Ir al contenido

Ir al índice

28 YACHAQANA

¿Pitá kasukuna tiyan?

¿Pitá kasukuna tiyan?

WAKIN kutisqa mana yachanchejchu pitachus kasukunata. Ichá mamayki chayri tatayki imatapis kamachisunkiman. Profesorniyki chayri uj policía, waj jinatataj kamachisunkiman. Jina kajtin, ¿pitá kasunayki tiyan?...

Kay libroj 7 yachaqananpi, Efesios 6:1-3 versiculosta leerqanchej. Chaypeqa wawas, tatamamankuta kasunankumanta parlan. Chaypi nin: “Wawas, Señorpi kaspa, tataykichejta mamaykichejta kasuychej”, nispa. ¿Imatá chay niyta munan?... Wawasqa tatankuta mamankuta kasukunanku tiyan, paykuna Diospa kamachiykunasninta yachachejtinku.

Wakin kuraj runastajrí, mana Jehovapi creenkuchu. Ichá uj runa nisunkiman, examenpi copiakuy chayri tiendamanta imatapis mana pagaspalla apakuy, allillan kasqanta. ¿Imatá ruwawaj? ¿Allinchu kanman chaykunata ruwanayki?...

Yuyarikuy, rey Nabucodonosorqa uj santota ruwachispa, tukuy runas kʼumuykukunankuta kamacherqa. Chaywanpis Sadrac, Mesac, Abed-nego imaqa, mana kʼumuykukorqankuchu. ¿Yachankichu imaraykuchus?... Bibliaqa Jehovallata yupaychanata nin (Éxodo 20:3; Mateo 4:10).

¿Imatá Pedro Caifasman nishan?

Jesús wañupusqanmanta pisi tiemponman, runasqa apostolesninta Jatun Juntaman aparqanku, judiospa juzgana wasinkuman. Chaypeqa kuraj kaj sacerdote Caifás nerqa: ‘¿Manachu qankunata kamacherqayku amapuni chay Jesuspa sutinpi yachachinaykichejta? Kunantaj yachachiyniykichejwan tukuy Jerusalén llajtamanña juntʼaykuchinkichej’, nispa. ¿Imaraykutaj Jesuspa apostolesnin mana kasukorqankuchu?... Pedroqa apostolespa sutinpi, Caifasman kuticherqa: “Diostapuni astawanqa kasunayku tiyan, runasta kasunaykumantaqa”, nispa (Hechos 5:27-29).

Chay tiempopi, judiospa religionninkuta kamachejkunaqa may atiyniyoj karqanku. Jinapis llajtankoqa Romaj atiyninpi kasharqa. Romapi kamachejtaj César nisqa karqa. Cesarta Judíos mana kasuyta munajtinkupis, Cesarqa ashkha imasta llajtankupaj ruwacherqa. Kunanpis gobiernosqa, ashkha imasta runaspaj ruwanku. ¿Yachankichu imastachus?...

Gobiernosqa ñankunata ruwachinku, chayninta viajananchejpaj. Jarkʼanawanchejpajtaj policiasman, nina laurayta wañuchejkunamanpis paganku. Chantapis wawaspaj escuelasta ruwachinku. Machitu runas jampichikunankupajpis hospitalesman paganku. Tukuy chaykunaqa qolqepaj. ¿Yachankichu maymantachus qolqeta orqhosqankuta?... Runasllamantataj. Runas gobiernoman pagasqanku qolqeqa, impuesto sutikun.

Jesuspa tiemponpi, ashkha judíos Cesarman mana impuestota pagayta munajchu kanku. Uj kuti, sacerdotesqa runasta minkʼarqanku, Jesusta tapuspa pantachinankupaj. Chay runas taporqanku: ‘¿Impuestota Cesarman paganachu tiyan, chayri manachu?’, nispa. Chaytaqa taporqanku Jesusta pantachinankupaj. Jesús “arí, pagana tiyan” nispa kutichejtenqa, ashkha judíos phiñakunkuman karqa. “Mana paganachu tiyan” nispa kutichinantajrí, mana allinchu kanman karqa.

