တၢ်နီၤဖး တၢ
တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ဘၣ်ဃးဒီးကစၢ်ယွၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်
-
ကစၢ်ယွၤ အံးက့ၤကွၢ်က့ၤနၤ သပှၢ်တၢၢ်ဧါ.
-
ယွၤမ့ၢ် ကစၢ်ဒ်လဲၣ်. ကစၢ်အိၣ်ဒီးအမံၤ စ့ၢ်ကီးဧါ.
-
ပသုးဘူးပသးဆူ ယွၤအအိၣ် ကသ့ဧါ.
၁, ၂. ပသံကွၢ်တၢ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ဂ့ၤဝဲလဲၣ်.
မ့ၢ်နပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ဖိသၣ်တဖၣ် သံကွၢ်တၢ်န့ၣ်ဧါ. ဖိသၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကတိၤတၢ်သ့ဒီး စးထီၣ်သံကွၢ်တၢ်လီၤ. ကကွၢ်နၤလၢ တၢ်သးဆူၣ်အမဲာ်ချံဒီး ကသံကွၢ်နၤ ဒ်အံၤလီၤ– မူခိၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤလါလဲၣ်. ဆၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပှၤမၤအီၤလၢ မနုၤလဲၣ်. မ့ၢ်မတၤသိၣ်လိ ထိၣ်ဖိတဖၣ်လၢ သးဝံၣ်တၢ်ကဘၣ်အဂီၢ်လဲၣ်. နကဂုာ်ကျဲးစၢး စံးဆၢအီၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တညီထီဘိဘၣ်. နမ့ၢ်စံးဆၢအီၤလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်သနာ်က့ ကသံကွၢ်ကဒီးနၤ “ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်” န့ၣ်လီၤ.
၂ တမ့ၢ်ထဲဒၣ် ဖိသၣ်တဖၣ် သံကွၢ်တၢ်ဘၣ်. ပဝဲသ့ၣ် ပဒိၣ်ထီၣ်ဒီး ပသံကွၢ်တၢ်အဖၢန့ၣ်လီၤ. ဖဲပဟးဖျိးကျဲအခါ, ပသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်ဘၣ်ယိာ်အလီၢ်အိၣ်ဒီး ပအဲၣ်ဒိးဟးဆှဲးအခါ, ဒီးပအဲၣ်ဒိး ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်အခါ ပသံကွၢ်တၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤအါဂၤန့ၣ် ဖျါလၢတသံကွၢ်လၢၤ တၢ်လၢၤဘၣ်. လီၤဆီဒၣ်တၢ်, တၢ်သံကွၢ်လၢ အကါဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. နးန့ၢ်တက့ၢ် အဝဲသ့ၣ် တဃုစ့ၢ်ကီး တၢ်စံးဆၢလၢၤဘၣ်.
၃. ဘၣ်မနုၤအဃိလၢ ပှၤအါဂၤတဃုလၢၤ တၢ်သံကွၢ်လၢအကါဒိၣ်တဖၣ် အတၢ်စံးဆၢန့ၣ်လဲၣ်.
၃ ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်သံကွၢ်လၢ လံာ်အံၤအကုခိၣ်, ဖဲတၢ်ကတိၤဆှၢနုာ်ပာ်ဖျါ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်သံကွၢ်လၢ တၢ်နီၤဖးအံၤ အခီၣ်ထံးတဖၣ်တက့ၢ်. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ဒၣ်
တၢ်သံကွၢ် အကါဒိၣ်ကတၢၢ်တဖၣ်လၢ နသံကွၢ်သ့အကျါ တနီၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤအါဂၤပာ်စၢ်လီၤအသးဒီး တဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိးကမၤန့ၢ် တၢ်စံးဆၢအဂီၢ်ဘၣ်. လၢမနုၤအဃိလဲၣ်. လၢလံာ်စီဆှံပူၤ တၢ်စံးဆၢအိၣ်ကစီဒီဧါ. ပှၤတနီၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်စံးဆၢလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤတဖၣ်န့ၣ် ပနၢ်ပၢၢ်အီၤ ကီဒိၣ်မးလီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတခီ ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်သံကွၢ်တၢ်ဒီး ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မဲာ်ဆှးလီၤ. ထဲန့ၣ်ဒီး ပှၤတနီၤနီၤ ပာ်လီၤအသးလၢ မ့ၢ်ပာ်တၢ်သံကွၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်, သရၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. နဲတခီ နဆိကမိၣ်ဒ်လဲၣ်.၄, ၅. ပတၢ်အိၣ်မူပူၤ တၢ်သံကွၢ်အကါဒိၣ်တနီၤလၢ ပသံကွၢ်သ့န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်, ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကြၢးဃု တၢ်စံးဆၢလဲၣ်.
