Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

SHAPITRE 31

‘Efubwile pepi n’Efile Mukulu, aye namu akefubwila pepi n’obe’

‘Efubwile pepi n’Efile Mukulu, aye namu akefubwila pepi n’obe’

1-3. (a) Kutala kwa mushindo aukitaa banambutwile na baana baabo akwitulongyesha kinyi pabitale ngikeelo a bantu? (b) Nkinyi akikitshikaa su betulesha kifulo, na ndukonko kinyi lwa muulo ukata loodi mulombeene kwiyela?

 BALEDI abekala na muloo pa kumona mwana’bo bakatuka mu kutandjika kwete kusepa. Ababandamaa na pepi naaye na kwisamba naaye na kifulo, na kumusepesha. Abatengyelaa bwa kumona abikyebe kukita mwana. Kapindji na’ka: Babuulu mukanwa, basanyisha milomo, na babanga kusepa. Mu mushindo umune wa kukanya, kaka kasepo akalesha kifulo, mbangilo a kifulo kya mwana akilesha lwaluulo lwaaye ku kifulo kya baledi.

2 Kusepa kwa mwana akwitutentekyesha mwanda umune wa muulo ukata pabitale ngikeelo etu’twe bantu. Ku kifulo atwalushaa nka kifulo. Byabya nyi byatudi bapangibwe. (Misambo 22:9) Patukulu, atutungunuka na kwalusha kifulo kwi ooso etulesha kifulo. Pangi otentekyesha paboodi ki mwana mukinga mushindo ubaadi baledi boobe, bakwenu ba mu kifuko, sunga bakuuku boobe bakuleshe kifulo kibaabadi nakyo boobe. Mwishimba dyoobe kyakya kifulo kibaadi kimene, na kyatuusha bikuba. Obe namu boodi mwibaleshe kifulo. Abikalaa nka byabya mu kipwano kyoobe n’Efile Mukulu su?

3 Bible amba shi: “Atwe twi nee kifulo, mwanda aye nyi babadidiile kwitufula.” (1 Yowano 4:19) Kubanga mu Kipindji kya 1 mpa na ku Kipindji kya 3 kya uno mukanda, wekalanga mumone shi Yehowa Efile Mukulu mutumikye na bukome bwaaye, kululama kwaaye, na binangu byaaye na kifulo kyooso bwa buwa boobe. Muno mu Kipindji kya 4, bopu kumona byadi muleshe kifulo kyaaye kwi bantu​—mpa na koodi obe nabeene—​mu mishindo ya kukanya. Binobino kwi lukonko alutungu kwiyela. Twi balombeene kwamba shi nyi ndukonko lwa muulo ukata loodi mulombeene kwiyipusha: ‘Mushindo kinyi wandi mulombeene kwaluula ku kifulo kya Yehowa?’

Akipatuula kufula Efile Mukulu

4. Mushindo kinyi aupwandikishaa bantu pabitale akipatuula kifulo ky’Efile Mukulu?

4 Yehowa, aye Nsulo ya kifulo, auku kalolo shi kifulo ki na bukome bwa kutuusha ngikashi ibuwa i mwi muntu. Nyi bwakinyi sunga byekala shi misango ibungi bantu mbamutombokyele na kukita myanda ishi ilulame, Yehowa mulame lukulupilo shi kwi bangi bantu abakaluula kalolo ku kifulo kyaaye. Na dingi, midiyo ya bantu mbebikite. Anka, bi malwa kumona shi bipwilo bibungi bya pa nsenga mbitweshe bantu mu kafutakanyi pabitale akipatuula kifulo ky’Efile Mukulu. Bantu bebungi abamba shi mbafule Efile Mukulu, kadi abapwandjikisha shi kino kifulo ki penda mwishimba na mukanwa. Kifulo ky’Efile Mukulu akibangaa nka wawa mushindo, nka bu kifulo kya mwana bwa baledi baaye nkilombeene kubanga kumweneka penda mu kusepa. Anka, kwi muntu mukulu, kifulo ta nkifudiile paapa nya.

5. Mushindo kinyi wi Bible alesha akipatuula kifulo ky’Efile Mukulu, na bwakinyi kino kipatulwilo ki na kya kwitusankisha?

