Paul Brand yo e lego setsebi sa tša lephera o bolela ka molephera yo mongwe yo a ilego a mo alafa kua India. Nakong ya ge a mo hlahloba, ngaka e ile ya bea seatla sa yona legetleng la molephera gomme a hlalosa kalafo yeo monna a bego a tla e hwetša ka go diriša mohlatholli. Gatee-tee, molephera o ile a thoma go lla. Ngaka e ile ya botšiša gore: “Na go na le seo se fošagetšego se ke se boletšego?” Mohlatholli o ile a botšiša lesogana ka segagabo lona gomme a araba ka gore: “Ga go bjalo ngaka. Le re le llišwa ke gobane o beile seatla sa gago legetleng la lona. Ga go yo a kilego a le kgoma ka nywaga e mentši go fihlela ge le e-tla mo.” Go molephera yo a ilego a batamela Jesu, go kgongwa go be go tloga go bolela selo se segolo. Ka morago ga go kgongwa gatee moo, bolwetši bjo bo bego bo mo dirile gore e be molahlwa bo ile bja hwelela!

13, 14. (a) Ke molokeloke ofe woo Jesu a ilego a gahlana le wona ge a be a batamela motse wa Naini, gomme ke eng seo se bego se dirile gore bjo e be boemo bjo bo nyamišago kudu? (b) Kwelobohloko ya Jesu e ile ya mo tutueletša gore a gate mogato ofe bakeng sa mohlologadi wa Naini?

13 O be a tutueletšega go tloša manyami. Jesu o be a kgongwa ka mo go tseneletšego ke manyami a ba bangwe. Ka mohlala, ela hloko pego e lego go Luka 7:11-15. Se se diregile ge Jesu a be a batamela lefelo la ka ntle la motse wa Galilea wa Naini, mo e nyakilego go ba bofelong bja bodiredi bja gagwe. Ge Jesu a be a batamela kgaufsi le kgoro ya motse, o ile a gahlana le molokeloke o yago polokong. Maemo e be e tloga e le ao a nyamišago. Lesogana leo e bego e le morwa a nnoši le be le hwile, gomme mmago lona e be e le mohlologadi. Nakong e nngwe pele ga moo, go bonala a be a ile a ba gona molokelokeng o bjalo—wa poloko ya monna wa gagwe. Lebakeng le e be e le morwa wa gagwe, yo mohlomongwe e bego e le yena feela yo a bego a mo holofetše bophelong. Lešaba leo le bego le mo felegetša le ka ba le be le akaretša balli ba bangwe bao ba bego ba golola le diopedi tšeo di bego di opela dikoša tša sello. (Jeremia 9:17, 18; Mateo 9:23) Lega go le bjalo, Jesu o ile a tsepelela mma yo a bego a meditšwe ke manyami, yo ka ntle le pelaelo a bego a sepela kgaufsi le leako leo le bego le rwele setopo sa morwa wa gagwe.

14 Jesu o ile a “kwêla bohloko” mma yo a bego a nyamile. Ka lentšu le le kgothatšago, Jesu o ile a mmotša gore: “Se llê!” Ka ntle le go laletšwa o ile a batamela gomme a kgwatha leako. Barwadi ba lona—mohlomongwe le lešaba ka moka—ba ile ba ema. Ka lentšu le matla, Jesu o ile a bolela le setopo a re: “Lesoxana, ke ra wene xe ke re: Tsoxa!” Go ile gwa direga’ng ka morago? Bjalo ka ge eka o be a tsošitšwe borokong bjo bogolo, “mohu a tsoxa a dula, a thôma xo bolêla”! Ka morago go latela mantšu a kgomago kudu: “Yêna [Jesu] a mo iša xo mm’axwe.”

15. (a) Dipego tša Beibele mabapi le go tutuetšwa ga Jesu ke lešoko di bontšha kgokagano efe e lego gona magareng ga kwelobohloko le go gata mogato? (b) Re ka ekiša bjang Jesu tabeng ye?

