1-3. (a) Kasi tingasambirapo vichi pa umo munthu wali kulengekera kweniso kukolerana uko kulipo pakati pa ŵapapi na ŵana ŵawo? (b) Kasi ntchivichi icho chikuchitika mwakawiro para munthu wakutilongora chitemwa, ndipo ni fumbo wuli lakuzirwa ilo tikwenera kujifumba?

 ŴAPAPI ŵakukondwa kuwona mwana wawo uyo wababika waka wakumwemwetera. Nyengo zinandi ŵakusendezga chisko chawo kufupi na cha mwana wawo, uku ŵakuyowoya tumazgu twapasipasi na kumwemwetera chomene. Iwo ŵakuŵa ŵakukondwa chomene kuwona kuti mwana nayo wakumwemwetera na kuseŵera nawo. Ndipo nyengo yeneyiyo, mwana nayo wakwamba kumwemwetera. Apa, vikulongora kuti ŵanthu aŵa ŵamba kutemwana chomene, ndipo mwana nayo wakukondwa chomene kuti ŵapapi ŵake ŵakumutemwa ndipo wakumanya kuti ngwakuvikilirika.

² Para mwana wakumwemwetera kukutikumbuska chinthu chinyake chakuzirwa chakukhwaskana na umo munthu wali kulengekera. Mwakawiro, para munthu wakutitemwa nase tikwamba kumutemwa. Ndimo tili kulengekera nthena. (Salimo 22:9) Apo tikukura, chitemwa icho tikulongora ku ŵanthu awo ŵakutitemwa nacho chikukura. Panji mukukumbukira umo ŵapapi ŵinu, ŵabali, panji ŵabwezi ŵinu ŵakamutemweraninge apo mukaŵa ŵana. Namweso mukamba kuŵatemwa. Kasi ndimo viliriso nthena na ubwezi winu na Yehova Chiuta?

³ Baibolo likuyowoya kuti: “Ise tili na chitemwa chifukwa ndiyo wakamba kutitemwa.” (1 Yohane 4:19) Mu chigaŵa 1 m’paka 3 cha buku ili, tikasambira kuti Yehova Chiuta walongora nkhongono zake, urunji wake, na vinjeru vyake mwachitemwa kuti ise tisange chandulo. Ndipo mu Chigaŵa 4, tikawona kuti walongora chitemwa chake mwakudunjika  ku ŵanthu munthowa yapadera chomene, kusazgapo imwe pamwekha. Sono waliyose wakwenera kujifumba kuti: ‘Kasi ine nichitenge wuli na chitemwa icho Yehova wakunilongora?’

4. Kasi ŵanthu ŵapusikika wuli pakuyowoya za ivyo kutemwa Chiuta kukung’anamura?

⁴ Yehova uyo wali kwambiska chitemwa, wakumanya makora chomene kuti chitemwa chili na nkhongono yikuru iyo yingapangiska kuti ŵanthu ŵalongore mikhaliro yawo yiwemi. Nangauli ŵanthu ŵambura kugomezgeka ŵakulutilira kumugalukira, kweni wakugomezga kuti ŵanthu ŵanyake ŵachitengepo kanthu pa chitemwa chake. Nakuti pali ŵanthu mamiliyoni ghanandi awo ŵachitapo kanthu na chitemwa cha Chiuta. Kweni chachitima ntchakuti visopa vinandi pa charu vyatimbanizga ŵanthu ŵanandi chomene kuti ŵaleke kumanya makora za icho chitemwa cha Chiuta chikung’anamura. Ŵanthu ŵanandi ŵakuyowoya kuti ŵakutemwa Chiuta, kweni ŵakughanaghana kuti kutemwa Chiuta chikung’anamura kuyowoya waka pa mulomo. Mbunenesko kuti nyengo zinyake munthu wangamba waka kuyowoya kuti wakutemwa Chiuta, nga umo mwana pakwamba wangalongolera kuti ŵakutemwa ŵapapi ŵake mwa kumwemwetera. Kweni ku ŵalara, chitemwa chikusazgapo vinandi.

