Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA KUMPALA

Bulelela pa bidi bitangila Nzambi

Bulelela pa bidi bitangila Nzambi
  • Nzambi utuku uditatshisha bua bualu buebe anyi?

  • Nzambi utu mushindu kayi? Utu ne dîna anyi?

  • Kudiku mushindu wa kudia nende malanda anyi?

1, 2. Bua tshinyi mbimpe kuikala ne tshibidilu tshia kuela nkonko?

UKADIKU mutangile bimpe bana patubu bela nkonko anyi? Ba bungi batu batuadija kuela nkonko diakamue padibu bamanya kuakula. Badi bakutangila ne mêsu matonona ne ntema yonso bua kukuela nkonko bu mudi: Diulu didi bulé bua tshinyi? Mitoto idi ne tshinyi munda muayi? Utu mulongeshe nyunyi mua kuimba misambu nnganyi? Udi mua kuditatshisha muebe muonso bua kubandamuna, kadi kabitu anu bipepele to. Nansha diandamuna diebe dikale dimpe mushindu kayi, bana badi kabidi anu mua kukuebeja ne: Bua tshinyi?

2 Ki nganu bana nkayabu batu bela nkonko to. Padi muntu wenda ukola, utu anu webeja malu. Tutu tuela nkonko bua kumanya tshia kuenza, bua kumanya njiwu itudi mua kuepela anyi anu bua kumanya patupu malu makuabu. Pabi bitu bimueneka ne: bantu ba bungi batu balekela kuela nkonko, nangananga ya mushinga mukole; anyi batu balekela kukeba mandamuna.

3. Bua tshinyi ba bungi batu balekela kukeba mandamuna a nkonko ya mushinga mukole?

3 Anji elabi meji ku lukonko ludi pa tshizubu tshia mukanda eu, ne ku nkonko idi mu tshitupa tshiawu tshia kumpala ne idi ku ntuadijilu kua nshapita eu. Eyi ke imue nkonko minene iudi mua kudiela. Kadi, bantu ba bungi kabatshiena bakeba mandamuna a nkonko eyi to. Bua tshinyi? Bible udi mua kuyandamuna anyi? Bamue badi bela meji ne: mandamuna adi Bible ufila mmakole bua kuumvua. Bakuabu badi bamba ne: kuela nkonko eyi kudi mua kulua kubafuishisha bundu anyi kubapuekesha milongo tshianana. Banga pabu badi bela meji ne: eyi nnkonko ya bampasata ne bantu batu balongesha mu bitanda. Kadi wewe udi wela meji kayi?

4, 5. Ng’imue nkonko kayi mitambe bunene itudi mua kudiela, ne bua tshinyi tudi ne bua kukeba mandamuna ayi?

4 Imue misangu wewe udi musue kupeta mandamuna a nkonko minene itu bantu badiela. Kakuyi mpata, udi mua kuikala udiebeja ne: ‘Bua tshinyi ndi ne muoyo? Muoyo utudi nawu eu ke tshionso tshidiku anyi? Nzambi utu mushindu kayi menemene?’ Mbimpe kudiela nkonko eyi ne kabidi mbimpe kuenza muebe muonso bua kupeta mandamuna mimpe ne malelela. Yezu Kristo Mulongeshi muende lumu wakamba ne: ‘Tungunukayi ne kulomba, nebanupeshe; tungunukayi ne kukeba, nenupete; tungunukayi ne kukokola, nebanunzuluile.’​—Matayo 7:7, NW.

5 Wewe ‘utungunuka ne kukeba’ mandamuna a nkonko minene, neumanye malu malenga a bungi. (Nsumuinu 2:1-5) Nansha bantu bobu bakuambile tshinyi, umanye amu ne: kudi mandamuna ne udi mua kuapeta mu Bible. Ki mbikole menemene bua kumvua mandamuna aa to. Pashishe, mandamuna aa adi atupesha kabidi ditekemena ne disanka. Adi mua kukuambuluisha bua kuikala ne nsombelu mulenga nansha mpindieu. Kadi tuanji kubangisha ne lukonko lutu lutatshisha bantu ba bungi.

NZAMBI KATU UTUTABALELA NE UTUMVUILA ANYI?

