Skip to content

Skip to table of contents

VAHE 45

Ko e Hā ‘a e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá? Founga ke Fakahā Ai ‘Okú Ta Fiema‘u Iá

Ko e Hā ‘a e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá? Founga ke Fakahā Ai ‘Okú Ta Fiema‘u Iá

‘OKÚ KE ‘ilo ‘a e lotu na‘e ako‘i ‘e Sīsū ki hono kau muimuí?— Kapau ‘oku ‘ikai, ‘e lava ke ta lau fakataha ia mei he Tohitapú, ‘i he Mātiu 6:9-13. Ko e lotú ni, ‘a ia ‘oku ui ‘e he tokolahi ko e Lotu ‘a e ‘Eikí, ‘oku kau ai ‘a e leá ni: “Ke hoko ho‘o Pule.” ‘Okú ke ‘ilo ko e hā ‘a e pule, pe Pule‘anga ‘o e ‘Otuá?—

Sai, ko ha pule‘anga ko ha fa‘ahinga founga-pule ia. ‘Oku ‘i ai ‘a e fa‘ahinga founga-pule ‘i he ngaahi fonua ‘e ni‘ihi ‘a ia ‘oku ui ai ‘a e tokotaha ‘oku takimu‘á ko e palesiteni, ka ko e founga-pule na‘e palōmesi ‘e he ‘Otuá ‘oku ui ko e Pule‘anga pea ko hono pulé ‘oku ui ko e Tu‘i.

‘Okú ke ‘ilo ‘a e tokotaha na‘e fili ‘e Sihova ko e ‘Otuá ke hoko ko e Tu‘i ‘o Hono pule‘angá?— Ko hono ‘Aló, ‘a Sīsū Kalaisi. Ko e hā ‘oku lelei ange ai ia ‘i ha fa‘ahinga tokotaha pule pē ‘e fili nai ‘e he tangatá?— Koe‘uhí he ‘oku ‘ofa mo‘oni ‘a Sīsū ‘i he‘ene Tamai, ko Sihová. Ko ia, ‘okú ne fai ma‘u pē ‘a e me‘a ‘oku tonú.

Ki mu‘a fuoloa pea fā‘ele‘i ‘a Sīsū ‘i Pētelihemá, na‘e fakamatala ‘a e Tohitapú ‘o kau ki hono fā‘ele‘í pea pehē ai te ne hoko ko e Pule ‘a e ‘Otuá kuó Ne fili. Ta lau angé ‘o fekau‘aki mo e me‘á ni, ‘i he Aisea 9:6, 7 (Ai 9:5, 6PM). ‘Oku pehē ai: “He kuo ‘alo‘i mai ha Tama, kuo tuku mai ha Foha: pea ‘e ‘i hono uma ‘a e pule‘anga. Pea ko e huafa ‘e ui‘aki . . . ko e ‘Eiki ‘o e Melino. ‘E ‘ikai fakangatangata ‘a e tupu o ‘ene pule mo e melino.”—Faka‘ītali ‘amautolu.

‘Okú ke ‘ilo ‘a e ‘uhinga ‘oku ui ai heni ‘a e Pule ‘o e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá “ko e ‘Eiki”?— Sai, ko e ‘eiki ko ení ko e foha ia ‘o ha tu‘i. Pea ko Sīsū ko e Foha ia ‘o e Tu‘i Lahi, ko Sihová. Ka kuo toe ‘ai foki ‘e Sihova ‘a Sīsū ke hoko ko e Tu‘i ‘o Hono pule‘angá, ‘a ia te ne pule‘i ‘a e māmaní ‘i he ta‘u ‘e taha afe. (Fakahā 20:6) ‘I he hili ‘a e papitaiso ‘a Sīsuú, na‘á ne kamata “malanga, ‘o pehe, Mou fakatomala, he kuo ofi ‘a e Pule‘anga ‘o Hevani.”—Mātiu 4:17.