¿Imatá Jesús ruwarqa? Paykunaman nerqa: “Rikuchiwaychej uj phisuta”, nispa. Rikuchejtinkutaj taporqa: “Pejpa uyantaj, chantá pejpa sutintaj kay phisupi churasqa kashan?”, nispa. Paykunataj nerqanku: “Cesarpata”, nispa. Jesustaj paykunaman nerqa: “Jina kajtenqa, Cesarpata kajtaqa Cesarman qopuychej, Diospa kajtataj Diosman qopuychej”, nispa (Lucas 20:19-26).

Jesusta pantachinankupaj tapojtinku, ¿imatá pay nerqa?

Chay kutichisqanmanta, ni pí imatapis niyta aterqachu. César paykunapaj ashkha imasta ruwasqanrayku, qolqellanwantaj pagapunankoqa allillan karqa. Ajinamanta Jesusqa gobiernoman impuestota pagana kasqanta rikucherqa. Imaraykuchus gobiernoqa, noqanchejpaj ashkha imasta ruwan.

Impuestota paganapaj wawallaraj kaspapis, ¿yachankichu imatachus ruwayta atisqaykita?... Gobiernoj leyesninta kasunayki tiyan. Biblia nin: ‘Kamachejkunata kasukuychej’, nispa. Chay kamachejkunaqa, gobiernomanta autoridades kanku. Chayrayku Diospuni kamachiwanchej, gobiernoj leyesninta kasukunata (Romanos 13:1, 2).

Ichá uj ley nin, papelesta chayri qʼopata calleman mana wijchʼunata. ¿Kasukunaykichu tiyan?... Arí, Diosqa kasukunaykita munan. Policiastarí, ¿kasunallaykitajchu tiyan?... Policiasmanqa gobierno pagan runasta jarkʼanankupaj. Paykunata kasukuspaqa, gobiernota kasukushanki.

Chayrayku calleta pasayta munashajtiyki, uj policía “¡suyariy!” nisojtin, ¿imatá ruwanki?... Wajkunata pasarqojta rikuspa, ¿pasarqollankitajchu?... Wajkuna mana kasukojtinkupis, qanqa suyarinayki tiyan. Diosqa kasukunaykita munan.

Wasiyki chaynejpi ima chʼajwapis kajtin, policiaqa “ama calleman llojsimunkichejchu”, ninman. Jinapis runasta chʼajwajta uyarispa, imachus kashasqanta yachayta munawaj. ¿Qhawarej llojsinaykichu kanman?... Llojsispa, ¿“kamachejkunata” kasukushawajchu?...

Ashkha lugarespi, gobiernoqa escuelasta ruwachin, profesoresmantaj pagan. ¿Dios munanchu profesoresta kasunaykita?... Kaypi tʼukuriy. Gobiernoqa profesoresman pagan yachachinankupaj, imaynatachus policiasman pagan runasta jarkʼanankupaj, ajinata. Chayrayku policiasta chayri profesoresta kasukoyqa, gobiernota kasukuywan ninakun.

¿Imaraykutaj policiasta kasukunanchej tiyan?

Profesorniyki uj santota yupaychanaykita nisojtin, ¿imatá ruwanki?... Kinsa hebreosqa qorimanta ruwasqa santoman mana kʼumuykukorqankuchu, rey Nabucodonosor chayta kamachejtinpis. ¿Yuyarikunkichu imaraykuchus?... Diosta kasukuyta munasqankurayku.

Uj qhelqaj, Will Durant sutiyoj nerqa: ‘Ñaupa cristianosqa mana Cesartachu astawanqa kasukoj kanku’, nispa. Paykunaqa Jehovata astawan kasukoj kanku. Chayrayku imamantapis aswan ñaupajman Diosta churana tiyan.

Gobiernota kasukunchej, Dios kamachiwasqanchejrayku. Gobierno Diospa kamachiyninta pʼakinanchejta niwajtinchejrí, ¿imatá ruwasun?... Apóstoles jinallataj nisun: “Diostapuni astawanqa kasunayku tiyan, runasta kasunaykumantaqa”, nispa (Hechos 5:29).

Bibliaqa kamachejkunaj leyesninkuta kasukunata yachachin. Leerina: Tito 3:1; 1 Pedro 2:12-14.