Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MTWE 31

“Mwaŵandichile Mlungu, Nipo Ŵalakwe Tachimŵandichila Jemanja”

“Mwaŵandichile Mlungu, Nipo Ŵalakwe Tachimŵandichila Jemanja”

1-3. (a) Ana yayikusatendekwa pasikati pa kalikandi ni achinangolo ŵakwe yikusatujiganya chichi pakwamba ya chipago cha ŵandu? (b) Ana mwachipago jwine patunonyele tukusatenda chichi, soni ana mpaka tuliwusye chiwusyo chakusosekwa chapi?

ACHINANGOLO akusasangalala pakaweni kalikandi kawo kali mkusechelela. Akusakalolechesya kalikandiko pangope ni kung’andaga nako kwineku ali mkukasechelela. Akusaŵa ŵakusachilila kukawona kalikandika kali mkusechelela. Mkanijimale ndaŵi jelewu kalikandiko kakusatanda kusechelela. Kwa likandili kusechelelaku kukusaŵa litala lyakulochesya chinonyelo. Kweleku kukusaŵa kutanda kwakwalosya chinonyelo achinangolo ŵakwe ligongo jemanjaji akusamnonyelasoni jwalakwe.

2 Kusechelela kwa kalikandi kukusatukumbusya chindu chakusosekwa mnope chakwamba chipago cha ŵandu. Chipago chetu chili chakuti ŵandu pakutunonyela m’wejisoni tukusitwanonyela. Mwelemu ni mwatuŵelele. (Salimo 22:9) Nambo patukukula, chinonyelo chetusoni chikusakula. Komboleka akukumbuchila yaŵatendaga achinangolo ŵawo, ŵachibale soni achimjawo pakwalosya chinonyelo wawojo paŵaliji mwanache. Chinonyelo chakusile mumtima mwa wawojo kaneko ŵatanditesoni kwanonyela jemanjaji. Ana yakulandanayi ni yayikutendekwa ni unasi wawo ni Yehofa?

3 Baibulo jikusati, “Uwe tukusanonyela ligongo lyakuti Mlungu ni ŵatunonyele uwe pandanda.” (1 Yohane 4:19) Mbali 1 mpaka 3 ja bukuji, twalijiganyisye kuti Yehofa akusalosya machili, chilungamo soni chinonyelo chakwe m’litala lyachinonyelo soni lyakupindulisya m’weji. Mu Mbali 4, twalijiganyisye kuti Yehofa jwalosisye chinonyelo kwa ŵandu soni kwa wawojo pajika m’matala gapajika. Chiwusyo chakusosekwa mnope kuliwusya chili chakuti, ‘Ana mpaka ndosye chamtuli kuti ngusamnonyela Mlungu?’

Ana Kumnonyela Mlungu Kukusagopolela Chichi?

4. Ana ŵandu akusasokonasidwa chamtuli kuti akamanyilila ngopolelo ja kunonyela Mlungu?

4 Yehofa, jwali msyene chinonyelo akusamanyilila kuti chinonyelo chikwete machili gakutendekasya ŵane kulosya ndamo syawo syambone. Atamose kuti ŵandu ŵangakulupichika akupitilisyape kumjimuchila nambo jwalakwe jwangachenga, mwamti yeleyi yikusiyatendekasya ŵandu ŵane kumnonyela. Yisyene, ŵandu ŵajinji akusamnonyela Mlungu. Nambope, chakutesya chanasa chili chakuti achimlongola ŵa dini akusiŵasokonasya ŵandu mwamti ŵangamanyilila kuti kunonyela Mlungu kukusagopolela chichi. Ŵandu ŵajinji akusati akusamnonyela Mlungu, nambo akusaganisya kuti mpaka alosye chinonyelochi m’maloŵepe. Chinonyelo mpaka chitande m’litala lyeleli mpela mwayikusaŵela ni kalikandi kele kakusalosya chinonyelo kwa achinangolo ŵakwe mwagamba kwasechelela. Nambo kwa achakulungwa, chinonyelo chikusapwatikapo yejinji.

5. Ana Baibulo jisakuti kumnonyela Mlungu kukusagopolela chichi, soni ligongo chichi ngopoleloji jili jakusangalasya kwa m’weji?

