MAIRAP no maminsan ya amtaen no siopay nepeg tayon tuloken. Nayarin walay ipagawa ed sika nen nanay odino tatay mo. Balet ta nayarin sumlang so ipagawa ed sika nen madam mo odino sakey a pulis. No nagawa itan, siopa ed sikara so tuloken mo ey?—

Diad banda’d gapo na sayan libro, diad Kapitulo 7 et binasa ta so Efeso 6:1-3 diad Biblia. Ibabaga to a saray ananak so nepeg ya ontulok ed atateng da. ‘Ontulok kayo ed saray atateng yo a mikasakey ed Katawan,’ so ibabaga na teksto. Antam no antoy labay ya ibaga na ‘mikasakey ed Katawan’?— Saray atateng a mikasakey ed Katawan so mangibabangat ed ananak da ya ontulok ed saray ganggan na Dios.

Balet arum a mas matakken a totoo et agda panisiaan si Jehova. Kanian, panon to no ibaga na sakey ed sikara ya aliwan makapuy so mansakal no eksamin diad eskuelaan odino mangala na bengatla ed lakoan ya agla bayaran itan? Kasin aliwan makapuy parad sakey ya ugaw so mansakal odino mantakew?—

Nonoten, aminsan et ingganggan nen Arin Nabucodonosor so amin ya ondakmomo ed balitok ya imahen ya impaalagey to. Balet ta agdinmakmomo si Sidrac, Mesac, tan Abdenago. Antam no akin?— Lapud ibabaga na Biblia a si Jehova labat so nepeg a dayewen na totoo.—Exodo 20:3; Mateo 4:10.

Kayari impatey nen Jesus, inawit iray apostol to ed Sanedrin, say manunan relihyoson korte na saray Judio. Inkuan na Atagey a Saserdote  a si Caifas: ‘Imbilin mi ed sikayo a malet ya agkayo manbangat ed ngaran [nen Jesus], et nia! pinano yo so Jerusalem na bangat yo.’ Akin ya agtinulok na saray apostol so Sanedrin?— Onia so inyebat nen Pedro ed si Caifas, a mangirerepresenta ed amin ya apostol: “Nakaukolan ya unoren mi so Dios, nen saray totoo.”—Gawa 5:27-29.

Nensaman, saray pangulo na relihyon na Judio so makapanyari a maong. Balet, say bansa ra so uuleyan na gobiernoy Romano. Say tawag ed pangulo na satan a gobierno et Cesar. Anggaman aglabay na saray Judio si Cesar bilang manuley da, say gobiernoy Romano so nanggawa na dakel a maabig iran bengatla parad totoo. Saray gobierno natan so manggagawa met na maabig iran bengatla parad saray mibabaley da. Antam no antoray pigara ed saraya?—

Saray gobierno so manggagawa na saray karsada tan mansusueldo ed saray pulis tan saray bombero pian manprotekta ed sikatayo. Nayarin iyareglo da met so paneskuela na saray kalangweran tan pangasikaso ed bunigas na saray maedad la. Gagastosan na gobierno iraya. Antam no iner so pangaalaan na gobierno ed kuarta?— Manlalapud totoo. Say tawag ed ibabayar na totoo ed gobierno et buis.

 Sanen wadiad dalin so Sankamaongan a Managbangat, dakel a Judio so agmalabay a manbayar na buis ed gobiernoy Romano. Kanian sakey ya agew, saray saserdote so angupa na pigaran lalaki pian tepetan si Jesus na makapalikdo. Oniay tepet: ‘Kasin manbayar kami na buis ed si Cesar odino andi?’ Makapalingo itan a tepet. No inmebat si Jesus na, ‘On, nepeg kayon manbayar na saray buis,’ dakel a Judio so agmalabay ed satan ya ibaga to. Balet agnayarin ibaga nen Jesus ya ‘Andi, agkayo manbabayar na saray buis.’ Lingo so pangibagay ontan.

