Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA 31

‘Semena pabuipi ne Nzambi ne yeye neasemene pabuipi nebe’

‘Semena pabuipi ne Nzambi ne yeye neasemene pabuipi nebe’

1-3. a) Ntshinyi tshidi malanda adi pankatshi pa baledi ne muanabu wa mu diboko mua kutulongesha? b) Ntshinyi tshidi tshienzeka padi muntu utuleja dinanga? Ndukonko kayi lua mushinga mukole lutudi mua kudiela?

BALEDI batu basue kumona bana babu ba mu maboko baseka. Badi mua kusemeja mpala wabu pabuipi ne wa muana, batuadija kumuambila malu ne dîyi dia panshi panshi baseka. Mbasue kumona muana useka pende. Mutantshi mukese eu, muana udi utuadija kufukisha mimuemue useka. Mu mushindu wa pa buawu, tuseku etu tudi tuleja dinanga dia muana dia ntuadijilu kudi baledi bende bua mudibu pabu bamunange.

2 Tuseku tua muana tudi tutuvuluija tshintu tshia mushinga tshidi natshi bantu: padi bantu batuleja dinanga, tudi petu tubaleja dinanga. Ke mushindu udibu batufuke. (Musambu 22:9) Patudi tuenda tukola, ngikadilu wetu wa kunanga badi batunange udi ukola pende. Pamuapa udi uvuluka mushindu uvua baledi bebe ne balela bebe anyi balunda bebe bakuleje dinanga pautshivua muana. Dinanga diakatuadija mu muoyo webe, kukoladi, kukusakadi bua kuenza malu kampanda. Wakatuadija pebe kunanga bakuabu. Ke mudibi kabidi bienzeka bua malanda ebe ne Yehowa Nzambi anyi?

3 Bible udi wamba ne: “Tuetu tudi ne dinanga, bualu yeye uvua mudianjile kutunanga.” (1 Yone 4:19) Mu tshitupa tshia 1 too ne ku 3 tshia mukanda eu, tuvua bamone ne: Yehowa Nzambi udi wenza mudimu ne bukole buende, ne buakane buende ne meji ende mu mushindu udi uleja mudiye mutunange bua diakalenga dietu. Mu Tshitupa 4, tuvua bamone ne: udi uleja dinanga diende kudi bantu mu mushindu wa pa buawu, nansha kuudi wewe muine. Mpindieu lukonko elu ludi lujuka: ‘Ntshinyi tshindi mua kuenza bua mudi Yehowa munnange?’ Mu mushindu kampanda, elu ndukonko lua mushinga mukole luudi mua kudiela.

Tshidi kunanga Nzambi kumvuija

4. Ntshibuejakaji kayi tshidi natshi bantu bua tshidi dinanga dia Nzambi diumvuija?

4 Bu mudi Yehowa Mpokolo wa dinanga, mmumanye bimpe ne: dinanga didi ne bukole bua kumuenesha malu mimpe a bakuabu. Nunku, nansha mudi bantu bapange lulamatu batungunuka ne kumutombokela, mmutuishibue ne: nekuikale bamue bantu bikala mua kuitaba dinanga diende. Bushuwa, ke tshidi bantu binunu ne binunu benze. Diakabi, bitendelelu bia mu bulongolodi ebu bubi mbibueje tshibuejakaji pa bidi bitangila tshidi dinanga dia Nzambi diumvuija. Bantu ba bungi badi bamba mudibu banange Nzambi, kadi bidi bimueneka ne: badi bela meji ne: dinanga edi didi ne bua kuikala anu dia ku mishiku. Dinanga dia Nzambi didi mua kutuadija mushindu eu, anu bu mudi dinanga dia muana bua baledi bende dituadija kumuenekela ku tuseku. Kadi bua bantu bakulumpe, dinanga didi dikonga malu a bungi.