6. Bua tshinyi ba bungi badi bela meji ne: Nzambi kêna ubatabalela padibu bamona makenga?

6 Bantu ba bungi batu bandamuna lukonko elu ne: eyowa. Batu badiambila ne: ‘Bu Nzambi ututabalela, malu kaavua mua kuikala mushindu mukuabu pa buloba anyi?’ Bualu lelu’eu kudi mvita, lukinu ne bupele. Tutu tusama, tukenga ne tufuisha balela ne balunda betu. Ke bualu kayi bavule batu bamba ne: ‘Bu Nzambi muikale ututabalela, uvua mua kuenza bua malu a mushindu eu kaenzeki to.’

7. (a) Mmunyi mudi bamfumu ba bitendelelu bafikisha bantu ku diela meji ne: Nzambi kêna ubumvuila? (b) Bible utu ulongesha tshinyi menemene bua makenga adiku lelu aa?

7 Tshidi tshitonda ntshia se: bamfumu ba bitendelelu batu bafikisha bantu ku diela meji ne: Nzambi katu ubumvuila to. Mmu mushindu kayi? Tshilejilu, padi makenga atulukila bantu, batu babambila ne: ndisua dia Nzambi. Nunku, balongeshi aba batu bela Nzambi tshilumbu pambidi bua makenga aa. Kadi mmuomu anyi? Bible utu ulongesha tshinyi menemene? Yakobo 1:13 udi wandamuna nenku: ‘Muntu kambi pamuteyabu ne: Ndi muteyibue kudi Nzambi; bualu bua Nzambi kêna mumanye mua kuteyibua ne malu mabi, ne yeye muine kêna uteya muntu.’ Nanku Nzambi ki ng’utu ukebesha makenga to. (Bala Yobo 34:10-12) Tshidibi, utu ualekela. Tumanyayi ne: kudi dishilangana dinene pankatshi pa kulekela tshintu tshienzeka ne kuenza bua tshienzeke.

8, 9. (a) Fila tshilejilu pa mushindu wa kumvuija dishilangana didi pankatshi pa dilekela makenga ne diakebesha. (b) Bua tshinyi katuena mua kubanda Nzambi bua mudiye mulekele bantu mu njila wabu mubi?

8 Tuangatabi tshilejilu etshi: muana wa balume kampanda ukadi muntu mukole utshidi kua baledi bende; tatuende mmuntu muimpe ne wa meji. Muana eu udi utomboka ne umuka kumbelu kuabu, kadi tatuende kêna umukandika to. Muana eu udi uya kuenza malu mabi ne pashishe udi upeta ntatu. Tudi mua kuamba ne: tatuende ke udi mumukebele ntatu eyi anyi? Tòo. (Luka 15:11-13) Bia muomumue, Nzambi kavua mukandike bantu pakasungulabu njila mubi to, kadi ki nyeye udi mubakebele ntatu nansha. Nunku kuamba ne: Nzambi ke udi mukebele bantu makenga onso adibu nawu ndishima.

9 Nzambi ki mmuenze bibi padiye mulekele bantu mu njila wabu mubi to. Kadi bu mudiye ne bukole ne meji a bungi, ne muikale kabidi Mufuki wetu, kêna muenzejibue bua kutuambila tshidiye mulekele makenga to. Tshidibi, bua dinanga diende udi utuambila tshidiye mualekele. Neumanye malu a bungi pa muanda eu mu Nshapita wa 11. Kadi ikala mushindike ne: Nzambi ki ng’udi ukebesha makenga to. Udi utupesha ditekemena dimuepele didiku bua tshilumbu etshi!​—Yeshaya 33:2.

10. Bua tshinyi tudi mua kuitaba ne: Nzambi neajikije ntatu yonso idi makenga makebele bantu?

10 Nzambi udi kabidi munsantu anyi wa tshijila. (Yeshaya 6:3) Bidi biumvuija ne: kêna ne kalema to, kêna ne bubi to, udi kezukezu. Nunku, tudi mua kumueyemena ne muoyo wetu mujima. Kadi katuena mua kueyemena bantu nanku to, bualu batu bashintuluka imue misangu. Nansha mfumu wa muoyo muimpe menemene kêna ne bukole bua kumusha ntatu yonso idi bantu babi bakebelangana to. Kadi Nzambi yeye ngwa bukole buonso. Udi mua kujikija ne neajikije ntatu yonso idi makenga makebele bantu. Pakumbana dîba, Nzambi neajikije malu mabi onso nkong bua kashidi!​—Musambu 37:9-11.

MMUNYI MUTU NZAMBI UMONA MALU MABI?

11. (a) Nzambi utu umvua bishi bua malu mabi? (b) Patu Nzambi ukumona ukenga, utu umvua munyi?