Kanian, antoy ginawa nen Jesus ey? Onia’ay so imbaga to: ‘Ipanengneng yo ed siak so sinsilyo.’ Sanen inawitan da na sakey, intepet nen Jesus ed sikara: ‘Siopan retrato tan ngaran so wadtan?’ Inkuan na saray lalaki: “Si Cesar.” Kanian inkuan nen Jesus: “No ontan sirin, bayaran yo ed si Cesar iray bengatlan kien nen Cesar, balet diad Dios iray bengatlan kien na Dios.”—Lucas 20:19-26, NW.

Anggapoy makakontra ed saman ya ebat to. No gagawaen nen Cesar iray bengatla parad totoo, manepeg labat ya ibayar ed si Cesar so kuarta a ginawa parad sarayan bengatla. Kanian diad onian paraan,  impanengneng nen Jesus a manepeg so pambayar na saray buis ed gobierno lapud saray naaawat tayo.

Nayarin kulang ni taon mo pian manbayar na buis. Balet walay kaukolan mon iter ed gobierno. Antam no anto itan?— Katutulok ed saray ganggan na gobierno. Ibabaga na Biblia: ‘Ontulok ed saray atagtagey a pakauley.’ Sarayan pakauley et saraman so walaan na pakayari ed gobierno. Kanian say Dios so mangibabaga a nepeg tayon tuloken iray ganggan na gobierno.—Roma 13:1, 2.

Nayarin walay ganggan ya agmanbantak na papel odino agmantakatak diad karsada. Nepeg mo kasin tuloken itan a ganggan?— On, labay na Dios a tuloken mo itan. Nepeg mo met kasi ontulok ed saray pulis?— Susueldoan na gobierno iray pulis pian manprotekta ed totoo. Say itulok ed sikara et singa met itutulok ed gobierno.

Kanian no akaparaan ka lan ombaliw ed karsada tan ibaga na pulis ya “Alagar kayo ni!” antoy gawaen mo ey?— No ombaliw laray arum, kasin ombaliw ka met la?— Nepeg a manalagar ka, anggano bukbukor moy manalagar. Ibabaga na Dios ya ontulok ka.

Nayarin walaray gulo ed kakaabay, tan nayarin ibaga na sakey a pulis: “Agkayo oonla ed karsada. Agkayo ompapaway.” Balet ta walay narerengel mon maneyag tan pankelawan mo no antoy nagagawa. Kasin ompaway ka pian nengnengen mo?— Kasin katutulok iya ed ‘atagtagey iran pakauley’?—

Diad dakel a paspasen, mangipapaalagey met iray gobierno na saray eskuelaan, tan mansusueldo ed saray maestra o maestro. Kanian kasin isipen mon labay na Dios ya ontulok ka ed maestram?— Nonot mo pa. Susueldoan na gobierno iray maestra o maestro pian manbangat, a singa say pulis so susueldoan pian protektaan iray totoo. Kanian say itulok ed pulis odino ed maestra et singa itutulok ed gobierno.

 Balet panon to no ibaga na maestra a nepeg moy mandayew ed saray imahen? Antoy gawaen mo ey?— Saray taloran Hebreo so agdinmakmomo ed imahen, anggano imbaga ed sikara nen Arin Nabucodonosor. Nanonotan mo no akin?— Lapud agda labay a kontraen so Dios.

Sakey a managsulat na awaran a manngaran na Will Durant so angisulat nipaakar ed inmuna iran Kristiano tan inkuanto a say ‘sankatageyan a katutulok [odino, katooran] so agkien nen Cesar.’ Imbes, kien itan nen Jehova! Kanian tandaan a say Dios so nepeg ya iyuna ed bilay tayo.

Tutuloken tayoy gobierno lapud ontan so labay na Dios a gawaen tayo. Balet no walay ipagawa ed sikatayo ya isesebel na Dios ed sikatayon gawaen, antoy nepeg tayon ibaga?— Nepeg tayon ibaga so singa imbaga na saray apostol ed atagey a saserdote: “Nakaukolan ya unoren mi so Dios, nen saray totoo.”—Gawa 5:29.