KASI ukutemwa kuŵa panji kuruta ku viphikiro?— Pa viphikiro pangaŵa vintu vinandi vyakukondweska. Kasi ukughanaghana kuti Msambizgi Waluso wangatemwa kuti iwe na ine tirutenge ku viphikiro?— Zuŵa linyake iye wakaruta ku ico tingacicema kuti ciphikiro ca zowara, ndipo ŵanji mwa ŵasambiri ŵake ŵakaruta naye. Yehova ni ‘Ciuta wacimwemwe,’ anteura wakukondweskeka comene usange tikusangwa pa viphikiro viweme.—1 Timote 1:11; Yohane 2:1-11.

Pa peji 29 la buku lino pali nkani yakuti Yehova wakagaŵa pakati maji gha Nyanja Yiswesi kuti Ŵaisrayeli ŵambuke. Kasi wayikumbukira nkani iyi?— Pamanyuma pa kwambuka, ŵantu ŵakimba na kuvina na kuwonga Yehova. Cakucitika ici cikaŵa nge nciphikiro. Ŵantu ŵakasangwa comene, ndipo tingaŵa na cigomezgo kuti Ciuta naye wakakondwa.—Exodus 15:1, 20, 21.

Vikati vyajumpapo virimika pafupifupi 40, Ŵaisrayeli ŵakaruta ku ciphikiro cinyake. Panyengo iyi ŵantu awo ŵakacema Ŵaisrayeli ŵakasopanga Yehova yayi. Na unenesko, ŵantu awo ŵakaŵacema ŵakasopanga ŵaciuta ŵautesi, ndiposo ŵakaŵa na kaluso ka kugonana na ŵantu ŵambura kutorana nawo. Kasi ukughanaghana kuti kuruta ku ciphikiro canteura ici cikaŵa ciweme?— Nadi, Yehova wakakondweskeka yayi, ndipo wakalanga Ŵaisrayeli.—Maŵazgo 25:1-9; 1 Ŵakorinte 10:8.

 Baibolo likutiphaliraso za viphikiro viŵiri vyakukumbukira zuŵa la kubabikira. Kasi cimoza mwa viphikiro ivi cikaŵa zuŵa la kukumbukira kubabika kwa Msambizgi Waluso?— Yayi. Viphikiro vyose viŵiri ivi vikaŵa vyakukumbukira mazuŵa gha kubabika kwa ŵanarumi awo ŵakasopanga Yehova yayi. Ciphikiro cinyake cikaŵa ca kukumbukira zuŵa la kubabika kwa Themba Herode Antipasi. Iye wakaŵa muwusi wa cigaŵa ca Galileya pa nyengo iyo Yesu wakakhalanga ku malo agha.

Themba Herode likacitanga vintu viheni vinandi. Likatora muwoli wa mbali wake. Zina la muwoli uyu likaŵa Herodiya. Muteŵeti wa Ciuta, Yohane Mbapatizi, wakasuska Herode kuti cikaŵa ciheni kuti iye watore Herodiya. Herode wakakwiya na ivyo Yohane wakamuphalira. Anteura wakamujalira mu jere.—Luka 3:19, 20.

Apo Yohane wakaŵa mu jere, zuŵa likakwana la kukondwelera zuŵa ilo Herode wakababikira. Herode wakanozga ciphikiro cikuru. Wakacema ŵantu ŵakuzirwa ŵanandi. Ŵantu awo ŵakiza ku ciphikiro ici ŵakarya na kumwa vinyo ndipo ŵakasangwa comene. Mwana msungwana wa Herodiya wakavina comene pa ciphikiro ici. Waliyose uyo wakaŵapo wakasangwa comene na kaviniro ka msungwana uyu, mwakuti Herode wakakhumbanga kuti wamupe cawanangwa capadera. Herode wakati kwa mwana yura: ‘Cose  ico ungandiromba, ndikupenge, nanga kungaŵa kukugaŵira hafu ya ufumu wane.’

Kasi mwana yura wakarombaci? Kasi wakaromba ndarama? malaya ghakutowa? nyumba yakutowa yakukhalamo yekha? Msungwana yura wakamanya yayi ico wangaromba. Anteura wakaruta kwa ŵanyina, Herodiya, na kuti: ‘Kasi ndirombeci?’

Herodiya wakatinkanga comene Yohane Mbapatizi. Anteura wakaphalira mwana wake kuti wakarombe mutu wa Yohane. Msungwana yura wakawelera kwa themba na kuliphalira kuti: “Nkukhumba kuti mundipe sono pano pa ngwembe mutu wa Yohane Mbapatizi.”

Themba Herode likakhumbanga cara kumukoma Yohane cifukwa likamanya kuti Yohane wakaŵa muntu muweme. Kweni Herode wakalayizga, ndipo wakopanga ivyo ŵantu ŵanji awo ŵakaŵa pa ciphikiro cira ŵakatenge ŵaghanaghanenge usange iye wasintenge maghanoghano ghake. Anteura wakatuma muntu ku jere kukadumula mutu wa Yohane. Mwaluŵiro muntu yura wakawerako. Wakayegha mutu wa Yohane pa ngwembe, ndipo wakapereka kwa msungwana yura. Ndipo msungwana wakapereka kwa ŵanyina.—Marko 6:17-29.