၄ နသးကအိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ နကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သံကွၢ်အကါဒိၣ်တဖၣ် အတၢ်စံးဆၢလၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီဘျီ နကဆိကမိၣ် ဒ်အံၤလီၤ– ‘ပတၢ်အိၣ်မူ အတၢ်တိာ်ပာ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ပတၢ်အိၣ်မူမ့ၢ် ဒ်အံၤလီၤဧါ. ကစၢ်ယွၤမ့ၢ် ကစၢ်ဒ်လဲၣ်.’ ပကြၢးသံကွၢ် တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တချုးနမၤန့ၢ် တၢ်စံးဆၢလၢ နနာ်အီၤသ့ဒီး ဒုးသူၣ်မံသးမုာ်နၤန့ၣ် အကါဒိၣ်လၢ နသုတပာ်စၢ်လီၤနသးတဂ့ၤလီၤ. သရၣ်လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါ ယ့ၣ်ၡူစံးဝဲဒ်အံၤလီၤ, ‘ဃ့ [ကဒီး] တၢ်တက့ၢ်, ဒီးတၢ်ကဟ့ၣ်သုလီၤ. ဃု[ကဒီး] တၢ်တက့ၢ်, ဒီးသုကထံၣ်န့ၣ်တၢ်လီၤ. ဒိတကျိာ် [ကဒီး] တၢ်တက့ၢ်, ဒီးတၢ်ကအိးထီၣ် န့ၢ်သုဂီၢ်လီၤ.’—မးသဲ ၇:၇.
၅ နမ့ၢ် ‘ဃု [ကဒီး]’ တၢ်သံကွၢ်လၢ အကါဒိၣ်တဖၣ် အတၢ်စံးဆၢန့ၣ်ဒီး နကထံၣ်ဘၣ်လၢ အဘျုးအိၣ်န့ၣ်လီၤ. (ကတိၤ ၂:၁-၅) ပှၤအဂုၤအဂၤတဖၣ် မ့ၢ်စံးဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ တၢ်စံးဆၢအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် နထံၣ်ဘၣ်သ့လီၤ. တၢ်စံးဆၢတဖၣ်အံၤန့ၣ် နနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်အီၤ တကီဘၣ်. ဂ့ၤတက့ၢ်န့ၣ် တၢ်စံးဆၢတဖၣ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် နတၢ်မုၢ်လၢ်ဒီး မၤသးဖှံနၤလီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ် ကမၤစၢၤနၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ နကအိၣ်မူဘၣ်ဒ် တၢ်အိၣ်မူလၢ အလီၤသူၣ်မံသးမုာ်န့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤ, ပကဆိကမိၣ်ကွၢ်သကိး တၢ်သံကွၢ်လၢ အမၤတံာ်တာ် ပှၤအါဂၤအသး တမံၤန့ၣ်တက့ၢ်.
ကစၢ်ယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ယွၤလၢ တအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤဒီး တအံးက့ၤကွၢ်က့ၤ ပှၤဘၣ်ဧါ
၆. ဖဲပှၤကညီတဖၣ် ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ် တအံးက့ၤကွၢ်က့ၤအီၤလဲၣ်.
၆ ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်သံကွၢ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢမ့ၢ်, မ့ၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ပှီၢ်လၢ ‘ကစၢ်ယွၤ မ့ၢ်အံးက့ၤကွၢ်က့ၤပှၤန့ၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ကမၤအသး ဒ်သိးအံၤစ့ၢ်ကီးဧါ.’ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤအိၣ်ပှဲၤဒီး တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ, တၢ်သူၣ်ဟ့သးဟ့
ဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်လီၤ. ပဝဲဒၣ်တဂၤစုာ်စုာ်စ့ၢ်ကီး ပဘၣ်ဆူးဘၣ်ဆါ, ပကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်, ဒီးပဘၣ်ပျဲလီၤမၣ်ကွံာ် ပှၤလၢပအဲၣ်ဘၣ်အီၤတဖၣ်လၢ တၢ်သံန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤအါဂၤစံးဝဲဒ်အံၤလီၤ, ‘ကစၢ်ယွၤ မ့ၢ်အံးက့ၤကွၢ်က့ၤပှၤန့ၣ်, ဒ်သိး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤ သုတကဲထီၣ်တဂ့ၤအဂီၢ် ကတြီန့ၢ်ပှၤတမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ.’၇. (က) တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ သရၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒုးဆိကမိၣ်ပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ကစၢ်လၢ တအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်ဃးဒီး ကယဲၢ်တၢ်မၤကွၢ်လၢ ပတူၢ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ သိၣ်လိဝဲနီၢ်နီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၇ နးန့ၢ်တက့ၢ်, ဘၣ်တဘျီဘျီ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါသရၣ်တဖၣ် ဒုးဆိကမိၣ်ပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ယွၤလၢ တအိၣ်ဒီး တၢ်သးကညီၤဘၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဒ်လဲၣ်အသိးလဲၣ်. ဖဲပှၤကညီတဖၣ် မ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤအသးလၢ အလီၤသူၣ်အုးသးအုးအခါ, အဝဲသ့ၣ်စံးဝဲလၢ တၢ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ယွၤအသးလီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, သရၣ်တဖၣ်အံၤ ပာ်တၢ်ကမၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအလိၤလၢ တၢ်မၤအသး နးနးကလဲာ်တဖၣ်အံၤ အဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ဘၣ်ဃးဒီးကစၢ်ယွၤဧါ. လံာ်စီဆှံသိၣ်လိတၢ် နီၢ်နီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ယၤကိာ် ၁:၁၃ န့ၣ်စံးဆၢဝဲဒ်အံၤလီၤ– “ပှၤဘၣ်တၢ်လ့ပစီန့ၣ်, မ်အသုတစံးလၢ ‘ယဘၣ်တၢ်လ့ပစီလၢယွၤ’, နီတဂၤတဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယွၤတဘၣ်ဘၣ် တၢ်လ့ပစီလၢ တၢ်အၢတၢ်သီဘၣ်, ဒီးအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တလ့ပစီဘၣ်ပှၤနီတဂၤဘၣ်.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်အၢတၢ်သီလၢ ပထံၣ်ဘၣ်အီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ဟဲလၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ် လ့ၤတက့ၤဘၣ်. (ယိၤဘး ၃၄:၁၀-၁၂) နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, ယွၤပျဲတၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ် ကမၤအသးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ပျဲတၢ်တမံၤမံၤ ကမၤအသးဒီး တၢ်ဒုးကဲထီၣ်တၢ်န့ၣ် လီၤဆီဒိၣ်မးလီၤ.
၈, ၉. (က) တၢ်ပျဲအိၣ်ထီၣ်ဒီး တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်အၢတၢ်သီ လီၤဆီအဂ့ၢ်န့ၣ် နကတဲဖျါထီၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ပမ့ၢ်ပာ်တၢ်ကမၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤပာ်လီၤအသးလၢ ကဟ့ၣ် ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် အခွဲးလၢ ကလူၤအသးဒၣ်ဝဲန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တလိၤလဲၣ်.
၈ အဒိ, ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဖိခွါလၢ အဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဂၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးပၢ်လၢ ပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့လၢ မိၢ်ပၢ်အဟံၣ်အဖၢတက့ၢ်. ဖဲဖိခွါန့ၣ် ကဲထီၣ်ပှၤပူထီၣ်တၢ်ဒီး ပာ်လီၤအသးလၢ ကဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ အဟံၣ်ပူၤအခါ အပၢ်တတြီအီၤဘၣ်. ဖိခွါအံၤ လူၤပိာ်ကျဲအၢအဃိ တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ထီၣ်လီၤ. ဖိခွါအံၤအတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်အပၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဘၣ်. (လူၤကၣ် ၁၅:၁၁-၁၃) ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ, ပှၤကညီတဖၣ် ဃုထၢဝဲလၢ ကလူၤပိာ်ကျဲအၢ အကတီၢ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤတတြီ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ဟဲပၢၢ်ထီၣ်လၢ တၢ်န့ၣ်အဃိန့ၣ် တမ့ၢ်ကစၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပှၤကညီအတၢ်ကီတၢ်ခဲ ခဲလၢာ်အဂီၢ် မ့ၢ်ပာ်တၢ်ကမၣ်လၢ ယွၤအဖီခိၣ်န့ၣ် တလိၤဘၣ်လီၤ.
၉ တၢ်ဂ့ၢ်အဂ့ၤတဖၣ်အိၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကညီတဖၣ် ကလူၤပိာ်ထွဲ ကျဲအၢန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်လၢအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့ဒီး တၢ်စိကမီၤဒိၣ်အံၤ အဝဲဟ့ၣ်တၢ်အခွဲး အဂ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်တဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤ အလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ယွၤန့ၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်အဃိ တဲဖျါန့ၣ်ပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ပှီၢ် တဖၣ်အံၤန့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်နီၤဖး ၁၁ န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လီၤတံၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အမူဒါတအိၣ်လၢ ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ တဖၣ်အံၤအဂီၢ်ဘၣ်. ကစၢ်ဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်မုၢ်လၢ် ထဲတခါဧိၤလၢအမ့ၢ် ကျဲလၢပှၤကူၣ်မၤနၢၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ!—၁၀. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်သ့လၢ ကစၢ်ယွၤ ကတြူာ်ကွံာ် တၢ်အၢတၢ်သီလၢ အလီၤဘၣ်ပှၤဒီး ကမၤကဒါက့ၤဒ် တၢ်အိၣ်ပာ်စၢၤအသိးလဲၣ်.