5 Ana Yehofa akusati kumnonyela jwalakwe kukusagopolela chichi? Maloŵe gakwe gakusati, “Kumnonyela Mlungu kuli kugapikanila malamusi gakwe.” Myoyo, chinonyelo chetu kwa Mlungu chikusawonechela mu yitendo yetu. Yili yisyene kuti ŵandu ŵajinji ŵangasangalala pakwapikanila ŵane. Nambo lilemba lila likusajojechesya kuti, “Soni nganigaŵa gakusitopesya.” (1 Yohane 5:3) Malamusi soni yiwundo ya Yehofa yangatusumula ufulu nambo yikusaŵa yakutukamuchisya. (Yesaya 48:17, 18) Maloŵe ga Mlungu gakwete yindu yejinji yakutukamuchisya kumŵandichila jwalakwe. Chamtuli? Kwende tukambilane mbali sitatu syampaka situkamuchisye kumŵandichila Mlungu. Yindu yakwe yili kuŵechetana, kumlambila soni kumsyasya.

Kuŵechetana ni Yehofa

6-8. (a) Ana mpaka tupikanile chamtuli Yehofa pakuŵecheta kwa m’ŵeji? (b) Ana mpaka tutende uli kuti Malemba gaŵeje gaumi patukugaŵalanga?

6 Mtwe 1 watandite ni maloŵe gakuti, “Aliwanichisye ali mkuwechetana ni Mlungu.” Twayiweni kuti kweleku nganikuŵa gamba ganichisya. Mose pakwete pajwaŵechetene ni Mlungu. Nambi uli m’weji? Masiku agano Yehofa nganaŵa atumisye malayika kukuŵechetana ni m’weji. Nambo Yehofa akwete litala lyambone mnope lyakuŵechetana ni m’weji masiku agano. Ana mpaka tupikanile chamtuli Yehofa pakuŵecheta ni m’weji?

7 Ligongo lyakuti “Malemba gosope galembedwe ni Mlungu mwakupujila lipuje,” myoyo tukusapikanila Yehofa pakuŵecheta kupitila m’Maloŵe gakwe, Baibulo. (2 Timoteo 3:16) Ni ligongo lyakwe jwamasalimo jwalimbikasisye ŵakutumichila ŵa Yehofa kuŵalanga maloŵe ga Mlungu “musi ni chilo.” (Salimo 1:1, 2) Kuti yeleyi yikomboleche pakusasosekwa kulimbichila. Yeleyi ili yakamuchisya. Mpela mwatwayiwonele mu Mtwe 18, Baibulo jili mpela chikalata chakutyochela kwa Atati ŵetu ŵakwinani. Myoyo, kujiŵalanga ngakukusosekwa kuŵa masengo gakupesya. Agatendekasyeje Malemba kuŵa gaumi pakugaŵalanga. Ana mpaka atende yeleyi chamtuli?

8 Aloleje yakuŵalangayo munganisyo mwawo. Alinjeje kwalola ŵandu ŵa m’Baibulo mpela ŵasyesyene. Alinjeje kumanyilila mbili jawo, yayatendechele paumi soni yakulinga yawo. Kaneko aganichisyeje mwakusokoka yakuŵalangayo ni kuliwusyaga yiwusyo mpela, ‘Ana yanguŵalangayi yikunjiganya chichi pakwamba ya Yehofa? Ana pelepa ni ndamo syapi sya Yehofa syangulijiganya? Ana pelepa Yehofa akusaka nalijiganye chichi, soni ana mpaka nayikamulichisye masengo chamtuli paumi wangu?’ Agaŵalanjeje, kuganichisya soni kugakamulichisya masengo paumi wawo. Pakutenda yeleyi Maloŵe ga Mlungu gachiŵa gaumi kwa wawojo.—Salimo 77:12; Yakobo 1:23-25.