Ko e hā ‘okú ke fakakaukau ai na‘e pehē ‘e Sīsū kuo ofi ‘a e Pule‘angá?— Koe‘uhí ko e Tu‘í, ‘a ia te ne pule ‘amui ‘i hēvaní, na‘e ‘i ai tonu mo kinautolu! Ko e ‘uhinga ia na‘e tala ange ai ‘e Sīsū ki he kakaí: “Ko e Pule‘anga ‘o e ‘Otua ‘oku ‘i homou lotolotonga ni.” (Luke 17:21) ‘Ikai te ke sai‘ia ke ofi ‘aupito atu ‘a e Tu‘i ‘a Sihová kia koe ‘o a‘u nai ki ha‘o lava ‘o ala kiate ia?—

Ko ia, tala mai angé, ko e hā ‘a e ngāue mahu‘inga na‘e ha‘u ‘a Sīsū ki he māmaní ke faí?— Na‘e tali ‘e Sīsū ‘a e fehu‘i ko iá, ‘i he‘ene pehē: “Kuo pau ke u ‘ave ‘a e ongoongolelei ki he ngaahi kolo kehe foki, ‘o tala ‘a e Pule‘anga ‘o e ‘Otua; he na‘e fekau mai au ki he me‘a ko ia.” (Faka‘ītali ‘amautolu; Luke 4:43) Na‘e ‘ilo‘i ‘e Sīsū ‘e ‘ikai lava ke ne fai tokotaha pē ‘a e malangá kotoa. Ko ia, ko e hā ‘okú ke fakakaukau na‘á ne faí?—

Ko e hā ‘a e ngāue na‘e ha‘u ‘a Sīsū ki he māmaní ke faí?

Na‘e ‘ave ‘e Sīsū ‘a e kakaí ‘o ne fakahā ange kia kinautolu ‘a e founga ke fai ai ‘a e ngāue fakamalangá. Ko e ‘uluaki fa‘ahinga na‘á ne ako‘í ko e toko 12 na‘á ne fili ko e kau ‘apositoló. (Mātiu 10:5, 7) Ka ko ‘ene kau ‘apositoló pē na‘e ako‘i ‘e Sīsū ke nau fai ‘a e ngāué ni? ‘Ikai, ‘oku pehē ‘e he Tohitapú na‘e toe ako‘i ‘e Sīsū mo e tokolahi kehe ke nau malanga. Faifai atu pē, na‘á ne fekau atu ‘a e kau ākonga kehe ‘e toko 70 ‘o tautau toko ua ke nau mu‘omu‘a ‘iate ia. Pea ko e hā na‘a nau ako‘i ki he kakaí?— Na‘e pehē ‘e Sīsū: “Mou pehē kiate kinautolu, Kuo ofi mai kiate kimoutolu ‘a e Pule‘anga ‘o e ‘Otua.” (Luke 10:9) ‘I he foungá ni na‘e ako ai ‘a e kakaí ‘o fekau‘aki mo e pule‘anga ‘o e ‘Otuá.

Ki mu‘a fuoloa ‘i ‘Isileli, ko e ngaahi tu‘i fo‘oú na‘a nau fa‘a heka ki he koló ‘i ha ‘uhiki‘i ‘asi ke fakahā kinautolu ki he kakaí. Sai, ko e me‘a eni na‘e fai ‘e Sīsū ‘i he‘ene ‘a‘ahi faka‘osi ki Selusalemá. ‘Okú ke ‘ilo foki, ‘e hoko ‘a Sīsū ko e Pule ‘o e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá. ‘Oku loto ‘a e kakaí ke ne hoko ko e Tu‘i?—

Sai, ‘i he‘ene heka atú, ‘oku kamata ke folahi ‘e he tokolahi taha ‘o e fu‘u kakaí honau ngaahi pulupulú ‘i he halá ‘i mu‘a ‘iate ia. ‘Oku fesi hifo ‘e he ni‘ihi ‘a e ‘akaú pea faliki ia ‘i he halá. ‘I hono fai ‘a e me‘a ko ení ‘oku nau fakahā ai ‘oku nau loto ke hoko ‘a Sīsū ko honau Tu‘i. ‘Oku nau kaila: ‘Monu‘ia ‘a e Tu‘i ‘oku ha‘ele mai ‘i he huafa ‘o Sihová.’ Ka ‘oku ‘ikai ke fiefia ‘a e tokotaha kotoa pē. Ko hono mo‘oní, na‘e a‘u ‘o pehē ‘e he kau taki lotu ‘e ni‘ihi kia Sīsū, ‘Tala ki ho‘o kau ākongá ke nau fakalongolongo.’—Luke 19:28-40PM.

Ko e hā ‘oku liliu ai ‘a e fakakaukau ‘a e kakaí ‘o fekau‘aki mo ‘enau loto ke hoko ‘a Sīsū ko e Tu‘í?