5. Kasi Baibolo likuti kutemwa Chiuta kukung’anamurachi, ndipo chifukwa wuli ng’anamuro ili ndakukondweska kwa ise?

⁵ Yehova wakulongosora makora chomene za ivyo kutemwa iyo kukung’anamura. Mazgu ghake ghakuti: “Ili ni ng’anamuro la kutemwa Chiuta lakuti tisungilire malango ghake.” Ntheura kutemwa Chiuta kukwenera kuwoneka mu milimo. Mbunenesko kuti ŵanthu ŵanandi vikuŵasuzga chomene kupulikira. Kweni vesi ili likulutizga kuti: “Ndipo malango [gha Chuta] ngazito yayi.” (1 Yohane 5:3) Malango gha Yehova ghali kulembeka kuti tisange chandulo, kutitambuzga panji kutikhomelera yayi. (Yesaya 48:17, 18) Mazgu gha Chiuta ghali na fundo zinandi za mikhaliro yiwemi iyo yingatovwira kuti tisendelere kwa iyo. Tiyeni tiwone vinthu vitatu ivyo vingatovwira kuti tikhozge ubwezi withu na Chiuta. Chakwamba kuyowoyeskana, chachiŵiri kusopa, ndipo chachitatu kulondezga ivyo tikusambira.

6-8. (a) Kasi tingategherezgera wuli kwa Yehova? (b) Kasi tingachita wuli kuti tiwonenge ivyo tikuŵazga nga vikuchitika waka sono?

⁶ Mu Mutu 1 wa buku ili muli fumbo lakuti, “Kasi muli kughanaghanirapo kuti mukuyowoyeskana na Chiuta?” Tikawona kuti ntchamachitiko kuyowoyeskana na Chiuta. Mozesi wakayowoyeskanapo na Chiuta. Ise ke? Mazuŵa ghano Yehova wakutumaso ŵangelo kuti ŵayowoyeskane na ŵanthu yayi. Kweni Yehova wali na nthowa yiwemi chomene yakudumbiskana na ise. Kasi wakuyowoyeskana nase wuli?

⁷ Baibolo likuti: “Malemba ghose ngakupelekeka na Chiuta.” Ntheura tikutegherezga kwa Yehova para tikuŵazga mazgu ghake, Baibolo. (2 Timote 3:16) Lekani wamasalimo wakapempha ŵateŵeti ŵa Yehova kuti ŵaŵazgenge Mazgu gha Chiuta “muhanya na usiku.” (Salimo 1:1, 2) Kuti tichite nthena tikwenera kufwilirapo chomene. Nakuti titumbikikenge chomene para tikuŵikapo mtima kuŵazga Mazgu gha Chiuta. Nga umo tikawonera mu Mutu 18, Baibolo lili nga ni kalata yakuzirwa yakufuma kwa Ŵadada ŵithu ŵakuchanya. Ntheura tileke kuwona kuŵazga Baibolo kuŵa nga ni mphingo. Para tikuŵazga Malemba, tiwonenge nga kuti ivyo tikuŵazga vikuchitika sono. Kasi tingachita wuli nthena?

⁸ Mughanaghanirenge ivyo mukuŵazga. Yezgani kuwona ŵanthu awo mukuŵazga mu Baibolo nga mbanthu ŵeneko. Yezgani kupulikiska umoyo wawo, mikhaliro, na vilato vyawo. Kufuma apo, ghanaghaniranipo chomene pa ivyo mukuŵazga. Mujifumbenge mafumbo nga ghakuti: ‘Kasi nkhani iyi yikunisambizga vichi za Yehova? Kasi ni mikhaliro wuli ya Chiuta iyo yikuyowoyeka apa? Kasi Yehova wakukhumba kuti nisambire vichi mu nkhani iyi? Kasi ningavigwiliskira wuli ntchito ivyo nasambira?’ Ŵazgani, ghanaghaniranipo, na kugwiliskira ntchito ivyo mwaŵazga. Para mukuchita nthena, ivyo mukuŵazga mu Mazgu gha Chiuta viŵenge nga vikuchitika waka sono kwa imwe.—Salimo 77:12; Yakobe 1:23-25.

9. Kasi “muzga wakugomezgeka na wa vinjeru” ni njani, ndipo chifukwa wuli tikwenera kutegherezga mwakupwelelera kwa “muzga” uyu?

