1, 2. Nganong kasagarang maayo ang pagpangutana?

NAKAMATIKOD ka ba sa paagi sa pagpangutana sa mga bata? Daghan ang mosugod pagpangutana sa dihang antigo na silang mosulti. Uban ang modagko, maikagong mga mata, sila mohangad ug mangutana kanimo sa mga butang sama sa: Nganong asul ang langit? Unsay gigama nga mga bituon? Kinsay nagtudlo sa mga langgam sa pag-awit? Mahimong maningkamot ka sa pagtubag, apan kana dili kanunayng sayon. Bisan ang imong labing maayong tubag mahimong moresulta sa laing pangutana: Ngano man?

² Dili lang mga bata ang mangutana. Samtang kita magtubo, kita kanunayng mangutana. Mangutana kita aron makatultol sa dalan, masayran ang mga kapeligrohan nga kinahanglan natong likayan, o matagbaw ang atong kamausisaon. Apan ang daghang tawo maorag mihunong na sa pagpangutana, ilabina sa labing hinungdanong mga pangutana. Sa maong kahimtang, sila wala na mangitag mga tubag.

3. Nganong daghan ang mihunong sa pagpaningkamot nga pangitaon ang mga tubag sa labing hinungdanong mga pangutana?

³ Hunahunaa ang pangutana sa hapin niining basahona, ang mga pangutanang gipatungha sa introduksiyon,  o ang anaa sa sinugdanan niining kapituloha. Kini maoy pipila sa labing hinungdanong mga pangutana nga imong ikasukna. Bisan pa niana, ang daghang tawo mihunong na sa pagpaningkamot nga pangitaon ang mga tubag. Ngano? Anaa ba sa Bibliya ang mga tubag? Gibati sa pipila nga ang mga tubag niana lisod kaayong sabton. Ang uban nabalaka nga ang pagsuknag mga pangutana basin mosangpot sa kaulawan. Ug ang pipila mihukom nga ang relihiyosong mga pangulo ug mga magtutudlo na lamang ang patubagon sa maong mga pangutana. Komosta ka man?

4, 5. Unsay pipila sa labing hinungdanong mga pangutana nga atong ikasukna sa kinabuhi, ug nganong angay natong pangitaon ang mga tubag?

⁴ Lagmit kaayo nga ikaw interesadong mahibalo sa mga tubag sa hinungdanong mga pangutana bahin sa kinabuhi. Walay duhaduha nga ikaw mahibulong usahay: ‘Unsa ang katuyoan sa kinabuhi? Kini ba lamang ang kinabuhi? Unsa ang kinaiyahan sa Diyos?’ Makataronganon ang pagsukna nianang mga pangutanaha, ug hinungdanon nga dili ka mohunong hangtod imong makaplagan ang makapatagbaw, kasaligang mga tubag. Ang bantogang magtutudlo nga si Jesu-Kristo miingon: “Padayon sa pagpangayo, ug igahatag kini kaninyo; padayon sa pagpangita, ug kamo makakaplag; padayon sa pagpanuktok, ug pagabuksan kini kaninyo.”—Mateo 7:7.

⁵ Kon ikaw ‘magpadayon sa pagpangita’ sa mga tubag sa hinungdanong mga pangutana, imong madiskobrehang ang pagpangita mahimong magantihon kaayo. (Proverbio 2:1-5) Bisan pa kon unsa tingaliy isulti kanimo sa ubang mga tawo, adunay mga tubag, ug imong makaplagan kana—diha sa Bibliya. Ang mga tubag dili kaayo lisod sabton. Mas makaayo pa, kana mohatag ug paglaom ug kalipay. Ug kana makatabang kanimo sa pagkinabuhi nga matagbawon bisan karon. Sa pagsugod, hisgotan nato ang usa ka pangutanang nakapalibog sa daghang tawo.

6. Nganong ang daghang tawo naghunahuna nga ang Diyos dili matinagdanon kon bahin sa tawhanong pag-antos?

⁶ Ang daghang tawo naghunahuna nga ang tubag sa maong pangutana maoy oo. ‘Kon ang Diyos may pagtagad,’ sila mangatarongan, ‘dili ba ang kalibotan maoy lahi unta kaayong dapit?’  Iliraw nato ang atong panan-aw ug atong makita ang usa ka kalibotang napuno sa gubat, pagdinumtanay, ug kaalaotan. Ug ingong mga indibiduwal, kita masakit, kita mag-antos, kita mamatyan ug mga minahal. Busa, daghan ang moingon, ‘Kon ang Diyos may pagtagad kanato ug sa atong mga suliran, dili ba niya pugngan nga mahitabo kanang mga butanga?’

