KUN beses depisil na maaraman kun siisay an maninigo niatong kuyogon. Tibaad may ipinapagibo sa saimo si nanay o si tatay mo. Alagad tibaad iba man an ipagibo sa saimo nin sarong maestra o pulis. Kun iyan mangyari, siisay daw sa sainda an kukuyogon mo?—

Sa kapinonan kan librong ini, sa Kapitulo 7, binasa niato sa Biblia an Efeso 6:​1-3. Sinasabi dian na an mga aki maninigong kumuyog sa saindang mga magurang. “Magin makinuyog sa saindong mga magurang kasaro kan Kagurangnan,” sabi kan kasuratan. Aram mo daw kun ano an boot sabihon kan pagigin “kasaro kan Kagurangnan”?— An mga magurang na kasaro kan Kagurangnan tinotokdoan an saindang mga aki na kumuyog sa mga ley nin Dios.

Alagad an nagkapirang mas may edad dai nagtutubod ki Jehova. Kaya, paano kun sabihon kan saro sa sainda na puede man na mandaya sa test sa eskuelahan o kumua nin sarong bagay sa tindahan na dai iyan binabayadan? Puede na daw na mandaya o maghabon an sarong aki?—

Girumdoma, sarong beses ipinagboot ni Hadeng Nabucodonosor na an gabos dumuko sa imahen na bulawan na tinindog nia. Alagad si Sadrac, Mesac, asin Abednego habong dumuko. Aram mo daw kun taano?— Huli ta sinasabi kan Biblia na si Jehova sana an maninigong sambahon.​—Exodo 20:3; Mateo 4:10.

Pagkagadan ni Jesus, an mga apostol nia iinatubang sa Sanhedrin, an prinsipal na relihiosong hokoman kan mga Judio. Si Halangkaw na Saserdote Caifas nagsabi: “Kami depinidong nagboot sa  saindo na dai magparatokdo basado sa ngaran [ni Jesus], alagad ta, uya! pinano na nindo an Jerusalem kan saindong katokdoan.” Taano daw ta dai kinuyog kan mga apostol an Sanhedrin?— Si Pedro, na nagrerepresentar sa gabos na apostol, nagsimbag ki Caifas: “Dapat na kuyogon niamo an Dios bilang namamahala imbes na mga tawo.”​—Gibo 5:27-29.

Kan panahon na idto, makapangyarihan na marhay an mga namomoon sa relihion kan mga Judio. Minsan siring, an nasyon ninda sakop kan pamamahala kan gobyerno nin Roma. An namamayo sa gobyernong iyan inaapod na Cesar. Dawa habo kan mga Judio na pamahalaan sinda ni Cesar, dakol na karahayan an ginibo kan gobyerno nin Roma para sa banwaan. Asin an mga gobyerno ngonyan may mga karahayan man na ginigibo para sa mga siudadano ninda. Aram mo daw kun ano an nagkapira sa mga bagay na ini?—

An mga gobyerno naggigibo nin mga tinampo para sa pagbiahe asin nagsisueldo nin mga pulis asin bombero tanganing protehiran kita. Tibaad magtao man sinda nin pagpaeskuela sa mga aki asin pag-ataman sa salud para sa mga may edad na. May gastos an gobyerno sa paggibo kan mga ini. Aram mo daw kun saen kinukua kan gobyerno an kuarta?—  Sa mga tawo. An kuartang ibinabayad nin mga tawo sa gobyerno inaapod na buhis.

Kan yaon digdi sa daga an Dakulang Paratokdo, dakol na Judio an habong magbuhis sa gobyerno nin Roma. Kaya sarong aldaw binayadan kan mga saserdote an nagkapirang tawo na maghapot ki Jesus tanganing mapasubo sia. An hapot, ‘Dapat daw kaming magbuhis ki Cesar o dai?’ Ini pandakop na hapot. Kun si Jesus sumimbag na, ‘Iyo, dapat kamong magbuhis,’ dai magugustohan kan dakol na Judio an sinabi nia. Alagad dai puedeng sabihon ni Jesus na, ‘Dai, dai kamo kaipuhan na magbuhis.’ Sala na sabihon iyan.

