Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ESURA 28

Ngoku Thwangaminya Oyo Thwanga Kenga

Ngoku Thwangaminya Oyo Thwanga Kenga

OKWA bundi buthuku kikalire eriminya oyo thwanga kenga. Mama wawu kutse thatha wawu anga bugha athi wukole kindu kirebe. Aliriryo omusomesya kutse omupolisi iniakubwira athi wukole ekindu eky’embaghane okw’ekyo. Eki kyamabya, iwukendi ghendera okwa kyandi?—

Omwa Sura 7, ey’ekitabu kino, muthwa soma Abanya Efeso 6:1-3. Aho hakabugha hathi abaana batholere ibowa ababuthi babu. Erisako likabugha lithi, ‘Mwowe abathatha n’abakoyo wenyu busana n’Omukama.’ Wunasi ekya kikamanyisaya abaana eriowa ababuthi babu ‘busana n’Omukama’?— Kikamanyisaya kithi abaana batholere ibowa ababuthi babu bakabakangirirya ebihano bya Nyamuhanga.

Aliriryo abandi bandu abakulire sibikirirye Yehova. Neryo ibbwa, omughuma w’okw’ibo amakubwira athi wukope ebizamu kutse eriheka ekindu ky’omwa duka isiwathakithuha? Nina kibuya omwana erikopa kutse eriba?—

Wibuke ngoku kiro kighuma Omwami Nebukadeneza mwalhaghira athi obuli mundu unamire esanamu ey’ehoro eya akokothaya. Aliriryo Sadiraki, Mesaki, na Abedenego mubaghana. Wunasi nga ni busana naki?— Kundi e Biblia yikabugha yithi abandu batholere ibaramya Yehova musa.Eriluayo 20:3; Matayo 4:10.

Petero akabwira Kayafa yaki?

Yesu abere abiriholha, abakwenda biwe mubalethwa omw’Ibughiro likulhu ery’edini y’Abayuda. Omuhereri Mukulhu Kayafa mwabugha athi: ‘Muthwabahana kutsibu thuthi simukangiriraye omwa lina lya Yesu, kandi lebaya! mwabirisulya e Yerusalemu mw’erikangirirya lyenyu.’ Ni kyahi ekyaleka abakwenda ibatha ghendera okwa ebya Eribuyiro likulhu lyathwamu?— Omw’imanira abakwenda abosi, Petero mwasubirya Kayafa athi: ‘Litholere ithwa kenga Nyamuhanga kwilhaba abandu.’Emibiri 5:27-29.

Okwa buthuku obo, abasondoli b’edini y’Abayuda babya bawithe obuthoki bunene. Aliriryo, ekihugho kyabu kyabya kikasondolhwa n’obuthabali kutse egavumente eye Roma. Omukulhu ow’obuthabali obo abya ini Kaisari. Nomwakine indi Abayuda sibabya banzire Kaisari akabathabalhako, obuthabali bwe Roma mubwakolera abandu b’ebindu bingyi ebyuwene. Na munabwire, amathabali akakolera esyondulhani sy’ebindu bibuya. Wunasi ebighuma by’okwa bindu ebi nga ni byahi?—

Esyogavumente sikakolha esyonzira n’erithuha abapolisi n’abakalimaya omuliro busana n’erithutheya. Kandi sikahimba amasukuru n’amathambiriro. Sikakolesaya esyosente nene erikolha ebindu ebi. Wunasi egavumente nga yikalhusaya esyosente esi syahi?— Yikasilhusaya omw’abandu. Esyosente esya abandu bakaliha egavumente sikahulhawa mwa emisolho.

Omughulhu Omukangirirya Mukulhu abya okwa kihugho, Abayuda bangyi sibabya banzire erithuha emisolho ey’obuthabali bwe Roma. Neryo kiro kighuma abahereri mubapangisya abalhume eriyabulya Yesu busana n’erimulhaba ahisi. Ekibulyo kyabya kithi, ‘Thunatholere erisolera Kaisari kutse eyihi?’ Eki kyabya kibulyo eky’erilenga okwa mundu. Yesu kwa subirya athi, ‘Ee, mutholere imwasolha,’ abangyi b’okw’Abayuda sibanga tsemere ekya abugha. Aliriryo Yesu syanga bughire athi, ‘Eyihi, simutholere mukasolha.’ Kyangabere isikihikire iyo eribugha ekyo.