7. (a) Sa unsang paagi giagak sa relihiyosong mga magtutudlo ang daghan sa paghunahuna nga ang Diyos gahig kasingkasing? (b) Unsay tinuod nga gitudlo sa Bibliya bahin sa mga pagsulay nga tingali atong giantos?

⁷ Grabe pa, ang relihiyosong mga magtutudlo usahay mag-agak sa katawhan sa paghunahuna nga ang Diyos gahig kasingkasing. Sa unsang paagi? Inighugpa sa trahedya, sila moingon nga kana maoy pagbuot sa Diyos. Sa pagkamatuod, ipasangil sa maong mga magtutudlo ang daotang mga panghitabo ngadto sa Diyos. Kana ba ang kamatuoran bahin sa Diyos? Unsay tinuod nga gitudlo sa Bibliya? Ang Santiago 1:13 nagtubag: “Sa dihang pagasulayon, dili siya angay moingon: ‘Ako gisulayan sa Diyos.’ Kay ang Diyos dili masulayan sa daotang mga butang ni siya mosulay kang bisan kinsa.” Busa ang Diyos dili gayod mao ang tinubdan sa pagkadaotan nga imong makita sa kalibotan alirong nimo. (Job 34:10-12) Ibutang ta, iyang gitugotan nga mahitabo ang daotang mga butang. Apan adunay dakong kalainan tali sa pagtugot nga mahitabo ang usa ka butang ug ang pagpahinabo niini.

8, 9. (a) Sa unsang paagi imong ikailustrar ang kalainan tali sa pagtugot nga mahitabo ang pagkadaotan ug pagpahinabo niini? (b) Nganong dili makataronganon nga atong sawayon ang desisyon sa Diyos sa pagtugot sa mga tawo nga mosubay sa masupilong dalan sa kinabuhi?

⁸ Pananglitan, hunahunaa ang usa ka maalamon ug mahigugmaong amahan nga adunay dako nang anak nga lalaki nga ipon pa sa pagpuyo sa balay sa iyang mga ginikanan. Sa dihang ang anak mahimong rebelyoso ug modesisyon sa pagpahawa sa balay, dili siya pugngan sa iyang amahan. Nagkinabuhi ang anak sa daotang pagkinabuhi ug nasugamak sa suliran. Ang amahan mao ba ang nagpahinabo sa mga suliran sa iyang anak? Dili. (Lucas 15:11-13) Sa susamang paagi, dili pugngan sa Diyos ang mga tawo sa dihang sila nagpili sa pagsubay sa daotang dalan sa kinabuhi, apan siya dili maoy nagpahinabo sa misangpot nga mga suliran. Nan, dili gayod makataronganon nga basolon ang Diyos tungod sa tanang suliran sa katawhan.

 ⁹ Ang Diyos adunay maayong mga katarongan nga tugotan ang mga tawo sa pagsubay sa daotang dalan sa kinabuhi. Ingong atong maalamon ug gamhanang Maglalalang, dili na siya kinahanglang magpatin-aw pa kanato sa iyang mga katarongan. Apan tungod sa gugma, ang Diyos nagpatin-aw niini. Ikaw dugang mahibalo bahin sa maong mga katarongan diha sa Kapitulo 11. Apan magmasaligon nga ang Diyos dili maoy nagpahinabo sa mga suliran nga atong giatubang. Sa kasukwahi, iyang gihatag kanato ang bugtong paglaom alang sa usa ka solusyon!—Isaias 33:2.

10. Nganong makasalig kita nga tul-iron sa Diyos ang tanang epekto sa pagkadaotan?

¹⁰ Dugang pa, ang Diyos maoy balaan. (Isaias 6:3) Kini nagkahulogan nga siya maoy putli ug hinlo. Walay timaan sa pagkadaotan diha kaniya. Busa kita bug-os makasalig kaniya. Kita dili bug-os makasalig sa mga tawo, kinsa mahiphipan usahay. Bisan ang labing maminatud-ong tawo nga adunay awtoridad walay gahom sa pagtul-id sa kadaot nga gihimo sa daotang mga tawo. Apan ang Diyos maoy gamhanan sa tanan. Siya makahimo sa pagtul-id ug motul-id sa tanang epekto sa pagkadaotan sa katawhan. Sa dihang molihok ang Diyos, siya molihok sa paagi nga iyang wagtangon ang pagkadaotan hangtod sa hangtod!—Salmo 37:9-11.