၁၀ အါန့ၢ်အန့ၣ်, ကစၢ်ယွၤန့ၣ် စီဆှံဝဲလီၤ. (ယၡါယၤ ၆:၃) တၢ်အံၤစံးဝဲလၢ ကစၢ်န့ၣ် ကဆှဲကဆှီလီၤ, တအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်အၢ ဘၣ်သီဘၣ်. ကစၢ်တအိၣ်ဒီး တၢ်တဂ့ၤနီတစဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပနာ်ကစၢ်သ့ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. ဘၣ်တဘျီဘျီ ပှၤကညီလၢ မၤတၢ်တတီတလိၤ သ့တဖၣ်န့ၣ် ပနာ်အီၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ တသ့ဘၣ်. ပှၤလၢ အတီလိၤကတၢၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်န့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤ တဖၣ်ဒၣ်လဲာ်, တၢ်ဟးဂုာ်ဟးဂီၤလၢ ပှၤအၢပှၤသီတဖၣ် အဃိန့ၣ် မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤဝဲ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့ တန့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဒီး အစိကမီၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. တၢ်အၢတၢ်သီလၢ အလီၤဘၣ် ပှၤကညီတဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်ကတြူာ်ကွံာ်အီၤခဲလၢာ်ဒီး ကမၤကဒါက့ၤဒ် တၢ်အိၣ်ပာ်စၢၤအသိးန့ၣ် ကစၢ်မၤဝဲဒၣ်သ့ဒီး ကမၤစ့ၢ်ကီးဝဲလီၤ. ဖဲကစၢ်ယွၤ မၤဒ်န့ၣ်အခါ, ကသုဝဲကျဲလၢ ကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်အၢတၢ်သီ လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ!—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၉-၁၁.
ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တတီတလိၤလၢ ပကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်
၁၁. (က) ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တတီတလိၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်ဃးဒီး နတၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ် ကစၢ်ယွၤတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၁ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အံၤဒီး နတၢ်အိၣ်မူ တၢ်မၤအသးတဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံသိၣ်လိဝဲလၢ ယွၤအဲၣ် “တၢ်စံၣ်ညီၣ်တီ” န့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၂၈) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ကစၢ်ကွၢ်ဝဲ တၢ်အမ့ၢ်ဒီး တၢ်တမ့ၢ် ထံထံဆးဆးန့ၣ်လီၤ. ယွၤသးဟ့ ကယဲၢ်တၢ် တတီတလိၤလီၤ. လၢညါခီ ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ပှဲၤဒီး တၢ်အၢတၢ်သီ အကတီၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤ “အသးအုးလၢ အသးကံၢ်ပူၤ” လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၆:၅, ၆) ကစၢ်ယွၤန့ၣ် တကဒံကဒါဘၣ်. (မၤလကံ ၃:၆) လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤသးဟ့ဝဲ အဖၢလီၤ. ကစၢ်ယွၤ တအဲၣ်ဒိးစ့ၢ်ကီးလၢ ပှၤကညီတဖၣ် ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဘၣ်. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ, ကစၢ် “အသးအိၣ်သု” လီၤ.—၁ ပ့းတရူး ၅:၇.
၁၂, ၁၃. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိလၢ ပအိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ အမ့ၢ်ဒ်သိး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလဲၣ်. တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ် အဘျုးအိၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးပတၢ်ထံၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်သ့လၢ ကစၢ်ယွၤကမၤ တၢ်တမံၤမံၤလၢ ဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်ခိၣ် တၢ်ဂ့ၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်န့ၣ်လဲၣ်.
၁၂ ကစၢ်ယွၤ တအဲၣ်ဒိးလၢ ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်န့ၣ် ပနာ်သ့ဒ်လဲၣ်. တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်အုၣ်အသး လၢခံတမံၤလီၤ. လံာ်စီဆှံ သိၣ်လိဝဲလၢ ယွၤတ့လီၤပှၤကညီ ဒ်အက့ၢ်အဂီၤလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၁:၂၆) ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အဃိ ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလီၤ. အဒိ, နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် ပှၤလၢအတၢ်ကမၣ်တအိၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤအီၤ တတီတလိၤန့ၣ် နသးတဘၣ်တံာ်တာ်ဘၣ်ဧါ. နာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ နမ့ၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ တၢ်တတီတလိၤတဖၣ်အံၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤစ့ၢ်ကီး ကပာ်သူၣ်ပာ်သး အါန့ၢ်နၤတက့ၢ်လီၤ.
