BUSHE walitemwa ukuya ku mitebeto?— Kulawama. Bushe uletontonkanya ukuti Kasambilisha Mukalamba kuti atemwa ifwe ukulaya ku mitebeto?— Kwena, alisangilwe ku co twingeta ati umutebeto lintu umuntu umo aupile, kabili abasambi bakwe bamo baile nankwe. Yehova ni “Lesa wa nsansa,” e co alatemwa nga tuleipakisha ilyo tuli ku mitebeto isuma.—1 Timote 1:11, NW; Yohane 2:1-11.

Ibula 29 ilya cino citabo lilanda ukuti Yehova apaatwile Bemba Wakashika ku kuleka abena Israele baabuke. Bushe uleibukisha ukubelenge fyo?— Pa numa ya ico abantu batendeke ukwimba no kucinda no kutasha Yehova. Cali kwati mutebeto. Abantu balitemenwe sana, kabili kuti twacetekela ukuti na Lesa na o alitemenwe.—Ukufuma 15:1, 20, 21.

Ilyo papitile imyaka mupepi na 40, abena Israele baile ku mutebeto umbi uukalamba. Ababetile ku mutebeto tabalepepa Yehova. Na kuba, ababetile balepepa balesa bambi kabili balelaala na bantu bashaupana na bo. Uletontonkanya ukuti cali bwino ukuya ku mutebeto wa musango yo?— Yehova tatemenwe, kabili akandile abena Israele.—Impendwa 25:1-9; 1 Abena Korinti 10:8.

 Baibolo ilanda na pa mitebeto ibili iya kusefya inshiku sha kufyalwa. Bushe umutebeto umo pali iyi wali wa kusefya ubushiku Kasambilisha Mukalamba afyelwe?— Iyo. Iyi mitebeto ibili iya nshiku sha kufyalwa yali ya bashalebombela Yehova. Umutebeto umo wali wa kusefya ubushiku Imfumu Herode Antipa yafyelwe. Iyi mfumu yaleteka icitungu ca Galili lintu Yesu aleikala kulya.

Imfumu Herode yalecita ifyabipa ifingi. Yaupile umukashi wa kwa munyina. Ali ni Herodia. Umubomfi wa kwa Lesa, Yohane Kabatisha aebele Herode ukuti alilufyanya. Herode tatemenwe fyo bamwebele. E co aisalile Yohane mu cifungo.—Luka 3:19, 20.

Ilyo Yohane ali mu cifungo, ubushiku bwalifikile ubwa kucita umutebeto wa bushiku Herode afyelwe. Herode acitile umutebeto ukalamba. Aitile abantu abacindama abengi. Bonse balelya no kunwa no kuipakisha. Lyene umwana mwanakashi wa kwa Herodia alishile no kutendeka ukubacindila. Bonse batemenwe ifyo alecinda ica kuti Imfumu Herode yalefwaya ukumupeela ica bupe caibela. Yamwebele ati: “Ico conse ulelomba kuli ine nkakupa ukufika na pali hafu wa bufumu bwandi.”

 Cinshi ali no kulomba? Bushe ni ndalama? ifya kufwala ifisuma? ing’anda iikalamba kabili iisuma? Uyu mukashana taishibe ca kulomba. E co aile kuli nyina, Herodia, no kutila: “Ndelomba nshi?”

Ishiba ukuti Herodia alipatile sana Yohane Kabatisha. E co aebele umwana wakwe ukulomba umutwe wakwe. Uyu mukashana abwelele ku mfumu no kutila: “Ntemenwe ukuti mumpeele nomba line pa [mbale] umutwe wa kwa Yohane Kabatisha.”

Imfumu Herode tayalefwaya ukwipaya Yohane pantu yalishibe ukuti Yohane ali muntu musuma. Lelo Herode alilaile, e co aletiina ifyo bambi abali ku mutebeto bengatontonkanya nga akaana ukucite fyo alaile. E co atumine umuntu ku cifungo ku kuputulako Yohane umutwe. Tapakokwele, ulya muntu alibwelele. Ali no mutwe wa kwa Yohane pa mbale, kabili apeele ulya mukashana. Lyene ulya mukashana apeele nyina.—Marko 6:17-29.