11. (a) Unsay pagbati sa Diyos bahin sa inhustisya? (b) Unsay pagbati sa Diyos bahin sa imong pag-antos?

¹¹ Kasamtangan, unsay pagbati sa Diyos bahin sa nagakahitabo sa kalibotan ug sa imong kinabuhi? Una sa tanan, ang Bibliya nagtudlo nga ang Diyos “mahigugmaon sa hustisya.” (Salmo 37:28) Busa siya dulot nga nabalaka bahin sa kon unsay matarong ug kon unsay daotan. Gidumtan niya ang tanang matang sa inhustisya. Ang Bibliya nag-ingon nga ang Diyos “nasakitan diha sa iyang kasingkasing” sa dihang ang kalibotan napuno sa pagkadaotan sa nangaging mga panahon. (Genesis 6:5, 6) Ang Diyos wala mausab. (Malaquias 3:6) Dili gihapon niya gustong makita ang pag-antos nga nagakahitabo sa tibuok kalibotan. Ug dili gusto sa Diyos nga makitang nag-antos ang mga tawo. “Siya may kahingawa kaninyo,” matod sa Bibliya.—1 Pedro 5:7.

12, 13. (a) Nganong kita adunay maayong mga hiyas sama sa gugma, ug sa unsang paagi ang gugma makaapektar sa atong panghunahuna bahin sa kalibotan? (b) Nganong ikaw makapaneguro nga ang Diyos may buhaton gayod bahin sa mga suliran sa kalibotan?

 ¹² Sa unsang paagi maseguro nato nga dili gustong makita sa Diyos ang pag-antos? Aniay laing pamatuod. Ang Bibliya nagtudlo nga ang tawo gibuhat sa dagway sa Diyos. (Genesis 1:26) Busa kita adunay maayong mga hiyas tungod kay ang Diyos adunay maayong mga hiyas. Pananglitan, ikaw ba matugaw sa dihang makakitag inosenteng mga tawo nga nag-antos? Kon nabalaka ka sa maong mga inhustisya, magmasaligon nga ang Diyos mas nabalaka niana.

¹³ Usa sa labing maayong mga butang bahin sa mga tawo mao ang atong katakos sa paghigugma. Kana maoy aninag usab sa Diyos. Ang Bibliya nagtudlo nga “ang Diyos gugma.” (1 Juan 4:8) Kita mahigugma tungod kay ang Diyos mahigugma. Dili ba ang gugma magtukmod kanimo nga taposon ang pag-antos ug inhustisya nga imong nakita sa kalibotan? Kon aduna kay gahom sa pagtapos niana, dili ba nimo kana buhaton? Siyempre imo kanang taposon! Sa samang paagi makapaneguro kang taposon sa Diyos ang pag-antos ug inhustisya. Ang mga saad nga gihisgotan sa introduksiyon niining basahona dili lamang mga pangandoy o kawang nga mga paglaom. Ang mga saad sa Diyos seguradong matuman! Apan aron ikaw makatuo sa maong mga saad, kinahanglang mas mailhan mo ang Diyos nga nagpahayag niana.

14. Unsa ang ngalan sa Diyos, ug nganong angay natong gamiton kana?

¹⁴ Kon gusto nimong mailhan ka sa usa ka tawo, unsa tingaliy imong buhaton?  Dili ba nimo isulti kaniya ang imong ngalan? Ang Diyos ba adunay ngalan? Motubag ang daghang relihiyon nga ang iyang ngalan maoy “Diyos” o “Ginoo,” apan kana dili personal nga mga ngalan. Kana maoy mga titulo lamang, sama rang ang “hari” ug “presidente” maoy mga titulo. Ang Bibliya nagtudlo nga ang Diyos adunay daghang titulo. Ang “Diyos” ug “Ginoo” nahiapil kanila. Bisan pa niana, ang Bibliya nagtudlo usab nga ang Diyos adunay personal nga ngalan: Jehova. Ang Salmo 83:18 nag-ingon: “Ikaw, kansang ngalan mao si Jehova, ikaw lamang ang Labing Hataas ibabaw sa tibuok nga yuta.” Kon ang imong Bibliya wala nianang ngalana, basin gusto nimong tan-awon ang Apendise sa mga panid 195-7 niining basahona aron masayran kon nganong  wala kana. Ang tinuod mao nga ang ngalan sa Diyos makita libolibo ka beses sa karaang mga manuskrito sa Bibliya. Busa gusto ni Jehova nga ikaw makaila sa iyang ngalan ug mogamit niana. Makaingon ang usa ka tawo nga gigamit sa Diyos ang Bibliya aron iyang ipaila ang iyang kaugalingon kanimo.