9. Ana “kapolo jwakulupichika ni jwalunda” ali ŵani, soni ligongo chichi yili yakusosekwa kumpikanila “kapolo” jweleju?

9 Yehofa akusaŵechetasoni ni m’weji kupitila mwa “kapolo jwakulupichika ni jwalunda.” Mpela mwa ŵaŵechetele Yesu, likuga lya mnono lya Aklistu ŵasagulwe, lyasagulidwe kuti lipelecheje “yakulya” yausimu “pandaŵi jwakwe” m’masiku ga mbesi gano. (Mateyu 24:45-47, NWT) Patukuŵalanga mabuku gagalinganyidwe kuti gatukamuchisye kupikanichisya usyesyene wa m’Baibulo, patukusimanikwa pa misongano ja mpingo soni misongano jekulungwakulungwa tukusaŵa kuti tukulya chakulya chausimu chakutyochela kwa kapoloju. Ligongo ali kapolo jwa Klistu, mwalunda tukusapikanila maloŵe ga Yesu gakuti, “Msamale ni mwele yimkuti pakugapikana maloŵe.” (Maloŵega tugombelechesye m’weji.) (Luka 8:18) Tukusapikanila mwakusamala ligongo tukusamanyilila kuti Yehofa akusakamulichisya masengo kapolo jwakulupichika mpela litala lyakuŵecheta ni m’weji.

10-12. (a) Ligongo chichi lipopelo uli mtuka wapenani wakutyochela kwa Yehofa? (b) Ana mpaka tupeleche chamtuli mapopelo gakusangalasya kwa Yehofa, soni ligongo chichi mpaka tuŵe ŵakusimichisya kuti Yehofa akusagaŵona mapopelo getu kuŵa gakusosekwa?

10 Nambi ana m’weji mpaka tuŵechetane ni Mlungu chamtuli? Ana mpaka tiŵechetane ni Yehofa? Yili yiwusyo yakutesya lung’wanu. Tuwanichisye kuti akusaka akawonegane ni jwakulamulila jwamachili jwachilambo chawo ni chakulinga chakuti akamsalile yakusawusya yawo. Ana mpaka akawonegane najo mwangasawusya? M’yilambo yine, kutenda yeleyi mpaka kuŵe kwakogoya. Mundaŵi ja Esitele soni Modekayi, mundu jwawulajidwaga naga akuja kukuwonegana ni mwenye jwa ku Pelesiya mkanaŵilanjidwe. (Esitele 4:10, 11) Sambano agambe ganichisya wawojo kuti akuŵechetana ni Ambuje Jwamachiligose jwachilengedwe chosope, jwele ŵandu wosope atamose ŵamachili mnope ali “mpela yitete” pameso pakwe. (Yesaya 40:22) Ana tukusosekwa kutenda woga kuŵechetana ni jwalakwe? Ata panandi.

11 Yehofa jwapeleche litala lyangasawusya lyakwichila kwa jwalakwe, lyalili lipopelo. Atamose kamwanache mpaka kapopele kwa Yehofa ni chikulupi kupitila mwa Yesu. (Yohane 14:6; Ahebeli 11:6) Lipopelo likusatukamuchisyasoni kusala yosope yayikutulagasya nganisyo soni mwatukupikanila mumtima, atamose yindu yakupweteka mnope yele tukulepela kuyilondesya. (Aloma 8:26) Yili yangali mate kukamulichisya masengo maloŵe gakunonyelesya patukupopela kwa Yehofa kapena kupeleka mapopelo gelewu soni gakuwilisyawilisya. (Mateyu 6:7, 8) Nambope, Yehofa jwangatuŵichila ulewu ŵa ndaŵi jatukusosekwa kuŵechetana najo. Maloŵe gakwe gakusatulimbikasya kuti tupopeleje “mwangalechesya.”—1 Atesalonika 5:17.

12 Tukumbuchileje kuti Yehofa jika ni jwakusakolanjidwa kuti “ŵakupikana lipopelo” soni akusatupikanila mwachanasa. (Salimo 65:2) Ana Yehofa akusapela ni mapopelo ga ŵakutumichila ŵakwe ŵakulupichika? Iyayi, jwalakwe akusasangalalaga nago. Maloŵe gakwe gakusasala kuti mapopelo getu gali mpela mbopesi jakununjila kwa jwalakwe. (Salimo 141:2; Chiwunukuko 5:8; 8:4) Ana nganiyiŵa yakulimbikasya kumanyilila kuti mapopelo getu gakusajawula kwinani soni kuti gakusamsangalasya Mlungu? Myoyo, naga tukusaka kumŵandichila Mlungu tukusosekwa kupopelaga kwa jwalakwe lisiku lililyose. Amsalileje yosope yayili mumtima mwawo, ngaleka kalikose. (Salimo 62:8) Amsalileje jwalakwe yayikwalagasya nganisyo soni yayikwasangalasya. Amyamichile soni kumlumba jwalakwe jwali Atati ŵetu ŵakwinani. Naga akutenda yeleyi unasi wawo ni jwalakwe uchiŵa wakulimba.

