Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

SHAPITA 2

Mukanda Utambile Kudi Leza wa Buswe

Mukanda Utambile Kudi Leza wa Buswe

NSAPWILE’PO bidi, lelo i dibuku’ka dyoswele mpata kupita onso?​—Bana bamo bakokeja kutonga dyodya disambila pa banyema. Bakwabo nabo bakokeja kutonga dibuku didi na bifwatulo bivule. I kya nsangaji kutanga ano mabuku.

Inoko mabuku mayampe mu ino ntanda yonso i oa etusapwila bubinebine bwa padi Leza. Mu ano mabuku namo mudi dibuku dimo ditabuke bulēme. Lelo widiyukile?​—I Bible.

Mwanda waka Bible i mupite bulēme?​—Mwanda i dibuku ditambe kudi Leza. Ditulombola myanda imutala ne bintu biyampe byaketulongela. Kadi ditulombola byotufwaninwe kulonga mwanda wa kumusangaja. Didi pamo’nka bwa mukanda mutambe kudi Leza.

Eyo, Leza wādi ubwanya kulemba Bible yense mutuntulu momwa mūlu, kupwa wapa’ye bantu. Ino kālongelepo namino. Nansha milangwe idi’mo byoitamba kudi Leza, ino aye wāingidije bengidi bandi ba pano panshi balembe kipindi kikatampe kya Bible.

Le Leza wālongele kino namani?​—Pa kusaka twivwanije’kyo senene, langa bidi uno mwanda. Potwivwananga diwi dya muntu ku ladiyo, padi diwi’dya i dya muntu udi kulampe kwine. Kadi potutalanga televijo napo, tumonanga bifwatulo bya bantu badi mu matanda makwabo, kadi twivwana ne byobanena bine.

Bantu bakokeja kwenda kulampe kufika enka ne pa kweji mu maapolo abo, kadi batuma misapu pano panshi abo pa kweji. Le wadi kala muyuke uno mwanda?​—Shi bantu bakokeja kulonga namino, le Leza kabwanyapo kutuma misapu itamba mūlu?​—Bine, Leza ubwanya kwiituma! Ne wēitumine kala kene ne bantu bene kebapungile ladiyo ne televijo mwine.

I muswelo’ka otwayuka amba Leza ukokeja kwisamba netu aye koku wikele kulampe?

Mosesa wāivwene na bubine pādi panena Leza. Mosesa kādipo ukokeja kumona Leza, ino wādi’ko wivwana diwi dya Leza. Bantu tununu ne tununu bātenwe pānenene Leza. Ebiya, mu dyodya difuku Leza wātenkenya lūlu lonso, kadi kwākungula mikungulo ne mapeni ponka. Bantu bāyuka amba i Leza unena, kebazakala byamwiko. Ebiya kebanena Mosesa amba: “Kokaleka Leza kwisamba netu kutyina padi twakafwa.” Mafuku pa kupita’po, Mosesa wāsoneka bintu byānene Leza’bya. Kadi byonso byālembele Mosesa bidi mu Bible.​—Divilu 20:18-21.

Mosesa wālembele mikanda itano mibajinji ya Bible. Ino ke’nkapo aye kete wālembele, mhm. Leza wāingidije bana-balume bakwabo kubwipi kwa 40 bālemba bipindi bikwabo bya Bible. Bano bantu bāikele’ko pa kala, ke papite kitatyi kilampe, ne kadi palēle myaka mivule kumeso kwa kupwa Bible. Bine, pāpityile kintu kya myaka 1 600! I kya kutulumukwa mwanda nansha bano bantu byobādi bampikwa kwiyuka abo bene na bene, byonso byobālembele i bikwatañane kya pamo.

Le bano balembi ba Bible majina abo i bāni?

Bantu bamo bāingidijibwe na Leza pa kulemba Bible bādi batumbe. Mosesa nansha byādi mukumbi wa mikōko, wāikele ke mwendeji wa muzo wa Isalela. Solomone wādi mulopwe wa ñeni kupita bonso kadi wādi mpeta kutabuka bonso pano pa ntanda. Ino balembi bakwabo shabo bādi bampikwa kuyukana senene. Kimfwa Amose wādi ulongolola mityi ya bikuyu.

Kadi, mulembi umo wa Bible wādi muñanga. Le uyukile dijina dyandi?​—I Luka. Mulembi mukwabo wādi musonkeji wa musonko. Dijina dyandi i Mateo. Ungi nandi wādi mujidiki wa bijila, mupotolodi mukata wa bijila mu mutōtelo wa Bayuda. Wālembele mikanda mivule ya mu Bible kupita bonso. Le uyukile dijina dyandi?​— I Polo. Kadi bana ba bwanga ba Yesu, ba Petelo ne Yoano, bādi nabo balembi ba Bible, nansha byobādi babiluwe ba lui.

