Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

TSHAPITA YA NTONDO

Kakɔna kele mɛtɛ lo dikambo dia Nzambi?

Kakɔna kele mɛtɛ lo dikambo dia Nzambi?
  • Onde Nzambi ndjakiyanyaka mɛtɛ dikambo diayɛ?

  • Ngande wele Nzambi? Onde nde ekɔ la lokombo?

  • Onde onto koka ndjasukanya la Nzambi?

1, 2. Lande na katotokaka ambola?

ONDE wɛ atɛnaka yoho yoka ana ambola? Efula kawɔ tatɛka mboka ambola kam’eyawɔ ɔtɛkɛta. Vɔ kendaka tɛɛ washo hanga, ko kôka ambola wele oko wanɛ: Lande na katekaka nkɔkɔ la pindju tshɛ? Lande na kele tɔɔtɔ ngaingai? Aketsha tofudu dia memba? Wɛ mbeyaka nsala tshɛ dia nkadimola, koko aha mbala tshɛ mbatongaka dikambo sɔ wɔdu. Kânga okadimwelo woleki dimɛna woshayɛ mbeyaka monyiya dimbola dikina ɔnɛ: Lande na?

2 Aha ana ato mboka ambola. Etena kolaso, sho lawɔ tetemalaka mboka ambola. Sho mbokaka ambola dia ntana ɛlɔmbwɛlɔ, dia mbeya wâle wahombaso mbewɔ kana dia mbeya akambo amɔtshi. Koko, mɛnamaka di’anto efula tshikaka dia mboka ambola, djekoleko ambola woleki ohomba. Lo yɛdikɔ mɔtshi, vɔ tshikaka dia nyanga ekadimwelo.

3. Lande na katshika anto efula dia nyanga ekadimwelo lo ambola woleki ohomba?

3 Ohokana yimba la dimbola diele lo lohoso la dibuku nɛ ndo la ambola wele lo mbɔtwɛlɔ kana wele l’etatelo ka tshapita nyɛ. Vɔ wekɔ l’atei wa ambola woleki ohomba wakokayɛ ndjaoka. Koko, anto efula hawoyoyanga ekadimwelo. Lande na? Onde Bible kekɔ l’ekadimwelo? Amɔtshi fɔnyaka di’ekadimwelo wa lo Bible wekɔ wolo nshihodia. Akina mbokaka wɔma ɔnɛ mboka ambola koka ndjowasha sɔnyi kana ndjowadja l’okandokando. Ndo akina mbutaka ɔnɛ paka ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ kana waa pastɛrɛ mbakoka nkadimola ambola wa ngasɔ. Ko wɛ atayɛ lo dikambo sɔ?

4, 5. Naa ambola amɔtshi woleki ohomba wakokaso ndjaoka, ndo lande na kahombaso nyanga ekadimwelo?

4 Ondo mɛtɛ wɛ nangaka nkondja ekadimwelo lo ambola w’ohomba wa lo lɔsɛnɔ. Aha la tâmu, wɛ toyambolaka tena dimɔtshi ɔnɛ: ‘Oyango akɔna wele la lɔsɛnɔ? Onde lɔsɛnɔ lɔnɛ layokomɛ paka nganɛ oto? Ngande wele Nzambi?’ Ekɔ dimɛna dia wɛ ndjaoka ambola wa ngasɔ ndo ekɔ ohomba dia wɛ ntetemala mimbola edja ndo wɛ ambotana ekadimwelo w’eshika. Yeso Kristo laki ombetsha wa lokumu akate ate: “Nyotetemale nɔmba, ko wayonyosha; nyotetemale nyanga, ko nyayotana; ndo nyotetemale nkɔkɔla, ko wayonyodihola.”​—Mateo 7:7.

5 Naka wɛ ‘ntetemala nyanga’ ekadimwelo lo ambola w’ohomba, kete wɛ ayokondja wahɔ w’efula. (Tokedi 2:1-5) Oyadi kɛnɛ kambokotɛka anto akina, eya dia ekadimwelo wekɔ ndo wɛ koka mbatana lo Bible. Ekadimwelo ɛsɔ bu wolo nshihodia ndo kɛnɛ koleki tshɛ ɔlɔlɔ ele, vɔ mbishaka elongamelo ndo ɔngɛnɔngɛnɔ. Ekadimwelo ɛsɔ koka kokimanyiya dia wɛ monga la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ oma ko kakianɛ. Ntondotondo, ɛsɔ tɔsɛdingole dimbola dimɔtshi diatshindja anto efula wɔɔngɔ.