15. Unsay kahulogan sa ngalang Jehova?

¹⁵ Ang Diyos naghatag sa iyang kaugalingon ug usa ka ngalan nga punog kahulogan. Ang iyang ngalan, Jehova, nagkahulogan nga ang Diyos makatuman sa bisan unsang saad nga iyang ipahayag ug makatuman sa bisan unsang katuyoan nga iyang gihunahuna. * Ang ngalan sa Diyos maoy linain, nga tinuod nga talagsaon. Siya lamang ang adunay ingong ngalan. Sa ubay-ubayng paagi, si Jehova maoy linain. Sa unsang paagi tinuod kana?

16, 17. Unsay atong makat-onan bahin kang Jehova gikan sa mosunod nga mga titulo: (a) “ang Labing Gamhanan”? (b) “Hari nga walay kataposan”? (c) “Maglalalang”?

 ¹⁶ Atong nakita nga ang Salmo 83:18 nag-ingon bahin kang Jehova: “Ikaw lamang ang Labing Hataas.” Sa susamang paagi, si Jehova lamang ang gitumong nga “ang Labing Gamhanan.” Ang Pinadayag 15:3 nag-ingon: “Dako ug katingalahan ang imong mga buhat, Jehova nga Diyos, ang Labing Gamhanan. Matarong ug matuod ang imong mga dalan, Hari nga walay kataposan.” Ang titulong “ang Labing Gamhanan” nagtudlo kanato nga nabatonan ni Jehova ang kinalabwang gahom. Ang iyang gahom dili hitupngan; kini labaw sa tanan. Ug ang titulong “Hari nga walay kataposan” magpahinumdom kanato nga si Jehova maoy linain sa laing diwa. Siya lamang ang naglungtad sa tanang panahon. Ang Salmo 90:2 nag-ingon: “Bisan gikan sa panahong walay tino hangtod sa panahong walay tino [o walay kataposan] ikaw mao ang Diyos.” Kanang ideyaha makapahingangha, dili ba?

¹⁷ Si Jehova maoy linain usab sa pagkaagi nga siya lamang ang Maglalalang. Ang Pinadayag 4:11 mabasa: “Takos ikaw, Jehova, nga among Diyos, nga modawat sa himaya ug sa dungog ug sa gahom, tungod kay imong gilalang ang tanang butang, ug tungod sa imong kabubut-on sila milungtad ug nalalang.” Ang tanang butang nga imong mahunahunaan—gikan sa dili-makita nga espiritung mga linalang sa langit ngadto sa kabituonan nga molukop sa kalangitan sa magabii ngadto sa mga bunga sa kakahoyan ngadto sa mga isda nga naglangoylangoy sa kadagatan ug kasubaan—kanang tanan naglungtad tungod kay si Jehova mao ang Maglalalang!

18. Nganong ang pipila ka tawo mobati nga sila dili gayod mahimong makigsuod sa Diyos, apan unsay gitudlo sa Bibliya?

¹⁸ Ang pagbasa bahin sa makapahinganghang mga hiyas ni Jehova makapakuyaw sa pipila ka tawo. Sila nahadlok nga tungod kay ang Diyos hataas kaayo kanila, sila dili gayod mahimong makigsuod kaniya o bililhon sa maong hataas nga Diyos. Apan husto ba ang maong ideya? Ang Bibliya nagtudlo gayod sa kaatbang. Kini nag-ingon bahin kang Jehova: “Sa pagkatinuod, siya  dili halayo gikan sa matag usa kanato.” (Buhat 17:27) Ang Bibliya nag-awhag gani kanato: “Duol sa Diyos, ug siya moduol kaninyo.”—Santiago 4:8.

19. (a) Sa unsang paagi makasugod ka sa pagpakigsuod sa Diyos, ug unsay kaayohan? (b) Unsang mga hiyas sa Diyos ang labing madanihon alang kanimo?