5. Mmunyi mudi Bible umvuija dinanga dia Nzambi? Diumvuija edi didi ditulomba bua kuenza tshinyi?

5 Yehowa udi uleja tshidi kumunanga kumvuija. Dîyi diende didi diamba ne: “Dinanga dia Nzambi didi diumvuija ne: tutumikile mikenji yende.” Nunku, dinanga dia Nzambi didi dimuenekela ku malu atudi tuenza. Bulelela, bantu ba bungi kabatu basue lungenyi lua kutumikila to. Kadi mvese eu udi wamba kabidi ne: “Pabi mikenji [ya Nzambi] kayena ne bujitu.” (1 Yone 5:3) Mikenji ya Yehowa ne mêyi ende bidiku bua diakalenga dietu, ki mbua kutukengesha to. (Yeshaya 48:17, 18) Dîyi dia Nzambi ndiuwule ne mêyi adi atuambuluisha bua kusemena pabuipi nende. Mushindu kayi? Tukonkononayi tshiakabidi malu asatu adi atangila malanda etu ne Nzambi, bu mudi a kuyukila nende, kumutendelela ne kumuidikija.

Kuyukila ne Yehowa

6-8. a) Mmushindu kayi utudi mua kuteleja Yehowa? b) Mmunyi mutudi mua kuenza bua Mifundu ikale ne muoyo patudi tuyibala?

6 Nshapita wa 1 uvua mutuadije ne tshiambilu etshi: “Fuanyikija ne: udi uyukila ne Nzambi.” Tuvua bamone ne: kuyukila ne Nzambi mbualu bulelela budi mua kuenzeka, bualu Mose uvua muyukile nende. Netuambe tshinyi buetu tuetu? Katuena mu tshikondo tshidi Yehowa utuma banjelu bua kuyukila ne bantu to. Kadi Yehowa udi ne mushindu mutambe buimpe udiye uyukila netu lelu. Mmunyi mutudi mua kuteleja Yehowa?

7 Bu mudi ‘Dîyi dionso didi mu Mifundu minsantu difundisha ku nyuma wa Nzambi,’ tudi tuteleja Yehowa patudi tubala Bible, Dîyi diende. (2 Timote 3:16) Ke bualu kayi mufundi wa misambu wakalomba basadidi ba Yehowa bua kubala Dîyi edi “munya ne butuku.” (Musambu 1:1, 2) Bidi bitulomba bua kudienzeja bua kubala Bible. Didienzeja dia nunku ditu diambuluisha. Anu mutuvua bamone mu Nshapita wa 18, Bible mmukanda wa mushinga mukole udi Tatu wetu wa mu diulu mututumine. Nunku, kumubala kakuena ne bua kututonda to. Tudi ne bua kuenza bua Mifundu ikale ne muoyo patudi tuyibala. Mmunyi mutudi mua kuenza nanku?

8 Paudi ubala Bible, ikala umona malu audi ubala au mu lungenyi. Dienzeja bua kumona bantu badibu bakuila abu bu bantu balelela. Dienzeja bua kumvua bimpe miaba ivuabu basombele, nsombelu wabu, ne tshivua tshibasaka bua kuenza bualu kampanda anyi kansanga. Pashishe, elela malu audi ubala meji bikole, udiele nkonko bu mudi: ‘Bualu ebu budi bundongesha tshinyi pa bidi bitangila Yehowa? Nngikadilu yende kayi idi imueneka mu bualu ebu? Mbualu kayi budi Yehowa musue kundongesha muaba eu? Mmunyi mundi mua kubutumikila mu nsombelu wanyi?’ Paudi ubala Dîyi dia Nzambi, udielele meji, pashishe uditumikile, nunku nedikale ne muoyo kuudi.—Musambu 77:12; Yakobo 1:23-25.

9. ‘Mupika wa lulamatu udi mudimuke’ nnganyi? Bua tshinyi bidi ne mushinga bua kuteleja ‘mupika’ eu ne ntema yonso?

