1, 2. Kiñeke rupa mu, ¿chumngelu (chemu) doy kümey ñi ramtual?

¿NGÜNEDUAMKEYMI tunten ramtun femkeyngün tati pu pichikeche? Kiñeke mu, kim dungulu müten ramtukeyngün. Feymew lelilen mu ramtukeeiñmu: “¿Chumngelu am kallfüley chi wenu?”, “¿Chumngelu am ta wilüfi tati wangülen?”, “¿Iney am ta kimeltufi tati pu üñüm ñi ülkantual?”. Welu wiñoldungufiliyiñ rume ñi ramtun, kiñeke rupa müna küdawngey. Feymew doy küme wiñoldungufiliyiñ rume, ka wiño ramtukeyngün: “¿Chumngelu am?”.

² Tati pu pichikeche müten ramtukelayngün. Amulelu taiñ tremkülerpun elkünukelaiñ taiñ ramtual, ñi kimal chumngechi pual kiñe lof mew, ka taiñ kiñepülekünual kiñeke kuñiwün dungu kam taiñ doy kimal müten. Welu fentren che ramtuwekelay kiñeke dungu, doy falin-ngechi ramtun kütu. Ka kintuwekelay müten tati wiñoldungun engün.

3. Tati doy falin-ngechi ramtun, ¿chumngelu fentren che kintuwekelay ti wiñoldungun?

³ Rakiduamnge tüfachi lifru ñi ramtun mew nielu ñi wünen pagina mu, femngechi ti ramtun  mülelu küla ka kayu pagina mu, ka tati wüne ramtun tüfachi chillkatun mu mülelu. Tüfa kiñeke falin-ngechi ramtun femafuiñ. Welu fentren che kintulay tüfachi wiñoldungun. ¿Chumngelu? ¿Mülepey may Biblia mew? Feymew kiñeke che, rakiduamkeyngün tati wiñoldungun mülelu Biblia mu doy küdawngey. Ka kiñeke che ñi llükan ka yewechengen mu ramtukelayngün. Ka kiñeke che rakiduamkeyngün tati pu kimeltuchefe ka longkolechi religioso wiñoldungupe tüfachi ramtun. ¿Chem piafuymi eymi?

4, 5. ¿Chem falinke ramtun femafuiñ, ka chumngelu müley taiñ kintual tati wiñoldungun?

⁴ Rüf ayüafuymi tami kimal tati wiñoldungun ti fillke ramtun mülelu mongen mu. Kiñeke rupa ramtuwkeymi chi: “¿Chumngelu küpaiñ tüfachi Mapu mu? ¿Kom tüfa müten tati mongen? ¿Chumngey ta Ngünechen?”. Müna kümey tami rakiduamal tüfachi dungu, feymew afeluwkelayaymi tami kintual kümeke ka manelfalngechi llowdungun. Jesus ti fütra kimeltuchefe feypi: “Ngillatulemün, fey Ngünechen eluaeymünmew. Kintuaymün, fey peaymün. Mütrümaymün ta wülngiñ mew [rakümtukuwe mu], fey nülalngeaymün” (Matew 7:7).

⁵ Eymi ‘kintulmi’ ti llowdungun tati falin-ngechi ramtun mu, tüfa rüf kelluaeymu tati (Proverbios 2:1-5). Chem dungu pielmu rume kake che, tüfachi wiñoldungun müley ka kintuafuymi tati. Tüfachi wiñoldungun Biblia mu mülelu, küdawngelay ñi kimngeal. Tüfa doy kümey, elukeeiñmew maneluwün ka ayüwün, ka kiñe ayüwün-ngechi mongen famülke mew. Feymew peaiñ kiñe ramtun niekelu tati pu che.

6. ¿Chumngelu fentren che rakiduamkeyngün Ngünechen duamkülekelay tati pu che ñi kutrankawün mu?

⁶ Fentren che rakiduamkeyngün tüfa mu, Ngünechen duamnieeliyiñmu kom iñchiñ doy kümelkaleafuiñ. Welu ti Mapu kom wedalkaley, wall püle müley weychan, üdewün ka kutrankawün. Kom iñchiñ kutrankeiñ ka kutrankawkeiñ ka taiñ piwkeyenieelchi che lakey. Feymu müley kiñeke che ñi feypiken:  “Ngünechen rüf piwkeyenieeliyiñmew, ¿chumngelu eluñmakey taiñ kutrankawal?”.

