Cibalo 2

Ilugwalo Kuzwa Kuli Leza Siluyando

KONDAAMBILA, ino ndibbuku nzi ndyoyandisya kwiinda oonse?— Ibana bamwi bayandisya bbuku likanana makani aabanyama. Ibamwi balakonzya kusala bbuku lijisi zifwanikiso zinji. Cilakondelezya ikubala mabbuku aali boobo.

Pele imabbuku mabotu kwiinda oonse aaliko munyika ngaayo aamba makani aakasimpe kujatikizya Leza. Akati kamabbuku aayo aaliko kuli bbuku lyomwe liyandika kapati kwiinda oonse. Sena inga wandaambila izina lyabbuku eelyo?— Ndi Bbaibbele.

Ino nkaambo nzi Bbaibbele ncoliyandika kapati boobo?— Nkaambo ndibbuku lyakazwa kuli Leza. Lilatwaambila makani aajatikizya nguwe alimwi azintu zimbi zibotu nzyayootucitila kumbele. Alimwi lilatwaambila ncotweelede kucita ikutegwa tumukkomanisye. Lili mbuli lugwalo lwakazwa kuli Leza.

Ee, Leza wakali kukonzya kulilemba Bbaibbele lyoonse mbolibede kujulu alimwi akulyaabila bantu. Pele tanaakacita boobo pe. Nokuba kuti itwaambo twakalembwa twakazwa kuli Leza, wakabelesya babelesi bakwe anyika ikulemba bunji bwamakani aali mu Bbaibbele.

Ino Leza wakacicita buti eeco?— Ikutegwa uteelele mbwaakacicita, kociyeeyela eeci. Eelyo notumvwa jwi lyamuntu waambaula muwailesi, imuntu ooyo waambaula inga kali kule kapati. Eelyo notulangilila cipekupeku, tulakonzya kubona zifwanikiso zyabantu bali mumasi aambi aamunyika alimwi tulakonzya kumvwa nzyobaambaula.

Ibantu mane balakonzya kweenda musinzo mulamfwu akuyoosika kumwezi kababelesya tundeke tukonzya kusika kooko, alimwi balakonzya kutuma milumbe kunyika kuzwa kumwezi. Sena walizyi oobo?—  Ikuti bantu kabakonzya kucita zili boobo, sena Leza ulakonzya kutuma milumbe kuzwa kujulu?— Inzya ulakonzya kakunyina apenzi! Alimwi wakacita oobo kaindi bantu kabatana kuba aamawailesi naa zipekupeku.

Musa wakali muntu iwakamumvwa Leza kaambaula cakaanzambwene. Musa tanaakali kukonzya kumubona Leza, pele wakali kukonzya kulimvwa ijwi lya Leza. Kwakali tuulunzuma twabantu bakaliko eeci nocakacitika. Masimpe ngakuti, ibuzuba oobo Leza wakacita kuti mulundu woonse uzungaane, alimwi kwakali ndabo alimwi akuzuzuma kupati. Ibantu bakalizyi kuti ngu Leza wakaambaula, pele bakaliyoowede kapati. Aboobo bakaambila Musa kuti: “Leza atatwaambili pe; ambweni tulafwa.” Kumbele, Musa wakazilemba zyoonse Leza nzyaakaambide. Alimwi eezyo nzyaakalemba Musa nkozili mu Bbaibbele.—Kulonga 20:18-21.

 Musa nguwakalemba mabbuku aakusaanguna osanwe aali mu Bbaibbele. Pele talinguwe alikke iwakalemba zibeela zyamu Bbaibbele. Leza wakabelesya baalumi ibasika ku 40 ikulemba zibeela zyamu Bbaibbele. Ibaalumi aaba bakali kupona kaindi cini-cini, alimwi cakatola myaka minji kutegwa limanizyigwe kulembwa Bbaibbele. Ee, cakatola myaka iili 1,600! Icigambya ncakuti nokuba kuti bamwi akati kabaalumi aaba tiibakazyibene, nzyobakalemba zyoonse zileendelana kapati.

Ibaalumi bamwi mbaakabelesya Leza kulemba Bbaibbele bakali aampuwo. Nokuba kuti Musa wakali mweembeli musyule, wakaba musololi wabana Israyeli. Solomoni wakali mwami iwakali musongo kapati alimwi muvwubi kwiinda muntu umbi woonse munyika. Pele ibalembi bamwi kunyina nobakajisi mpuwo iili boobo pe. Amosi wakali sikulanganya masamu aamukuyu.

Kunze lyaboobo, umwi wabalembi ba Bbaibbele wakali musilisi. Sena ulilizyi izina lyakwe?— Ngu Luka. Imulembi aumwi wakali simitelo. Izina lyakwe ngu Matayo. Alimwi uumbi wakali similawo, haazibwene mumulawo wabukombi bwaba Juda. Wakalemba mabbuku aamu Bbaibbele manji kwiinda balembi boonse. Sena ulilizyi izina lyakwe?— Ngu Paulo. Alimwi basikwiiya ba Jesu ba Petro alimwi a Johane, abalo ibakali balembi ba Bbaibbele, bakali bazubi banswi.