Kumlambila Yehofa

13, 14. Ligongo chichi tukusosekwa kumlambila Yehofa, soni ligongo chichi yili yakuŵajilwa kutenda yeleyi?

13 Patukuŵechetana ni Yehofa, ngatukusagamba kupikana ni kuŵecheta mpela mwayikusaŵela ni achimjetu kapena ŵachibale ŵetu. Tukusaŵa kuti tukumlambila jwalakwe soni kumpa uchimbichimbi wakusosechela. Kulambila kusyesyene kukusakwaya umi wetu wosope. Kulambila lili litala lyatukusalochesya kuti tukusamnonyela Yehofa ni umi wetu wosope soni kuti tuli ŵakulipeleka kwa jwalakwe. Kukusakamulanya yakupangayikwa yosope yakulupichika chinga yakwinani kapena ya pachilambo chapasi. Yehofa jwamlosisye Yohane lilayika lili mkusala lilamusi lyakuti, “Mumlambile jwele juŵapanganyisye kwinani, chilambo chapasi, nyasa, ni nduluko sya mesi.”—Chiwunukuko 14:7.

14 Ligongo chichi tukusosekwa kumlambila Yehofa? Aganichisye ya ndamo sya Yehofa syatulijiganyisye m’bukuji. Tulijiganyisye kuti jwalakwe ali jwamswela, jwamachili, jwakulilekasya, jwachilungamo, jwakulimba mtima, jwachanasa, jwalunda, jwakulinandiya, jwachinonyelo, jwambone mtima, jwakulupichika soni jwaumbone. Tuyiweni kuti Yehofa akusalosya ndamo syapajika, syapenani soni syakusosekwa mnopesi. Patupikanichisye ndamo syosopesi tuchimanyilila kuti Yehofa ali jwapenani mnope. Jwalakwe ali jwakuchimbichikwa mnope soni jwapenani kupunda m’weji. (Yesaya 55:9) Mwangakayichila Yehofa akuŵajilwa kuŵa Mwenye jwetu Jwamkulungwa soni tukusosekwa kumlambila. Sano, ana tukusosekwa kumlambilaga chamtuli Yehofa?

15. Ana tukusamlambila Yehofa mwakulongoleledwa ni “msimu soni usyesyene” chamtuli, soni ana pamisongano jetu ja Chiklistu tukusakola upile wakutenda chichi?

15 Yesu jwatite, “Mlungu ali Msimu, myoyo wosope ŵakusaka kumlambila akusosekwa kumlambila mwakulongoleledwa ni msimu soni usyesyene.” (Yohane 4:24, NWT) Kuti tumlambileje Mlungu “mwakulongoleledwa ni msimu,” tukusosekwa kola msimu wakwe soni kunda kuti utulongoleleje. Kulambila kwetu kukusosekwasoni kukamulaneje ni usyesyene wawukusasimanikwa m’Malowe ga Mlungu. Tukwete upile wakumlambila Yehofa mwakulongoleledwa ni “msimu soni usyesyene” patusongene ni ŵakulupilila achimjetu. (Ahebeli 10:24, 25) Patukwimba nyimbo syakumlumba Yehofa, kupopela pampepe, kupikanila soni kujigala nawo mbali patukukambilana Maloŵe gakwe, tukusalosya kuti tukusamnonyela jwalakwe kupitila mu kulambila kweswela.

Misongano ja Chiklistu jili ndaŵi jakusangalasya jamkulambila Yehofa

16. Ana lilamusi lyekulungwa lyaŵapele Aklistu ŵasyesyene lili lyapi, soni ligongo chichi tukusayiwona kuŵa yakuŵajilwa kupikanila lilamusili?

