Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

CAPÍTULO 1

¿Diosca pitaj can?

¿Diosca pitaj can?
  • ¿Diosca ñucanchijta cuidanchu?

  • ¿Diosca ima shinataj can? ¿Shutita charinchu?

  • ¿Diospajman cˈuchuyai tucunchijchu?

1, 2. ¿Imamantataj tapuna canchij?

¿HUAHUACUNA ima shina tapujta ricushcanguichu? Huahuacuna ña rimai callarishpaca, ashtahuan yachasha nishpami chˈican chˈican tapuicunata ruran. ¿Tutayajpica Intica maimantaj rin? ¿Punllayajpica luzerocunaca maimantaj rin? ¿Pajarocunataca pitaj cantanata yachachin? nishpami tapuncuna. Alli cutichijpipish huahuacunaca cutinmi ¿imamanta? nishpa tapuncuna.

2 Shinapish mana huahuacunallachu tapuncuna. Ñucanchijpish tapunchijmi. Shujtaj llajtaman alli chayangapaj, llaquipi ama urmangapaj, huaquinpicarin imata yachasha nishpallami tapunchij. Chashna cajpipish achca gentecunaca ima tapuita charishpapish ña mana tapusha nincunachu.

3. ¿Achca gentecunaca imamantataj alli tapuicunata ña mana ruran?

3 Cai libro tapapi caj tapuita, página 3-pi caj tapuicunata o cai capitulopaj callari tapuicunata ricui. Chai tapuicunaca alli tapuicunami can. Shinapish huaquin gentecunaca chai tapuicunata mana yachasha ninchu. ¿Ima nishpataj mana yachasha nincuna? ¿Bibliaca chai tapuicunata cutichinchu? Huaquincunaca Bibliamanta yachanaca sinchimi can nincunami. Shujtajcunaca ama pingaipi saquiringapajmi mana tapusha nincuna. Cutin shujtajcunaca chai tapuicunataca iglesiacunapi yachachijcunami cutichina can ninmi. ¿Canca imatataj yuyangui?

4, 5. a) ¿Ima alli tapuicunatataj rurashcangui? b) ¿Imamantataj chai tapuicunata yachana canchij?

4 Causaipica chˈican chˈican tapuicunami ricurin. Manachu canca cai laya alli tapuicunata rurashcangui: ¿Imapajtaj cai mundopi causani? ¿Huacharishpa, yuyajyashpa, huañungapajllachu causani? ¿Diosca ima shinataj can? Cashna tapurinaca allimi can. Cai tapuicunata alli yachangacamami mashcashpa catina cangui. Jesucristoca, mañashpa catichij paica cungami, mashcashpa catichij japinguichijmi, huasiyuj nishpa catichij paica pascangami nircami (Mateo 7:7).

5 Chai alli tapuicunata yachangacama mashcashpaca, allita rurashcatami ricungui (Proverbios 2:1-5). Shujtaj gentecuna chˈican chˈican yuyaicunata charijpipish, chai tapuicunataca allimi yachai tucunchij. Chai tapuicunataca Bibliami jahualla cutichin. Chashna yachachijpimi cunan punllacunapica cushilla causanchij. Sumaj esperanzatapish charinchij. Cunanca shuj alli tapuita yachashpa callarishun.

¿DIOSCA ÑUCANCHIJMANTA PREOCUPARINCHU?

6. ¿Imamantataj tauca gentecunaca, Diosca ñucanchijmanta mana preocuparinchu nin?

6 Cunan punllacunapica achca macanacuicuna, nanaicuna, millai gentecunami tiyan. Ungüicunapish, huañuipish tucuicunatami japin. Chaimantami tauca gentecunaca, Diosca mana ñucanchijmanta preocuparinchu nin. ¿Dios ñucanchijmanta preocuparijpica, ima nishpataj llaquicunata charinchij? nincunami.