11 Kadi bua lelu’eu Nzambi utu umona malu audi nawu ne aa adi enzeka pa buloba munyi? Tshia kumpala, Bible udi ulongesha ne: Nzambi udi ‘unanga buakane.’ (Musambu 37:28) Nunku, Nzambi utu ulondesha bikole tshilumbu tshia tshidi tshimpe ne tshidi tshibi. Udi ukina malu mabi a mishindu yonso. Tshilejilu, Bible udi wamba ne: Nzambi uvua ne ‘kanyinganyinga mu mutshima’ pakavula malu mabi pa buloba tshimue tshikondo. (Genese 6:5, 6) Nzambi ki mmushintuluke to. (Malaki 3:6) Utshitu anu umvua bibi padiye umona makenga adi pa buloba bujima. Katu musue kumona bantu bakenga to. Bible udi wamba ne: Nzambi ‘udi unutabalela.’​—1 Petelo 5:7, NW.

Bible utu ulongesha ne: Yehowa udi ne dinanga, yeye ke Mufuki wa bintu bionso

12, 13. (a) Bua tshinyi tudi ne ngikadilu milenga bu mudi dinanga? Dinanga didi ditusaka bua kumona makenga mushindu kayi? (b) Bua tshinyi udi mua kuitaba ne: Nzambi neajikije ntatu ne makenga?

12 Kadi mmunyi mutudi mua kujadika ne: Nzambi utu umvua bibi patuye umona bantu bakenga? Tangila tshijadiki tshikuabu. Bible utu ulongesha ne: Nzambi wakafuka muntu mu tshimfuanyi tshiende. (Genese 1:26) Nenku tudi ne ngikadilu milenga bualu Nzambi utu nayi. Tshilejilu, kutuku umvua bibi pautu umona bantu bakenga kakuyi bualu anyi? Pawikala umvua bibi, umanye ne: Nzambi utu umvua yeye bibi menemene.

13 Umue wa ku ngikadilu minene idi nayi bantu ndinanga. Ngikadilu eu udi kabidi uleja tshidi Nzambi. Bible udi ulongesha ne: “Nzambi udi dinanga.” (1 Yone 4:8) Nunku, tutu tunangangana bualu Nzambi utu unangangana. Dinanga didi mua kukusaka bua kujikija ntatu ne makenga onso adi pa buloba anyi? Bu wewe ne bukole bua kujikija makenga, kuvuaku mua kuajikija anyi? Kakuyi mpata, ke tshiuvua mua kuenza! Nanku umanye ne: Nzambi neajikije ntatu ne makenga. Malu adibu baleja mu tshitupa tshia kumpala tshia mukanda eu ki mmianu anyi tshilota to. Malu adi Nzambi mulaye neakumbane bushuwa! Kadi bua kuitaba malu aa, bidi bikengela kumanya bimpe Nzambi udi mualaye.

NZAMBI MMUSUE NE: UMUMANYE BIMPE

Pautu musue ne: muntu akumanye, kutuku wanji kumuambila dîna diebe anyi? Nzambi udi utuambila dîna diende mu Bible

14. Dîna dia Nzambi nnganyi? Bua tshinyi mbimpe kumubikila mu dîna edi?

14 Udi mua kuenza tshinyi bua muntu kukumanyaye? Kuenaku mua kuanji kumuambila dîna diebe anyi? Nzambi utu pende ne dîna anyi? Batu bamubikila mu bitendelelu bia bungi ne: Maweja, Mukalenge, Mulopo, Mvidi Mukulu anyi Nzambi. Kadi aa ki mmêna ende malelela to, mmianzu patupu bu mudi “mfumu” anyi “mulombodi.” Bible utu ulongesha ne: Nzambi udi ne mianzu mivule bu mudi “Nzambi” ne “Mukalenge.” Kadi Bible utu ulongesha kabidi ne: Nzambi utu ne dîna diende dia nkayende, dîna adi ke: Yehowa. Musambu wa 83:18 udi wamba ne: ‘Wewe nkayebe, ng’udi muidike dîna dia Yehowa, udi Mutambe Bunene wa pa mutu pa buloba bujima.’ Pikala Bible webe kayi ne dîna dia Yehowa, tudi tukulomba bua ubale Tshisakidila “Diumvuija dia dîna dia Nzambi ne mushindu wa kuenza nadi mudimu” mu mukanda eu. Bua kuamba bualu pa bualu, dîna dia Nzambi didi misangu binunu ne binunu mu mivungu ya Bible ya kale. Nunku, Yehowa mmusue ne: umanye dîna diende ne wikale umubikila mu dîna edi. Mbienze anu bu ne: Nzambi udi udimanyisha kuudi mu Bible.