ONDE NZAMBI HAYAKIYANYA DIKAMBO DIASO NDO EKƆ OTEMA WOLO?

6. Lande na kafɔnya anto efula ɔnɛ Nzambi hayakiyanya dikambo di’asui wakomɛ anto?

6 Anto efula fɔnyaka dia Nzambi hayakiyanya dikambo diaso ndo ekɔ otema wolo. Vɔ mbutaka ɔnɛ: ‘Otondongaka Nzambi ndjakiyanyaka dikambo di’anto, shi tshike andja ɔnɛ bu woho wewɔ ɔnɛ?’ Oko wadiɛnayɛ, andja wambolola tɔɔ l’ata, la lohetsho ndo l’asui. Ndo nto, shoamɛ tataka hemɔ, sowaka ndo mvushaka wakiso wa ngandji. Diakɔ diayambola anto efula ɔnɛ: ‘Naka Nzambi ndjakiyanyaka dikambo diaso ndo di’ekakatanu aso, shi nde otoshimba akambo anɛ dia vɔ tokomɛ?’

7. a) Ngande wakonya waa pastɛrɛ anto efula dia mfɔnya ɔnɛ Nzambi ekɔ otema wolo? b) Ko Bible etshatɔ mɛtɛ lo dikambo di’asui wakoka tokomɛ?

7 Kɛnɛ koleki kɔlɔ ele, mbala mɔtshi waa pastɛrɛ konyaka anto lo mfɔnya ɔnɛ Nzambi ekɔ otema wolo. Lo woho akɔna? Etena katomba mpokoso kɛmɔtshi, vɔ mbutaka ɔnɛ ongo ekɔ lolango la Nzambi. Etena katawɔ ngasɔ, waa pastɛrɛ shɔ mamaka Nzambi onongo w’awui wa kɔlɔ watomba. Onde kɛsɔ kele mɛtɛ lo dikambo dia Nzambi? Bible etshatɔ mɛtɛ? Jakɔba 1:13 kadimolaka ɔnɛ: “Onto atotake lam’ayondohembama ate: ‘Nzambi kapemba.’ Nɛ dia Nzambi hakoke pembama l’akambo wa kɔlɔ ndo nde hahembe ndooko onto.” Ɔnkɔnɛ, Nzambi bu pondjo kiɔkɔ y’awui wa kɔlɔ wɛnayɛ l’andja ɔnɛ. (Jɔbɔ 34:10-12) Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, nde tshikaka di’awui wa kɔlɔ salema. Koko, otshikitanu wa woke wekɔ lam’asa ntshika dia dikambo dimɔtshi salema la monga kiɔkɔ ya dikambo diakɔ.

8, 9. a) Ɛnyɛlɔ kakɔna kɛnya otshikitanu wele lam’asa ntshika di’awui wa kɔlɔ salema la monga kiɔkɔ y’awui akɔ? b) Lande na kele kema dimɛna dia mɔnyɔla yɛdikɔ yakɔshi Nzambi ya ntshika anto dia ndjela mboka ka kɔlɔ?

8 Ɛnyɛlɔ, ohɔsa dia ombutshi ɔmɔtshi wa pami wa lomba ndo wa ngandji ekɔ l’ɔna pami laya opalanga, koko nde âkadjasɛ kâmɛ l’ambutshi ande. Etena katɔmbɔkɔ ɔnɔsɔ ndo kɔsande yɛdikɔ ya mimɔ oma la ngelo, she hôshimbe. Naka ɔnakɔ amboyela mboka ka kɔlɔ ko ambotohomana l’ekakatanu, onde she mbele lo kiɔkɔ y’ekakatanu ɛsɔ? Ndooko. (Luka 15:11-13) Woho akɔ wâmɛ mbele, Nzambi koshimba anto dia vɔ ndjela mboka ka kɔlɔ, koko aha nde mbele lo kiɔkɔ y’ekakatanu watomba oma lo dikambo sɔ. Diakɔ diele, kema dimɛna dia mama Nzambi onongo w’ekakatanu wele l’anto.