15 Ke’ng seo re ithutago sona dipegong tše? Pegong e nngwe le e nngwe, ela hloko kgokagano e lego gona magareng ga kwelobohloko le go gata mogato. Jesu o be a sa kgone go bona matshwenyego a ba bangwe ka ntle le go ba kwela bohloko, gomme o be a ka se kgone go ba kwela bohloko ka tsela e bjalo ka ntle le go gata mogato. Re ka latela bjang mohlala wa gagwe? Re le Bakriste, re na le boikarabelo bja go bolela ditaba tše dibotse le go dira barutiwa. Re tutuetšwa kudu ke lerato la go rata Modimo. Ka gona anke re gopoleng gore wo le wona ke modiro wa go bontšha kwelobohloko. Ge re kwela batho bohloko go etša ge Jesu a dirile, dipelo tša rena di tla re tutueletša go dira sohle seo re ka se kgonago go abelana ditaba tše dibotse le bona. (Mateo 22:37-39) Go thwe’ng ka go bontšha kwelobohloko go badumedi-gotee le rena bao ba tlaišegago goba bao ba nyamilego? Re ka se ke ra kgona go tloša ka mohlolo go tlaišega nameng goba go tsoša bahu. Lega go le bjalo, re ka bontšha kwelobohloko ya rena ka go gata mogato wa pele go bontšha go kgomega ga rena goba go nea thušo e swanetšego e šomago.—Ba-Efeso 4:32.

“Tata! Ba Lebalêlê”

16. Go ikemišetša ga Jesu go lebalela go ile gwa bonagala bjang gaešita le ge a be a le koteng ya tlhokofatšo?

16 Jesu o bonagaditše lerato la Tatagwe ka mo go phethagetšego ka tsela e nngwe ya bohlokwa—o be a “ikemišeditše go lebalela.” (Psalme 86:5, NW) Go ikemišetša mo go ile gwa bonagala gaešita le ge a be a le koteng ya tlhokofatšo. Ge a be a gapeletšega go hwa lehu le le hlabišago dihlong, diatla tša gagwe le maoto di kokotetšwe ka dipikiri, ke eng seo Jesu a bego a se bolela? Na o ile a laela Jehofa gore a otle babolai ba gagwe? Ka mo go fapanego, gare ga mantšu ao Jesu a a boletšego mafelelong go be go e-na le ao a rego: “Tata! Ba lebalêlê, xobane xa ba tsebe se ba se diraxo!”—Luka 23:34. *

17-19. Jesu o ile a bontšha ka ditsela dife gore o be a lebaletše moapostola Petro bakeng sa go Mo latola gararo?

17 Mohlomongwe mohlala o kgomago le go feta wa tebalelo ya Jesu o ka bonwa tseleng yeo a ilego a swara moapostola Petro ka gona. Ga go na pelaelo gore Petro o be a rata Jesu e le ka kgonthe. Ka Nisani 14, bošegong bja mafelelo bja bophelo bja Jesu, Petro o ile a mmotša gore: “Morêna, nna ke itokišitše, xore le xe e le kxolexong, le xe e le lehung, ke yê naxô’.” Lega go le bjalo, ka morago ga diiri tše sego kae, Petro o ile a tloga a latola gore o tseba Jesu ka makga a mararo! Beibele e re botša seo se ilego sa direga ge Petro a be a latola ka lekga la boraro: “Morêna a retoloxa, a lebêlêla Petro.” A imetšwe ke sebe sa gagwe, Petro o ile a “tšwêla ntlê a lla xa-bohloko.” Ge Jesu a be a e-hwa ka moragonyana letšatšing leo, mo gongwe moapostola o ile a ipotšiša gore, ‘Na ruri Morena wa-ka o ntebaletše?’—Luka 22:33, 61, 62.

18 Petro ga se a ka a swanelwa ke go leta nako e telele gore a hwetše karabo. Jesu o ile a tsošwa mesong ya Nisani 16, gomme letšatšing lona leo go bonala a ile a etela Petro. (Luka 24:34; 1 Ba-Korinthe 15:4-8) Ke ka baka la’ng Jesu a be a ka lebiša tlhokomelo e kgethegilego go moapostola yo a bego a Mo latotše ka matla gakaakaa? Jesu a ka ba a be a nyaka go nea Petro yo a itsholago kgonthišetšo ya gore o sa dutše a ratwa le go tšewa e le yo bohlokwa ke Morena wa gagwe. Eupša Jesu o ile a dira se se fetago go nea Petro kgonthišetšo.