၁၃ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ အိၣ်ဒီးပှၤကညီတမံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် ယွၤအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ သိၣ်လိဝဲလၢ “ယွၤမ့ၢ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလီၤ”. (၁ ယိၤဟၣ် ၄:၈) ကစၢ်ယွၤအဲၣ်တၢ်အဃိ ပအဲၣ်တၢ်လီၤ. နတၢ်အဲၣ်အံၤ တအဲၣ်ဒိးမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဒီး တၢ်တတီတလိၤ လၢပထံၣ်ဘၣ်ဖဲ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤဘၣ်ဧါ. နစိကမီၤမ့ၢ်အိၣ်လၢ နမၤကတၢၢ်မ့ၢ်သ့န့ၣ်ဒီး နကမၤဒ်သိးန့ၣ်ဧါ. နကမၤ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပနာ်သ့လၢ ကစၢ်ယွၤ ကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဒီး တၢ်တတီတလိၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်စံးပာ်တဖၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဖဲ တၢ်ကတိၤဆှၢနုာ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်မံမီၣ် မ့တမ့ၢ် တမ့ၢ်တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ တအိၣ်ဘၣ်. ယွၤအတၢ်စံးပာ်တဖၣ် ကကဲထီၣ်သပှၢ်တၢၢ်လီၤ! ဘၣ်ဆၣ် တၢ်စံးပာ်တဖၣ်အံၤ နနာ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ကသ့အဂီၢ် လိၣ်လၢနကဘၣ် သ့ၣ်ညါအါထီၣ် ယွၤလၢအဟ့ၣ်ပာ် တၢ်စံးပာ်တဖၣ်အံၤ အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိး ဒုးသ့ၣ်ညါနၤလၢ အဝဲမ့ၢ်မတၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ
၁၄. ကစၢ်ယွၤအမံၤဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကြၢးပသုအီၤလဲၣ်.
၁၄ နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤတဂၤဂၤ သ့ၣ်ညါနၤဒီး နကမၤဒ်လဲၣ်. နကဒုးသ့ၣ်ညါအီၤလၢ နမံၤတမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဒီးအမံၤ စ့ၢ်ကီးဧါ. တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအါမးန့ၣ် စံးဆၢဝဲလၢ ကစၢ်အမံၤမ့ၢ် “ကစၢ်ယွၤ” မ့တမ့ၢ် “ကစၢ်” သနာ်က့ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်ပှၤတဂၤဂၤ အမံၤဘၣ်, မ့ၢ်ဒၣ် မံၤလၤသၣ်ကပီၤဒ်သိး “စီၤပၤ,” “ကီၢ်ခိၣ်ကျၢၢ်” န့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံသိၣ်လိဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဒီး မံၤလၤသၣ်ကပီၤ အါမးလီၤ. ဖဲန့ၣ်အကျါ, “ကစၢ်ယွၤ” ဒီး “ကစၢ်” ပာ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. သနာ်က့ လံာ်စီဆှံသိၣ်လိဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ အိၣ်ဒီးအမံၤတခါ လၢအမ့ၢ် ယဟိဝၤ န့ၣ်လီၤ. စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၃:၁၈ စံးဝဲဒ်အံၤလီၤ– “နဲဒၣ်တဂၤဃီလၢ နမံၤမ့ၢ် ယဟိဝၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ထီကတၢၢ် တဂၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါအဖီခိၣ်လီၤ.” လၢနလံာ်စီဆှံအပူၤ ယွၤအမံၤ မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီး ဘၣ်မနုၤအဃိ တအိၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် နကသ့ၣ်ညါအဂီၢ် နကအဲၣ်ဒိး သမံသမိးကွၢ် တၢ်ပိာ်ထွဲလၢ လံာ်ကဘျံးပၤ ၁၉၅-၇ လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံလၢပျၢၤလၢ ဘၣ်တၢ်ကွဲးလၢ စုတဖၣ်အပူၤ ယွၤအမံၤအိၣ်လၢ အကထိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤအဲၣ်ဒိးလၢ နကသ့ၣ်ညါအမံၤဒီး နကသုအမံၤလီၤ. ပမ့ၢ်တဲကဒီးတမံၤန့ၣ် ကစၢ်သုဝဲ လံာ်စီဆှံဒ်သိး ကဒုးသ့ၣ်ညါလိာ် အသးဒီးနၤ အဂီၢ်လီၤ.