Balembi bavule ba Bible bālembele bintu byādi bisaka kulonga Leza mu mafuku a kumeso. Le bādi bayuka bino bintu namani abyo papo kebyalongekele?​—Leza ye wādi wibasapwila’byo. Wādi wibasapwila bintu bisa kufika.

Pādi Yesu Mufundiji Mukatampe pano pa ntanda, kipindi kikatampe kya Bible kyādi kala ke kilembwe. Ino, vuluka, Mufundiji Mukatampe wādi wikele kala momwa mu madiulu. Wādi uyukile byādi bilonga Leza. Lelo nandi wādi witabije amba Bible i mutambe kudi Leza?​—Bine, wādi witabije.

Yesu paādi usapwila bantu mingilo ya Leza, wādi utanga mu Bible. Kyaba kikwabo wādi utela myanda idi’mo ku mutwe bitupu. Kadi Yesu wētuletele myanda mivule ya kudi Leza. Yesu wānene amba: Bintu “byo nenanga ku badi pano pantanda i byonka byo naivwene kudi aye.” (Yoano 8:26) Yesu wāivwene bintu bivule kudi Leza mwanda wādi wikele pamo na Leza. Shi ke pano i kwepi kotukokeja kutanga myanda yānene Yesu?​—I mu Bible. Yālembelwe mwanda wa batwe twiitange.

Na bubine, pānene Leza bantu balembe Bible, bālembele’ye mu ludimi lobādi besamba mafuku onso. O mwanda mwine myanda mingi ya mu Bible yālembelwe mu Kihebelu, imoimo mu Kialamia, kadi ne mikwabo mivule mu Kingidiki. Dyalelo bantu bavule byokebayukilepo kutanga ino ndimi, o mwanda mwine Bible i mwalamunwe mu ndimi mikwabo. Dyalelo Bible, mutuntulu nansha bipindi byandi, utanwa mu ndimi mipite pa 2 260. Langa’po bidi pa buno buvule! Bible i mukanda wa Leza watumīne bantu konso kobatanwa. Nansha byatentwilwe misunsa mivule, ino musapu mwine i mutambe kudi Leza.

Myanda inena Bible idi na mvubu kotudi. Wālembelwe pa kalā kene. Ino witulombola bintu bilongeka ano mafuku. Kadi witulombola bisa kulonga Leza mu mafuku āya’ko. Bine, Bible unenanga bintu bisangaja mpata! Witupa lukulupilo lwa kutendelwa.

Le i bintu’ka byokokeja kwifunda potanga Bible?

Bible witusapwilanga ne muswelo mwine usaka Leza twikale mu būmi bwetu. Witulombola biyampe ne bibi. Abe ne ami, tufwaninwe kuyuka kino. Bible witusapwilanga bantu bālongele bibi ne kine kyēbafikile, mwanda wa netu twepuke makambakano ēbatene. Kadi witulombola bantu bālongele biyampe ne byabuyabuya byobāmwenine’mo. Byonsololo bino byālembelwe pa mwanda wa kamweno ketu.

Ino pa kusaka amba tumwene nakampata mu Bible, bitusakila tuyuke malondololo ku kipangujo kampanda. Kipangujo kine i kino: Lelo wētupele Bible i ani? Le abe ulanga’po namani?​—Bine, Bible yense mutuntulu i mutambe kudi Leza. Le penepo, i muswelo’ka otukalombola amba tudi na tunangu binebine?​—I na kuteja Leza ne kulonga byanena.

Nanshi bitulomba kwikala na kitatyi kya kutangila Bible pamo. Potutambulanga mukanda utamba kudi muntu otuswele bininge, twiutañanga ne kwiutangulula misunsa ne misunsa. Wikalanga wa bulēme kotudi. Uno o muswelo otufwaninwe netu kumona Bible, mwanda i mukanda mutambe kudi Yewa wituswele kutabuka. I mukanda mutambe kudi Leza wa buswe.

Shi ke pano, witūdile’ko kitatyi kityetye kya kutanga bino bisonekwa bilombola amba Bible i Kinenwa kya Leza binebine, kyālembelwe pa mwanda wa kamweno ketu: Loma 15:4; 2 Temote 3:16, 17; ne 2 Petelo 1:20, 21.