¹⁹ Sa unsang paagi ikaw mahimong makigsuod sa Diyos? Una, ipadayon ang imong ginahimo karon—ang pagkat-on bahin sa Diyos. Si Jesus miingon: “Kini nagkahulogan ug kinabuhing walay kataposan, ang ilang pagkuha ug kahibalo bahin kanimo, ang bugtong matuod nga Diyos, ug sa usa nga imong gipadala, si Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Oo, ang Bibliya nagtudlo nga ang pagkat-on bahin kang Jehova ug kang Jesus motultol sa “kinabuhing walay kataposan”! Sumala sa gihisgotan na, “ang Diyos gugma.” (1 Juan 4:16) Nakabaton usab si Jehova ug daghang laing ekselente ug madanihong mga hiyas. Pananglitan, ang Bibliya nag-ingon nga si Jehova maoy “usa ka Diyos nga maluluy-on ug mapuangoron, mahinay sa kasuko ug dagaya sa mahigugmaong-kalulot ug kamatuoran.” (Exodo 34:6) Siya “maayo ug andam sa pagpasaylo.” (Salmo 86:5) Ang Diyos mapailobon. (2 Pedro 3:9) Siya maunongon. (Pinadayag 15:4) Sa dugang nimong pagbasa sa Bibliya, imong masabtan kon sa unsang paagi gipakita ni Jehova nga siya nakabaton niining mga hiyasa ug sa daghan pang madanihong mga hiyas.

20-22. (a) Tungod kay kita dili makakita sa Diyos, kita ba dili makapakigsuod kaniya? Ipatin-aw. (b) Unsay lagmit iawhag sa pipila ka maayog-tuyo nga mga tawo nga imong himoon, apan unsay angay nimong himoon?

²⁰ Tinuod, dili ka makakita sa Diyos tungod kay siya maoy dili-makitang espiritu. (Juan 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17) Hinunoa, pinaagi sa pagkat-on bahin kaniya gikan sa mga panid sa Bibliya, ikaw makaila kaniya ingong usa ka persona. Sumala sa giingon sa salmista, ikaw ‘makatan-aw sa pagkakahimut-anan ni Jehova.’ (Salmo 27:4; Roma 1:20) Kon ikaw mas makakat-on bahin kang Jehova, siya mahimong mas tinuod alang kanimo ug ikaw adunay mas dakong katarongan sa paghigugma ug pagpakigsuod kaniya.

²¹ Inanay nimong masabtan kon nganong ang Bibliya nagtudlo kanato sa pag-isip kang Jehova ingong atong Amahan. (Mateo 6:9) Dili lamang tungod kay ang atong kinabuhi naggikan kaniya apan gusto niya ang labing maayong kinabuhi alang kanato—sama rang  kana ang gusto ni bisan kinsang mahigugmaong amahan alang sa iyang mga anak. (Salmo 36:9) Ang Bibliya nagtudlo usab nga ang mga tawo mahimong mga higala ni Jehova. (Santiago 2:23) Tiaw mo—ikaw mahimong higala sa Maglalalang sa uniberso!

²² Samtang ikaw dugang makakat-on gikan sa Bibliya, imong madiskobrehan nga ang pipila ka maayog-tuyo nga mga tawo moawhag kanimo nga mohunong sa maong pagtuon. Sila mahimong nabalaka nga usbon nimo ang imong mga tinuohan. Apan ayaw tugoti si bisan kinsa nga mopugong kanimo sa pag-ugmad sa labing maayong panaghigalaay nga mahimo nimong mabatonan.

23, 24. (a) Nganong angay kang mopadayon sa pagpangutana bahin sa imong ginatun-an? (b) Unsa ang ulohan sa sunod kapitulo?

²³ Siyempre, aduna unyay mga butang nga sa sinugdanan dili nimo hisabtan. Ang pagkamapainubsanon gikinahanglan aron makapangayog tabang, apan ayaw pagpakahilom tungod sa kaulaw. Si Jesus miingon nga dalayegon nga magmapainubsanon, sama sa usa ka gamayng bata. (Mateo 18:2-4) Ug ang mga bata, sumala sa atong nasayran, daghag pangutana. Gusto sa Diyos nga imong makaplagan ang mga tubag. Ang Bibliya nagdayeg sa pipila nga ikag makakat-on bahin sa Diyos. Sila nagsusi pag-ayo sa Kasulatan sa pagtino nga ang ilang nakat-onan mao ang kamatuoran.—Buhat 17:11.

²⁴ Ang labing maayong paagi nga makakat-on bahin kang Jehova mao ang pagsusi sa Bibliya. Lahi kini sa ubang basahon. Sa unsang paagi? Hisgotan ang maong ulohan sa sunod kapitulo.