7. a) ¿Chumngelu feypiafuiñ tati pu longkolechi religioso rakiduamelkefi ta che Ngünechen ñi kutranpiwkeyechekenon? b) ¿Chem rüf dungu kimeltukey ti Biblia taiñ kutrankawün mu?

⁷ Doyelkülen mu, fentren pu longkolechi religioso rakiduamelkefi ta che Ngünechen ñi kutranpiwkeyechekenon. Rakiduamnge tüfa mu, rupayüm weda dungu ta che, ti longkolechi religioso feypikey: “Ngünechen tañi femkünuel tüfachi dungu”. Welu tüfachi longkolelu religioso feypikeyngün reke, Ngünechen ñi duam mu rupakey ta che wedake dungu. ¿Rüf dungu tüfa? Welu, ¿chem rüf dungu kimeltukey ti Biblia? Santiaw 1:13 wiñoldunguy: “Femngechi ta iney rume kangentule ñi kintukaduamngen, rakiduamkilpe Ngünechen ñi pepikaletew ti kintukaduamngen, fey Ngünechen am kintukaduamkenofilu iney no rume ka kintukaduamngekelay ta kisu tañi femael wesake dungu”. Feymu llemay, Chaw Ngünechen turpu femkünulay ñi müleal wedake dungu mülelu Mapu mew (papeltunge Job 34:10-12). Ngünechen eluñmakey ñi rupayal ti wedake dungu, welu kaley ñi eluñmayal ka ñi femkeal kiñe dungu.

8, 9. a) ¿Chumngelu kaley ñi eluñmayal ka ñi femkeal ti wedake dungu? Feypinge kiñe nütram mu. b) Ngünechen eluñmale ta che ñi weda rüpü inayal, ¿chumngelu norngelay taiñ feypial rupakey wedake dungu Ngünechen ñi duam mu?

⁸ Rakiduamnge tüfachi nütram mu, kiñe kim ka poyen-ngechi chaw niele kiñe fotüm dew tremlu tañi ruka mu. Fey tüfachi fotüm wedwedkawi ka elduami ñi tripayal tañi chaw ñi ruka mu, welu kidu katrütulaeyew. Ti fotüm weda rüpü inay, feymew koni wedake dungu ñi mongen mu. ¿Chem piafuymi eymi? ¿Tüfachi chaw femfi tañi fotüm ñi rupayal ti wedake dungu? Femlay tati (Luka 15:11-13). Ka femngechi Ngünechen katrütukelafi tati pu che ñi weda rüpü inayal, kiduke kintuyngün ñi weda rüpü. Welu tüfachi dungu feypilay Ngünechen tañi femkeafiel tati pu che ñi kutrankawal. Feymew norngelay ñi feypial ta Ngünechen ñi duam mu, kom chi wedake dungu ñi rupaken ta che.

⁹ Ngünechen küme kimtukuniey chumngelu eluñmakefi tati  pu che ñi weda rüpü inayal engün. Welu Ngünechen taiñ Dewmaetew niey kimün ka pepiluwün, fey duamnielay taiñ feypiaetew ñi rakiduamkülen. Welu kidu müna piwkeyenieeiñmew, feymew feypikeeiñmew ñi dungu. Mari kiñe chillkatun mu, küme peaiñ chumngelu eluñmakey tati wedake dungu. Feymu rüf feypiafuiñ rupakelaiñ wedake dungu Chaw Ngünechen ñi duam mu. Welu may Ngünechen elukeeiñmew ti maneluwün taiñ peal chumngechi ñi norümal ti wedake dungu (Isaías 33:2).

10. ¿Chumngelu maneluwafuiñ Ngünechen mu ñi apümafiel kom tati kutrankawün niekelu pu che?

¹⁰ Kafey, Ngünechen lif mongen-ngey (Isaías 6:3). Tüfa feypiley nielay kulpan ka chem weda dungu no rume, kidu lifngey. Tüfachi dungu mu, kom taiñ piwke mu maneluwküleafuiñ Ngünechen mew, welu femngechi feypilayafuiñ tati pu che mu, kiñeke rupa wedalkakelu engün am. Feymew tati doy norngechi longko ngünenielu rume nielay pepiluwün ñi norümal tati wedake dungu ñi femkeel tati wedake che. Welu Ngünechen kom pepiluwün-ngelu am. Kidu apümafi kom tati kutrankawün niekelu pu che, femngechi femay. Ngünechen femle, rumel apümafi kom wedake dungu (papeltunge Salmo 37:9-11).