Umutebeto umbi uwa kusefya ubushiku bwa kufyalwa uo Baibolo yalandapo na o tawali bwino. Wali mutebeto wa mfumu ya ku Egupti. Lintu kwali uyu mutebeto, imfumu yaputwileko  umutwe wa muntu umo. Lyene, pa numa ya ico, yakulike uyo muntu ukuti ifyuni fimulye! (Ukutendeka 40:19-22) Bushe uletontonkanya ukuti Lesa alitemenwe iyo mitebeto ibili?— Bushe nga walifwaile ukusangwako?—

Twalishiba ukuti ifyalembwa mu Baibolo fyalikwata ubufwayo. Baibolo yalanda fye pa mitebeto ibili iya kusefya inshiku sha kufyalwa. Kabili pali iyi mitebeto ibili, pacitilwe ifyabipa. E co, uleti cinshi Lesa aletweba pa lwa mitebeto ya kusefye nshiku sha kufyalwa? Bushe Lesa afwaya tulesefya inshiku sha kufyalwa?—

Ca cine ukuti pa mitebeto ya musango yu ilelo, abantu tabaputulako imitwe ya banabo. Lelo imitebeto ya kusefya inshiku sha kufyalwa yatendeke na bantu abashalepepa Lesa wa cine. Pa mitebeto ya nshiku sha kufyalwa iyalandwapo mu Baibolo icitabo ca The Catholic Encyclopedia cisosa ukuti: “Ababembu beka . . . e basekelela pa bushiku bafyelwe.” Bushe tulefwaya ukuba nga bene?—

Nga Kasambilisha Mukalamba? Bushe alesefya ubushiku afyelwe?— Iyo, Baibolo tayalandapo ukuti Yesu alecita umutebeto pa bushiku afyelwe. Abakonshi ba kwa Yesu aba kubalilapo tabalecita umutebeto pa bushiku afyelwe. Bushe walishiba icalengele abantu basale ukulasefya ubushiku Yesu afyelwe pa December 25?—

Basalile ubo bushiku pantu, nga fintu icitabo ca The World Book Encyclopedia cisosa, “abantu ba ku Roma balesefya ubu bushiku ngo Mutebeto wa kwa Saturn, ukusefya ubushiku bwa kufyalwa kwa kasuba.” E co abantu basalile ukulasefya ubushiku Yesu afyelwe pa bushiku buntu abasenshi kale kale balesefya!

Bushe walishiba ico twingalandila ukuti Yesu tafyelwe mu December?— Pantu Baibolo ilanda ati lintu Yesu afyelwe, bakacema bali mu mpanga ubushiku. (Luka 2:8-12) Nga tabali mu mpanga aciba ni mu December, umweshi wa mpepo kabili uwa mainsa.

 Abengi balishiba ukuti pa Krisimasi te bushiku Yesu afyelwe. Balishiba no kuti pali bulya bushiku abasenshi balecita ukusefya kushalesekesha Lesa. Lelo abengi balasefya Krisimasi. Bapoosa sana amano ku kukwata umutebeto ukucila ukwishiba ifyo Lesa atontonkanya pali ci. Lelo ifwe tulefwaya ukusekesha Yehova, bushe te ifyo?—

Lintu twakwata umutebeto, tufwaya ukushininkisha ukuti mutebeto usuma mu menso ya kwa Yehova. Kuti twakwata imitebeto pa nshita iili yonse mu mwaka. Tatufwile ukulolela ubushiku bwaibela. Kuti twalya ifisuma no kuteya amangalo. Bushe kuti watemwa ukucite co?— Kuti walanshanya na bafyashi bobe no kupangana na bo ukuti bakakwafwilisheko ukupekanya umutebeto. Ico kuti cawama, bushe te ifyo?— Ilyo tamulapekanya uyu mutebeto, ufwile ukushininkisha ukuti ukaba mutebeto wingasekesha Lesa.