5 Yehowa etulesha akipatuula kumufula. Eyi dyaaye adyamba shi: “Mwanda kifulo ky’Efile Mukulu kii bino: tulame miiya yaaye.” Kifulo ky’Efile Mukulu abitungu twikileshe mu bikitshino byetu. Eyendo shi bantu bebungi ta bakuminaa mwanda utale kukookyela nya. Kadi uno verse umune akumbasha shi: “Na iinyi miiya yaaye ta mbushito bwitutentekwe nya.” (1 Yowano 5:3) Miiya na mayi a Yehowa tayii kwanka bwa kwitukyengyesha nya, i kwanka bwa buwa bwetu. (Yeeshaya 48:17, 18) Mwiyi dy’Efile Mukulu mmuule na mayi a kulonda akumbeene kwitukwasha bwa kwifubwila pepi naaye. Mushindo kinyi? Tubande kutala myanda isatu itale kipwano kyetu n’Efile Mukulu. Ngitale kwisamba naaye, kumulangwila, na kumwambula.

Kwisamba na Yehowa

6-8. (a) Mushindo kinyi watudi balombeene kuteemesha Yehowa? (b) Mushindo kinyi watudi balombeene kukita bwashi Bifundwe bikale na muwa nsaa yatwibibadika?

6 Ku mbangilo kwa Shapitre 1 kwi luno lukonko, “We kupusha eyi dy’Efile Mukulu adisamba no’be?” Tubaadi bamone shi bi kukitshika. Moyiise baadi mwisambe naaye mu wawa mushindo. Kadi atwe namu? Mafuku abaadi Yehowa atumu ba miikeyilu baaye bwa kwisamba na bantu ngapwe kukila. Anka Yehowa e na mushindo ukile buwa wakwete kwisamba netu lelo uno. Mushindo kinyi watudi balombeene kuteemesha Yehowa?

7 Bu bi “Bifundwe byooso abebifundjile mu bukome bwa kikudi ky’Efile Mukulu,” atuteemesha Yehowa nsaa yatubadika Bible, Eyi dyaaye. (2 Timotee 3:16EEM) Mufundji a misambo alungula bafubi ba Yehowa bwa kubadikanga “kaanya na bufuku.” (Misambo 1:1, 2) Kukita byabya ta nkubofule nya. Kadi kwitatshisha bwa kwibikita ta nkukisha kwa nsaa nya. Anka bu byatumwene mu Shapitre 18, Bible e bu mukanda wa muulo wabadi betutumine kwi Nshetu e mwiyilu. Byabya tatwi balombeene kubadika Bible nka binyi byabya nya. Abitungu shi Bifundwe bikale na muwa nsaa yatwibibadika. Mushindo kinyi watudi balombeene kukita byabya?

8 Pobadika etatshishe bwa kumona mu binangu mushindo ubaadi ukitshikye myanda. Omone bantu babesambila mu Bible shi mbantu nka byoodi. Wetatshishe bwa kuuka bibaadi nshalelo aabo, myanda ibaabadi bafumankane nayo, na kibaadi akibatumu mu kukita myanda kampanda. Akupu, onangusheene ngofu pabitale myanda yobadika, na kwiyela ino nkonko: ‘Uno mwanda aundongyesha kinyi pabitale Yehowa? Eyikashi dyaaye kinyi adimweneka mu uno mwanda? Ku mayi aaye a kulonda, eyi kinyi adindongyesha Yehowa ku uno mwanda, na mushindo kinyi wandi mulombeene kwiditumikila mu nshalelo ande?’ Badika, onangwile, na kutumikila Eyi dy’Efile Mukulu bwashi dikale adifubu mudimo mu nshalelo oobe.​—Misambo 77:12; Jaake 1:23-25.

