1-3. (a) I bika byotwifunda pa mwikadile bantu potutala kipwano kidi pa bambutwile ne mwana wabo? (b) Kipwano kikulanga namani shi muntu wetusanswa, ne i kipangujo’ka kya mvubu kyotubwanya kwiipangula?

 BAMBUTWILE basangalanga pa kumona wabo mwana wa lukeke umungamunga. Divule bekalanga bafwenya mpala yabo kubwipi na mpala ya mwana, bamuneneja ne kumumungija. Basaka nandi ebasepeje. Kejije kala, wasepa—matama abedinde, tumishiko twa nsangaji tubamweka pa kumungamunga. Kumungamunga kwa mwana o muswelo wandi wa kulombola kisanso kyandi, buswe bwandi ku buswe bwa bambutwile.

² Kumungamunga kwa mwana kwituvuluja mwanda wa mvubu wa mwikadile bantu. Twitabijanga buswe na kulombola buswe. Mo motupangidilwe namino. (Ñimbo ya Mitōto 22:9) Potwenda tutama, muswelo wetu wa kulombola buswe ke wa bukulu. Padi ubavuluka mwadi mukusanshidilwe bambutwile, babutule, nansha balunda pa bwanuke. Washilwile kwibasangela mu mutyima obe, kisanso kyenda kivula ne kumwekeja’kyo mu bilongwa. Kupwa nobe webaswa. Le kipwano kyobe na Yehova Leza kyendanga kikula uno muswelo?

³ Bible unena’mba: “Batwe tusenswe, mwanda aye wetusenswe dibajinji.” (1 Yoano 4:19) Bakuvulwije mu Kipindi 1 kutūla ku 3 kya dino dibuku amba Yehova Leza wingidijanga bukomo bwandi, boloke ne tunangu na buswe mwanda wa kamweno kobe. Mu Kipindi 4, wamwene amba i mulombole buswe bwandi ku bantu—ne kudi abe—mu muswelo wa kutendelwa. Pano kubaiya kipangujo kimo. Mu muswelo kampanda, kino i kipangujo kya mvubu mpata kyobwanya kwiipangula kya amba: ‘Le nkalonga bika pa buswe bwa Yehova?’

4. Bantu bavule bashele namani mu kitonto pa mushintulwila kuswa Leza?

⁴ Yehova, Nsulo mine ya buswe, uyukile biyampe amba buswe budi na bukomo bukatampe pa kulangula biyampe bidi mu bakwetu. Nansha bantu ba kubulwa kikōkeji byobamutombokela nyeke, aye ukulupile amba kudi bamo bakokeja kwitaba ku buswe bwandi. Kadi i bine, mo mulongele midiyo ne midiyo ya bantu. I kya bulanda, mwanda bipwilo mu ino ntanda mibole, i bishiye bantu mu kitonto pa mushintulwila kuswa Leza. Bavule banenanga amba basenswe Leza, ino padi balañanga’mba buswe i milangwe bitupu ya kunena ku kanwa. Buswe bwa kuswa Leza bubwanya kushilula namino, pamo bwa buswe bwa mwana ku bambutwile bandi bushilula na kumungamunga. Ino shi muntu watama, buswe ke bulombe bivule.

5. Le Bible ushintulula namani buswe bwa Leza, ne mwanda waka tufwaninwe kusangela ino nshintulwilo?

⁵ Yehova ushintulula mwikadile kumuswa. Kinenwa kyandi kinena’mba: “Buno namino bo buswe bwa Leza, amba tulame mbila yandi.” Nanshi buswe bwa kuswa Leza bulomba kumwekela mu bilongwa. Ino bavule bamwene bibi mulangwe wa kukōkela. Vese uno yenka ubweja’ko amba: “Kadi mbila [ya Leza] keilēmangapo.” (1 Yoano 5:3) Bijila ne misoñanya ya Yehova bidi’ko mwanda wa kamweno ketu, ke mwandapo wa kwitususula. (Isaya 48:17, 18) Mu Kinenwa kya Leza i muyule misoñanya itukwasha tufwene kwadi. Namani? Tutalei bidi miswelo isatu ya kipwano kyetu na Leza. Ko kunena’mba, kwisamba, kutōta, ne kwiula.

6-8. (a) I muswelo’ka otubwanya kuteja Yehova? (b) Le Bisonekwa bikekala namani bisangaja potwibitanga?