Neryo Yesu mwakolha ki? Mwabugha athi: ‘Munyikangaye ekikwenge.’ Babere bamulethera kyo, Yesu mwabulyabo athi: ‘Ekisasani n’erina eririko ni byandi kwehi?’ Abalhume mubabugha bathi: “Ni bya Kaisari.” Neryo Yesu mwabwirabo athi: “Mulihe Kaisari ebindu bya Kaisari, kandi mulihe Nyamuhanga ebindu bya Nyamuhanga.”Luka 20:19-26.

Yesu mwasubirya athi ekibulyo eky’abalhume abanza erimulengako?

Omwa nzira eyi, sihali omundu wosi-wosi oyuwanga banire eky’eriyihambulyamu busana n’erisubirya eryo. Kaisari amabya iniakakolera abandu b’ebindu bibuya, ni kibuya erikolesya esyosente esya Kaisari abirikolha nuku thumuthuhe busana n’ebindu ebi. Neryo omwa nzira eyi, Yesu mwakangania ngoku kitholere erithuha egavumente y’omusolho busana n’ebindu ebya thukakolerawa.

Lino siwuli wa hika erithuha emisolho. Aliriryo hane ekindu ekya wutholere iwaha egavumente. Wunasi nga ni kyahi?— Ly’erikenga ebilhaghiro by’egavumente. E Biblia yikabugha yithi: ‘Thukenge abathabali b’ekihugho.’ Abathabali aba b’abali n’obuthoki omwa gavumente. Neryo Nyamuhanga yukabugha athi thutholere ithwa kenga ebilhaghiro by’abathabali.Abanya Roma 13:1, 2.

Hanganabya ihane ekilhaghiro ekikabugha kithi isithwa ghusanga ebipapura kutse ebindi bindu bya kithya-kithya. Wunatholere iwakenga ekilhaghiro ekyo?— Ee, Nyamuhanga anzire iwakenga kyo. Wunatholere iwakenga n’abapolisi?— Egavumente yikathuha abapolisi nuku batheghaye abandu. Wamabakenga wukabya iwamakenga egavumente.

Busana n’ekyo, wamabya iwukanza erikyuruka enzira neryo omupolisi akakubwira athi “Linda!” wutholere iwakolha ki?— Abandi bamathwamu erikyuruka, wunatholere iwabakwama?— Wutholere iwalinda, nomuwanga sighalha iwuwene. Nyamuhanga akakubwira athi wubye mwowa.

Omwa bulhambu obwa wikeremu mwanganabya ekitsibu neryo abapolisi ibabugha bathi: “Abandu balikitangatanga. Babye omw’amanyumba.” Aliriryo iwowa akalulu neryo iwabulha ekyamabya nga niki. Wunatholere iwahulhuka eriyalebya?— Iwune mwendibya iwamakenga ‘abathabali b’ekihugho’?—

Kandi omwa bitsweka bingyi, egavumente yikahimba amasukuru, n’erithuha abasomesya. Busana n’ekyo, wukalengekanaya Nyamuhanga ananzire iwakenga abasomesya?— Thalengekania okwa kino. Egavumente yikathuha abasomesya erisomesya, ngoku yikanathuha abapolisi eritheya abandu. Neryo wamakenga omupolisi kutse omusomesya wukabya iwamakenga egavumente.

Busana naki thutholere ithwa kenga omupolisi?

Kandi ibbwa omusomesya amakubwira athi wukathekawa eriramya esanamu ndebe? Iwukendi kolha ki?— Abaebrania basathu mubathunamira esanamu, n’omughulhu Omwami Nebukadeneza ababwira athi bakole ekyo. Wun’ibukire nga ni busana naki?— Kundi mubanza erikenga Nyamuhanga.

Omuhandiki ow’ebya kera ya Will Durant mwahandika okw’Abakrisitayo abakera athi oyo babya ‘bakakenga kutsibu si Kaisari.’ Abya ini Yehova! Neryo wutholere iwaminya ngoku Nyamuhanga atholere iniabya embere omwa syongebe syethu.

Thukakenga obuthabali kundi ekyo kya Nyamuhanga anzire ithwakolha. Aliriryo bamathubwira bathi thukole ekya Nyamuhanga akabugha athi sithutholere thukakolha, thutholere ithwa subirya thuthi ki?— Thutholere ithwa bugha ekya abakwenda babwira omuhereri mukulhu bathi ‘Litholere ithwa kenga Nyamuhanga kwilhaba abandu.’Emibiri 5:29.

E Biblia yikakangiriraya yithi thutholere ithwa kenga ebilhaghiro. Soma ebihandikire omu Matayo 5:41; Tito 3:1; na 1 Petero 2:12-14.