7. a) ¿Ima shinataj iglesiacunapi yachachijcunaca Diosca ñucanchijmanta mana preocuparinchu nishpa yachachin? b) ¿Ñucanchij llaquicunamantaca imatataj Bibliaca yachachin?

7 Shinallataj iglesiacunapi yachachijcunaca Diosca mana ñucanchijmanta preocuparinchu nincunami. Shuj llaqui japijpica Diospaj munaimi can nishpami yachachincuna. Chashna yachachishpaca Diosmi llaquichicun nishpami Paita juchachincuna. Pero chaica llullami can. Habacuc 1:13-pi Diosmanta parlashpaca, ‘canca ima jucha illaj cashpami millaitaca manataj ricunachingui. Ima millaitaca manataj ricui tucunguichu’ ninmi. Shinashpaca cai pachapi causajcunataca Diosca manataj llaquichinchu (Job 34:10-12-ta rezai). Llaquicunahuan causachun saquishpapish Diosca ñucanchijta mana llaquichinchu.

8, 9. a) Shuj chˈimbapuraita rurashpa Dios ñucanchijta mana llaquichicushcata entendichi. b) ¿Llaquicuna japijpica ima nishpataj Diosta mana juchachina canchij?

8 Shuj chˈimbapuraita rurashun: shuj cˈuyaj, alli yuyaita charij yayaca paipaj churihuanmi causan. Chai churi ña huiñashpaca, mana cazushpami huasimanta llujshishpa rin. Paipaj yayaca huasimanta richunca mana jarcanchu. Qˈuipaca chai churica mana alli ñanpi purishpami llaquicunapi urman. ¿Paipaj yaya richun saquishcamantami chai churica llaquicunapi urmarca ninguimanchu? Mana chashna ninguimanchu (Lucas 15:11-13). Shinallatajmi Diosca gentecunataca mana alli ñanpi purichun saquishca. Mana alli ñanta puricushcamantami gentecunaca llaquipi urmashca. Cai chˈimbapuraipi ricushca shinaca Diosca mana gentecunataca llaquichinchu. Shinashpaca ima llaqui japijpica mana Diostachu juchachina canchij.

9 ¿Imamantashi Diosca llaquicuna japichun saquin? Diosca alli yuyaita charij, tucuita ruraj Diosmi can. Gentecuna imamanta llaquipi cashcataca Diosca allimi yachan. Upalla saquiri tucushpapish, ñucanchijta cˈuyashcamantami llaquicuna imamanta tiyashcata huillan. Chaitaca capítulo 11-pimi ricushun. Shinapish Taita Dios gentecunata mana llaquichicushcataca tucui shunguhuanmi crina canchij. Paica tucui llaquicunatami tucuchisha nin (Isaías 33:2).

10. ¿Llaquicunata Dios tucuchina cashcataca imamantataj crinchij?

10 Shinallataj Diosca jucha illajmi can (Isaías 6:3). Jucha illaj nishpaca limpio, ima mapapish illaj cashcatami ricuchin. Chaimantami tucui shunguhuan Diospi crinchij. Gentecunaca ima mana allita ruranllami. Gentecuna mana allita rurashcamantami achca llaquicuna tiyan. Alli gobiernocuna tiyashpapish chai llaquicunataca mana tucuchi tucushcachu. Tucui poderta charij Diosllami llaquicunataca tucuchinga. Paica huiñai huiñaipajmi llaquicunata tucuchinga (Salmo 37:10, 11-ta rezai).

¿LLAQUICUNA ÑUCANCHIJTA JAPIJPICA DIOSCA IMA SHINATAJ SINTIRIN?

11. a) ¿Mana allita rurajcunataca Diosca ima shinataj ricun? b) ¿Llaquicuna ñucanchijta japijpica Diosca ima shinataj sintirin?

