OMAFIMBO amwe ohashi kala shidjuu okushiiva kutya oolyelye tu na okudulika kuvo. Meme woye ile tate woye otashi dulika e ku lombwele u ninge oshinima shonhumba. Ndele omuhongifikola ile omupolifi otashi dulika e ku lombwele u ninge oshinima shimwe shi lili. Ngeenge owa ningilwa oshinima sha tya ngaho, olyelye womuvo to ka dulika kuye? — 

MEtukulwa eti-7 lembo eli, otwa lesha Ovaefeso 6:1-3. Omushangwa oo otau ti kutya ounona ove na okudulika kovadali vavo. Owa ti: ‘Dulikeni kovakulunhu veni mOmwene.’ Mbela ou shi shii kutya osha hala okutya shike eshi taku tiwa ‘mOmwene’? —  Ovadali ovo ve li mOmwene ohava hongo ounona vavo va kale hava dulika keemhango daKalunga.

Ashike ovakulunhu vamwe inava itavela Jehova. Mbela ohatu ka ninga po shike ngeenge umwe womuvo te tu lombwele kutya inashi puka okuvaka mekonakona ile okudja noinima mofitola ino i futa? Mbela osha yuka ngoo kokaana okupopya oipupulu ile okuvaka? — 

Dimbuluka kutya ohamba Nebukadnesar oya li ya lombwela ovanhu aveshe ve linyongamene oshihongwafano osho ya li ya dika po. Ndele Sadrak, Mesak naAbednego kava li ve shi linyongamena. Mbela ou shi shii kutya omolwashike va li inave shi linyongamena? —  Omolwaashi Ombibeli oya ti kutya ovanhu ove na okulongela Jehova oye aeke. — Exodus 20:3; Mateus 4:10.

Konima eshi Jesus a fya, ovayapostoli vaye ova li va twalwa komhangu yopombada yOvajuda. Omupristeri omukulunhu Kajafas okwa li e va lombwela a ti: “Fye otwe mu shilika shili, onye mu ha longe vali ovanhu edina [laJesus], ndele taleni, Jerusalem ashishe omwe  shi yadifa nelongo leni.” Omolwashike ovayapostoli va li inava dulika kelombwelo lomhangu yopombada oyo? —  Petrus okwa li a nyamukula Kajafas ponhele yovayapostoli aveshe a ti: “Okudulika kuKalunga ku dule okudulika kovanhu.” — Oilonga 5:27-29.

Pefimbo opo, ovawiliki velongelokalunga lOshijuda ova li va nwefa mo ovanhu neenghono. Ndele oshilongo shavo osha li tashi pangelwa kepangelo laRoma, nomupangeli wepangelo laRoma okwa li ha ifanwa Omukesari. Epangelo laRoma ola li la ningila ovanhu omauwa mahapu, nonande Ovajuda kava li va hala okupangelwa kOmukesari waRoma. Omapangelo kunena ohaa ningile yo ovakwashiwana vao omauwa mahapu. Mbela ou shii omauwa amwe oo omapangelo haa ningile ovanhu? — 

Omapangelo ohaa tungu eepate nohaa futu yo ovapolifi novadimi vomundilo opo ve tu amene. Ohaa yandje yo ehongo kounona nohaa file oshisho ouhaku wovanamido. Epangelo ohali longifa oimaliwa okuninga oinima ya tya ngaho. Mbela ou shii kutya epangelo ohali hange peni oimaliwa oyo? —  Oimaliwa oyo ohai futwa kovanhu. Oimaliwa oyo ovanhu hava futu epangelo ohai ifanwa oifendela.

Eshi Omuhongi Munene a li kombada yedu, Ovajuda vahapu kava li  hava kala va hala okufuta oifendela kepangelo laRoma. Onghee hano, efiku limwe ovapristeri ova li va pula omunhu wonhumba a pule Jesus epulo opo ngeno e mu kengelele. Omunhu oo okwa li a pula Jesus a ti: ‘Osha wapala tuu, tu yandje komukesari efendelo ile hasho?’ Epulo olo ola li loukengeleledi. Ngeno Jesus okwa nyamukulile kutya: ‘Heeno, omu na okufuta oifendela,’ ngeno Ovajuda vahapu ngeno inava hokwa eendjovo odo. Ndele Jesus ka li ta dulu okutya ‘ahowe, inamu pumbwa okufuta oifendela,’ molwaashi osha puka okutya ngaho.