9. Nnanyi ‘mpika a kishima na mupatulukye,’ na bwakinyi abitungu shi twikale atuteemesha “mpika” kalolo?

9 Yehowa esambaa netu dingi ku bukwashi bwa ‘mpika a kishima na mupatulukye.’ Anka bu bibaadi Yesu mutemukye, kwi kasaka ka balume beena Kidishitu bashingwe mwimu basangudibwe bwa kupa bantu “bidiibwa biabo ku kipindji kikumbane” mu ano mafuku a ku nfudiilo aule nkalakasho. (Mateo 24:45-47Kilombeno kipya 2009) Nsaa yatubadika mikanda ifundjibwe bwa kwitukwasha bwa kupeta kiukilo kya Bible na nsaa yatwende mu bisangilo bya beena Kidishitu na bikongeno, tukwete kudishibwa na uno mpika. Bu byaadi mpika a Kidishitu, atulondaa ano mayi a Yesu: “Dimukayi muyiile kipaso kianuteemesha.” (Luuka 8:18) Atuteemesha kalolo mwanda atuuku shi Yehowa esambaa netu ku bukwashi bwa mpika.

10-12. (a) Bwakinyi luteko nkya buntu kikata kitupe Yehowa? (b) Mushindo kinyi watudi balombeene kwela nteko mu mushindo ausankisha Yehowa, na bwakinyi twi balombeene kukulupila shi ataa nteko yetu na muulo?

10 Twi kwamba naminyi pabitale kwetu kwisamba n’Efile Mukulu? Twi balombeene kwisamba na Yehowa su? Uno mmwanda wa kukaanya. Su okimba kwifubwila pepi na nfumu a mwiumbo dyenu bwa kumulungula myanda yoodi nayo, we mulombeene kobesha kufumankana naye bwashi nwisambe su? Ingi nsaa, kukimba kwa kwibikita kwi masaku akile! Mu mafuku a Esteere na Mardoshe, muntu baadi mukumbeene kwipayibwa su efubwila pepi na nfumu a mu Perse kwabadi bamwitanyine. (Esteere 4:10, 11) Binobino, banda kupwandjikisha pabitale kwifubwila pepi na Nfumu mukile booso mwiyilu na pa nsenga, aku namu kumpala kwaaye, mpa na bantu bakile bukome be nka bu mpasu ya “nfibo.” (Yeeshaya 40:22) Twi balombeene kutshina kwifubwila pepi naaye su? Nya!

11 Yehowa mwitupe mushindo wibuwa na ushi na lutato wa kwifubwila pepi naaye: luteko. Sunga mwana mukinga mmulombeene kuteka Yehowa na lukumiino looso mwishina dya Yesu. (Yowano 14:6; Beena-Ebreeyi 11:6) Na dingi, alwitukwasha bwa kumulungula myanda itukile bukopo i mu binangu na mu mashimba etu​—mpa na myanda ayitukalakasha ngofu yatushy’abobesha kupeta bishima bwa kwiyakula. (Beena-Looma 8:26) Tabi na muulo su ngumune bwa kwisamba na Yehowa na bishima bikilekile bungi, sunga miisambo ikile bula nya. (Mateo 6:7, 8) Ku lungi lupese, Yehowa tamwitutshibile bungi bwa nsaa sunga misango ayitungu kwisamba naaye nya. Eyi dyaaye aditutekye mpa na bwa ‘kuteka kushi kupungila.’​—1 Beena-Tesalonika 5:17.

12 Tolubanga shi Yehowa bupenka bwaaye abamwitanyina bu “Apushaa ntendo,” na apushaa na kwituula pa mbalo yetu. (Misambo 65:3) Kuteemesha kwa nteko ya bafubi baaye basha kululama takumukalakashaa nya. Akumupeyaa muloo. Eyi dyaaye a dipwandjikisha nteko na musengo wa kabanda, autushaa mapembwe ebuwa pabekashiiki na kutuusha mwiishi autaadisha eshimba. (Misambo 141:2; Bifumbulwe 5:8; 8:4) Tatwi na muloo wa kumona shi nteko yatwele n’eshimba dimune ayikaminaa kwi Nfumu a eyilu na nsenga na kumusankisha su? Byabya su okumiina kwifubwila pepi na Yehowa, ela nteko kwadi na kwiyisha kooso nsaa na nsaa, efuku dyooso. Mufungwile eshimba dyoobe; tomufyanga mwanda su ngumune. (Misambo 62:8) Lungula Nshobe e mwiyilu myanda ayikukalakasha, ayikupa muloo, mutumbule, na kumutumbisha. Su bokitshi byabya, kipwano kyoobe naaye akikyebe kutama.