11 ¿Cai pachapi tiyaj llaquicunata ricushpaca Diosca ima shinataj sintirin? Salmo 37:28-pica: “Mandaj Diosca, ima pandata mana rurajtami cˈuyan” ninmi. Allita ruracujta o mana allita ruracujtaca Diosca ricucunmi. Mana allita rurajcunataca paica millanayachinmi. Ñaupa punllacunapica achca gentecunami mana allita rurarcacuna. Chaita ricushpami Yaya Diosca shungupi nanarishpa llaquirirca (Génesis 6:5, 6). Diosca mana cambiashcachu (Malaquías 3:6). Cunan punllacunapipish mana allita rurajcunataca manataj ricunachinchu. Llaquicuna ñucanchijta japijpipish Diosca shungupi nanarishpami llaquirin. Bibliapica “Diosmi cancunataca cuidacun” ninmi (1 Pedro 5:7-ta rezai).

Ñucanchijta cˈuyaj Jehová Diosmi tucuita rurarca nishpami Bibliaca yachachin

12, 13. a) ¿Imamantataj ñucanchijca cˈuyanchij? b) ¿Shujtajcunata cˈuyashcamantaca imatataj ruranguiman? c) ¿Cai pachapi tiyaj llaquicunataca imamantataj Diosca tucuchinga?

12 ¿Llaquicuna ñucanchijta japijpica Diosca llaquirinchu? Bibliapi yachachishca shinaca Diosca paiman rijchajtami ñucanchijtaca rurarca (Génesis 1:26). Diosman rijchaj cashcamantami ñucanchijpish cˈuyanchij, llaquinchij, allita ruranchij. Caita yuyai: ¿Shujtajcuna llaquita apacujta ricushpaca manachu canpish llaquiringuiman? ¿Achcatami llaquiringuiman nachu? Gentecuna llaquita apacujta ricushpaca Yaya Diosca ashtahuanmi llaquirin.

13 Tucuicunami cˈuyaita ricuchi tucunchij. Tucuita ruraj Dios cˈuyaj cashcamantami ñucanchijpish cˈuyanchij. Bibliapica ‘Diosca cˈuyajmari’ ninmi (1 Juan 4:8). Cunan punllacunapica achca llaquicunami tiyan. ¿Llaquicunata tucuchingapaj poderta charishpaca, manachu canca llaquicunata tucuchinguiman? Ari, shujtajcunata cˈuyashcamantami llaquicunata tucuchinguiman. Yaya Diospish cˈuyaj cashcamantami tucui llaquicunata tucuchisha nin. Página 4 y 5-pi ricurij sumaj yuyaicunaca pajtaringami. Mana muscuillachu can. Diosmi chaitaca pajtachisha nin. Shinapish chai sumaj yuyaicuna pajtarina cashcata cringapajca Diostami alli rijsina canchij.

DIOSCA PAITA RIJSICHUNMI MUNAN

¿Shujtajcuna canta rijsichun nishpaca, manachu cambaj shutita huillangui?

14. a) ¿Diosca ima shutitaj can? b) ¿Imamantataj Diostaca shutipi parlana canchij?

14 ¿Shujtajcuna canta rijsichun nishpaca imatataj puntapica rurangui? ¿Manachu cambaj shutita huillangui? Shinallataj ¿Diosca shuj shutita charinchu? Tauca religioncunapica “Mandaj Dios”, “Jatun Dios” nishpami shutichin. Chaicunaca mana shuticunachu can. Chashna nishpaca shuj runata “rey” o “presidente” nicuj shinallami can. Yaya Diostaca “Mandaj Dios”, “Jatun Dios” ni tucunchijmi. Shinapish paica shuj shutitami charin. Bibliapica: “Cambaj shuti Jehová cashcata gentecuna yachachun” ninmi (Salmo 83:18, NM). Biblia en Quichua Chimborazo, 2010-pica Éxodo 17:15-pimi Diospaj shutica ricurin. Achca Bibliacunapi Diospaj shuti imamanta mana tiyashcata yachangapajca cai libropi páginas 195 a 197-ta ricui. Shinallataj Bibliata ñaupa quillcashca shimicunapica Diospaj shutica casi 7.000 cutinmi ricurin. Chashnami Diosca paipaj shutita rijsichun nishpa Bibliapi quillcachishca. Chaimantami Diosca paipaj shutipi parlachun munan.