9 Nzambi ekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika watshikande anto dia ndjela mboka ka kɔlɔ. Oko wende Otungi aso wele la lomba ndo la wolo tshɛ, ndoko lakoka mbofundɛ dia nde tolembetshiya ɛkɔkɔ ɛsɔ. Koko oma lo ngandji kande mbetawɔnde dia tolembetshiyawɔ. Wɛ ayeka awui efula wendana l’ɛkɔkɔ ɛsɔ lo tshapita 11. Ɔnkɔnɛ, eya diaha Nzambi mbasala dia sho monga l’ekakatanu wele la so. Koko, nde toshaka tshɔi y’elongamelo kendana la woho wayokandɔma ekakatanu ɛsɔ!​—Izaya 33:2.

10. Kakɔna katoshikikɛ ɔnɛ Nzambi ayonya awui wa kɔlɔ tshɛ?

10 Ndo nto, Nzambi ekɔ ekila. (Izaya 6:3) Kɛsɔ mɛnyaka dia nde ekɔ pudipudi. Nde bu ndoko la vadi ya kɔlɔ. Omalɔkɔ, sho koka ndjaɛkɛ tshɛ le nde. Hatokoke ndjaɛkɛ tshɛ le anto, nɛ dia mbala efula vɔ ndjokomaka kɔlɔ. Mbala efula, kânga onto loleki losembwe lele owandji kema la wolo wa nɔngɔsɔla awui wa kɔlɔ wasala anto wa kɔlɔ. Koko Nzambi ekɔ Kanga-Wolo-Tshɛ. Nde koka ndo ayonya awui wa kɔlɔ wɛnya anto pâ. Etena kayɔsa Nzambi yɛdikɔ, nde ayokomiya awui wa kɔlɔ pondjo pondjo.​—Osambo 37:9-11.

NGANDE WAYAOKA NZAMBI ETENA KƐNANDE AWUI WA KƆLƆ WATOKOMƐ?

11. a) Ngande wayaoka Nzambi etena kɛnande awui wa kɔlɔ? b) Ngande wayaoka Nzambi etena kakɛnande asowa?

11 Lo tena dimɔtshi, ngande wayaoka Nzambi etena kɛnande awui weta l’andja ɔnɛ ndo wakokomɛ lo lɔsɛnɔ layɛ? Ntondotondo, Bible mbetshaka dia Nzambi ‘atolangaka losembwe.’ (Osambo 37:28) Ɔnkɔnɛ, nde ndjakiyanyaka efula lo dikambo dia kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ. Nde petshaka weho tshɛ w’awui wa kɔlɔ. Bible mbutaka dia Nzambi “akanyangi efula” etena kakalole awui wa kɔlɔ la nkɛtɛ lo nshi yakete. (Etatelo 6:5, 6) Nzambi atatshikitana. (Malaki 3:6) Polo ndo nshi nyɛ, nde halange mɛna anto wasowa. Bible mbutaka ɔnɛ: “Nde ndjakiyanyaka dikambo dianyu.”​—1 Petero 5:7.

Bible mbetshaka dia Jehowa ekɔ Otungi wa ngandji w’andja ɔnɛ

12, 13. a) Lande na keso la waonga w’amɛna oko ngandji, ndo ngandji totshutshuyaka dia nsala na? b) Lande na kakokayɛ monga l’eshikikelo ɔnɛ Nzambi mɛtɛ ayosala dikambo dimɔtshi lo kɛnɛ kendana l’ekakatanu wa l’andja ɔnɛ?

12 Kakɔna kakoka toshikikɛ dia Nzambi halange mɛna anto wasowa? Djembetelo kina yɔ nyɛ. Bible mbetshaka di’onto akatongama lo efanelo ka Nzambi. (Etatelo 1:26) Ɔnkɔnɛ, tekɔ la waonga w’ɛlɔlɔ nɛ dia Nzambi ekɔ la waonga w’ɛlɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, onde wɛ nyangaka etena kɛnayɛ anto wele bu l’onongo wasowa? Naka wɛ ndjakiyanyaka lo dikambo di’awui wa kɔlɔ wa ngasɔ, kete eya dia Nzambi mbaleka ndjakiyanya.