⁶ Shapita 1 ushilula na kino kipangujo, “Le ubwanya kufwatakanya mwisamba na Leza?” Twamwene amba uno ke mwandapo wa kufwatakanya bitupu. Mosesa, wēsambile  nandi. Le batwe netu? Kino kekikidipo kitatyi kya Yehova kutuma bamwikeulu kwisamba na bantu. Ino dyalelo Yehova wisambanga netu mu muswelo wa mvubu mpata. Le tubwanya kuteja Yehova namani?

⁷ “Kisonekwa kyonso [byo] kisonekejibwe na mushipiditu wa Leza,” tutejanga Yehova na kutanga Kinenwa kyandi Bible. (2 Temote 3:16) O mwanda, mulembi wa mitōto ukankamika bengidi ba Yehova batange Bible “dyuba ne bufuku.” (Ñimbo ya Mitōto 1:1, 2) Kulonga namino kwitulomba bukomo. Ino budi ne kafwila-midimo. Enka motwekimwenine mu Shapita 18, Bible udi bwa mukanda mulēme utamba kudi Tata wetu wa mūlu. Nanshi kwiutanga kekufwaninwepo kwitupungija. I biyampe Bisonekwa bikale bisangaja potwibitanga. Namani le?

⁸ Mona mu ñeni nsekununi ya mu Bible yotanga’ya. Tompa kumona bantu batelelwe mu Bible bu badi’ko. Kimba kuyuka kwabo, ngikadila, ne kukanina kwabo kwa mutyima. Kupwa, langulukila na mushike pa byotanga ne kwiipangula kimfwa amba: ‘Le ino nsekununi imfundija bika padi Yehova? I ngikadila’ka yandi yobakomeneja’mo? I misoñanya’ka insakila Yehova kuyuka, ne mbwanya kwiilombola namani mu bwami būmi?’ Tanga, languluka, kadi ingidija’byo—nabya, Kinenwa kya Leza kikekala kisangaja kodi.—Ñimbo ya Mitōto 77:12; Yakoba 1:23-25.

9. Le “umpika mukōkele ne mudyumuke” i ani, ne mwanda waka i biyampe tuteje na katentekeji uno “umpika”?

⁹ Kadi Yehova wisambanga netu kupityila kudi “umpika mukōkele ne mudyumuke.” Monka mwālaile’kyo Yesu, kabumbo ka bana-balume bene Kidishitu bashingwe māni i katongwe kupāna “byakudya byabo [bya ku mushipiditu] pa kitatyi kifwaninwe” mu bula bwa ano mafuku a mfulo. (Mateo 24:45-47) Potutanga mabuku etukwasha twikale na buyuki bwa binebine bwa mu Bible ne potutanwa ku kupwila kwa bwine Kidishitu ne ku bitango, tudishibwanga ku mushipiditu na uno umpika. Byadi umpika wa Kidishitu, tulondanga  na katentekeji byānene Yesu amba: “Tai mutyima ku muswelo omwivwana.” (Luka 8:18) Tutejanga na katentekeji mwanda tuyukile amba uno umpika mukōkele i dishinda dikwabo dingidija Yehova pa kwisamba netu.

10-12. (a) Mwanda waka milombelo i kyabuntu kya Yehova kya kutendelwa? (b) Le tukalombela namani pa kusaka Yehova asangale, ne mwanda waka tubwanya kukulupila amba ukwete na mutyika milombelo yetu?

¹⁰ Le kwisamba na Leza nako le? Le tubwanya kuneneja Yehova? I mulangwe uleta moyo. Shi ukimba kufwena mulopwe mukomokomo wa ntanda yenu mwanda wa kumusapwila mwanda kampanda ukudi ku mutyima, le ukalonga namani pa kubwanya? Kyaba kimo, kutompa kukokeja kuleta kyaka! Mu mafuku a Eseta ne Modekai, muntu ense wādi ufwena kudi mulopwe wa Peleshia pa kubulwa kwitwa nandi, wādi ufwaninwe kufwa. (Eseta 4:10, 11) Penepo fwatakanya kufwena kudi Mfumu Mulopwe wa diulu ne ntanda, kadingakanibwapo na balopwe bakwabo, bantu bitupu “badi pamo bwa batēte.” (Isaya 40:22) Le tufwaninwe kukwatwa moyo wa kumufwena? Aa!