⁹ Yehova wakuyowoyaso nase kwizira mwa “muzga wakugomezgeka  na wa vinjeru.” Nga ni umo Yesu wakayowoyera, kagulu ka Ŵakhristu ŵakuphakazgika kasankhika kuti kapelekenge “chakurya pa nyengo yakwenelera” mu mazuŵa ghakusuzga na ghaumaliro agha. (Mateyu 24:45-47) Para tikuŵazga mabuku agho ghakulembeka kuti ghatovwire kusanga unenesko weneko, kweniso para tikuluta ku maungano gha mpingo na gha chigaŵa, ndikuti tikuryeskeka mwauzimu na muzga. Chifukwa chakuti kagulu aka ni muzga wa Khristu, tikugwiliskira ntchito mwamahara mazgu gha Yesu, uyo wakati: “Pwelelerani umo mukupulikira.” (Luka 8:18) Tikutegherezga mwakupwelelera chifukwa tikumanya kuti muzga wakugomezgeka uyu ni nthowa yimoza iyo Yehova wakuyowoya nase.

10-12. (a) Chifukwa wuli lurombo ntchawanangwa chiwemi chakufuma kwa Yehova? (b) Kasi tingalomba wuli kuti tikondweske Yehova, ndipo chifukwa wuli tikugomezga kuti wakuzirwiska malurombo ghithu?

¹⁰ Kweni wuli pakuyowoya za ise? Kasi tingayowoya na Yehova? Nyengo zinyake tingawona kuti ntchakofya kuyowoyeskana na Yehova. Usange mungakhumba kuti mukumane na pulezidenti wa charu chinu kuti mukamuphalire vinthu ivyo mukwenjerwa navyo, kasi mukughanaghana kuti ŵangamuzomerezgani? Mu vyaru vinyake, kupempha kuti mukakumane na pulezidenti kungaŵika umoyo winu pa ngozi! Mu nyengo ya Esitere na Modekayi, para munthu waluta kwa themba la Peresiya kwambura kuchemeka, wakakomekanga. (Esitere 4:10, 11) Sono ghanaghanirani waka kwiza pamaso ya Fumu Yikuru, uyo nanga ni ŵanthu awo ŵali na mazaza chomene “ŵali nga mphazi” pakuyaniska na iyo. (Yesaya 40:22) Kasi tikwenera kopa chomene kusendelera kwa iyo? Yayi!

¹¹ Yehova wapeleka nthowa yipusu, iyo njakuti waliyose wangakwaniska kuyowoya nayo. Nthowa iyi ni lurombo. Nanga wangaŵa mwana muchoko wangalomba kwa Yehova. (Yohane 14:6; Ŵahebere 11:6) Lurombo lukutovwira kuyowoya vinthu ivyo vili mu mtima withu na umo tikujipulikira, nanga vingaŵa vinthu ivyo tingatondeka kuyowoya kwa munthu munyake. (Ŵaroma 8:26) Ntchambura mahara kughanaghana kuti tingakondweska Yehova para tikulomba malurombo ghatali panji kuwerezgawerezga waka vinthu vimoza. (Mateyu 6:7, 8) Ndipouli, Yehova wali kuŵika mphaka yayi ya utali wa umo malurombo ghakwenera  kuŵira panji ufupi wake. Nakuti Mazgu ghake ghakutipempha kuti ‘nyengo zose tilombenge.’—1 Ŵatesalonika 5:17.

¹² Kumbukani kuti Yehova wakuchemeka kuti “Ŵakupulika malurombo,” ndipo wakutegherezga mwalusungu chomene. (Salimo 65:2) Kasi wakuchita kuzizipizga waka pakutegherezga malurombo gha ŵateŵeti ŵake ŵakugomezgeka? Yayi, wakukondwa na malurombo ghawo. Mazgu ghake ghakuyaniska malurombo agha na vyakununkhira, ivyo para vyawotcheka vikufumiska josi la sungu liwemi ilo likusunkhira kuchanya. (Salimo 141:2; Chivumbuzi 5:8; 8:4) Kasi ntchakukhozga yayi kuti malurombo ghithu ghafumira pasi pa mtima nagho ghakukwera kuchanya ndipo ghakukondweska Fumu Yikuru? Ntheura usange mukukhumba kusendelera kwa Yehova, lombani mwakujiyuyura zuŵa lililose. Mupungulirani mtima winu, kuyowoya chilichose icho chili mu mtima winu kwambura kusidako kanthu. (Salimo 62:8) Ŵaphalirani Adada ŵithu ŵakuchanya ivyo mukwenjerwa navyo, ivyo vikumukondweskani, kuŵawonga, kweniso chilichose icho mukukhumba kuŵalomba. Para mungachita nthena, mbwenu ubwezi winu na iwo ulutilirenge kukhora.