၁၅. ယဟိဝၤအမံၤ အခီပညီမ့ၢ် တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၅ ကစၢ်ယွၤ ကိးလီၤက့ၤအမံၤလၢ လၢပှဲၤဒီးအခီပညီန့ၣ်လီၤ. အမံၤ ယဟိဝၤ, အခီပညီမ့ၢ် ကစၢ်အတၢ်စံးပာ်ခဲလၢာ် မၤလၢပှဲၤဝဲသ့ဒီး အတၢ်တိာ်ပာ်ခဲလၢာ်လၢ အဲၣ်ဒိးမၤကဲထီၣ်ဝဲန့ၣ် ဒုးကဲထီၣ်ဝဲသ့လီၤ. * ယွၤအမံၤမ့ၢ် တၢ်ထဲတမံၤဧိၤလၢ တၢ်ဒ်သိးဒီးအီၤ တအိၣ်ဘၣ်လီၤ. မံၤအံၤန့ၣ် ဘၣ်ဃးထဲဒၣ် ကစၢ်တဂၤဧိၤလီၤ. ယဟိဝၤန့ၣ် တၢ်ဒ်သိးဒီးအီၤ တအိၣ်ဘၣ်လၢ ကျဲအဂၤတဖၣ် စ့ၢ်ကီးလီၤ. မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၆, ၁၇. မံၤလၤသၣ်ကပီၤလၢအမ့ၢ် (က) “သ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်”, (ခ) “တၢ်အစိၤအဃၣ် အစီၤပၤ”, (ဂ) “တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်” အံၤဘၣ်ဃးယဟိဝၤန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၃:၁၈ န့ၣ်စံးဝဲလၢ ယဟိဝၤမ့ၢ် “တၢ်ထီကတၢၢ်တဂၤ” န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပာ်ဖျါဝဲလၢထဲဒၣ် ယဟိဝၤ တဂၤဧိၤမ့ၢ် ‘သ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်’ န့ၣ်လီၤ. လီၣ်ဖျါ ၁၅:၃ စံးဝဲဒ်အံၤလီၤ, “သ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်ယွၤဧၢ, နတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိၣ်ဒီး တၢ်ဒုးကမၢကမၣ်ပသးလီၤ. တၢ်အစိၤအဃၣ် အစီၤပၤဧၢ, နကျဲတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်အတီအလိၤ, ဒီးအမ့ၢ်အတီလီၤ.” မံၤလၤသၣ်ကပီၤလၢအမ့ၢ် “သ့တၢ်လၢာ်” န့ၣ်သိၣ်လိပှၤလၢ ယဟိဝၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးစိကမီၤလၢ အဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်အစိကမီၤန့ၣ် တၢ်ဒ်သိးဒီးအီၤတအိၣ်ဘၣ်ဒီး မ့ၢ်တၢ်အဒိၣ်ထီကတၢၢ်လီၤ. မံၤလၤသၣ်ကပီၤလၢအမ့ၢ် “တၢ်အစိၤအဃၣ် အစီၤပၤ” အံၤဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤန့ၣ် တၢ်ဒ်သိးဒီးအီၤတအိၣ်လၢ ကျဲအဂၤတမံၤန့ၣ်လီၤ. ထဲကစၢ်တဂၤဧိၤန့ၣ် အိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ်လီၤ. စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၀:၂ စံးဝဲဒ်အံၤလီၤ, “နဲဒၣ်အံၤလၢပျၢၤ လၢကစၢၤကစၢၤ [မ့တမ့ၢ်, လီၤထူလီၤယိာ်] န့ၣ် နမ့ၢ်ယွၤ အစိၤစိၤအဃၣ်ဃၣ်လီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တလီၤကမၢကမၣ်ဘၣ်ဧါ.
၁၆ ပထံၣ်ဘၣ်ဖဲ၁၇ ထဲယဟိဝၤတဂၤဧိၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်အဃိ တၢ်ဒ်သိးဒီးအီၤတအိၣ်ဘၣ်. လီၣ်ဖျါ ၄:၁၁ စံးဝဲဒ်အံၤလီၤ– “ယွၤပကစၢ်ဧၢ, နဂ့ၤဒိးန့ၢ်တၢ်လၤကပီၤ, ဒီးတၢ်ယူးယီၣ်, ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ နတ့လီၤတၢ်ခဲလၢာ်, ဒီးမ့ၢ်နသးအိၣ်ဒီး, ကဲထီၣ်ဝဲ, ဒီးဘၣ်တၢ်တ့လီၤအီၤလီၤ.” နဆိကမိၣ်တၢ်သ့ခဲလၢာ်—လၢမူခိၣ် ပှၤနီၢ်သးဖိတဖၣ်လၢ ပထံၣ်အီၤလၢ ပမံာ်ချံတသ့ ပၢၢ်တုၤလၢ မုၢ်နၤကတီၢ်နထံၣ်ဘၣ် ဆၣ်တဖၣ်လၢ အပှဲၤလၢမူခိၣ်, ဒီးတၢ်ထူၣ်တၢ်ဘိလၢ အိၣ်ဒီးအဖီအသၣ်တဖၣ် ပၢၢ်တုၤလၢ ညၣ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ အဃ့ၢ်ဝ့ၤဝီၤလၢ ပီၣ်လဲၣ်မိၢ်ပှၢ်, ဒီးထံကျိတဖၣ်အပူၤ—ကယဲၢ်တၢ်ခဲလၢာ်အံၤ ကဲထီၣ်အသးလၢ ယဟိဝၤ အတၢ်ဘၣ်တ့ အဃိလီၤ.