Jesus okwa li a ninga po shike hano? Okwa li e va lombwela a ti: “Ulikilei nge ombongo.” Eshi va li va yandja oshimaliwa osho kuJesus, okwa li e va pula a ti: “Efano eli neshangelo eli olalyelye?” Ova li ve mu nyamukula va ti: “Olomukesari.” Opo nee Jesus okwa li e va lombwela a ti: “Peni hano omukesari osho shomukesari, naashi shaKalunga, shi peni Kalunga.” — Lukas 20:19-26.

Enyamukulo olo ola li la yela filufilu. Molwaashi Omukesari oha ningile ovanhu ouwa, osha yuka okufuta Omukesari noimaliwa oyo a longa omolwouwa oo ha ningile ovanhu. Kungaho, Jesus okwa li a ulika kutya osha yuka okufuta oifendela kepangelo omolwoinima oyo hali tu ningile.

 Paife ino kula manga nokufuta oifendela, ndele nande ongaho, ope na oshinima shonhumba osho u na okuyandja kepangelo. Mbela ou shi shii kutya oshike? —  Ou na okukala ho dulika keemhango depangelo. Ombibeli oya ti: “Omunhu keshe na dulike kovapangeli.” Ovapangeli ovanhu ovo ve na eenghonopangelo. Onghee hano, Kalunga oye a ti kutya otu na okudulika keemhango depangelo. — Ovaroma 13:1, 2.

Otashi dulika epangelo li tule po omhango kutya hamunhu a ekele eembapila ile a kakeke momapandavanda. Mbela ou na okudulika komhango ya tya ngaho? —  Heeno, Kalunga okwa hala u dulike kuyo. Mbela ou na okudulika kovapolifi? —  Epangelo ohali futu ovapolifi opo ve tu amene. Ngeenge otwa kala hatu dulika kovapolifi, kungaho, ohatu dulika kepangelo.

Natu tye nee ngeno ou li pokutauluka epandavanda, ndele omupolifi te ku lombwele ta ti: “Teelela manga!” ou na okuninga po shike? — Ngeenge vakweni vamwe ova twikile okutauluka epandavanda, mbela naave ou na okutauluka? —  Ou na okukanghama, nonande oove auke wa teelela. Kalunga ote ku lombwele u kale ho dulika.

Natu tye nee pomudingonoko weni opa holoka oupyakadi wonhumba, novapolifi otashi dulika ve ku lombwele kutya: “Ino ya mepandavanda. Ino pita mo meumbo.” Otashi dulika u ude omaweelelo pondje ndele to lipula kutya mbela oshike tashi ningwa po. Mbela oto ka ya pondje u ka tale osho tashi ningwa po? —  Mbela ngeenge owa ningi ngaho oto dulika ngoo “kovapangeli”?

Moilongo ihapu, omapangelo ohaa tungu yo eefikola, nohaa futu ovahongifikola. Mbela oto diladila kutya Kalunga okwa hala u kale ho dulika kovahongifikola? —  Diladila shi na sha naasho. Epangelo ohali futu ovahongifikola opo ve tu honge, ngaashi ashike hali futu ovapolifi opo ve tu amene. Hano ngeenge owa kala ho dulika kovapolifi ile kovahongifikola, kungaho, oto dulika kepangelo.

Ndele mbela oto ka ninga po shike ngeenge omuhongifikola okwe ku lombwele kutya ou na okulinyongamena ile okwiilikana oshihongwafano  shonhumba? Oto ka ninga po shike? —  Ovaheberi vatatu kava li ve linyongamena oshihongwafano, nokuli naashi ohamba Nebukadnesar ya li ye va lombwela ve shi ninge. Mbela oto dimbuluka kutya omolwashike va li inave shi linyongamena? —  Omolwaashi kava li va hala okunyona kuKalunga.

Omunandjokonona umwe wedina Will Durant okwa shanga kombinga yOvakriste vonale a ti kutya kava li ‘va pitifa komesho okukala ovadiinini kOmukesari.’ Ovakriste ovo ova li va lenga oudiinini wavo kuJehova. Hano dimbuluka kutya otu na okupitifa komesho Kalunga monghalamwenyo yetu.

Ohatu dulika komapangelo molwaashi Kalunga okwa hala tu dulike kuo. Ndele ngeenge otwa lombwelwa tu ninge oshinima osho Kalunga a ti inatu shi ninga, otu na okutya ngahelipi? —  Otu na okupopya ngaashi ovayapostoli va li va lombwela omupristeri omukulunhu va ti: “Okudulika kuKalunga ku dule okudulika kovanhu.” — Oilonga 5:29.