¹¹ Yehova i mwitupe muswelo upēla wa kumufwena—ke milombelo kadi. Enka ne mwana mutyetye ubwanya kulombela kudi Yehova na lwitabijo, shi walombe mu dijina dya Yesu. (Yoano 14:6; Bahebelu 11:6) Ino, milombelo itukwashanga tulombole milangwe yetu mikomo, ne mifyame ne malango etu—enka ne masusu otukomenwa kunena mene. (Bene Loma 8:26) Ke biyampepo kutulumuja Yehova na kunena bivule, muneneno-mpata, kwisamba bilabila ne bishima bikata bikata. (Mateo 6:7, 8) Pakwabo kadi, Yehova ketulombwelepo bula bwa kukadikila’po potwisamba nandi nansha buvule bwa misunsa. Kinenwa kyandi kitunena’nka ne kwitunena amba “lombelai kitatyi kyonso.”—1 Bene Tesalonika 5:17.

¹² Vuluka’mba Yehova kete ye witwa bu “Mwine wivwananga milombelo,” ne i bine, utejanga na mutyima wa lusa.  (Ñimbo ya Mitōto 65:2) Le witabijaitabijanga bitupu milombelo ya bengidi ba kikōkeji? Mhm, ino wiisangelanga. Kinenwa kyandi kidingakanyanga ino milombelo na ensense misōkwe ne ikandija mwishi wa mwenye utūkija mutyima. (Ñimbo ya Mitōto 141:2; Kusokwelwa 5:8; 8:4) Mwene i kintu kisenga pa kuyuka’mba milombelo yetu ya na mutyima umo ikandanga bwa ensense ne kusangaja Mfumu Mubikadi? Nanshi shi usaka kufwena kudi Yehova, lombela nyeke na kwityepeja, difuku ne difuku. Mupungulwile mutyima obe; kokamufya kintu. (Ñimbo ya Mitōto 62:8) Sapwila Shobe wa mūlu bikudi ku mutyima, nsangaji yobe, mufwije’ko ne kumutendela. Mfulo mfulō, kijimba kyobe nandi kikakomena’ko.

13, 14. Le kutōta Yehova kushintulula bika, ne mwanda waka i biyampe tumutōte?

¹³ Kwisamba na Yehova Leza, ke kunenapo’tu ne kuteja na motulongelanga na mulunda nansha mubutule. Ino tutōtanga Yehova, kumupa bulēme bwine bwabo bumufwaninwe. Butōtyi bwa bine bo būmi bwetu bonso. O muswelo otwipānanga kudi Yehova na muya wetu onso, kadi buluñanga umbumo bipangwa byonso bya kikōkeji bya Yehova, bikale bya mūlu nansha bya pano panshi. Mutumibwa Yoano wāimvwene mu kimonwa mwikeulu usapula uno musoñanya amba: “Tōtai Yewa walongele diulu ne ntanda ne dijiba ne masulo a mema.”—Kusokwelwa 14:7.

¹⁴ Mwanda waka tufwaninwe kutōta Yehova? Vuluka ngikadila yotwesambile’po mu dino dibuku, kimfwa buujila, bukomo, kwīfula, boloke, bukankamane, lusa, tunangu, kwityepeja, buswe, mutyima wa lusalusa, lulamato, ne buyampe. Twamwene amba Yehova umwekejanga ino ngikadila yonso milēme mu ludingo lwa peulu bininge. Shi tutompe kutyangila pamo ino ngikadila, tukamona’mba i Muntu mukatampe ne wabilwa, mupite bonso kulampe kwine. I wa ntumbo  keineneka, wa peulu mpata kwitupita. (Isaya 55:9) Ne kutatana kwine mpika, Yehova ye ufwaninwe kwikala Mubikadi wetu, ne otufwaninwe kutōta. Le penepo, i muswelo’ka otufwaninwe kutōta Yehova?

15. Le i muswelo’ka otukatōta Yehova “na mushipiditu ne bubine,” ne kupwila kwitupanga mukenga’ka?

¹⁵ Yesu wānenene amba: “Leza i Mushipiditu, kadi boba bamutōta nabo bafwaninwe kumutōta na mushipiditu ne bubine.” (Yoano 4:24) Kino kishintulula kutōta Yehova na mutyima muyule lwitabijo ne buswe, na kuludikwa na mushipiditu wandi. Kadi kishintulula kutōta mungya bubinebine, ne buyuki bwa bine butanwa mu Kinenwa kya Leza. Tudi na mukenga muyampe wa kutōta Yehova “na mushipiditu ne bubine” ponso potwibunga na batōtyi netu. (Bahebelu 10:24, 25) Ponso potwimbila Yehova, potulombela pamo, kuteja ne  kwisamba myanda idi mu Kinenwa kyandi, tulombolanga buswe kwadi mu butōtyi butōka.