15. ¿Jehová shutica imatataj nisha nin?

15 Jehová shutitaca Diosllatajmi paipajlla cachun agllarca. Jehová shutica Yaya Dios tucuita pajtachij cashcata, pai imata rurasha nishcata pajtachi tucushcatami nisha nin. * Chai shutitaca Diosllami charina can. Jehová Diosta ashtahuan rijsishpa catishun.

16, 17. ¿Jehová Diostaca imamantataj: a) Tucuita Rurai Tucuj nin? b) Huiñaita Jatun Mandaj nin? c) Tucuita Ruraj nin?

16 Shinallataj Jehová Diosmanta parlashpaca Bibliapica: “Canllami ashtahuan Jatun Dios cangui” ninmi (Salmo 83:18, NM). Apocalipsis 15:3-pica: “Tucuita Rurai Tucuj Mandaj Taita Dios, cambaj rurashcacunaca jatun sumajmari” ninmi. Tucuita Rurai Tucuj nishpaca Jehová Dioslla tucui poderta charishcatami ricuchin. 1 Timoteo 1:17-pica, Jehová Diostaca “Huiñaita Jatun Mandaj” ninmi. Chashna nishpaca Yaya Diosca huiñai huiñaita causaj Dios cashcatami ricuchin. Salmo 90:2-pica: ‘Huiñaimanta huiñaicama ña tiyaj Diosmi cangui’ ninmi. ¿Manachu caita yachashpaca mancharishca saquirinchij?

17 Shinallataj Jehová Diosllami Tucuita Ruraj can. Apocalipsis 4:11-pica: ‘Jatun Dios, canca jatunmari cangui, allimari cangui. Canmari tucui ima tiyajtapish rurashcangui. Can munashpa rurashcamantami tucui imapish tiyan’ ninmi. Jehová Diosmi tucuita rurarca. Paimi jahua pachapi causaj angelcunata, cielopi tiyaj luzerocunata, yuracunapi pˈucuj frutacunata, mama cuchapi, yacucunapi tiyaj pescadocunatapish rurarca. Tucui can imalla ricui tucushcatami Jehová rurarca.

¿CANCA DIOSPAJMAN CˈUCHUYAI TUCUNGUICHU?

18. a) ¿Ima nishpataj huaquin gentecunaca Diospajman cˈuchuyanata manchancuna? b) ¿Bibliaca imatataj yachachin?

18 Huaquincunaca Jehová Diosca tucuita yalli jatunmi can nishpami paipajman cˈuchuyanata manchancuna. Shinallataj paica achca podertami charin, Diosca ñucanchijmanta mana preocuparinchu nincunami. ¿Chashna yuyanaca allichu can? Bibliapica: “Taita Diosca ñucanchijmantaca mana carupichu” nishpami yachachin (Hechos 17:27). Shinallataj “Diosman cˈuchuyaichij, paipish cancunapajman cˈuchuyangami” ninmi (Santiago 4:8).

19. a) ¿Diospajman cˈuchuyangapajca imatataj rurana cangui? b) ¿Diospajman cˈuchuyashpaca ima bendicioncunatataj chasquishun? c) ¿Diosmanta imata yachashpataj cushilla sintiringui?