13, 14. Kasi kusopa Yehova kukung’anamura vichi, ndipo chifukwa wuli ntchakwenelera kuti timusopenge?

¹³ Para tikudumbiskana na Yehova Chiuta, kuti tikutegherezga waka na kuyowoya nga umo tikuchitira na mubwezi panji mubali withu yayi. Tikuŵa kuti tikusopa Yehova, kumupa ntchindi izo wakwenelera nadi kupokera. Kusopa kwaunenesko kukukhwaska umoyo withu wose. Kusopa kwaunenesko chikung’anamura umo tikulongolera chitemwa na kujipeleka kwithu kufumira pasi pamtima kwa Yehova, ndipo kukovwira kuti vilengiwa vyakugomezgeka vya Yehova, vyakuchanya na vya pa charu chapasi, kuŵa vyakukolerana. Mu mboniwoni iyo mpositole Yohane wakawona wakapulika mungelo wakapharazganga dango lakuti: “Sopani Uyo wakalenga kuchanya, charu chapasi, nyanja, na visimi vya maji.”—Chivumbuzi 14:7.

¹⁴ Chifukwa wuli tikwenera kusopa Yehova? Ghanaghanirani za mikhaliro iyo tadumbiskana mu buku ili, nga utuŵa, nkhongono,  kujikora, urunji, chikanga, lusungu, vinjeru, kujiyuyura, chitemwa, kuchitira chitima ŵanthu, kugomezgeka, na uwemi. Tawona kuti Yehova ndiyo ni mweneko wa mukhaliro uliwose uwemi. Apo tikuyezgayezga kuti tipulikiske makora mikhaliro yake yose, tikuwona kuti iyo ni mukuru waka yayi, kweni ngwakuchindikika ndipo ngwapachanya chomene kuluska chilichose. (Yesaya 55:9) Tikukayika yayi kuti Yehova ni Muwusi withu wakwenelera nadi, ndipo ngwakwenelera nadi kuti ise timusopenge. Kweni kasi tikwenera kumusopa wuli Yehova?

15. Kasi tingamusopa wuli Yehova “mu mzimu na mu unenesko,” ndipo ni mwaŵi wuli uwo tikuŵa nawo pa maungano Ghachikhristu?

¹⁵ Yesu wakati: “Chiuta ni Mzimu, ndipo awo ŵakumusopa ŵakwenera kumusopa mu mzimu na mu unenesko.” (Yohane 4:24) Kuti tisope Chiuta “mu mzimu” tikwenera kuŵa na mzimu wake, kweniso kuti ndiwo utilongozgenge. Kusopa kwithu kukwenera kuyanaso na unenesko, uwo uli mu Mazgu gha Chiuta. Para  tikuwungana na ŵasopi ŵanyithu, tikuŵa na mwaŵi ukuru chomene wa kusopa Yehova “mu mzimu na mu unenesko”. (Ŵahebere 10:24, 25) Para tikwimba sumu za malumbo kwa Yehova, para tikulomba pamoza, kweniso para tikutegherezga na kudumbiskana Mazgu ghake, tikulongora kuti tikumutemwa na kumusopa mwaunenesko.

16. Kasi limoza mwa malango agho Ŵakhristu ŵaunenesko ŵali kuphalirika ni ndini, ndipo chifukwa wuli tikuŵikapo mtima kupulikira dango ili?