15. Dîna edi Yehowa didi dileja ne: Nzambi utu munyi?

15 Nzambi utu mudinyike dîna didi dimuakanyine menemene. Dîna edi Yehowa didi diumvuija ne: Nzambi utu ukumbaja malu onso adiye ulaya ne utu ukumbaja bualu buonso budiye musue kuenza. * Dîna dia Nzambi ndia pa buadi menemene. Anu yeye nkayende ke utu ne dîna edi. Yehowa mene utu nkayende mu malu a bungi. Mushindu kayi?

16, 17. Ntshinyi tshidi mianzu eyi itulongesha pa bidi bitangila Yehowa: (a) “Wa-Bukole-Buonso”? (b) “Mukalenge wa tshiendelele”? (c) “Mufuki”?

16 Tuvua bamone mudibu bamba Yehowa mu Musambu wa 83:18 ne: ‘Wewe nkayebe udi Mutambe Bunene.’ Yehowa nkayende ke udibu babikila kabidi ne: ‘Wa-Bukole-Buonso.’ Buakabuluibua 15:3 udi wamba ne: ‘Mukalenge Nzambi wa Bukole Buonso, midimu yebe idi minene ne ya dikema. Wewe, Mukalenge wa bikondo [anyi wa tshiendelele], njila yebe idi miakane ne ya bulelela.’ Muanzu eu ‘Wa-Bukole-Buonso’ udi utulongesha ne: kakuena muntu udi ne bukole bu bua Yehowa mu diulu anyi pa buloba to. Yehowa udi ne bukole bua bungi be! Muanzu mukuabu eu ‘Mukalenge wa tshiendelele’ udi utuvuluija ne: Yehowa udi nkayende mu mukuabu mushindu kabidi. Yeye nkayende ke muntu utu amu ne muoyo. Musambu wa 90:2 udi wamba ne: ‘Nansha katshia ku tshikondo katshiyi tshijadika too ne ku tshikondo katshiyi tshijadika [anyi bua kashidi] wewe udi Nzambi.’ (NW) Bualu ebu budi bukuenza buôwa, ki mmuomu anyi?

17 Yehowa udi kabidi mushilangane bualu yeye nkayende ke Mufuki. Buakabuluibua 4:11 udi wamba ne: ‘Wewe, Mukalenge wetu ne Nzambi wetu, udi muakane bua kuangata butumbi ne bunême ne bukole; bualu bua wewe wakafuka bintu bionso, ne bualu bua disua diebe biakadiku, ne biakafukibua.’ Tshintu kayi tshionso tshiudi mumanye (bu mudi: banjelu, mitoto, bimuma, minyinyi ya mu mâyi) tshidiku bua bualu bua Yehowa.

UDI MUA KUDIA MALANDA NE YEHOWA ANYI?

18. Bua tshinyi bamue batu bela meji ne: kabena mua kudia malanda ne Nzambi? Kadi Bible yeye utu ulongesha tshinyi?

18 Bamue bantu batu bumvua buôwa kakese padibu balonga ngikadilu mitambe bunene ya Yehowa. Badi bamona Yehowa muikale kuulu kule, kakuyi mushindu wa kudia nende malanda anyi badimona tshianana, kabayi ne mushinga ku mêsu kuende. Kadi mbimpe kuikala ne lungenyi lua nunku anyi? Bible utu ulongesha malu mu mukuabu mushindu. Utu wamba ne: Yehowa ‘kêna netu kule’ to. (Bienzedi 17:27) Bible udi mene utulomba ne: ‘Semenayi pabuipi ne Nzambi ne yeye neasemene pabuipi nenu.’​—Yakobo 4:8.

19. (a) Mmunyi mutudi mua kutuadija kudia malanda ne Nzambi? Netupete bipeta kayi bimpe? (b) Nngikadilu kayi ya Nzambi idi ikusankisha bikole?