Kaya, ano daw an ginibo ni Jesus? Bueno, sabi nia: ‘Pahelingan nindo sako an sarong sinsilyo.’ Kan darahan sia nin saro, hinapot sinda ni Jesus: ‘Kiisay na retrato asin ngaran an yaon dian?’ Sabi kan mga tawo: “Ki Cesar.” Kaya sabi ni Jesus: “Kun siring, itao nindo ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, alagad sa Dios an mga bagay na sa Dios.”​—Lucas 20:19-26.

Bueno, mayo nin makukuang sala sa simbag na iyan an siisay man. Kun may ginigibo si Cesar para sa banwaan, tama sana na gamiton an kuartang ginibo ni Cesar sa pagbayad sa saiya para sa mga bagay na ini.  Kaya paagi kaini, ipinaheling ni Jesus na tama na magbuhis sa gobyerno para sa mga bagay na inaako niato.

Ngonyan, tibaad mayo ka pa sa edad na magbuhis. Alagad may maninigo kang itao sa gobyerno. Aram mo daw kun ano iyan?— Pagkuyog sa mga ley kan gobyerno. Sabi kan Biblia: ‘Magin makinuyog sa superyor na mga autoridad.’ An mga autoridad na ini iyo an mga may kapangyarihan sa gobyerno. Kaya an Dios iyo an nagsasabi na maninigo niatong kuyogon an mga ley kan gobyerno.​—Roma 13:​1, 2.

Tibaad may ley na dai mag-apon nin papel o iba pang bagay sa kalye. Maninigo mo daw na kuyogon an ley na iyan?— Iyo, gusto nin Dios na ika kumuyog. Maninigo ka man daw na magin makinuyog sa pulis?— Sinisueldohan kan gobyerno an mga pulis tanganing protehiran an mga tawo. An pagkuyog sa sainda kapareho kan pagkuyog sa gobyerno.

Kaya kun mabalyo ka sa tinampo asin sabihon nin pulis na “Halat nguna!” ano daw an maninigo mong gibohon?— Kun dumalagan pa man giraray an iba, maninigo daw na dumalagan ka man?— Ika maninigong maghalat, dawa kun solo ka na sanang naghahalat. Sinasabi nin Dios na kumuyog ka.

Tibaad may ribok sa palibot, asin sabihon nin pulis: “Dai kamo magduman sa tinampo. Dai kamo magluwas.” Alagad tibaad makadangog ka nin mga nagkukurahaw asin iniisip mo kun ano na an nangyayari. Maninigo ka daw na lumuwas tanganing magdalan?— Pagkuyog daw ini sa “superyor na mga autoridad”?—

Sa dakol na lugar, nagtotogdok man nin mga eskuelahan an gobyerno, asin sinisueldohan kaiyan an mga maestra. Kaya sa paghona mo daw gusto nin Dios na kuyogon mo an maestra?— Isip-isipa iyan. An maestra sinisueldohan kan gobyerno tanganing magtokdo, kun paanong sinisueldohan kaiyan an pulis tanganing protehiran an mga tawo. Kaya an pagigin makinuyog sa pulis o sa maestra garo man sana pagkuyog sa gobyerno.

 Alagad paano kun sabihon nin maestra na dapat kang gumibo nin akto nin pagsamba sa sarong imahen? Ano daw an gigibohon mo?— An tolong Hebreo dai duminuko sa imahen, dawa kan pagbotan sinda ni Hadeng Nabucodonosor. Nagigirumdoman mo daw kun taano?— Huli ta habo nindang makisuway sa Dios.

An parasurat nin kasaysayan na an ngaran Will Durant nagsurat manongod sa enot na mga Kristiano asin nagsabi na an saindang ‘pinakadakulang debosyon [o, kaimbodan] bakong ki Cesar.’ Bako, iyan ki Jehova! Kaya girumdoma na an Dios maninigong magin enot sa satong buhay.

Kinukuyog niato an gobyerno ta iyan an gusto nin Dios na gibohon niato. Alagad kun pagbotan kitang gumibo nin sarong bagay na sinasabi nin Dios na dai niato maninigong gibohon, ano daw an maninigo niatong sabihon?— Maninigo na sabihon niato an sinabi kan mga apostol sa halangkaw na saserdote: “Dapat na kuyogon niamo an Dios bilang namamahala imbes na mga tawo.”​—Gibo 5:29.