နဘူးဒီးယွၤကသ့ဧါ
၁၈. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတနီၤနီၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ သုးဘူးအသးဆူယွၤအအိၣ် တန့ၢ်နီတဘျီလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ်လံာ်စီဆှံ သိၣ်လိဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၈ ပှၤတနီၤနီၤဖးဝဲ ယဟိဝၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ လၢအလီၤလိၢ်လီၤလး တဖၣ်အဂ့ၢ်ဒီး ဘၣ်အသးတမုာ်တပၢၤဘၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ယွၤမ့ၢ်တၢ်ထီကတၢၢ်အဃိ သုးဘူးဆူအအိၣ် တမ့ၢ်ကန့ၢ်နီတဘျီဘၣ်, မ့တမ့ၢ် တၢ်ထီကတၢၢ် ကစၢ်ယွၤအဂီၢ် တမ့ၢ်တၢ်လီၤဆီကအိၣ်ဘၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဆိကမိၣ်အံၤန့ၣ် ဘၣ်ကစီဒီဧါ. လံာ်စီဆှံမၤတၢ် ၁၇:၂၇) လံာ်စီဆှံဆီၣ်ထွဲပှၤ ဒ်အံၤလီၤ– “သုးဘူးသုသးဆူ ယွၤအအိၣ်တက့ၢ်, ဒီးကသုးဘူးအသး ဆူသုအိၣ်လီၤ.”—ယၤကိာ် ၄:၈.
သိၣ်လိတၢ်တခီ ထီဒါလိာ်သးဒီးတၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးယဟိဝၤန့ၣ် စံးဝဲဒ်အံၤလီၤ– ယွၤန့ၣ် “အိၣ်တယံၤဘၣ်ဒီး ပှၤနီတဂၤဘၣ်.” (၁၉. (က) နစးထီၣ်သုးဘူးနသး ဆူယွၤအိၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်, နကမၤန့ၢ်အဘျုးမနုၤလဲၣ်. (ခ) ယွၤအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ် လၢနဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၉ နသုးဘူးနသးဆူ ယွၤအိၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. အဆိကတၢၢ် ကြၢးနမၤလိကဒီး ယွၤအဂ့ၢ်ဆူညါ ဒ်နမၤလိခဲအံၤ အသိးန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲဒ်အံၤလီၤ– “ဒီးတၢ်မူအထူအယိာ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်သ့ၣ်ညါနၤ, ယွၤနီၢ်နီၢ်တဂၤဃီ, ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လၢ နမၢလီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၁၇:၃) မ့ၢ်လီၤ, လံာ်စီဆှံသိၣ်လိဝဲလၢ ပမ့ၢ်မၤလိ ယဟိဝၤဒီးယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်န့ၣ် ကဟ့ၣ်ပှၤ “တၢ်မူအထူအယိာ်” လီၤ! ဒ်တၢ်ပာ်ဖျါတ့ၢ်လံအသိး “ယွၤမ့ၢ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလီၤ.” (၁ယိၤဟၣ် ၄:၁၆) ယဟိဝၤန့ၣ်အိၣ်စ့ၢ်ကီးဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ အလီၤဘၣ်သူၣ် ဘၣ်သးအဂၤ တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ, လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ ယဟိဝၤန့ၣ်မ့ၢ်ကစၢ်လၢ, “အသးအိၣ်တၢ်, ဒီးသးကညီၤတၢ်, သးထီၣ်ကီ, ဒီးအဘျုးအဖှိၣ်ဒီး အမ့ၢ်အတီအိၣ်ဝဲအါမးလီၤ.” (၂ မိၤၡ့ ၃၄:၆) ကစၢ်န့ၣ် “မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤ, ဒီးပျၢ်ကွံာ်တၢ်ညီ” လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၆:၅) ယွၤန့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤလီၤ. (၂ ပ့းတရူး ၃:၉) နမ့ၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ အါထီၣ်ဒီး ယဟိဝၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအံၤ ဒီးအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအဂၤလၢ လီၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ်လီၤ.
၂၀-၂၂. (က) ပထံၣ်ဘၣ်ယွၤတသ့အဃိ ပကသုးဘူးပသးဆူ အအိၣ်အဂီၢ် ကဲထီၣ်တၢ်တြီမၤတံာ်တာ်ဧါ. တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်. (ခ) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤတနီၤနီၤ ကဆီၣ်ထွဲနၤလၢ တၢ်သူၣ်ဘျၢသးဘျၢဒ်သိး နသုတမၤမနုၤအဂီၢ်လဲၣ်, ဘၣ်ဆၣ် နကြၢးမၤ မနုၤလဲၣ်.