Ibanji akati kabalembi ba Bbaibbele aaba bakalemba zintu Leza nzyaakali kuyoocita kumbele. Ino bakazizyiba buti zintu eezyo kazitana kucitika?— Leza wakalibapede makani aaya baalumi aabo. Wakali baambilide zyakali kuyoocitika.

Ciindi Jesu, Mwiiyi Mupati naakali anyika, ibunji bwazibeela zya Bbaibbele zyakalilembedwe kale. Koyeeya kuti Mwiiyi Mupati kuli ciindi naakali kujulu. Wakalizizyi nzyaakacitide Leza. Sena wakali kusyoma kuti Bbaibbele lyakazwide kuli Leza?— Inzya, wakali kusyoma oobo.

Jesu wakali kubala kuzwa mu Bbaibbele eelyo naakali kwaambila bantu kujatikizya milimo ya Leza. Zimwi ziindi wakali kwiile kubaambila nzyaakapetede kujatikizya ncolyakali kwaamba Bbaibbele. Alimwi Jesu wakatuletela makani manji kuzwa kuli Leza. Jesu wakati: ‘Aayo ngendakamvwa  kulinguwe ngangawo ngeamba munyika.’ (Johane 8:26) Jesu wakamvwa zintu zinji kuzwa kuli Leza akaambo kakuti wakali kupona a Leza. Alimwi ino nkuukuli nkotunga twabala makani aazintu nzyaakaamba Jesu?— Mmuu Bbaibbele. Lyakalembelwa ndiswe kutegwa katulibala.

Ee, eelyo Leza naakabelesya baalumi ikulemba Bbaibbele, bakalilemba mumwaambo wakali kubelesyegwa lyoonse kuciindi eeco. Aboobo, ibunji bwazibeela zya Bbaibbele zyakalembwa mumwaambo wa Cihebrayo, zibeela zimwi mumwaambo wa Ciaramaiki alimwi cibeela cimbi cipati mumwaambo wa Cigiliki. Akaambo kakuti ibunji bwabantu bapona mazubaano tabacizyi kubala myaambo eeyo, Ibbaibbele lyasandululwa mumyaambo iimbi. Sunu, zibeela zya Bbaibbele zilakonzya kubalwa mumyaambo yiinda ku 2,260. Koyeeya buyo myaambo iisika kumweelwe ooyo! Ibbaibbele ndugwalo Leza ndwaakalembela bantu boonse. Nokuba boobo, kunyina makani akuvwula kwamyaambo Bbaibbele molyakasandululwa, imulumbe ngolijisi uzwa kuli Leza.

 Coonse ncolyaamba Bbaibbele cilayandika kapati kulindiswe. Nokuba kuti lyakalembwa kaindi kapati, litwaambila zintu zili mukucitika sunu. Alimwi lilatwaambila azintu nzyayakucita Leza ino-ino kumbele. Nzyolyaamba zilakondelezya kapati! Zitupa bulangizi bubotu kapati.

Alimwi Bbaibbele lilatwaambila amakani aatondezya mbwayanda kuti katupona Leza. Lilatwaambila zintu ziluzi alimwi azitaluzi. Yebo andime tweelede kuzizyiba zintu eezi. Ibbaibbele lilatwaambila kujatikizya bantu ibakacita zintu zibyaabi alimwi azyakabacitikila, ikutegwa tutanjili mumapenzi ngaona aayo aakabacitikila. Alimwi lilatwaambila kujatikizya bantu ibakacita zibotu alimwi azintu zibotu zyakabacitikila akaambo kakucita boobo. Imakani aaya oonse akalembelwa kuti atugwasye.

Pele ikutegwa tugwasyigwe kapati amakani aali mu Bbaibbele, tweelede kuzyiba bwiinguzi bwamubuzyo umwi. Imubuzyo ooyo ngwakuti: Ino nguni wakatupa Bbaibbele? Ino inga waingula buti?— Inzya, Ibbaibbele lyoonse lyakazwa kuli Leza. Aboobo, ino mbuti mbotunga twatondezya kuti tuli basongo ncobeni?— Nkwiinda mukucita nzyatwaambila Leza.

Aboobo tweelede kujana ciindi cakubala Bbaibbele antoomwe. Eelyo notutambula lugwalo kuzwa kumuntu umwi ngotuyandisya, tulalubala cakwiinduluka-induluka. Lulayandika kapati kulindiswe. Alyalo Bbaibbele tweelede kuliyandisya mbubwenya oobo nkaambo ndugwalo lwakazwa kuli Yooyo uutuyanda kapati. Ndugwalo lwakazwa kuli Leza siluyando.

Tola ciindi cili mbocibede lino ikubala magwalo aaya aatondezya kuti Ibbaibbele ncobeni ndi Jwi lya Leza ilyakalembelwa kuti litugwasye: Ba-Roma 15:4; 2 Timoteo 3:16, 17; alimwi a 2 Petro 1:20, 21.

[Zifwanikiso izili apeeji 17]

Ino tuzyi buti kuti Leza ulakonzya kubandika andiswe kuzwa kubusena buli kule kapati?

[Zifwanikiso izili apeeji 19]

Ino mbaani mazina ibaalumi aaba bakalemba Bbaibbele?

[Cifwanikiso icili apeeji 20]

Ino nzintu nzi nzyonga waiya kwiinda mukubala Bbaibbele?