‘I he hili ‘a e ‘aho ‘e nima mei ai ‘oku puke ai ‘a Sīsū ‘o ‘ave ki ha palasi ke hā ki he kōvaná, ko Ponitō Pailato. ‘Oku pehē ‘e he ngaahi fili ‘o Sīsuú ‘oku taukave‘i ‘e Sīsū ko ha tu‘i ia pea ‘okú ne fakafepaki ki he pule‘anga Lomá. Ko ia, ‘oku ‘eke ‘e Pailato ‘a e me‘á ni kia Sīsū. ‘Oku fakahā ‘e Sīsū ‘oku ‘ikai te ne feinga ke fa‘ao ‘a e pule‘angá. ‘Okú ne tala ange kia Pailato: “Ko hoku pule‘anga ‘oku ‘ikai ‘o e maama ko eni.”—Sione 18:36.

‘Oku ‘alu atu leva ‘a Pailato ki tu‘a ‘o ne tala ki he kakaí ‘oku ‘ikai te ne ‘ilo ha kovi ‘a Sīsū. Ka ‘oku ‘ikai ke fiema‘u ‘e he kakaí he taimí ni ke hoko ‘a Sīsū ko honau Tu‘i. ‘Oku ‘ikai te nau loto ke tukuange ia. (Sione 18:37-40) ‘I he hili ha toe talanoa mo Sīsū, ‘oku fakapapau‘i ‘e Pailato kuo ‘ikai te ne fai ha me‘a ‘oku hala. Ko ia, ‘i hono faka‘osí, hili ia hono ‘omai faka‘osi ‘a Sīsū ki tu‘á, ‘oku pehē ‘e Pailato: “Vakai ko ho mou Tu‘i!” Ka ‘oku kaila ‘a e kakaí: ‘ ‘Ave ia, ‘ave ia, tutuki ia ki he ‘akaú.’

‘Oku fehu‘i ‘e Pailato: ‘Teu tutuki ho mou Tu‘í ki he ‘akaú?’ ‘Oku tali atu ‘a e kau taula‘eiki lahí: ‘ ‘Oku ‘ikai ha mau tu‘i ka ko Sisa pe.’ Fakakaukau atu ā ki ai. Na‘e malava ke fakatafoki‘i ‘e he kau taula‘eiki kovi ko iá ‘a e kakaí meia Sīsū!—Sione 19:1-16PM.

‘Oku tatau pē ‘a e ‘ahó ni mo e taimi ko iá. Ko e tokolahi taha ‘o e kakaí ‘oku ‘ikai mo‘oni te nau loto ke hoko ‘a Sīsū ko honau Tu‘i. Te nau pehē nai ‘oku nau tui ki he ‘Otuá, ka ‘oku ‘ikai te nau loto ke tala ange ‘e he ‘Otuá pe ko Kalaisi kia kinautolu ‘a e me‘a ke nau faí. ‘Oku nau fiema‘u honau ngaahi pule‘anga pē ‘o kinautolu ‘i heni tonu ‘i he māmaní.

Fēfē kitaua? ‘I he‘eta ako ‘o fekau‘aki mo e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá mo e ngaahi me‘a fakaofo kotoa te ne fai maí, ‘oku fēfē ai ‘eta ongo‘i ‘o kau ki he ‘Otuá?— ‘Okú ta ‘ofa kiate ia, ‘ikai ‘oku pehē?— ‘E lava fēfē leva ke ta fakahā ki he ‘Otuá ‘okú ta ‘ofa ‘iate ia pea ‘okú ta fiema‘u ke pule‘i kitaua ‘e hono Pule‘angá?—

Ko e hā na‘e papitaiso ai ‘a Sīsuú, pea na‘e anga-fēfē hono fakahā ‘e he ‘Otuá na‘á ne lelei‘ia aí??

‘E lava ke ta fakahā ki he ‘Otuá ‘a e anga ‘o ‘eta ongo‘í ‘aki ‘a e muimui ‘i he fa‘ifa‘itaki‘anga ‘a Sīsuú. Pea ko e hā ‘a e me‘a na‘e fai ‘e Sīsū ke fakahā ai na‘á ne ‘ofa ‘ia Sihová?— ‘ ‘Oku ou fai ma‘u ai pe ‘a e ngaahi me‘a ‘oku lelei‘ia ai iá,’ ko e fakamatala ia ‘a Sīsuú. (Sione 8:29PM) ‘Io, na‘e ha‘u ‘a Sīsū ki he māmaní ‘ke fai ‘a e finangalo ‘o e ‘Otuá’ pea ke ‘faka‘osi ‘ene ngaué.’ (Hepelu 10:7PM; Sione 4:34PM) Fakakaukau ki he me‘a na‘e fai ‘e Sīsū ki mu‘a peá ne kamata ‘ene ngāue fakamalangá.