11. a) ¿Chumngechi Ngünechen pekefi tati norngenochi dungu? b) Ngünechen pefilu taiñ kutrankawün, ¿chem rakiduamkey?

¹¹ Feymew, ¿chem rakiduamkey Ngünechen kom dungu rupakelu Mapu ka taiñ mongen mu? Biblia kimeltukeeiñmew Ngünechen ‘piwkeyefi tati norngechi dungu’ (Salmo 37:28). Kidu müna duamkülekey ñi kümelkalen kam ñi kümelkalenon kiñe dungu, ka üdekefi fillke norngenochi dungu. Biblia feypi, tati Mapu apolekefuy re wedake dungu kuyfi mu, kidu “rume kutrantupiwketuy” (Génesis 6:5, 6). Welu Ngünechen weluletulay ñi rakiduam (Malaquías 3:6). Kidu amuley ñi üdekefiel ti wedake dungu ka kutrantupiwkeyefi tati kutrankawkülelu, “kisu am ta  piwkeyenieetew ta eymün”, feypiley Biblia (papeltunge 1 Pedro 5:7).

12, 13. a) ¿Chumngelu nieiñ kümeke chumngen, ti piwkeyen reke? ¿Ka chumngechi ti piwkeyen kellukeeiñmew taiñ kutranpiwkeyeafiel pu che kutrankawkülelu Mapu mew? b) ¿Chumngelu rüf maneluwafuiñ Ngünechen ñi apümafiel tati wedake dungu kom Mapu mew?

¹² ¿Chumngelu rüf feypiafuiñ Ngünechen ñi weñangkülen pefiel taiñ kutrankawün? Welu, peaiñ ka dungu. Biblia kimeltukeeiñmew Ngünechen dewmafi ti wentru kidu ñi adentun mu (Génesis 1:26). Feymew, nieliyiñ kümeke chumngen, tüfa pengeli Ngünechen ñi nieel feychi chumngen. Rakiduamnge tüfa, ¿eymi kutrantupiwkeyekefimi kakelu pu kutrankawkülechi che? Eymi weñangkülelmi tüfachi norngenochi dungu mu, welu rüf maneluwnge Chaw Ngünechen doy weñangküleeyew tüfachi dungu. 

¹³ Tati piwkeyen, tüfa doy küme chumngen niekelu pu che. Tüfachi chumngen trüri taiñ Dewmaetew mu, chumngechi Biblia ñi kimeltukeel “Ngünechen am ta piwkeyen ürke” (1 Juan 4:8). Pengelkeiñ piwkeyen Chaw Ngünechen reke. Eymi niefulmi ti pepiluwün ñi apümafiel ti kutrankawün ka norngenochi dungu mülelu Mapu mew, ¿rüf femafuymi? ¿Kelluafeymu may tami piwkeyen mi femal tüfa? ¡Fey llemay! Ka femngechi, rüf maneluwafuymi Chaw Ngünechen mu apümafi ti wedake dungu mülelu Mapu mew. Tati maneluwün tami papeltufiel tüfachi lifru mu mülelu pagina meli ka kechu mu, re pewma no tati, tüfa rüfngey. Feymew Ngünechen feypikünuy ñi rüf femürpual. Welu taiñ mupiltual tüfachi maneluwün, duamnieiñ taiñ doy kimnieafiel Ngünechen mu.

14. Ngünechen ñi üy, ¿chuchi am, ka chumngelu müley taiñ üytuafiel?

¹⁴ Ayülmi kiñe che tami kimaetew, ¿chem wüne femafuymi? ¿Wüne feypiafuymi tami üy? Feymew, ¿Ngünechen niey kiñe üy? Fentren religion üytukefi “Ngünechen” ka “Ñidol (Señor)”, welu kidu tañi üy feyngelay tati. Femngechi kiñe wentru “longko” kam “presidente” pingekey. Ka Biblia feypi kidu niey fentren üytun, “Ngünechen” ka “Ñidol”. Welu ka kimeltukey Ngünechen ñi nien kiñe üy: Jewba pingey. Feymew Salmo 83:18 feypiley: “Kom che tañi kimal eymi müten tami Alüpüralen itrokom Mapu mu, Jewba pingey tami üy”. Tami Biblia mew,  mülenole tüfachi üy, tami kimal chumngelu am mülelay, peaymi ti Doy Kimngeam pingechi dungu mülelu tüfachi lifru mu, feypilelu “Chaw Ngünechen ñi üy: chumngechi pünengekey ka chem pifel”. Rüfkünu may, Ngünechen ñi üy pengelngekey fentren warangka mu tüfachi chumpolechi wirin chillka wirintukungelu kuyfi mu, fewla Biblia pingetuy. Feymew Jewba ayüy tami kimafiel ka üytuafiel kidu ñi üy. Feypiafuiñ Ngünechen pünekefi tati Biblia tami kimafiel iney am ta kidu.