Ciphikiro cinyake ca kukumbukira zuŵa la kubabika ico Baibolo likutiphalira kuti cikaŵa ciweme na pacoko wuwo cara. Cikaŵa ca  themba la ku Egupto. Pa ciphikiro ici naco, themba likadumula mutu wa muntu munyake. Ndipo, pamanyuma pake, likamupayika pa khuni kuti viyuni viryenge! (Genesis 40:19-22) Kasi ukughanaghana kuti Ciuta wakakondweskeka na viphikiro viŵiri ivi?— Kasi iwe ukatenge urutengeko ku viphikiro vira?—

Tikumanya kuti vyose ivyo viri kulembeka mu Baibolo viri na cilato cake. Baibolo likuzunura viphikiro viŵiri pera vya kukumbukira mazuŵa ghakubabikira. Pa viphikiro vyose viŵiri, vintu viheni vikacitika nga ncigaŵa ca kukondwelera. Anteura, kasi ungayowoya kuti Ciuta wakutiphaliraci kukhwaskana na viphikiro vya kukumbukira mazuŵa ghakubabikira? Kasi Ciuta wakukhumba kuti tikondwelerenge mazuŵa ghakubabikira?—

Mbunenesko kuti pa viphikiro vya nga ndi ivi mazuŵa ghano, ŵantu ŵakudumulana mitu yayi. Kweni nkani yagona pakuti viphikiro vyakukumbukira mazuŵa ghakubabikira vikambika na ŵantu awo ŵakusopa Ciuta waunenesko cara. Pa kuyowoya za viphikiro vya mazuŵa gha kubabakira vyakuzunurika mu Baibolo, buku linyake lakurongosora vya cisopo likati: ‘Mbakwananga pera . . . awo ŵakukondwelera zuŵa ilo ŵakababikira.’ (The Catholic Encyclopedia) Kasi nase tikukhumba kukozgana na ŵantu ŵakwananga?—

Wuli pakuyowoya za Msambizgi Waluso? Kasi iye wakakondwelera zuŵa la kubabika kwake?— Yayi, Baibolo likuyowoyapo cilicose cara cakukhwaskana na ciphikiro ca kukumbukira zuŵa la kubabikira Yesu. Na unenesko wose, ŵasambiri ŵakutendekera ŵa Yesu ŵakakondwelerapo ha kubabika kwake. Kasi ukumanya cifukwa ico ŵantu pamanyuma pake ŵakasankira zuŵa la December 25 kuti ŵakondwelerenge kubabika kwa Yesu?—

Malinga na kuyowoya kwa Buku linyake, deti ili likasankika cifukwa, ‘ŵantu ŵa ku Roma ŵakakondweleranga kale nga nciphikiro ca Saturn, uyo ni ciuta wa vyaulimi, ndipo ŵakakumbukiranga kubabika kwa zuŵa.’ (The World Book Encyclopedia) Anteura ŵantu ŵakasanka kukondwelera kubabika kwa Yesu pa deti leneilo ŵantu ŵambura kusopa Ciuta ŵakaŵa kale na holide!

Kasi ukumanya cifukwa ico tikutiri Yesu wakababika mu December yayi?— Cifukwa Baibolo likuyowoya kuti apo Yesu wakababikanga, ŵaliska  ŵakakhalanga ku dambo na usiku. (Luka 2:8-12) Anteura ŵakatenge ŵakhalengeko yayi ku dambo mu mwezi wa kuzizima, na wa cifuko wa December.

Ŵantu ŵanandi ŵakumanya kuti Krisimasi ni zuŵa lakubabikira Yesu cara. Ndipo ŵakumanyaso kuti pa zuŵa leneliri ŵantu ŵambura kusopa Ciuta ŵakaŵa na ciphikiro ico cikaŵa cambura kukondweska kwa Ciuta. Kweni ŵanandi ŵakukondwelera Krisimasi. Iwo ŵakuŵika mtima comene pa ciphikiro kuruska kuwoneseska kuti kasi Ciuta wakughanaghana wuli na ciphikiro ici. Kweni ise tikukhumba kukondweska Yehova, asi ntena?—

Anteura para tiri pa viphikiro, tikwenera kusimikizga kuti ni viweme pa maso pa Yehova. Tingaŵa na ciphikiro nyengo yiliyose mukati mwa cirimika. Tingalindiriranga zuŵa lapadera pera cara. Tingarya vyakurya vinyake vya padera ndiposo kucita maseŵero ghakukondweska. Kasi ukukhumba kucita ivi?— Panyake ungayowoya na ŵapapi ŵako kuti ŵakovwire kuti unozge ciphikiro. Ici cingaŵa cakukondweska comene, asi ntena?— Kweni pambere undapange pulani ya kunozga ciphikiro, ukwenera kuwoneseska kuti nciphikiro cakuti Ciuta wangazomerezga.