16. Le i mwingilo’ka mukatampe mpata utwikilwe bene Kidishitu ba bine, ne i bika bitutonona twingile’o?

¹⁶ Kadi tutōtanga Yehova kitatyi kyotwisamba myanda yandi ku bakwetu, ne kumutumbija ku bonso. (Bahebelu 13:15) Bine, kusapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Yehova i mwingilo mukatampe mpata utwikilwe bene Kidishitu ba bine. (Mateo 24:14) Tukōkelanga na mutyima umo mwanda tusenswe Yehova. Shi tutale Satana Dyabola, “leza wa ino ngikadilo ya bintu,” mwasabile “meso a ñeni ya bantu bampikwa kwitabija,” ne kutumbija bubela bubibubi padi Yehova, le kino kekitutononapo twingile bu Batumoni ba Leza wetu mwanda wa kubepulula buno bubela? (2 Bene Kodinda 4:4; Isaya 43:10-12) Kadi kitatyi kyotulangulukila pa ngikadila itendelwa ya Yehova, le bibulwe kwitutonona twikale na mutyima wa kusapwila bakwabo myanda yandi? Bine, kekudipo dyese ditabukile dino dya kukwasha bakwabo bayuke ne kusanswa Tata wetu wa mūlu na motumusanshilwe.

17. Le butōtyi bwa kutōta Yehova bulomba bika, ne mwanda waka tufwaninwe kutōta na bululame?

¹⁷ Butōtyi botutōta Yehova bulomba bivule. Butalanga kipindi kyonso kya būmi bwetu. (Bene Kolose 3:23) Shi twitabije bine amba Yehova ye Mfumu wetu Mulopwe, tukakimba kulonga kiswa-mutyima kyandi mu myanda yonso—mu kisaka, ku kaji, mu mushikatyilo wetu na bakwetu, ne potudi bunka. Tukasaka kwingidila Yehova na “mutyima onso mutuntulu,” ne na bululame. (1 Bilongwa bya Mafuku 28:9) Buno butōtyi kebwitabijangapo muntu wa mityima ibidi nansha wa mapala abidi—būmi bwa buzazangi bwa tumweka bu twingidilanga Yehova koku kadi tulonga bubi bukatampe mu bufyafya. Bululame kebwitabijangapo buno buzazangi; buswe bumonanga buzazangi bu kya munyanji. Kwakamwa Leza nako kuketukwasha. Bible ukwatañanya kuno kwakamwa na kupwana nyeke ne nyeke na Yehova.—Ñimbo ya Mitōto 25:14.

18, 19. Mwanda waka kulanga’mba bantu bampikwa kubwaninina babwanya kwiula Yehova Leza i kwa bine?

¹⁸ Kipindi ne kipindi kya dino dibuku kyadi kifula na shapita ulombola muswelo wa kwiula “Leza, pamo bwa bana baswedibwe.” (Bene Efisesa 5:1) I biyampe tuvuluke amba nansha byotudi bantu ba kubulwa kubwaninina, tubwanya bine kwiula muswelo mubwaninine wa Yehova wa kwingidija bukomo, kumwekeja boloke, kulonga bintu na tunangu, ne kulombola buswe. Le tubayuka namani amba tubwanya bine kwiula Mwinē Bukomo Bonso? Vuluka, nshintulwilo ya dijina Yehova itufundija’mba, ubwanya kwikala monso mwasakila, mwanda wa kufikidija mpango yandi. Le tudi na bubinga bwa kutyinina pa buno bwino, amba mwanda ketufika’popo? Aa.