16 Tukusamlambilasoni Yehofa patukwasalila ŵane yakwamba jwalakwe. (Ahebeli 13:15) Kulalichila ngani syambone syakwamba Uchimwene wa Yehofa lili lilamusi lyekulungwa lyaŵapele Aklistu ŵasyesyene. (Mateyu 24:14) Tukusaŵa ŵakusachilila kumpikanila Yehofa ligongo tukusamnonyela. Satana “jwali mlungu jwa chilambo chapasi chino” atendekasisye nganisyo sya ŵandu ŵangakulupilila kuŵa “mchipi.” Atesile yeleyi mwakulimbikasya yindu yejinji yaunami yakwamba Yehofa. Kuganichisya yeleyi kukusatutendekasya kusachilila kuŵa Mboni sya Mlungu mwakulosya kuti Satana ali jwaunami. (2 Akolinto 4:4; Yesaya 43:10-12) Patukuganichisya ya ndamo syapenani sya Yehofa, ana ngatukusaŵa ŵakusachilila kwasalila ŵane yakwamba jwalakwe? Yisyene, kwakamuchisya ŵane kuti ŵamanyilile soni kwanonyela Atati ŵetu ŵakwinani mpela mwatukusatendela, uli upile wekulungwa mnope.

17. Ana kulambila Yehofa kukusapwatikapo chichi, soni ligongo chichi tukusosekwa kuŵa ŵakulupichika patukumlambila?

17 Kulambila Yehofa kukusapwatikapo yejinji. Kukusakwaya mbali syosope sya umi wetu. (Akolose 3:23) Naga tukusajitichisya kuti Yehofa ali Ambuje ŵetu Ŵamachiligose tuchiŵa ŵakusachilila kutenda yakusasaka jwalakwe pa chilichose chatukusatenda chinga mwiŵasa, kumasengo, patukutenda yindu ni ŵane soni patuli kwajika. Tuchiŵa ŵakusachilila kumtumichila Yehofa ni “mtima . . . wosope” soni mwakulupichika. (1 Mbili 28:9) Naga tukulambila Yehofa m’litala lyeleli tuchiŵambala umi wapaŵili. Ngasitutumichila Yehofa kwineku tuli mkutenda yakulemwa yekulungwakulungwa mwakusisa. Kuŵa ŵakulupichika kukusatukamuchisya kuti tukatendaga yindu yachinyengo. Chinonyelo chikusatukamuchisya kuŵambala yeleyi. Kumjogopa Mlungu kuchitukamuchisyasoni. Baibulo jikusati naga tukukola woga welewu tuchipitilisya kuŵa paunasi ni Yehofa.—Salimo 25:14.

Kumsyasya Yehofa

18, 19. Ligongo chichi yili yakuŵajilwa kuganisya kuti ŵandu ŵangali umlama mpaka akombole kumsyasya Yehofa?

18 Mbali jilijose ja bukuji jimalisisyeje ni Mtwe wakusala yampaka tutende mpela “ŵanache ŵakunonyelwa ŵa Mlungu,” kuti ‘tulinjeje kuŵa mpela jwalakwejo.’ (Aefeso 5:1) Yili yakusosekwa mnope kuti ndaŵi syosope tukumbuchileje kuti atamose tuli ŵangali umlama yili yakomboleka kumsyasya Yehofa pa yakusati pakamulichisya masengo machili gakwe, chilungamo chakwe, yitendo yakwe yalunda soni pakwalosya ŵane chinonyelo. Ana tukusamanyilila uli kuti yili yakomboleka kumsyasya Jwamachiligose? Tukumbuchile kuti ngopolelo ja lina lya Yehofa jikusatujiganya kuti chachisagula kuŵa chilichose chachikusosekwa kuti akwanilisye yakulinga yakwe. Ligongo lyakuti jwalakwe akusakombola kutenda yeleyi tukusakola woga wakuŵajilwa, nambo ana yeleyi yikugopolela kuti nganiyiŵa yakomboleka kumsyasya Yehofa? Iyayi.

19 Twapanganyidwe m’chiŵanichisyo cha Mlungu. (Genesesi 1:26) Myoyo, ŵandu ali ŵakulekangana ni yakupanganyikwa yosope ya pachilambo chapasi. Ngatukasatenda yindu ligongo lyakuti twapagwile ni lunda lwakutenda yeleyo kapena ligongo lya yindu yayikutendekwa ku malo gatukutama. Yehofa ŵatupele ufulu, wawuli mtuka wapenani mnope. Mwangasamala kandu kuti tukwete malile gakutendela yindu soni tuli ŵangali umlama, tukwete ufulu wakusagula kuŵa mundu jwatukusaka. Ana akusaka kuŵa mundu jwachinonyelo, jwalunda, jwachilungamo jwakusakamulichisya masengo machili mwakuŵajilwa? Ni chikamuchisyo cha msimu wa Yehofa mpaka akole ndamo syelesi. Aganichisye yindu yambone yampaka atende naga akuŵa mundu jwamti myiyi.