19 Kadi mmunyi muudi mua kudia malanda ne Nzambi? Tshia kumpala, tungunuka ne kuenza tshiudi wenza etshi: longa malu a Nzambi. Yezu wakamba ne: ‘Eu udi muoyo wa tshiendelele, bua bobu bakumanye wewe, Nzambi umuepele mulelela, ne yeye uwakatuma, Yezu Kristo mene.’ (Yone 17:3) Eyowa, Bible utu ulongesha ne: kulonga malu adi atangila Yehowa ne Yezu kudi kufikisha ku “muoyo wa tshiendelele”! Anu bu mutukadi bamone, “Nzambi udi dinanga.” (1 Yone 4:16) Yehowa udi kabidi ne ngikadilu mikuabu milenga idi itukoka kudiye. Tshilejilu, Bible udi wamba ne: Yehowa udi ‘Nzambi wa luse ne dinanga, kêna ukuata tshiji lubilu, udi muule tente ne luse lujalame ne bushuwa.’ (Ekesode 34:6) ‘Udi muimpe, ne mutshima wende udi musue kubuikidila bantu mibi yabu.’ (Musambu 86:5) Nzambi udi ne lutulu. (2 Petelo 3:9) Udi ulamata ku mikenji yende. (Buakabuluibua 15:4) Wewe ubala Bible bikole, neumone mudi Yehowa ne ngikadilu eyi mimpe ne mikuabu kabidi.

20-22. (a) Nansha mutudi katuyi mua kumona Nzambi, katuenaku mua kudia nende malanda anyi? Umvuija. (b) Bamue bantu ba muoyo muimpe badi mua kukuambila tshinyi? Kadi udi ne bua kuenza tshinyi?

20 Bushuwa, kuena mua kumona Nzambi to, bualu udi nyuma. (Yone 1:18; 4:24; 1 Timote 1:17) Kadi wewe ulonga malu ende mu Bible, neumumone bu muntu mulelela. Anu bu muakamba mufundi wa Misambu, udi mua ‘kumona buimpe bua Yehowa.’ (Musambu 27:4; Lomo 1:20) Paudi wenda ulonga malu a Yehowa, udi wenda umumona anu bu muntu wetu wa bushuwa eu ne neumunange bikole ne neudiumvue pabuipi nende.

Anu bu mutu tatu muimpe munange bana bende, ke mudi Tatu wetu wa mu diulu mutunange bikole

21 Neumvue bua tshinyi Bible utu utulongesha bua kuangata Yehowa bu Tatuetu. (Matayo 6:9) Muoyo utudi nawu udi ufumina kudiye ne mmusue bua tuikale bimpe anu bu mutu tatu yonso udi munange bana bende mua kubajingila diakalenga. (Musambu 36:9) Bible utu kabidi ulongesha ne: tudi mua kulua balunda ba Yehowa. (Yakobo 2:23) Anji elabi meji tung: wewe kampanda, ulua mulunda wa Mufuki wa bintu bionso!

22 Kadi wamanya ne: pawikala wenda ulonga Bible, bantu bakuabu ba muoyo muimpe nebakuambile bua kulekela kumulonga. Badi mua kuela meji ne: ukadi ushintuluka. Kadi kulekedi muntu nansha umue ukupangisha mua kudia bulunda ne Yehowa to, bualu ndiakalenga dinene be!

23, 24. (a) Bua tshinyi udi ne bua kutungunuka ne kuela nkonko pa malu audi ulonga? (b) Nshapita udi ulonda neakule pa bualu kayi?

23 Tshidibi, kuakumvua malu onso bimpe diakamue to. Bidi bikengela kudipuekesha ndambu bua kulomba diambuluisha, kadi kumvu bundu to. Yezu wakamba ne: tudi ne bua kudipuekesha anu bu bana. (Matayo 18:2-4) Anu bu mutudi bamanye, bana batu bela nkonko ya bungi be! Nzambi mmusue ne: upete mandamuna a nkonko yebe. Bible udi utumbisha bamue bantu bavua bakeba kumanya malu a Nzambi ne disuminyina. Bavua balondolola bimpe mu Bible bua kujadika ne: malu avuabu balonga avua malelela menemene.​—Bienzedi 17:11.

24 Kulonga Bible ke mushindu muimpe wa kumanya malu a Yehowa. Bible mmushilangane ne mikanda mikuabu. Mmushilangane nayi ku tshinyi? Nshapita udi ulonda eu neandamune lukonko elu.

^ tshik. 15 Bua kumanya malu makuabu pa diumvuija ne dishindumuna dia dîna dia Nzambi, udi mua kubala Tshisakidila Diumvuija dia dîna dia Nzambi ne mushindu wa kuenza nadi mudimu.