15. ¿Chem küpa feypi Jewba ñi üy?

¹⁵ Ngünechen kidu tukuñmuwi ñi üy, Jewba pingey, ka tañi üy mu fentren dungu küpa feypi. Tañi üy, kimeltukeeiñmew kidu femürpuay kom ñi feypikünun, ka kom tañi duam femkey. * Ngünechen ñi üy, kiñengey müten. Fey llemay Jewba kiñengen mu müten fillke dungu mu, peaiñ chumngelu.

16, 17. ¿Chem kimeltukeeiñmew Jewba mu tüfachi üytun: a) “Itrokom pepiluwün nielu”? b) “Rumel longko ülmenkülealu”? c) “Tati itrokom Dewmalu”?

 ¹⁶ Dewma peiñ chi lifru Salmo 83:18 tüfa feypi Jewba mew: “Eymi müten tami Alüpüralen”. Feymew kidu müten üytungekey “Itrokom Pepiluwün nielu”. Ka Apokalipsi 15:3 feypi: “Pütrüy ka afmatufali itrokom tañi dewmael ta Ñidol Ngünechen itrokom pepiluwün nielu, norngey ka rüfngey kom ñi dungu, eymi ta longko ülmenkülelu itrokom trokiñke mapu mew”. Ka Jewba üytungekey “Itrokom Pepiluwün nielu” tüfa feypi Jewba doy pepiluwün nielu kakelu pu mongelekelu mu. Tañi newen trürlay chem dungu mu no rume, ka doyküley. Ka 1 Timotew 1:17 üytungekey Jewba: “Rumel longko ülmenkülealu”. Tüfa tukulpakeeiñmew kiñengen mu müten kangelu dungu mew: kidu rumel mongelekelu. Salmo 90:2 papeltuafiyiñ: “Tami Ngünechen-ngen rumel mülekeymi ka rumel müleaymi”. Fente afmatufalngey rakiduamün mu iñchiñ tüfa mew, ¿felelay?

¹⁷ Ka dungu mew, Jewba ñi trürümfalngenon: kidu müten Dewmay itrokom mülelu. Feymew Apokalipsi 4:11 feypi: “¡Eymi mew llemay, Ñidol ka iñchiñ taiñ Ngünechen, feley tami llowael kom küme püramyen, kom yamün ka pepiluwün eymi am dewmafilu ta kom tati mülelu! ¡Eymi tami pin mew dewmangeyey ka müleyey engün!”. Jewba dewmay itrokom mülelu: tati pu pekenoelchi püllü mülelu wenu mapu, tati wangülen wilüfkelu kallfü wenu, tati fün tremkelu anümka mu, pu challwa mülelu lafken ka lewfü mew, ka fentren dewman mew.

18. ¿Chumngelu kiñeke che rakiduamkey ñi pepi fülkonpukenon Ngünechen mew, welu chem kimeltukey ta Biblia?

¹⁸ Kiñeke pu che ngüneduamlu ñi chumngen Jewba afmatulewingün. Welu rakiduamkeyngün Ngünechen müna alüpüraley ñi fülkonafiel kidu mu, kam ñi duamkenoetew engün. Welu, ¿rüfngepey may tüfa? Biblia kimeltukeeiñmew ka dungu, küme pengeli Jewba “ñi alü kamapulenon kake kiñeke iñchiñ mew” (Hecho 17:27). Feymu mangelkeeiñmew: “Fülkonmün ta Ngünechen mew, fey kisu fülkonay ta eymün mew” (Santiaw 4:8).

19. a) ¿Chumngechi fülkonafuiñ Ngünechen mu, ka chem kümelkan llowafuiñ? b) Ngünechen ñi kümeke chumngen, ¿chuchi am doy ayükefimi?