¹⁶ Tikusopaso Yehova para tikuyowoya na ŵanji za iyo, kumulumba pakati pa ŵanthu. (Ŵahebere 13:15) Kupharazga makani ghawemi ndimoza mwa malango agho Ŵakhristu ŵaunenesko ŵali kuphalirika kuti ŵachitenge. (Mateyu 24:14) Tikupulikira dango ili na mtima wose chifukwa tikutemwa Yehova. Nangauli “chiuta wa nyengo iyi wabulumutizga maghanoghano gha ŵambura kugomezga,” kweniso wamupusikira vinthu vinandi chomene Yehova Chiuta, kweni ise taŵikapo mtima kuti titeŵeterenge Yehova Chiuta withu na kuzgora mautesi ghose agho Satana wamupusikizgira. (2 Ŵakorinte 4:4; Yesaya 43:10-12) Kasi tikunweka yayi kuphalirako ŵanthu za mikhaliro yiwemi ya Yehova? Nkhanira! Palije mwaŵi uwo ungayana na kovwira ŵanthu kuti ŵamanye na kutemwa Dada withu wakuchanya nga ni umo ise tikuchitira.

17. Kasi kusopa Yehova kukusazgapo vichi, ndipo chifukwa wuli tikwenera kumusopa mwakugomezgeka?

¹⁷ Kusopa Yehova kukusazgaposo vinandi. Kukukhwaska chigaŵa chilichose cha umoyo withu. (Ŵakolose 3:23) Usange tikuzomera nadi kuti Yehova ni Fumu yithu Yikuru, mbwenu tiŵikengepo mtima kuchita khumbo lake mu vinthu vyose, kwali mu mbumba, ku ntchito kwithu, umo tikuchitira vinthu na ŵanyithu, kweniso para tikuchezga. Tiyezgeskenge kuteŵetera Yehova “na mtima wakufikapo” kweniso mwakugomezgeka. (1 Midauko 28:9) Ndipo tikwenera yayi kuŵa na umoyo wa paŵiri, umoyo waupusikizgi uwo ukuwoneka nga tikuteŵetera Yehova uku tikuchita zakwananga zikuru para tili kwatekha. Para munthu ngwakugomezgeka wangaŵa na umoyo wa paŵiri yayi. Chitemwa chikupangiska munthu kuwona umoyo wa paŵiri kuŵa unyankhasi. Kopa Chiuta nako kukovwiraso. Baibolo likuyaniska wofi  uwu na ubwezi withu wambura kumara na Yehova.—Salimo 25:14.

18, 19. Chifukwa wuli ntchamachitiko kuti ŵanthu ŵakwananga ŵalondezge Yehova Chiuta?

¹⁸ Chigaŵa chilichose cha buku ili chikumalizga na mutu uwo ukulongosora umo tingayezgera Yehova pakuŵa ‘ŵana ŵake ŵakutemweka.’ (Ŵaefeso 5:1) Ntchakuzirwa kukumbuka kuti nangauli ndise ŵanthu ŵambura urunji, tingayezga umo Yehova wakugwiliskira ntchito nkhongono, umo wakuchitira urunji, umo wakuchitira vinthu mwavinjeru, na umo wakulongolera chitemwa. Kasi tikumanya wuli kuti ntchamachitiko nadi kuyezga Wankhongonozose? Kumbukani kuti ng’anamuro la zina la Yehova likutisambizga kuti iyo wakusankha kuŵa chilichose icho wakhumba kuŵa kuti wafiske khumbo lake. Tikuzizikika na luso ulu, kweni kasi ise tingatondeka kumuyezga? Yayi.

¹⁹ Tili kulengeka mu chikozgo cha Chiuta. (Genizesi 1:26) Ntheura ŵanthu ŵakupambana na vilengiwa vinyake vyose pa charu chapasi. Ise tikuchita vinthu na mahara gha kubabika nayo pera yayi, panji chifukwa cha vinthu vya ku malo uko tikukhala. Yehova wali kutipa chawanangwa chakuzirwa chomene cha kusankha ivyo tikukhumba. Nangauli ndise ŵambura urunji, tili na wanangwa wakusankha mtundu wa munthu uwo tikukhumba kuŵa. Tikwenera kukumbukaso kuti Yehova wangagwiliskira ntchito ŵateŵeti ŵake kuŵa chilichose icho wakhumba kuti wafiske khumbo lake. Kasi mukukhumba kuŵa ŵachitemwa, ŵavinjeru, panji munthu murunji uyo wakugwiliskira ntchito makora nkhongono zake? Na wovwiri wa mzimu wa Yehova, mungakwaniska. Ghanaghanirani uwemi uwo ungaŵapo usange mungachita nthena.