Kulangwila Yehowa

13, 14. Kulangwila Yehowa akulesha kinyi, na bwakinyi twi na kya kumulangwila?

13 Nsaa yatwisamba na Yehowa, tatukwete penda kumuteemesha na kumulungula myanda mu mushindo watudi balombeene kwibikita kwi kuuku etu sunga mukwetu a mu kifuko nya. Tukwete kulangwila Yehowa, kumupa kineemo na ntumbo mwanda aaye nyi mulombeene kwibipeta. Lulangwilo lw’eyendo nyi alukunkusha muwa wetu ushima. Nyi mmushindo watukwete kulesha Yehowa shi twi bamufule na kulamata kwadi n’eshimba dimune, na lulangwilo lw’eyendo alusangisha bipangwa byooso bya Yehowa bi na bululame, mwiyilu na pa nsenga. Mu kimonwa kimune, Yowano mutumibwa baadi mupushe mwikeyilu apalakasha dino eyi: “Langwilayi Mupangi a eyilu na a nsenga, a mbu na a nsulo ya mema.”​—Bifumbulwe 14:7.

14 Bwakinyi abitungu shi tulangwile Yehowa? Banda kunangushena pabitale ngikashi yatwikeele bamone, bu kileshesho bwiselele, bukome, lwishinko, kululama, kunyinga kw’eshimba, lusa, binangu, kwiyisha, kifulo, bulamate, na buwa. Tumwene shi Yehowa nyi mwiyileshe mu mushindo ukile buwa, aye nyi kileshesho kikata kya eyikashi dyooso dibuwa. Patwitatshisha bwa kupusha ino ngikashi yaaye yooso kalolo, atumono shi ta mpenda Muntu mukata, ebuwa nya. E na ntumbo ishi ya kupwandjikisha, mwitutabukile kula ngofu. (Yeeshaya 55:9) Kushi mpaka, Yehowa nyi mulombeene kwikala Nfumu etu e kunundu kwa booso, na twi na kya kumulangwila. Byabya, mushindo kinyi autungu shi tulangwile Yehowa?

15. Mushindo kinyi watudi balombeene kulangwila Yehowa “mu kikudi na mu binyibinyi,” na mushindo kinyi watudi balombeene kwibikita mu bisangilo?

15 Yesu bambile shi: “Efile Mukulu nkikudi, ngi mwanda kinyi abamulangwila be na kya kulangwila mu kikudi na mu binyibinyi.” (Yowano 4:24) Bino abilesha kulangwila Yehowa na mashimba aule na lukumiino na kifulo, ku bukunkushi bwa kikudi kyaaye. Abilesha dingi kulangwila mu mushindo wipusheene na bya binyibinyi, kiukilo kibuwa akifiki Mwiyi dy’Efile Mukulu. Twi balombeene kupeta mushindo wa kulangwila Yehowa “mu kikudi na mu binyibinyi” nsaa yooso yatwibunga pamune na bakwetu beena Kidishitu. (Beena-Ebreeyi 10:24, 25) Patuyimbi ngono bwa kutumbisha Yehowa, patwibungu mu luteko, patuteemesha sunga kwaluula mu bisangilo nsaa yatulongo Eyi dyaaye, atulesha shi twi bamufule mu lulangwilo lwa binyibinyi.

Bisangilo bya beena Kidishitu abitupa mushindo wa kulangwila Yehowa

16. Eyi dimune kinyi dya ku mayi akile bukata abadi batumine beena Kidishitu b’eyendo, na bwakinyi twi na kya kwidikokyela?

16 Atulangwila Yehowa dingi nsaa yatulungula bangi mukandu waaye, mwanda yaaya nsaa atumutumbisha kumpala kwa bantu. (Beena-Ebreeyi 13:15) Na dingi, kulungula mukandu wibuwa wa Bufumu bwa Yehowa nyi ndimune dya ku mayi akile bukata abadi batumine beena Kidishitu b’eyendo. (Mateo 24:14) Atukokyela n’eshimba dimune mwanda twi bafule Yehowa. Patunangushena pabitale mushindo wi “efile a pano pa nsenga,” Satana Diabulu, ‘mmubwikile binangu’ bya bantu bakutwe lukumiino, na kupalakasha madimi akile bubi pabitale Yehowa, mashimba etu taetutumu bwa kufuba bu Batumonyi bwa kwakwila Efile Mukulu, bwa kupudisha ano madimi su? (2 Beena-Kodinto 4:4; Yeeshaya 43:10-12) Na dingi, patunangushena pabitale ngikashi ikile buwa ya Yehowa, mashimba etu taakwete kwitutuma bwa kulungula bangi pabitale Yehowa su? Oolo, takwi kinemo kikile kya kukwasha bangi bwashi baukye na kufula Nshetu e mwiyilu bu byatukwete kwibikita nya.