9 Yehowa udi uyukila kabidi netu ku butuangaji bua ‘mupika wa lulamatu udi mudimuke.’ Anu mukavua Yezu mumanyishe, mmuteke kasumbu kakese ka bena Kristo balume bela manyi bua kufila ‘biakudia bia mu nyuma pa dîba diabi’ mu matuku aa mabi a ku nshikidilu. (Matayi 24:45-47) Mupika udi utudisha mu nyuma patudi tubala mikanda idiye mulongolole bua kutuambuluisha bua kupeta dimanya dijalame dia Bible, ne patudi tubuela mu bisangilu bia bena Kristo ne mu mpungilu. Bu mudiye mupika wa Kristo, tudi tutumikila ne meji onso mêyi a Yezu aa: “Nudimuke mushindu unudi nuteleja.” (Luka 8:18) Tudi tuteleja ne ntema yonso bualu tudi tuitaba ne: Yehowa udi utumanyisha malu ku butuangaji bua mupika.

10-12. a) Bua tshinyi disambila ndipa dia mushinga mukole dia kudi Yehowa? b) Mmunyi mutudi mua kusambila mu mushindu udi usankisha Yehowa? Bua tshinyi tudi batuishibue ne: udi wangata masambila etu ne mushinga?

10 Kadi netuambe tshinyi bua diyukila dietu ne Nzambi? Tudiku mua kuakula ne Yehowa anyi? Mbualu budi bukemesha anyi? Ela meji wewe ukeba kumonangana ne mfumu kampanda wa mu ditunga dienu bua kuyukila nende malu kampanda adi akutangila, nebikale bipepele bua kupetangana nende anyi? Imue misangu, diteta anu kumonangana nende didi mua kukukebela njiwu. Mu matuku a Esetê ne Môdekai, bavua mua kushipa muntu pavuaye ukeba kumonangana ne mukalenge wa bena Pelasa kabayi bamubikile. (Esetê 4:10, 11) Ela meji: udi ulua kumpala kua Mukalenge Mutambe Bunene wa diulu ne buloba udi bamfumu banene ba pa buloba bikale bu “mpasu” ku mêsu kuende! (Yeshaya 40:22) Tudiku mua kumvua buôwa bua kuyukila nende anyi? Nansha kakese!

11 Disambila mmushindu mupepele udi Yehowa mutupeshe bua kuyukila nende. Nansha muana mutekete udi mua kusambila Yehowa ne ditabuja, usambila mu dîna dia Yezu. (Yone 14:6; Ebelu 11:6) Disambila didi kabidi dituambuluisha bua kuleja Yehowa mutudi tudiumvua ne malu makole adi atutonda adi imue misangu matukolele bua kumvuija. (Lomo 8:26) Ki mbimpe kukeba bua kukemesha Yehowa ne ngakuilu wetu anyi ne masambila male to. (Matayi 6:7, 8) Kadi Yehowa kena utuelela mikalu bua bule bua disambila anyi bua bungi bua misangu itudi mua kusambila to. Too ne Dîyi diende didi ditulomba bua ‘kusambila misangu yonso.’—1 Tesalonike 5:17.

12 Tumanye ne: Yehowa nkayende ke ‘udi umvua milombu,’ ne udi uyiteleja ne luse luonso. (Musambu 65:2) Udiku uteleja masambila a basadidi bende ba lulamatu anu bu udi kayi musue kuateleja anyi? Tòo, kadi udi uateleja ne disanka dionso. Dîyi diende didi difuanyikija masambila a nunku ne manananshi adi muishi wawu ubanda kudiye ne dipembu dimpe. (Musambu 141:2; Buakabuluibua 5:8; 8:4) Kabienaku bitukolesha ku muoyo bua kumanya ne: masambila etu atudi tuenza ne muoyo mujima adi abanda kudi Mukalenge Mutambe Bunene ne adi amusankisha anyi? Nunku, wewe musue kusemena pabuipi ne Yehowa, ikala umusambila ne budipuekeshi misangu ya bungi, anyi dituku dionso. Muambila malu onso adi mu muoyo webe; kudilaminyi bualu nansha bumue to. (Musambu 62:8) Ambila Tatu webe wa mu diulu malu adi akutonda ne adi akusankisha, muela tuasakidila ne mutumbisha. Wewe wenza nunku, malanda enu nende neakole bikole menemene.