၂၀ ယွၤမ့ၢ်နီၢ်သးအဃိ နထံၣ်အီၤလၢ နမဲာ်တသ့ဘၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁:၁၈; ၄:၂၄; ၁ တံၤမသ့း ၁:၁၇) ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိနမၤလိ ကစၢ်အဂ့ၢ်လၢ လံာ်စီဆှံ လံာ်ကဘျံးပၤ တဖၣ်အပူၤဒီး နကသ့ၣ်ညါထီၣ်အီၤ ဒ်ကစၢ်တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ. ဒ်ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ စံးဝဲအသိး နကထံၣ်ဘၣ် “ယွၤအတၢ်ဃံတၢ်လၤ” လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၇:၄; ရိမ့ၤ ၁:၂၀) ဒ်နမၤလိအါထီၣ် ယဟိဝၤအဂ့ၢ်အကျိၤအသိး ကစၢ်န့ၣ်ကကဲထီၣ် ပှၤနီၢ်နီၢ်လၢ နဂီၢ်, ဒီးနတၢ်အဲၣ်ကစၢ်ကအါထီၣ်ဒီး နကဘူးထီၣ်ဒီးအီၤလီၤ.
၂၁ နကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ လံာ်စီဆှံသိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်ပာ် ယဟိဝၤဒ် ပပၢ်အသိးလီၤ. (မးသဲ ၆:၉) ပသးသမူန့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်လၢ ကစၢ်အအိၣ် တကးဘၣ်အမဲာ်ညါ ကစၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်မူလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ် ပၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ်တဖၣ် အတၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ဖိတဖၣ်အလိၤလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၆:၉) လံာ်စီဆှံသိၣ်လိစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ပှၤကညီတဖၣ်ကဲထီၣ် ယဟိဝၤ အတံၤသကိးသ့လီၤ. (ယၤကိာ် ၂:၂၃) ဆိကမိၣ်ကွၢ်မီၣ်—နကဲထီၣ် ကစၢ်လၢအတ့လီၤ မူဟီၣ်ကယၢ အတံၤသကိးသ့လီၤ.
၂၂ ဒ်နမၤလိသ့ၣ်ညါအါထီၣ် လံာ်စီဆှံအသိး ပှၤတနီၤနီၤ ကဆီၣ်ထွဲနၤလၢ တၢ်သူၣ်ဘျၢသးဘျၢ ဒ်သိးနကပာ်ကတီၢ် နတၢ်မၤလိန့ၣ်လီၤ. ကမ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ နတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် ကလဲလိာ်အသးအဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢမတၤတဂၤဂၤအဃိဒီး ဆိကတီၢ် နတၢ်ရ့လိာ်သး အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ကယဲၢ်နမၤန့ၢ်အကျါတဂ့ၤ.
၂၃, ၂၄. (က) ဘၣ်ဃးဒီးနမၤလိတၢ်အံၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိလၢ ကြၢးနသံကွၢ်ကဒီး တၢ်သံကွၢ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်နီၤဖးလၢခံန့ၣ် ပကကတိၤသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂၃ အခီၣ်ထံးန့ၣ် တၢ်လၢနတနၢ်ပၢၢ်တဖၣ် ကအိၣ်လီၤ. နကဃ့တၢ်မၤစၢၤအဂီၢ် လိၣ်တၢ်ဆီၣ်လီၤသးလီၤ, ဘၣ်ဆၣ် ဂုၤက့ၤနလီၢ်ခံလၢ တၢ်မဲာ်ဆှးအဃိတဂ့ၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲ ပဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒ်ဖိသၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၁၈:၂-၄) ဒ်ပသ့ၣ်ညါအသိး ဖိသၣ်တဖၣ်န့ၣ် သံကွၢ်တၢ်အါမးလီၤ. ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ နကထံၣ်န့ၣ် တၢ်စံးဆၢတဖၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ ပတြၢၤဝဲ ပှၤတနီၤလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်သးဆူၣ်လၢ ဃုသ့ၣ်ညါယွၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါတၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ လီၤတံၢ်အဂီၢ် သမံသမိးကွၢ်ဝဲလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ.—မၤတၢ် ၁၇:၁၁.
၂၄ ကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ နကမၤလိ ယဟိဝၤ အဂ့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်သမံသမိး လံာ်စီဆှံလီၤ. လံာ်စီဆှံအံၤ လီၤဆီလိာ်သးဒီး ကယဲၢ်လံာ်အဂုၤအဂၤလီၤ. လီၤဆီဒ်လဲၣ်. ပကကတိၤသကိး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ တၢ်နီၤဖးလၢခံအပူၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 15 တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးယွၤအမံၤ အခီပညီ, ဒီးတၢ်ကတိၤအသီၣ်န့ၣ် အိၣ်ဖဲ တၢ်ပိာ်ထွဲ လံာ်ကဘျံးပၤ ၁၉၅-၇ လီၤ.