17. Lulangwilo lwetu lwa Yehowa ndutale dingi myanda kinyi, na bwakinyi abitungu tulangwile na bululame?

17 Lulangwilo lwetu lwa Yehowa ta ndufudiile papa nya. Ndutale myanda yooso ya mu nshalelo etu. (Beena-Kolose 3:23) Su atukumiina eyendo shi Yehowa nyi Nfumu etu e kunundu kwa booso, atukyebe kwitatshisha bwa kukita kyakyebe mu myanda yooso​—itale nshalelo etu a mu kifuko, mudimo, mushindo wetu wa kushaala na bantu, sunga myanda yatukitshi nsaa yatudi bupenka. Atwitatshisha bwa kufubila Yehowa “n’eshimba dimune,” na kululama kooso. (1 Myanda 28:9) Lulangwilo lwi byabya talwa kwikala na mashimba abidi sunga bunsesa nya​—tatwi balombeene kulesha ku meso kwa bantu shi atulangwila Yehowa aku namu mu bufyebufye twi bepaane mu milwisho. Bululame abwitutosha bwa kwikala na buno bunsesa; kifulo akitutumu bwa kwibushikwa. Kutshina kw’Efile Mukulu namu akukyebe’nyi kwitukwasha. Bible alesha kwipusheena kwi pankatshi pa kutshina kwa Yehowa na kwikala mu kipwano naaye.​—Misambo 25:14.

Kwambula Yehowa

18, 19. Bwakinyi twi balombeene kwamba shi bantu bakutwe kupwidika mbalombeene kwambula Yehowa Efile Mukulu?

18 Kipindji kyooso kya uno mukanda akifudilanga na shapitre aleshanga mushindo watudi balombeene ‘kwambula Efile Mukulu bu byatudi baana baadi mufule.’ (Beena-Efeeze 5:1) Abitungu tuukye shi sunga twekala bantu bakutwe kupwidika, twi balombeene kwambula Yehowa kalolo mu mushindo waaye wa kutumika na bukome, mushindo wa kulesha kululama, na kutumika na binangu mpa na kulesha kifulo. Mushindo kinyi watuuku shi twi balombeene kobesha kwambula Sha-bukome booso? Tatulubanga shi eshina dya Yehowa adipatuula shi mmulombeene kufika kyooso kyakyebe bwa kukumbasha mpàngo yaaye. Eyendo, ino ngobesha ngilombeene kwitukanyisha, kadi bino abilesha shi tatwi balombeene kobesha kumwambula su? Nya.

19 Twi bapangibwe kwifwanyiko dy’Efile Mukulu. (Kibangilo 1:26) Byabya, bantu ta be bu bingi bipangwa bi pa nsenga nya. Tatukunkushibwa bu nyema ayikitshina myanda bu mashinyi kampanda, sunga na kulonda abitutuma penda mbidi sunga bintu bi mbwipi mwetu nya. Yehowa mwitupe kya buntu kikata​—bulungantu bwa kwisangwila. Sunga mbyatudi bakutwe kupwidika na bakutwe ingi ngobesha, twi balombeene kwisangwila kyatukyebe kwikala. Dingi, tentekiesha’shi eshina di’Efile Mukulu adipatuula’shi mmulombene kukita bia’shi bafubi baye bafikie kiakia kioso kiakumiina. We na lukalo lwa kwikala muntu sha kifulo, e na binangu, na atumikaa na bukome mu mushindo wibuwa su? Ku bukwashi bwa kikudi kya Yehowa, we mulombeene kwikala byabya! Ela binangu pabitale buwa boodi mulombeene kobesha kukita.