¹⁹ Twi bapangwe mu kyelekejo kya Leza. (Ngalwilo 1:26) Nanshi bantu kebadipo bwa bipangwa bikwabo bya pano panshi. Ketwendejibwangapo’tu na kitetyima, na nsange, nansha na bintu bikwabo bitujokolokele. Yehova i mwitupe kyabuntu kilēme—bwanapabo bwa kwitongela. Nansha byotudi na mikalo ne kubulwa kubwaninina, tudi na bwanapabo bwa kutonga byobya byotusaka kwikala. Kadi monka, vuluka’mba dijina dya Leza dishintulula ne amba aye ubwanya kulengeja batōtyi bandi bekale monso mwasakila. Le usaka kwikala muntu wa buswe, wa tunangu, moloke wingidija biyampe bukomo bwandi? Na bukwashi bwa mushipiditu wa Yehova, ubwanya kwikala muntu wa uno muswelo! Langa’po bintu biyampe byokokeja kulonga.

20. Le i bintu’ka biyampe byotukalonga shi twiule Yehova?

²⁰ Ukalengeja Shobe wa mūlu asepelele, ne kusangaja mutyima wandi. (Nkindi 27:11) Ukabwanya’nka ne “kumusangaja ne pa mfulo,” mwanda uyukile mikalo yobe. (Bene Kolose 1:9, 10) Poendelela kutamija ngikadila miyampe mwanda wa kwiula Shobe wa buswe, ukemwena madyese mangi. Mu ino ntanda ya mfindi idi kulampe na Leza, abe ukekala  bu musedi wa kitōkeji. (Mateo 5:1, 2, 14) Ukakwasha ku kusambakanya pano pa ntanda miswelo imo imwekelanga’mo ngikadila mitumbe ya Yehova. Ino shayo yo ntumbo!

21, 22. Le i lwendo’ka keludi mfulo lutengele boba basenswe Yehova?

²¹ Uno musoñanya upēla udi mu Yakoba 4:8 ke kitungopo’tu bitupu. Ino i lwendo. Shi twikale nyeke ba kikōkeji, luno lwendo tukelwenda nyeke. Ketukalekapo kufwena, kufwenenena kudi Yehova. Kadi tukendelela na kwifunda bivule padi. Ketwakilanga’mba kino kitabo kibetufundija byonso bitala padi Yehova. Ke-pantu, tudi bwa batwe bapolweja bitupu ku byobya binena Bible padi Leza wetu! Ne Bible mwine ketulombwelepo byonso byotufwaninwe kuyuka padi Yehova. Mutumibwa Yoano wāfwatakenye amba shi byonso byālongele Yesu mu mwingilo wandi pano pa ntanda byadi amba i bilembwe, longa “ne ino ntanda mine keyadipo ya kumona kyaba kya kubwana mivungo ya mikanda milembe.” (Yoano 21:25) Shi bya Mwana bibakole nenki, le bya Shandi ke pepi?

 ²² Nansha ke būmi bwa nyeke bwine kebuketulengejapo tuyuke byonso bitala padi Yehova. (Musapudi 3:11) Nanshi, langulukila pa bitutengele kumeso. Abe wikele’tu, ubalonga ke myaka tutwa, ke myaka tununu, kwadi tununu ke midiyo, yadi midiyo ke midiyala, bine ketukabulwe’po kuyuka bivule padi Yehova Leza kutabuka byotuyukile dyalelo. Nansha nankyo, tukamona’mba kukidi’nka bintu bivule bitendelwa bya kwifunda. Tukakimba kwifundila’ko bivule, mwanda tukeimvwana nyeke na mwēimvwanine kaimba wa mitoto wāimbile amba: “Kufwena kudi Leza i kuyampe kondi.” (Ñimbo ya Mitōto 73:28) Būmi bwa nyeke bukekala na bintu bivule kadi bishileshile byoketubwanyapo kufwatakanya—mu ino mpalo mubadilwa ne ya kufwena nyeke pabwipi na Yehova.

23. Le abakukankamika kulonga bika?

²³ Tukulomba witabe ku buswe bwa Yehova dyalelo, na kumusanswa na mutyima obe onso, muya, ñeni, ne bukomo bobe bonso. (Mako 12:29, 30) Buswe bobe bwikale bwa kwipāna kadi bushimatyije. Butyibi bobe bonso bokwata difuku ne difuku, mu myanda mityemitye nansha mikatampe, buludikwe na kino kitungo kimo kyonka—kya kutonga nyeke kashinda kakutwala ku kupwana bya mpwaninine na Shobe wa mūlu. Shi ke twipanga ke twipeta a mwanetu, fwena kudi Yehova, kadi tulomba nandi akufwene—nyeke ne nyeke-ke!