19 ¿Tucuita Ruraj Diospajman cˈuchuyangapajca imatataj rurana cangui? Diosmantami ashtahuan yachashpa catina cangui. Jesusca cashnami nirca: “Huiñai causaita charingapajca can shujlla Diostapish, can cachashca Jesucristotapishmi rijsina can” nircami (Juan 17:3, NM). Shinashpaca huiñaita causangapajca Jehová Diostapish, Jesustapishmi alli rijsina canchij. Ña ricushca shinaca “Diosca cˈuyajmi” can (1 Juan 4:16). Jehová Dios ima shina cashcataca Bibliapimi ashtahuan yachai tucunchij. Éxodo 34:6-pica: ‘Mandaj Diosca llaquij, cˈuyaj shungu, mana utca pˈiñarij, yallitaj llaquij, mana llullaj Diosmi can’ ninmi. Shinallataj Salmo 86:5-pica: “Jatun Dios quiquinca allimari cangui, perdonajmari cangui” ninmi. Jehová Diosca cˈuyaj cashcata, llaquij cashcata, perdonaj cashcataca achca cutinmi ricuchishca. ¿Ima shinataj ricuchishca? Chaita yachangapajca Bibliatami ashtahuan rezana cangui.

20-22. a) ¿Jehová Diosta mana ricui tucushpapish ima shinataj paipajman cˈuchuyai tucunchij? b) ¿Canta rijsij gentecunaca imatataj ningacuna? c) ¿Shinapish imatataj rurana cangui?

20 Shinallataj Jehová Diosca shuj Espiritumi can. Chaimantami paitaca mana ricui tucunchij (Juan 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17). Shinapish Bibliapica Jehová ima shina cashcatami yachachin. Canpish Jehová Dios ‘sumaj cashcatami alli yachai tucungui’ (Salmo 27:4; Romanos 1:20). Jehovamanta ashtahuan yachashpami paipajman cˈuchuyangui, pai tiyashcata cringui, tucui shunguhuanpish paita cˈuyangui.

Shuj cˈuyaj yayatapish yallimi Jehová Diosca ñucanchijta cˈuyan

21 Bibliamanta ashtahuan yachashpaca Jehová Diostaca shuj yayata shinami ricungui (Mateo 6:9). Paimi ñucanchijman causaita curca. Ima shinami shuj cˈuyaj yayaca alli causachun munan, chashnallatajmi Jehová Diosca ñucanchijpish alli causachun munan (Salmo 36:9). Shinallataj Bibliapica Jehová Diospaj amigocuna cai tucunchijmi nishpami yachachin (Santiago 2:23). ¿Manachu Tucuita Ruraj Diospaj amigo tucusha ningui?

22 Bibliamanta yachashpa caticujpica, canta rijsij gentecunaca ama yachashpa catichu ningacunami. Ñaupa crishcacunata ama saquichun nishpami jarcasha ningacuna. Shinapish jarcaicunata mishashpami yachashpa catina cangui. Chashnami Jehová Diospaj alli amigo tucungui. Paipaj amigo tucunaca tucuita yalli valishcami can.

23, 24. a) ¿Yachacushpaca imamantataj mana manchashpa tapuna cangui? b) ¿Catij capitulopica imatataj yachashun?

23 Yachai callarishpaca mana tucuitachu alli entendingui. Shinapish mana manchashpami entendichichun mañana cangui. Jesús yachachishca shinaca huahuacuna shinami cana canchij (Mateo 18:2-4). Ima shinami ña yacharcanchij huahuacunaca mana manchashpami tapuncuna. Yaya Diosca ñucanchijpish tapushpa yachachunmi munan. Bibliapi nishca shinaca ñaupa punllacunapica tauca gentecunami Diosta rijsisha nircacuna. Chaimantami paicuna uyashcataca alli cashcata o mana alli cashcata yachangapaj ‘Dios Quillcachishcataca punllanta alli ricujcuna carca’ (Hechos 17:11-ta rezai).

24 Bibliamanta ashtahuan yachashpami Jehová Diosta alli rijsingui. Bibliaca shujtaj librocunatapish yalli allimi can. ¿Imamantataj shujtaj librocunata yalli alli can? Chaitaca catij capitulopimi yachashun.

^ par. 15 Jehová shutimanta ashtahuan yachangapajca páginas 195 a 197-ta ricui.