 ¹⁹ ¿Chumngechi fülkonafuymi Chaw Ngünechen mu? Tami fülkonal, müley tami chillkatual, femngechi tami femmeken fewla: tami kimal fentren dungu Ngünechen mu. Feymew Jesus feypi: “Fey tüfa lle tati rumel mongen: tami kimngeael eymi, tami kiñen rüfngechi Ngünechenngen ka Jesucristo, eymi tami werküelchi Fotüm” (Juan 17:3). Femngechi Biblia kimeltukey, kimfiliyiñ Jewba ka tañi Fotüm eluaeiñmew ‘afnoachi mongen’. Dewma peiñ “Ngünechen ta piwkeyechenngey” (1 Juan 4:16). Welu Jewba ka niey alün chumngen, kom kümelkaley ka ayüfalngey. Rakiduamnge tüfa, Biblia feypi “kiñe kutranduamyechen-ngen Ngünechen, kutranpiwkeyechekelu, ka müchay lladkükenolu, fentre rumelu am ñi piwkeyecheken ka rüf dungungen mu” (Éxodo 34:6). Chaw Ngünechen “küme Chawngey ka pepikawküley ñi wiñoduamtuafiel” (Salmo 86:5; Ebrew 8:12). Ngenoafeluwün-ngey (2 Pedro 3:9). Ngünechen püntütripakenolu (1 Korintio 1:9). Amülele tami chillkatuafiel Biblia, peaymi chumngechi Ngünechen pengeli tüfachi ayüfal chumngen ka fillke chumngen.

20-22. a) Pekenofilu am inchiñ ta Ngünechen, welu ¿fülkonpeafuiñ may? Feypinge chumngelu. b) ¿Chem ngülamtuafeymu kiñeke che küme duam mu, welu chem kümeafuy tami femal?

²⁰ Feyngey llemay, Ngünechen pekelafiyiñ, kidu kiñe püllüngey (Juan 1:18; 1 Timotew 1:17). Welu Biblia feypi chumngey kidu. Chumngechi feypi kiñe wirintukulu Salmo, eymi ‘peafuymi Jewba ñi ayüfalchi femngen’ (Salmo 27:4; Romanu 1:20). Feymew doy kimülmi Ngünechen mew, doy rüfngeay eymi mu, ka tüfa kelluaeymu tami fülkonal ka doy piwkeyeafiel.

²¹ Pichinkechi kimürpuafuymi, chumngelu Biblia yafültukukeeiñmew taiñ peafiel ta Ngünechen kiñe Chaw reke (Matew 6:9). Ngünechen elukeeiñmew mongen, welu feyka müten no, kidu ayükey taiñ ayüwün-ngechi mongeleal, ka femngechi kiñe küme chaw reke ayükey tañi pu yall ñi kümelkaleal  (Salmo 36:9). Biblia kimeltukey kom pu che pepi weniyeafuy ta Jewba (Santiaw 2:23). ¡Müna küme dungu tüfa: eymi weniyeafuymi ta Ngünechen, tati Dewmalu itrokom dungu!

²² Doy kimlu eymi chem pin ta Biblia, müleafuy chi kiñeke che küme duam mu ngülamtuafeymu tami elkünual tati chillkatun. Tüfachi che rakiduamkey tami elkünual ti kuyfike femngekefel, kam rakiduamkeyngün re ngünam chillkatumekeymi ti Biblia, ka katrütungeafuymi tami kintual doy falin-ngechi dungu. Welu eluwkilnge iney no rume tami katrütuaetew tami weniyeafiel ta Ngünechen, ¡ti doy küme weni tami nieafel!

23, 24. a) ¿Chumngelu müley tami yewekenoal ñi ramtual tami chillkatumekeel? b) ¿Ka chem peaiñ kangelu chillkatun mew?

²³ Feley, ellaka mu küme kimtukulayafuymi kiñeke dungu. Welu yewekilnge tami kellungeal. Jesus feypi doy kümey taiñ ñom piwkengeal pichikeche reke (Matew 18:2-4). Dewma kimiyiñ tati pu pichikeche rumel ramtukeyngün. Feymew Chaw Ngünechen ayüy tami kintual tati wiñoldungun. Ka Biblia küme feypi kiñeke kuyfike che müna küpa kimkefuyngün ta Ngünechen. Tüfachi dungu mu, küme chillkatukefuyngün ka inaduamkefuyngün kom tati kimün mülelu ti Wirintukun mu, ka ñi kimael ñi rüfngen (papeltunge Hecho 17:11).

²⁴ Tami doy kimafiel ta Jewba, müley tami ngüneduamal tati Biblia, trürngelay chem lifru mu no rume. Welu, ¿chumngelu trürlay kakelu lifru mu? Ka chillkatun mu peaiñ.