Na‘e ‘alu ‘a Sīsū kia Sione Papitaiso ki he Vaitafe Sioataní. Hili ‘ena a‘a atu ki he loto vaí, ‘oku fakauku kakato ‘e Sione ‘a Sīsū ‘i he loto vaí pea toe fokotu‘u hake ia. ‘Okú ke ‘ilo ‘a e ‘uhinga na‘e papitaiso ai ‘e Sione ‘a Sīsuú?—

Ko fē ‘e lava ke ta talanoa ai ki he ni‘ihi kehé ‘o fekau‘aki mo e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá?

Na‘e kole ange ‘e Sīsū kia Sione ke ne fai ia. Ka ‘oku anga-fēfē ‘eta ‘ilo na‘e fiema‘u ‘e he ‘Otuá ke papitaiso ‘a Sīsuú?— ‘Okú ta ‘ilo ia koe‘uhí ‘i he taimi na‘e ‘alu hake ai ‘a Sīsū mei he vaí, na‘á ne fanongo ki he le‘o ‘o e ‘Otuá mei hēvani ‘okú ne pehē: “Ko hoku ‘Alo Pele koe; ko koe kuo u hōifua ai.” Na‘e a‘u ‘o fekau hifo ‘e he ‘Otuá ‘a hono laumālie mā‘oni‘oní kia Sīsū ‘i ha lupe. Ko ia ‘i he‘ene papitaisó, na‘e fakahā ai ‘e Sīsū ‘okú ne loto ke tauhi ‘a Sihova ‘i he kotoa ‘o ‘ene mo‘uí, ‘io, ‘o ta‘engata.—Maake 1:9-11.

‘Okú ke kei tupu hake he taimí ni. Ka ko e hā ‘a e me‘a te ke fai ‘amuí?— Te ke hangē ko Sīsuú ‘o papitaiso?— ‘Oku totonu ke ke fa‘ifa‘itaki kiate ia, he ‘oku pehē ‘e he Tohitapú na‘á ne tuku kiate koe ‘ha fa‘ifa‘itaki‘anga ke ke muimui ofi, ‘o topuva‘e taha mo ia.’ (1 Pita 2:21) ‘I he taimi te ke papitaiso aí, te ke fakahā ai ‘okú ke fiema‘u mo‘oni ke pule‘i koe ‘e he Pule‘anga ‘o e ‘Otuá. Ka ‘oku ‘ikai ke fe‘unga pē ‘a e papitaisó.

‘Oku fiema‘u ke ta talangofua ki he ngaahi me‘a kotoa pē na‘e ako‘i ‘e Sīsuú. Na‘e pehē ‘e Sīsū ‘oku ‘ikai totonu ke ta “ ‘o māmāni.” Te ta talangofua kiate ia kapau te ta hoko ‘o kau ‘i he ngaahi me‘a ‘o e māmaní? Ko Sīsū mo ‘ene kau ‘apositoló na‘a nau fakamama‘o mei he ngaahi me‘a peheé. (Sione 17:14) Ka ko e hā ‘a e me‘a ia na‘a nau faí?— Na‘a nau talanoa ki he kakai kehé ‘o fekau‘aki mo e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá. Ko e ngāue ia na‘e mahu‘inga ‘i he‘enau mo‘uí. ‘E lava ke ta fai ia?— ‘Io, pea te ta fai ia kapau ‘oku ‘uhinga kia kitaua ‘a e me‘a ‘okú ta lea‘aki ‘i he‘eta lotu ke hoko mai ‘a e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá.

Kātaki ‘o sio ki he ngaahi konga Tohitapu kehe ko eni ‘oku tala mai ai ‘a e me‘a ‘e lava ke ta fai ke fakahā ai ‘okú ta fiema‘u ke hoko mai ‘a e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá: Mātiu 6:24-33; 24:14; 1 Sione 2:15-17; mo e 5:3.