13 Dui dimɔtshi dioleki ɔlɔlɔ le anto ele dikoka diaso dia mbokana ngandji. Etena kokanaso ngandji, sho kɛnɛmɔlaka dionga diaki Nzambi. Bible mbetshaka ɔnɛ “Nzambi ekɔ ngandji.” (1 Joani 4:8) Sho mbokanaka ngandji nɛ dia Nzambi mbokanaka ngandji. Onde ngandji koka kotshutshuya dia nkomiya asui ndo awui wa kɔlɔ wɛnayɛ l’andja ɔnɛ? Otoyonga l’akoka wa nsala dikambo sɔ, shi wɛ otodisala? Ɔnkɔnɛ, wɛ koka monga l’eshikikelo ɔnɛ Nzambi ayokomiya asui ndo awui wa kɔlɔ. Alaka wofundami lo mbɔtwɛlɔ ka dibuku nɛ kema alɔ kana elongamelo k’anyanya. Alaka waki Nzambi wayokotshama ndoko onyake! Koko dia monga la mbetawɔ lo alaka asɔ, wɛ pombaka mbeya akambo efula wendana la Nzambi kakalake alaka akɔ.

NZAMBI NANGAKA DIA WƐ MBEYA ÊNDE

Naka wɛ nangaka dia onto ɔmɔtshi keya, shi wɛ ayowotɛ lokombo layɛ? Nzambi tosholɛka lokombo lande lo Bible

14. Nzambi lokombo lande, ndo lande na kahombaso nkamba la lɔ?

14 Naka wɛ nangaka dia onto ɔmɔtshi keya, ahombayɛ nsala na? Shi wɛ ayotɛ onto ɔsɔ lokombo layɛ? Ko Nzambi lokombo lande? Ɛtɛmwɛlɔ efula kadimolaka ɔnɛ lokombo lande ko: “Nzambi” kana “Nkumadiɔndjɔ.” Koko ɔsɔ bu etondo wa nkombo. Ɔsɔ ekɔ titrɛ oko “nkumekanga” kana “prezida.” Bible mbetshaka dia Nzambi ekɔ la titrɛ efula. “Nzambi” kana “Nkumadiɔndjɔ” ekɔ l’atei wa titrɛ shɔ. Koko Bible mbetshaka nto dia Nzambi ekɔ la lokombo lande l’oshika, lokombo lakɔ ko: Jehowa. Osambo 83:18 (NW) mbutaka ɔnɛ: “Anto weye vate: Lokombo layɛ Jehowa. Wɛmɛ oto kele Nkum’Olongo lâdiko dia nkɛtɛ k’otondo.” Naka Bible kayɛ bu la lokombo lɔsɔ, kete wɛ mbeyaka menda Okotsha wele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ Okambelo ndo kitshimudi ya lokombo laki Nzambi la dibuku nɛ dia wɛ mbeya lande na kele dikambo sɔ ngasɔ. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, lokombo laki Nzambi tanemaka mbala nunu lo efundelo w’edjedja wakafundama l’anya. Ɔnkɔnɛ, Jehowa nangaka dia wɛ mbeya lokombo lande ndo nkamba la lɔ. Lo yoho mɔtshi, nde ekɔ lo nkamba la Bible dia wɛ mbêya.

15. Kakɔna kalembetshiya lokombo Jehowa?

15 Nzambi akayasha lokombo lele la kitshimudi ya woke efula. Lokombo lande, Jehowa, nembetshiyaka dia nde koka nkotsha daka diande tshɛ ndo sangwelo tshɛ diele la nde lo wɔɔngɔ. * Lokombo laki Nzambi lekɔ lokombo la lânde mɛtɛ ndo lɔ ntshikitana la nkombo nkina tshɛ. Ndamɛ oto mbele la lɔ. Lo toho efula, Jehowa ekɔ onto la lânde. Lande na?

16, 17. Nkombo ya lɔtɛtɛmɔla yaki Jehowa nyɛ alembetshiyayɔ: a) “Kanga-Wolo-Tshɛ”? b) “Nkumekanga ka pondjo”? c) “Otungi”?