19 Ka moragonyana, Jesu o ile a iponagatša go barutiwa Lewatleng la Galilea. Lebakeng le, Jesu o ile a botšiša gararo Petro (yo a ilego a latola Morena wa gagwe gararo) ge e ba a be a mo rata. Ka morago ga go botšiša ka lekga la boraro, Petro o ile a araba ka gore: “Morêna, O tseba tšohle, O tseba xobane ke a Xo rata.” Ka kgonthe, Jesu yo a bego a kgona go bala dipelo, o be a lemoga lerato le maikwelo a borutho tšeo Petro a bego a e-na le tšona ka yena. Lega go le bjalo, Jesu o ile a nea Petro sebaka sa go tiišetša lerato la gagwe. Go oketša moo, Jesu o ile a laela Petro go “fudiša” le go “diša” “dinku” tša Gagwe. (Johane 21:15-17) Pejana, Petro o be a ile a amogela kabelo ya go dira boboledi. (Luka 5:10) Eupša bjale, ka go bontšha go mmota ka tsela e lemogegago, Jesu o ile a mo nea boikarabelo bjo bongwe bjo bogolo—go hlokomela bao e bego e tla ba balatedi ba Kriste. Kapejana ka morago ga moo, Jesu o ile a nea Petro karolo ya bohlokwa modirong wa barutiwa. (Ditiro 2:1-41) Petro o swanetše go ba a ile a ikwa a imologile gakaakang go tseba gore Jesu o be a mo lebaletše e bile a sa dutše a mmota!

Na o Tseba “Leratô la Kriste”?

20, 21. Re ka thoma “xo tseba leratô la Kriste” bjang ka mo go tletšego?

20 Ka kgonthe, Lentšu la Jehofa le hlalosa lerato la Kriste ka tsela e botse. Lega go le bjalo, re swanetše go arabela bjang leratong la Jesu? Beibele e re opeletša “go tseba lerato la Kriste le le fetago tsebo ka moka.” (Ba-Efeso 3:19, PK) Go etša ge re bone, dipego tša Diebangedi tša bophelo le bodiredi bja Jesu di re ruta mo gontši ka lerato la Kriste. Lega go le bjalo, “xo tseba leratô la Kriste” ka mo go tletšego go akaretša se se fetago go ithuta seo Beibele e se bolelago ka yena.

21 Lentšu la Segerika leo le fetoletšwego e le “tseba” le bolela go tseba “ka tsela ya kgonthe ka phihlelo.” Ge re bontšha lerato ka tsela yeo Jesu a dirilego—re ikgafela ba bangwe ka go hloka boithati, re arabela dinyakweng tša bona ka kwelobohloko, re ba lebalela go tšwa pelong—gona re ka kwešiša e le ka kgonthe maikwelo a gagwe. Ka tsela ye, ka phihlelo re thoma “go tseba lerato la Kriste le le fetago tsebo ka moka.” Anke le ka mohla re se ke ra lebala gore ge re dutše re itshwara go swana le Kriste, ke moo re tlago go batamela kgaufsi le yoo Jesu a ilego a mo ekiša ka mo go phethagetšego, Modimo wa rena yo lerato, Jehofa.

^ par. 11 Melao ya bo-rabi e be e bolela gore ga go yo a swanetšego go batamela molephera ka bokgole bja dimithara tše 1,8. Eupša ge phefo e be e foka, molephera o be a swanetše go ba bonyenyane bokgole bja dimithara tše 45. Midrash Rabbah e anega ka rabi yo mongwe yo a ilego a ikutela balephera gotee le yo mongwe yo a ilego a foša balephera ka mafsika bakeng sa go ba rakela kgole. Ka go rialo balephera ba be ba tseba bohloko bja go hlokomologwa le maikwelo a go ba yo a nyatšegago le go se nyakege.

^ par. 16 Karolo ya pele ya Luka 23:34 e tlogetšwe mengwalong e mengwe ya bogologolo. Lega go le bjalo, ka ge mantšu a a hwetšwa mengwalong e mengwe ya molao, a a akaretšwa ka go New World Translation le diphetolelong tše dingwe tše mmalwa. Go bonagala Jesu a be a bolela ka mašole a ba-Roma ao a mo kokotetšego koteng. A be a sa tsebe seo a se dirago ka ge a be a sa lemoge yoo ge e le gabotse Jesu e bego e le yena. Ee, baetapele ba bodumedi bao ba hlohleleditšego polao yeo e be e le bao ba solegago kudu ka ge ba ile ba dira ka boomo le ka bonaba. Tebalelo e be e ka se kgonege bakeng sa ba bantši ba bona.—Johane 11:45-53.