Kutendelela Yehowa

13, 14. Kutendelela Yehowa kudi kumvuija tshinyi? Bua tshinyi mbimpe kumutendelela?

13 Patudi tuyukila ne Yehowa Nzambi, katuena anu tumuteleja anyi tuakula nende anu bu mutudi mua kuenza ne mulunda anyi mulela wetu to. Mu kuamba kuimpe, tudi tutendelela Yehowa, tumupesha kanemu kakole kadiye muakanyine menemene. Ntendelelu mulelela udi ulombola nsombelu wetu mujima. Ke mushindu utudi tuleja mutudi banange Yehowa ne muoyo mujima ne bamulamate. Ntendelelu wetu udi kabidi usangisha basadidi bonso ba lulamatu ba Yehowa mu buobumue, nansha badi mu diulu anyi badi pa buloba. Mupostolo Yone wakumvua mu tshikena kumona muanjelu umanyisha mukenji eu: “Tendelelayi Yeye uvua muenze diulu ne buloba ne mbuu ne mpokolo ya mâyi.”—Buakabuluibua 14:7.

14 Bua tshinyi tudi ne bua kutendelela Yehowa? Ela meji ku ngikadilu yende ituvua bamone. Udi wa tshijila, udi ne bukole, ne didikanda, ne buakane, ne dikima, ne luse, ne meji, ne budipuekeshi, ne dinanga; utu uditeka pa muaba wa bakuabu, udi ne lulamatu ne buimpe. Tuvua bamone ne: Yehowa udi tshilejilu tshitambe bunene mu ngikadilu yonso mimpe eyi. Patudi tusangisha ngikadilu yende yonso, tudi tumona ne: mmunene bikole kupita bantu bonso ba lumu. Udi ne butumbi bupite bungi ne udi kuulu menemene mutupite tuetu. (Yeshaya 55:9) Kakuyi mpata, Yehowa mmukumbane bua kuikala Mukalenge wetu Mutambe Bunene ne mmukumbane bua tuetu kumutendelela. Kadi mmunyi mutudi mua kutendelela Yehowa?

15. Mmunyi mutudi mua kutendelela Yehowa “mu nyuma ne mu bulelela”? Mmunyi mudi bisangilu bia bena Kristo bituambuluisha bua kuenza nunku?

15 Yezu wakamba ne: “Nzambi udi Nyuma, ne badi bamutendelela badi ne bua kumutendelela mu nyuma ne mu bulelela.” (Yone 4:24) Bualu ebu budi bumvuija kutendelela Yehowa ne muoyo muwule ne ditabuja ne dinanga, balombola kudi nyuma wende. Budi bumvuija kabidi kumutendelela mu diumvuangana ne bulelela ne dimanya dijalame didi mu Dîyi dia Nzambi. Tudi ne diakalenga dinene dia kutendelela Yehowa “mu nyuma ne mu bulelela” misangu yonso itudi tudisangisha ne bena Kristo netu. (Ebelu 10:24, 25) Mu ntendelelu mukezuke, tudi tuleja mutudi banange Yehowa patudi tumuimbila misambu ya kumutumbisha nayi, tumusambila mu buobumue, tuteleja Dîyi diende mu bisangilu ne tuandamunamu.

Bisangilu bia bena Kristo mbikondo bia disanka bia kutendelela Yehowa

16. Ngumue wa ku mikenji minene kayi udibu belele bena Kristo balelela? Bua tshinyi tudi tudiumvua benzejibue bua kuutumikila?