16 Osambo 83:18 (NW) mbutaka lo dikambo diaki Jehowa ɔnɛ: “Wɛmɛ oto kele Nkum’Olongo lâdiko dia nkɛtɛ k’otondo.” Woho akɔ wâmɛ mbele, Jehowa ndamɛ oto mbelamɛ ɔnɛ “Kanga-Wolo-Tshɛ.” Ɛnyɛlɔ 15:3 mbutaka ɔnɛ: “Jehowa Nzambi Kanga-Wolo-Tshɛ le, ande etsha ayɛ weke ndo diambo lee! Mboka yayɛ yekɔ losembwe ndo mɛtɛ, wɛ Nkumekanga ka pondjo.” Lokombo la lɔtɛtɛmɔla l’ɔnɛ “Kanga-Wolo-Tshɛ” tɛnyaka dia Jehowa ekɔ onto loleki wolo tshɛ. Ndoko lɛdimi la nde wolo ndo nde kaheme lâdiko dia tshɛ. Jehowa mbelamɛka nto ɔnɛ: “Nkumekanga ka pondjo.” Lokombo la lɔtɛtɛmɔla l’ɔnɛ “Nkumekanga ka pondjo” toholaka dia Jehowa ekɔ onto la lânde lo yoho kina. Ndamɛ oto mbaki oma ko mɔmbɔkɔmbɔla. Osambo 90:2 mbutaka ɔnɛ: “Umaka mombokombola, [kana, pondjo pondjo] we keli [Nzambi].” Shi ɛtɛkɛta ɛsɔ totshutshuyaka dia sho mboka Jehowa wɔma wɔsɔhanyemi la dilɛmiɛlɔ?

17 Jehowa ekɔ nto onto la lânde lo yoho yele ndamɛ oto mbele Otungi. Ɛnyɛlɔ 4:11 mbutaka ɔnɛ: “Wɛ Jehowa Nzambi kaso, wɛ kakoka nongola lotombo, kɛnɛmɔ ndo wolo, nɛ dia wɛ kakatonge diangɔ tshɛ, ndo oma lo lolango layɛ mbakadionge ndo mbakadiatongama.” Ɛngɔ tshɛ kakokayɛ nkanyiya, oyadi ditongami dia lo nyuma diahɛnama diele l’olongo, tɔɔtɔ tonga kasaa l’olongo l’otsho, elowa watɔ lo esongo, nse ya lo ndjale ya weke ndo lo ɛkɛdi w’ashi, diangɔ sɔ tshɛ diekɔ nɛ dia Jehowa mbele Otungi adiɔ!

ONDE WƐ KOKA NDJASUKANYA LA JEHOWA?

18. Lande na kafɔnya anto amɔtshi dia hawokokaki ndjasukanya la Nzambi pondjo, ko Bible etshatɔ?

18 Etena kadiawɔ awui wendana la waonga waki Jehowa wa diambo, anto amɔtshi mongaka la yema ya wɔma. Vɔ mbokaka wɔma ɔnɛ lam’ele Nzambi ekɔ lo dihole dia lâdiko efula, vɔ hawokokaki ndjasukanya la nde pondjo ndo vɔ bu kânga la yema ya nɛmɔ la ntondo ka Nzambi ka ngasɔ. Ko onde kanyi shɔ yekɔ mɛtɛ? Bible hetsha ngasɔ. Tɔ mbutaka lo dikambo dia Jehowa ɔnɛ: “Nde bu etale oma le ɔmɔmɔ la l’atei aso.” (Etsha 17:27) Tɔ tokeketshaka nto ɔnɛ: “Nyoyasukanya la Nzambi, ko nde ayoyasukanya la nyu.”​—Jakɔba 4:8.

19. a) Ngande wakokaso ntatɛ ndjasukanya la Nzambi, ndo wahɔ akɔna wayotokondja? b) Waonga akɔna waki Nzambi waleka kɔngɛnyangɛnya?

19 Ngande wakokayɛ ndjasukanya la Nzambi? Ntondotondo, wɛ pombaka ntetemala nsala kɛnɛ kasalayɛ wonya ɔnɛ, mbuta ate mbeka awui wendana la Nzambi. Yeso Kristo akate ate: “Dia vɔ nkondja lɔsɛnɔ la pondjo, vɔ pombaka keya wɛ Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ, la Yeso Kristo lakayatome.” (Joani 17:3) Bible mbetshaka dia wanɛ weka awui wendana la Jehowa ndo la Yeso wayokondja “lɔsɛnɔ la pondjo.” Oko wakataditshi, “Nzambi ekɔ ngandji.” (1 Joani 4:16) Jehowa ekɔ nto la waonga akina w’amɛna ndo wangɛnyangɛnya. Ɛnyɛlɔ, Bible mbutaka dia Jehowa ekɔ “[Nzambi k]a ketshi ndu [ka] ngandji ka mamba, lahuki kele esadi, luludi too la ngandji ka shikaa ndo la kolamelu.” (Etombelo 34:6) Nde ekɔ ‘ɔlɔlɔ ndo atetawɔka nyimanyiya anto kɔlɔ yawɔ.’ (Osambo 86:5) Nzambi ekɔ la solo dia lotutsha. (2 Petero 3:9) Nde ekɔ la kɔlamelo. (Ɛnyɛlɔ 15:4) Naka wɛ mbadia Bible mbala efula, kete wɛ ayɛna woho wakɛnya Jehowa dia nde ekɔ la waonga asɔ ndo waonga akina wangɛnyangɛnya.