20. Kasi ni vinthu wuli viwemi ivyo tikuchita para tikulondezga Yehova?

²⁰ Ntchamachitiko kukondweska Adada ŵinu ŵakuchanya. (Zintharika 27:11) Ndipo ‘mungaŵakondweska pa chilichose’ chifukwa ŵakumanya kuti ndimwe ŵambura kufikapo. (Ŵakolose 1:9, 10) Mutumbikikenge chomene para mukulutilira kuŵa na mikhaliro yiwemi iyo Adada ŵithu ŵakutemweka ŵali nayo. Muzamuŵa ungweru mu charu cha mdima ichi, charu cha kutalikirana  na Chiuta. (Mateyu 5:1, 2, 14) Muzamovwira kuthandazga chigaŵa chichoko cha wunthu wa Yehova pa charu chose chapasi. Uwu ni mwaŵi wamaseŵera yayi!

21, 22. Kasi ni ulendo wuli wambura kumara uwo wose awo ŵakutemwa Yehova ŵakulindilira?

²¹ Pempho lipusu ilo lili pa Yakobe 4:8 likusazgapo vinandi kuluska waka ivyo munthu wakukhumba kuchita. Ni nkhani ya zuŵa limoza yayi, kweni ni ulendo wamuyirayira. Chikuru tikulutilira kugomezgeka, ulendo uwu umarenge yayi. Tilutilirenge kusendelera kwa Yehova. Nyengo zose tisambirenge vinthu vinandi vyakukhwaskana na iyo. Tikwenera yayi kughanaghana kuti buku ili latisambizga vinthu vyose ivyo tikwenera kumanya vyakukwaskana na Yehova. Apa tambako waka kudumbiskana za ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na Chiuta withu! Ndipo nanga ni Baibolo nalo kuti likutiphalira vyose yayi vyakukhwaskana na Yehova. Mpositole Yohane wakati usange vyose ivyo Yesu wakachita mu uteŵeti wake wa pa charu chapasi vilembekenge, mphanyi “charu chingakwana yayi kuŵikapo mipukutu iyo yingalembeka.” (Yohane 21:25) Usange Mwana ndiyo wakuyowoyeka nthena, Awiske ke!

 ²² Nanga ni apo tizamukhala na umoyo wamuyirayira, tizamumara yayi kusambira za Yehova. (Mupharazgi 3:11) Ipo ghanaghanirani waka za ivyo tikulindizga munthazi mwithu. Pamanyuma pakukhala na umoyo vyaka vinandi chomene, tizamumanya vinandi vyakukhwaskana na Yehova Chiuta kuluska ivyo tikumanya sono. Kweni nipera tizamuwona kuti pachali vinthu viwemi vinandi vyakuti tisambire. Tizamuŵa ŵakukhumbisiska kuti tisambire vinandi, chifukwa nyengo zose tizamuŵa na vifukwa vya kughanaghana nga ni wamasalimo uyo wakimba kuti: “Kwa ine, ntchiwemi kusendelera kwa Chiuta.” (Salimo 73:28) Umoyo wamuyirayira uzamuŵa wakukondweska chomene kuluska umo tingaghanaghanira ndipo tizamuŵa na vyakuchita vinandi, ndipo kusendelera kwa Yehova nyengo zose ndicho chizamuŵa chinthu chakukondweska chomene.

23. Kasi tikuchiskika kuchita vichi?

²³ Chitanipo kanthu kulongora kuti mukutemwa Yehova na mtima winu wose, umoyo winu wose, vinjeru vinu vyose, na nkhongono zinu zose. (Mariko 12:29, 30) Mphanyi chitemwa chinu chaŵa chakugomezgeka na chakukhora. Mphanyi vyakusankha vinu vya zuŵa na zuŵa, kwali viŵe vichoko panji vikuru, vyalongora kuti nyengo zose mukusankha kuchita vinthu ivyo vingamovwirani kuti muŵe pa ubwezi wakukhora na Adada ŵinu ŵakuchanya. Kuluska vyose, sendelerani kwa Yehova, ndipo nayo wasendelera kwa imwe muyirayira swii!