XANA a swi nga ta tsakisa loko munhu un’wana ni un’wana a a endla leswinene minkarhi hinkwayo?— Kambe a nga kona munhu loyi minkarhi hinkwayo a endlaka swilo leswinene. Xana wa swi tiva leswaku ha yini minkarhi yin’wana hi endla swo biha hambiloko hi navela ku endla leswinene?— Hileswi hinkwerhu hi velekiweke hi ri ni xidyoho. Kambe vanhu van’wana va endla swilo swo tala swo biha. Va venga vanhu van’wana va tlhela va va vavisa hi vomu. Xana u anakanya leswaku va nga cinca va dyondza ku endla leswinene?—

Languta jaha leriya leri hlayiseke swiambalo swa le handle swa lava va khandlaka Stefano hi maribye. Vito ra rona ra Xiheveru i Sawulo kasi ra Xirhoma i Pawulo. Wa tsaka ku vona Stefano la nga mudyondzisiwa wa Mudyondzisi Lonkulu, a dlayiwa. A hi vone leswaku ha yini Sawulo a endla swilo swo biha swonghasi.

Sawulo a a ri xirho xa ntlawa wa vukhongeri bya Xiyuda lowu vitaniwaka Vafarisi. Vafarisi a va ri na rona Rito ra Xikwembu kambe a va yingisa swinene tidyondzo ta van’wana va varhangeri va vona va vukhongeri. Leswi swi endle leswaku Sawulo a endla swilo swo biha.

Loko Stefano a khomiwa le Yerusalema, Sawulo na yena a a ri kwalaho. Stefano u yisiwe ehubyeni, leyi eka yona vaavanyisi van’wana a va ri Vafarisi. Stefano a a nga chavi, hambiloko va n’wi vulavula ku biha. U vulavule hi xivindzi naswona u nyikele vumbhoni lebyi heleleke malunghana na Yehovha Xikwembu na Yesu.

Kambe vaavanyisi lava a va nga swi rhandzi leswi a a swi vula. Se a va tiva swo tala ha Yesu. Kahle-kahle, emahlweninyana ko endla xiendlo lexi, a va ha ku dlaya Yesu! Kambe endzhakunyana ka sweswo, Yehovha  u teke Yesu a n’wi tlherisela etilweni. Xisweswo, ematshan’weni yo cinca tindlela ta vona, vaavanyisi va lwe ni vadyondzisiwa va Yesu.

Vaavanyisi va khome Stefano kutani va n’wi humesela ehandle ka muti. Va n’wi be va n’wi tlumbela ehansi kutani va n’wi khandla hi maribye. Naswona hilaha u nga swi vonaka hakona exifanisweni lexi, Sawulo a a ri kwalaho, a hlalerile. U vone onge i swinene leswaku Stefano a dlayiwa.

Xana wa swi tiva leswaku ha yini Sawulo a a anakanya tano?— Phela, Sawulo a a ri Mufarisi ku sukela evutsongwanini byakwe, naswona a a kholwa leswaku tidyondzo ta Vafarisi ti lulamile. A a teka vavanuna volavo va ri xikombiso lexinene, kutani u va tekelerile.—Mintirho 7:54-60.

Endzhaku ka loko Stefano a dlayiwile, xana Sawulo u endle yini?— U ringete ku herisa vadyondzisiwa hinkwavo va Yesu! U ye emakaya ya vona hi ku kongoma kutani a hudulela vavanuna ni vavasati ehandle. Hiloko a lerisa leswaku va pfaleriwa ekhotsweni. Vadyondzisiwa vo tala va boheke ku baleka va suka eYerusalema, kambe a va tshikanga ku chumayela malunghana na Yesu.—Mintirho 8:1-4.

 Sweswo swi endle leswaku Sawulo a va venga swinene vadyondzisiwa va Yesu. Hiloko a ya eka Muprista Lonkulu Kayafasi leswaku a ya kuma mpfumelelo wo khoma Vakreste lava nga emutini wa Damaska. Sawulo a a lava ku va khoma a va yisa eYerusalema leswaku va ya xupuriwa. Kambe loko a ri endleleni yo ya eDamaska, ku humelele nchumu lowu hlamarisaka.

Ku ve ni ku vonakala loku humaka etilweni, kutani ku twakala rito ri ku: “Sawulo, Sawulo, u ndzi xanisela yini?” I Yesu loyi a a vulavula, a a vulavula a ri etilweni! Ku vonakala koloko a ku vangama swinene lerova ku dlaye Sawulo mahlo, kutani vanhu lava a va ri na Sawulo va boheke ku n’wi khoma hi voko va famba na yena eDamaska.