16 Tudi kabidi tutendelela Yehowa patudi tuambila bakuabu malu ende, tumutumbisha patoke. (Ebelu 13:15) Bushuwa, kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Yehowa ngumue wa ku mikenji minene idibu belele bena Kristo balelela. (Matayi 24:14) Tudi tutumikila mukenji eu ne muoyo umue bualu tudi banange Yehowa. Patudi tuela meji bua mushindu udi Satana Diabolo, “nzambi wa ndongoluelu wa malu eu mufofomije mêsu a meji a badi kabayi bitabuja,” utangalaja mashimi mabi pa bidi bitangila Yehowa, katuenaku basue kuikala Bantemu ba Nzambi bua kuela mashimi au patoke anyi? (2 Kolinto 4:4; Yeshaya 43:10-12) Patudi tuela meji bua ngikadilu mimpe ya Yehowa, katuenaku tumvua dijinga dia kuambila bakuabu malu ende anyi? Bulelela, kakuena diakalenga didi dipite edi dia kuambuluisha bakuabu bua kumanya Tatu wetu wa mu diulu ne ku munanga anu bu tuetu.

17. Ntendelelu wetu bua Yehowa udi ukonga malu kayi? Bua tshinyi tudi ne bua kutendelela ne muoyo mutoke?

17 Ntendelelu wetu bua Yehowa udi ukonga malu makuabu a bungi. Udi utangila nsombelu wetu mujima. (Kolosayi 3:23) Tuetu bitabilamu Yehowa bu Mukalenge wetu Mutambe Bunene, netuenze disua diende mu malu onso: mu dîku, ku mudimu, mu malu atudi tuenzela bakuabu ne mu malu atudi tuenza pa nkayetu. Netuenzele Yehowa mudimu “ne mutshima mutoke” ne bululame buonso. (1 Kulondolola 28:9) Ntendelelu wa nunku udi utuambuluisha bua kubenga kuikala ne mioyo ibidi anyi kuikala ne nsombelu wa lubombo, tuleja mutudi tuenzela Yehowa mudimu eku tuenza mibi minene mu musokoko. Muoyo mutoke kawena wanyisha lubombo lua nunku to; ne dinanga kadiena diluitaba nansha. Ditshina dia Nzambi nedituambuluishe padi. Bible udi usuikakaja ditshina dia Nzambi ne bulunda bukole butudi badie ne Yehowa.​—Musambu 25:14.

Kuidikija Yehowa

18, 19. Bua tshinyi tudi tuamba ne: bantu bapange bupuangane badi mua kuidikija Yehowa Nzambi?

18 Tshitupa tshionso tshia mukanda eu tshidi tshijika ne nshapita udi uleja mutudi mua ‘kulua bidikiji ba Nzambi bu bana bende bananga.’ (Efeso 5:1) Mbimpe tuvuluke ne: nansha mutudi bapange bupuangane, tudi mua kuidikija mushindu udi Yehowa wenza malu bimpe ne bukole buende, ne buakane, ne meji ne mutuye uleja dinanga. Mmunyi mutudi bamanye ne: tudi mua kuidikija Nzambi Wa Bukole Buonso? Tuvuluke ne: diumvuija dia dîna Yehowa didi ditulongesha ne: udi mua kulua tshionso tshidi tshikengedibua bua kukumbaja malu adiye mulongolole. Bukokeshi budiye nabu ebu budi butukemesha. Tudiku mua kuamba ne: mbikole bua tuetu kumuidikija anyi? Tòo.

19 Tudi bafukibue mu tshimfuanyi tshia Nzambi. (Genese 1:26) Tuetu bantu tudi bashilangane ne bifukibua bikuabu bionso bia pa buloba. Katuena balombodibue kudi tshingenyingenyi, kudi ngikadilu itudi bapiane anyi malu adi enzeka muaba utudi nansha. Yehowa mmutupeshe dipa dia pa buadi dia kudisunguila malu. Nansha mutudi bapange bupuangane ne katuyi mua kukokesha bua kuenza malu onso, tudi ne budikadidi bua kudisunguila tshitudi basue kuikala. Udiku musue kuikala muntu udi ne dinanga ne meji, kuikala muntu muakane udi wenza malu ne bukole buende bimpe anyi? Ku diambuluisha dia nyuma wa Yehowa, udi mua kulua muntu wa mushindu eu. Elabi meji malu mimpe audi mua kuenza!