20-22. a) Onde woho wahatakoke mɛna Nzambi toshimbaka dia sho ndjasukanya la nde? Lembetshiya. b) Kakɔna kakoka anto amɔtshi wakôka ngandji kotshutshuya dia nsala, ko ahombayɛ nsala?

20 Ekɔ mɛtɛ dia wɛ hakoke mɛna Nzambi nɛ dia nde ekɔ nyuma. (Joani 1:18; 4:24; 1 Timɔte 1:17) Etena kekayɛ awui wendana la nde lo Bible, wɛ koka mbêya oko onto. Oko wakadite omembi w’esambo, wɛ koka “menda dimena dia [Jehowa].” (Osambo 27:4; Rɔmɔ 1:20) Etena katayaleke mbeka awui wendana la Jehowa mbayondoleka monga onto la mɛtɛ le yɛ ndo mbayoyoleka mbôka ngandji ndo ndjaoka suke la nde.

Ngandji kele la papa k’ɔlɔlɔ otsha le anande mɛnyaka ngandji katoka Shɛso lele l’olongo

21 Wɛ ayoyashihodiaka yema yema bonde katetsha Bible dia mbɔsa Jehowa oko Shɛso. (Mateo 6:9) Nde hatosha tsho lɔsɛnɔ, koko nde nangaka ndo dia sho monga la lɔsɛnɔ loleki dimɛna oko wakombolɛ ombutshi wa pami tshɛ wele la ngandji anande. (Osambo 36:9) Bible mbetshaka nto di’anto koka monga angɛnyi waki Jehowa. (Jakɔba 2:23) Wɛ koka monga ɔngɛnyi w’Otungi w’andja ɔnɛ. Shi ɔsɔ ekɔ diɛsɛ dia woke efula?

22 Oko wamboyotatɛ mbeka awui efula oma lo Bible, wɛ mbeyaka mɛna di’anto amɔtshi wakoka ngandji wokoshimba dia wɛ ntetemala mbeka. Vɔ mbeyaka monga la lonyangu dia wɛ ayanga ntshikitanya mbetawɔ kayɛ. Koko tetawɔke di’onto tshɛ koshimba dia wɛ mbɔtɔ ɔngɛnyi la onto loleki anto tshɛ.

23, 24. a) Lande na kahombayɛ ntetemala mboka ambola lo kɛnɛ kekayɛ? b) Dimbola diakɔna diayɔsɛdingɔma lo tshapita yayela?

23 Lo mɛtɛ, ekɔ akambo amɔtshi wahayatoshihodia lo etatelo. Kɛsɔ kɔlɔmbaka dia monga l’okitshakitsha ko nɔmba ekimanyielo. Koko sɔnyi katokoshimbake dia nsala dui sɔ. Yeso akate dia ekɔ ɔlɔlɔ monga l’okitshakitsha oko ɔna dikɛnda. (Mateo 18:2-4) Oko wadieyaso, ana mbokaka ambola efula. Nzambi nangaka dia wɛ ntana ekadimwelo. Bible mandolaka anto amɔtshi waki la mposa k’efula ka mbeka awui wendana la Nzambi. Vɔ wakayange dimɛna lo Afundelo dia nshikikɛ kana awui wakawekaka waki mɛtɛ.​—Etsha 17:11.

24 Yoho yoleki dimɛna ya mbeya awui wendana la Jehowa ele mbeka Bible. Ko lo toho takɔna totshikitanyi Bible l’abuku akina tshɛ? Tayɔsɛdingola dimbola sɔ lo tshapita yayela.

^ od. 15 Awui akina wendana la kitshimudi ndo la woho wakatɛkɛtamaka lokombo laki Nzambi wekɔ lo Okotsha wele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ Okambelo ndo kitshimudi ya lokombo laki Nzambi.