Endzhaku ka masiku manharhu Yesu u humelele exivonweni eka un’wana wa vadyondzisiwa va yena la vuriwaka Ananiya wa le Damaska. Yesu u byele Ananiya leswaku a endzela Sawulo, a ya n’wi pfula mahlo a tlhela a vulavula na yena. Loko Ananiya a vulavula na yena, Sawulo u amukele ntiyiso malunghana na Yesu. Mahlo yakwe ma tlhele ma vona. Mahanyelo ya yena hinkwawo ma cincile, kutani a va nandza wa Xikwembu la tshembekaka.—Mintirho 9:1-22.

Xana se wa swi twisisa leswaku ha yini Sawulo a a endla swilo swo biha?— Hikuva a a dyondzisiwe swilo swo biha. A a landzelela vanhu lava a va nga tshembekanga eka Xikwembu. Naswona a a wela eka ntlawa wa vanhu lava va rhangisaka tidyondzo ta vanhu ematshan’weni ya Rito ra Xikwembu. Kambe ha yini Sawulo a cince vutomi bya yena kutani a sungula ku endla swilo leswinene hambileswi Vafarisi lavan’wana a va hambeta va lwa ni Xikwembu?— Hikuva kahle-kahle, Sawulo a a nga wu vengi ntiyiso. Kutani loko a kombisiwa leswi lulameke, u tiyimiserile ku swi endla.

Xana wa swi tiva leswaku Sawulo u hetelele a ri yini?— Ina, u hetelele a ri muapostola wa Yesu, naswona u tiviwe tanihi muapostola Pawulo. Nakambe tsundzuka, Pawulo hi yena la nga tsala tibuku to tala ta Bibele ku tlula vatsari lavan’wana.

 Va tele vanhu vo fana na Sawulo lava nga cincaka. Kambe a swi olovi hikuva ku ni munhu un’wana la lwaka hi matimba leswaku a endla vanhu va endla swilo swo biha. Xana wa n’wi tiva munhu wa kona?— Yesu u vulavule ha yena loko A humelela eka Sawulo egondzweni ro ya eDamaska. Kwalaho Yesu u vulavule na Sawulo a ri etilweni a ku: ‘Ndzi ku rhuma leswaku u ya pfula mahlo ya vanhu, u va susa emunyameni va ya eku vonakaleni, u va susa eka vulawuri bya Sathana va ya eka bya Xikwembu.’—Mintirho 26:17, 18.

Ina, i Sathana Diyavulosi loyi a ringetaka ku endla vanhu hinkwavo va endla swilo swo biha. Xana minkarhi yin’wana u swi kuma swi tika ku endla swilo leswi lulameke?— Hinkwerhu swa hi tikela. Sathana u endla leswaku swi tika. Kambe ku ni xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku swi tika minkarhi yin’wana ku endla leswi lulameke. Xana wa xi tiva xivangelo xa kona?— Hi leswi hi velekiweke hi ri ni xidyoho.

Xidyoho lexi hi xona xi endlaka swi olova ku endla swo biha ku ri ni ku endla leswinene. Kutani, xana hi fanele hi endla yini?— Ina, hi fanele hi tikarhatela ku endla leswi lulameke. Loko hi endla sweswo, hi nga tiyiseka leswaku Yesu wa hi rhandza naswona u ta hi pfuna.

 Loko Yesu a ri laha misaveni, a a va rhandza vanhu lava khale a va endla swilo swo biha kambe se va cinceke. A a swi tiva leswaku a swi va olovelanga ku cinca. Hi xikombiso, a ku ri ni vavasati lava a va ri ni swigangu swo tala. Leswi a swi bihile swinene. Bibele yi vula leswaku vavasati lava i tinghwavava.

Ku ni wansati un’wana wo tano la tweke hi ta Yesu, kutani a ta laha a a ri kona endlwini ya Mufarisi. U chele mafurha emilengeni ya Yesu kutani a yi sula hi misisi yakwe. A a tisola swinene hikwalaho ka swidyoho swakwe lerova Yesu u n’wi rivalerile. Kambe Mufarisi a a vona swi nga fanelanga leswaku a rivaleriwa.—Luka 7:36-50.

Xana wa swi tiva leswi Yesu a swi vuleke eka Vafarisi van’wana?— U te: ‘Tinghwavava ta mi rhangela ku nghena emfun’weni wa Xikwembu.’ (Matewu 21:31) Yesu u vule leswi hikwalaho ka leswi tinghwavava a ti n’wi kholwa naswona a ti cinca mahanyelo ya tona yo biha. Kambe Vafarisi va hambete va xanisa vadyondzisiwa va Yesu.

Xisweswo, loko Bibele yi vula leswaku leswi hi swi endlaka swi hoxile, hi fanele hi tiyimisela ku cinca. Naswona loko hi tiva leswi Yehovha a lavaka leswaku hi swi endla, hi fanele hi tiyimisela ku swi endla. Loko hi endla tano Yehovha u ta tsaka ha hina naswona u ta hi nyika vutomi lebyi nga heriki.