20. Mbualu buimpe kayi butudi tuenza patudi tuidikija Yehowa?

20 Neulengelele Tatu webe wa mu diulu, usankisha muoyo wende. (Nsumuinu 27:11) Udi mua kufika too ne ‘ku disankisha Yehowa mu malu onso,’ bualu mmumanye malu audi kuyi mua kukokesha bua kuenza. (Kolosayi 1:9, 10) Paudi utungunuka ne kuidikija ngikadilu mimpe ya Tatu webe wa dinanga, neupete diakalenga dinene dia kutuadila bakuabu butoke mu bulongolodi budi mu mîdima budi kule ne Nzambi ebu. (Matayi 5:1, 2, 14) Newambuluishe bua butumbi bua Yehowa bukenke pa buloba. Ndiakalenga dinene be!

‘Semena pabuipi ne Nzambi ne yeye neasemene pabuipi nebe’

Tungunuka anu ne kusemena pabuipi ne Yehowa

21, 22. Nduendu kayi ludi kaluyi ne ndekelu ludi kumpala kua muntu yonso udi munange Yehowa?

21 Bualu budibu batulombe mu Yakobo 4:8 kabuena ne bua kuikala anu tshipatshila patupu to. Kadi nduendu lujima lutudi tuenza. Patudi tushala ne lulamatu, luendu elu kaluakuikala ne ndekelu to. Katuakuimanyika disemena dietu pabuipi ne Yehowa to, bualu nekuikale anu malu a bungi a kulonga adi amutangila. Katuedi meji ne: mukanda eu mmutulongeshe malu onso atudi ne bua kumanya pa bidi bitangila Yehowa to. Tudi bakonkonone anu malu makese tshianana adi Bible wamba bua Nzambi wetu. Nansha Bible muine kena utuambila malu onso atudi ne bua kumanya bua Yehowa to. Mupostolo Yone wakamba ne: bu bobu bafunde malu onso avua Yezu muenze pavuaye pa buloba, “buloba bujima kabuvua mua kukumbana mivungu ivuabu mua kufunda malu aa to.” (Yone 21:25) Bikalabu bamba nunku bua Muana, netuambe tshinyi bua Tatu?

22 Nansha muoyo wa tshiendelele kawakutufikisha ku dimanya malu onso adi atangila Yehowa to. (Muambi 3:11) Nunku, elabi meji bua malu adi matuindile. Tuetu bamane kuenza bidimu nkama ne nkama, anyi binunu ne binunu, netumanye malu a bungi adi atangila Yehowa Nzambi kupita mutudi baamanye mpindieu. Kadi netudiumvue anu ne: kutshidi malu a bungi mimpe atudi ne bua kumanya. Netujinge kumanya malu a bungi, bualu netuikale tudiumvua anu bu mufundi wa misambu uvua muambe ne: ‘Mbimpe bua meme kusemena pabuipi ne Nzambi.’ (Musambu 73:28) Muoyo wa tshiendelele newikale ne malu a bungi mashilashilangane, ne kusemena pabuipi ne Yehowa nekuikale bumue bua ku malu mimpe aa.

23. Ntshinyi tshidibu bakulomba bua kuenza?

23 Leja muudi munange Yehowa mpindieu paudi umunanga ne muoyo webe wonso ne anyima webe yonso ne lungenyi luebe luonso ne bukole buebe buonso. (Mâko 12:29, 30) Dinanga diebe dikale ne lulamatu ne dikale dishindame. Mapangadika audi wangata dituku dionso, nansha makese anyi manene, aleje onso ne: neutungunuke ne kusungula njila udi ukufikisha ku dikolesha malanda ebe ne Tatu webe wa mu diulu. Tshidi tshitambe buimpe ntshia se: utungunuke anu ne kusemena pabuipi ne Yehowa bua yeye pende atungunuke ne kusemena pabuipi nebe bua kashidi ne tshiendelele.