20. Mbuwa kinyi boodi mulombeene kobesha kukita su olondo kileshesho kya Yehowa?

20 Okyebe kusankisha eshimba dya Nshobe e mwiyilu. (Myeele 27:11) We mukumbeene mpa na “kumusangasha mu byoso,” mwanda Yehowa auku pafudiile ngobesha yoobe. (Beena-Kolose 1:9, 10) Potungunuka na kulesha ngikashi ibuwa bu ya Nshobe a kifulo, okyebe kupeta mwabi ukata. Mu ino nsenga i mufito na iule bantu be kula n’Efile Mukulu, okyebe kwikala bu muntu atwala etaata. (Mateo 5:1, 2, 14) Okyebe kukwasha bwa kupalakasha mu nsenga ishima etaata dya ngikashi ya Yehowa. Kino nkineemo kikata!

‘Efubwile pepi n’Efile Mukulu, aye namu akefubwila pepi n’obe’

Tungunuka na kwifubwila pepi na Yehowa

21, 22. Ndwendo kinyi lushi na nfudiilo lwi kumpala kwa booso bafule Yehowa?

21 Uno mwanda wabetutekye mu Jaake 4:8 ta ngutale penda kitshibilo kikumbeene kwata muntu mwishimba nya. Nyi ndwendo lula. Su atushaala balulame, luno lwendo ta ndulombeene kupwa nya. Tatwi balombeene kuleka kwifubwiila dingi na dingi pepi na Yehowa nya. Na dingi, myanda ya kulonga pabitale Yehowa tayikapu nya. Tatwi balombeene kupwandjikisha shi uno mukanda ubetulongyesha byooso byatudi balombeene kulonga pabitale Yehowa nya. Twi kwamba shi uno ngi mbangilo a myanda ayisambila Bible yatudi balombeene kulonga pabitale Efile Mukulu! Na dingi mpa na Bible aye nabeene takwete kwitulungula byooso byatudi balombeene kuuka pabitale Yehowa nya. Yowano mutumibwa baadi mpa na mwambe shi su byooso bibaadi Yesu mukite pabaadi pano pa nsenga abaadi bebifunde, “nsenga yinabene tayibadia kukumbana mikanda yibaadia kufundjibwa nya.” (Yowano 21:25Kilombeno kipya 2009) Su bibaadi byabya bwa Mwana, twi kwamba naminyi bwa Nshaye!

22 Sunga muwa wa looso ta ngulombeene kwitufisha mpa na ku nfudiilo kwa myanda ayitungu kulonga pabitale Yehowa nya. (Mulungudi 3:11) Byabya, tubande kunangushena pabitale lukulupilo lwatudi nalo. Kunyima kwa kwikala na muwa munda mwa bipwa nkama, binunu, midiyo, sunga midiyala, atukyebe kulonga myanda ibungi pabitale Yehowa kukila yatuuku ano mafuku. Anka atwikala nka atumono shi kukii myanda ikile bungi ya kulonga. Atwikala na lukalo lwa kulonga dingi, mwanda atwikala na kya kupusha bibapushile mufundji a misambo umune bayimbile shi: “Bwande’mi kwifubwila pepi n’Efile Mukulu nkukile buwa.” (Misambo 73:28NWT) Mu muwa wa looso amwikala myanda ikile bungi na ilekenelekene​—na dingi kwifubwila pepi na Yehowa akukekala nsaa yooso mwanda wa muloo ukata.

23. Abetutekye bwa kukita kinyi?

23 Aluula ku kifulo kya Yehowa kubanga binobino p’obe kumufula n’eshimba dyoobe dyooso, na muwa obe ooso, na binangu byoobe byooso na bukome boobe booso. (Maako 12:29, 30) Kifulo kyoobe kikale bukopo na ki na bulamate. Bitshibilo byokwete kwata kwifuku n’efuku, bikata na bipeela, bileshe shi abikunkushibwa na bino binangu​—bya’shi wekala osangula nka eshinda adikukwasha bwa kwikala na kipwano ki bukopo na Nshobe a mwiyilu. Kukaasha byabya, we mulombeene kwifubwila dingi ngofu pepi na Yehowa, na aye namu mmulombeene kutungunuka na kwifubwila pepi no’be​—bwa looso!