20. Ana ni yindu yambone yapi yampaka atende naga akumsyasya Yehofa?

20 Chachisangalasya mtima wa Atati ŵawo ŵakwinani. (Misyungu 27:11) ‘Tachimsangalasya’ Yehofa, pakuŵa jwalakwe akusamanyilila kuti tukusalepela kutenda yindu yine. (Akolose 1:9, 10) Pakwasyasya Atati ŵawo ŵakwinani chachipitilisya kola ndamo syambone soni ŵalakwe chachapa upile wejinji. Chachiŵa lilanguka m’chilambo chachipichi, chele ŵandu ŵakwe ali ŵatalikangane ni Mlungu. (Mateyu 5:1, 2, 14) Chachiŵa ali mkukamuchisya kumanyikasya ndamo syapenani sya Yehofa. Welewu uli upile wekulungwa.

‘Amŵandichile Mlungu, Nipo Jwalakwe Tachimŵandichila Jemanja’

Ndaŵi syosope amŵandichileje Yehofa

21, 22. Ana ŵandu ŵakusamnonyela Yehofa akwembecheya ulendo wangamala wapi?

21 Maloŵe gakulimbikasya gagakusasimanikwa pa Yakobo 4:8 nganigagamba kuŵa chakulinga chatukusosekwa kuchikwanilisya. Uli ulendo. Naga tukuŵa ŵakulupichika ulendo welewu ngasiwumala. Ngasituleka kumŵandichila Yehofa. Mwangakayichila ngasituleka kulijiganya yakwamba jwalakwe. Tukaganisya kuti bukuji jitujiganyisye yosope yakwamba Yehofa. Yili myoyo ligongo lyakuti tugambile kutanda kulijiganya yele Baibulo jikusasala pakwamba ya Mlungu. Atamose Baibulo jenejo jangasala yosope yakwamba Yehofa. Ndumetume Yohane jwatite, yikaŵe kuti yosope yaŵatesile Yesu pa utumiki wakwe wa pachilambo chapasi yalembedwe, “chilambo chosope chene chapasi chikasoŵile malo ga mabuku gakalembile ŵanduwo.” (Yohane 21:25) Naga yili myiyi kwa Mwanache, kuli wuli Atatigwe?

22 Atamose chitukole umi ŵangamala nambo kulijiganya yakwamba Yehofa ngasikumala. (Jwakulalichila 3:11) Sambano, kwende tuganichisye yindu yatukwembecheya. Panyuma pakutama ni umi yaka mahandiledi, masawusandi, mamiliyoni atamose mabiliyoni, tuchimanyilila yejinji yakwamba Yehofa kupunda apano. Nambo tuchilipikanagape kuti pana yindu yejinji yangaŵalajika yatukusosekwa kulijiganya. Tuchiŵa ŵakusachilila kulijiganya yejinji. Tuchikola magongo gakututendekasya kupikana mpela muŵapikanilaga jwamasalimo juŵajimbile kuti, “Une, kukunonyela kuŵandikana ni Mlungu.” (Salimo 73:28) Umi wangamala uchiŵa wakupindulisya soni wuchikola yindu yakulekanganalekangana. Chindu chakusosekwa mnope chichiŵa chakuti ndaŵi syosope tuchimŵandichilaga Yehofa.

23. Ana akusosekwa kutenda chichi?

23 Apano, akusosekwa kulosya kuti akusamnonyela Yehofa ni mtima wawo wosope, umi wawo wosope, nganisyo syawo syosope soni machili gawo gosope. (Maliko 12:29, 30) Chinonyelo chawo chikusosekwa kuŵa chakulupichika soni chikawujilaga munyuma. Yiliyose yakusatenda lisiku lililyosye, chinga yamwana kapena yekulungwa yilosyeje kuti akusalongoleledwa ni chiwundo chimo. Alosyeje kuti ndaŵi syosope tachikuyaga litala lyakwakamuchisya kulimbisya unasi wawo ni Atati ŵawo ŵakwinani. Kupunda yosope, amŵandichileje Yehofa soni jwalakwe chachaŵandichila mpaka kalakala.